장음표시 사용
391쪽
Hillarum sane stuprum, nisi deteriores fiant, aut per eas ad dominam ' assectetur, ' citra noxam habetur. 17. ' Ιn causa adulterii dilatio postulata ' impertiri δ' non potest.
TIT. XXVII. DE EXCUSATIONIBUS TUTORUM.1. y Inimicitiae capitales, quas quis cum patre pupill0rum habuit, a tutelis excusant, ne paterno inimico pupilli committantur. 2. y Ad curam eius, cuius quis tutelam administrauit, inuitus uocari n0n pote St. L. 38. L. 40 pr. S. 1. D. de faecuS. tui. 27, 1 .
TIT. XXVIII. DE POTIORIBUS NOΜINANDIS .
1. 350n recte potiorem uidetur nominare, qui causam n0minati potioris non expresserit. 2. Potior quis esse debet non solum gradu generis, sed et substantia rei familiaris. L. 223. S. I. D. de verb. Sign. 50, 16 Fr. Vat. 172.
TIT. XXIX. QVI POTIORES NOΜΙNARE NON POSSINT.
1. Qibertus, quem pater tutorem dedit, si minus idoneus dicatur, excusari quidem non potest, sed adiungi illi curatorp0teSt. TIT. XXX. AD ORATIONEM DIVI SEVERI. i1. Dolo tutoris curatorisve detecto in duplum eius pecuniae condemnatione conueniuntur, qua minorem fraudare uoluerunt.
Pit. XXVIII. i) Cf. FD. Vat. 210. δ) Cf. FP. Vat. 157. 210. Pit. XXIX. i) Cf. Fr. Vat. 152. Pit. XXX. ' Rubrica h. l. manifesto inepta. Ad Bationem D. S. quinque C ., unde Culac. G.: de rationibus distrahendis. Sed spectabat rubrica orationem D. Severi de rebus minorum non alienandis et in eo tantum peccatum est, quod Visigothi vel potius librarii nihil ex hac materia sed frustulum ex Sequerelititulo, qui periit, retinuerunt. ') Cf. L. 55. S. 1. D. de adni. tui. 26, 7). L. 1. 33. 19 seq. L. 2. D. de tui. et rat. distr. 27, 3).
392쪽
IVLII PAVLLI SENT. II. 3l. TIT. XXXI. DE FURTIS.
1. i Fur est, qui dolo malo rem alienam contrectat. 2. Furtorum genera sunt quattuor: manifesti, nec manifesti, concepti et oblati. manifestus fur est, qui in saciendo deprehensus est, et qui intra terminos eius loci, unde quid sustulerat, 'cum re deprehensus' est, uel antequam ad eum locum,
quo ' eo die β destinauerat, ' peruenerit. 3 nec manifestus sui
est, qui in laciendo quidem ' uel cum fre) deprehensus β n0u
est, sed 'furtum' secisse negari non potest. 3. Concepti actione is tenetur, apud quem furtum quaesitum et inuentum est: oblati actione is tenetur, qui rem surtiuam alii obtulit, ne apud se inueniretur. 4. Furti actione is agere potest, cuius interest, rem non 'perisse. 7 5. Concepti is agere
p0test, qui rem concepit ' M. est' inuenit . oblati is agere p0teSt, penes quem res concepta ' id) est' inuenta est.
6. λ' Manifesti surti actio et nec manifesti et concepti et oblati heredi quidem competit, sed in heredem non datur. 7. i Seritus, qui suutum secerit damnumue dederit, nisi id pro sui quantitate dominus sarcire sit paratus, noxae dedi potest. 8. Si seruus sui tum socerit, deinde manumissus fuerit aut alienatus, cum ipso manumisso uel emptore agi potest: n0Xa enim caput sequitur. 9. Filiussumilias si furtum secerit, deinde emancipetur, surti actio in eum datur: quia in omnibus noxa caput sequitur. 10. 3Non tantum qui furtum secerit, sed etiam is, cuius 'ope δ aut consilio sui tum sactum fuerit.
Tit. XXXI. i)-1-5. etiam in Collat. 7, 5. 33. 1 5. extant, ubi vid. notata. y) deprehensus C ld. edd. vid. Collat. δ) Addidi; vid. Collat. 33 Collat. et C id. 25. 33. perueniret C ld. pleriq. edd. δ) Vid. Collat. deprehensus C . edd.') eum sui tum C ld. edd. Vid. Collat. 7) ffa Od. paene omnes. Cf. S. 10. perdidisse edd. ') ol d. edd. ') ei d. edd. Et hic tamen et antea verba id ost inuenta sid est inuenit) in olossematis suspicionem veniunt. i') Cf. L. 1. D. de pri'. del. si7, 1). L. 47. D. de furt. 47, 2). L. 111. S. 1. D. de div. reo. iur. 50, 17). i) Paullum mutata extat in Ed. Theoder. J17. Cf. leo. Ilom. Burg. 4. et Gai. 4. 75. η) Extat mutata etiam in Ed. Theoder. 120. Cf. Gai. 4. 77. δ) Cf. Gai. l. c. ε) Cf. Gai. 3, 202. δ) Aliqui C d. opera plerique et edd. factum ex 0 Pe).
393쪽
surti actione 'tenetur. 3β 711. Rei hereditariae, antequam ab herede possideatur, sui tum fieri non potest. 12. β 0ui moretricem libidinis causa rapuit et celauit, eum quoque surti actione teneri placuit J 13. 'Furti manifesti actio 'poenam quadrupli praeter δ' ipsius rei persecutionem genere uindicationis et condictionis continet. 14. Furti 'concepti oblatique 3 aduersus eum, qui obtulit, tripli est poena, et ipsius rei repetitio. 15. Furti qu0cumque genere condemnatussam0sus efficitur. 16. y 0uaecumque in caupona uel in meritorio stabulo diuersorioue perierint, in exercitores eorum furti actio competit. 317. Si res uendita ante traditionem subrepta
interest, rem tradi uel tradere. 18. y Si quid in naue rateue perierit, furti actio in exercitorem nauis datur. 19. 'Rem pignori datam debitor creditori subtrahendo surtum Deit: quam si et ipse similiter amiserit, suo nomine persequi potest. 20. 7 Pater uel dominus de ea re, quae filiosamilias uel seruo subrepta est, surti agere potest: interest enim ei deserri actionem, qui de peculio conuenitur. 21. 'Si rem, quam tibi commendaui, postea subripui, surti actio competere tibi non poterit: rei enim nostrae furtum sacere non possumus. 822. δ' Hui sui tum quaesiturus est, antequam quaerat, debet dicere, quid quaerat, et rem suo nomine et sua specie designare. 23. Si, cum sui tum quis quaerit, damnum iniuriae dederit, action0 legis Aquiliast tenebitur. 24. in Ob indicium compreiq) C . paene omnes. tenebitur edd. B Ex C. Ves. Cf. Gai. 3, 201. β) Recte hanc Interpretis sententiam esse, Cuia iuScensuit. Cf. S. 31. ') Cf. L. 54. 3. 3. D. h. t. 47, 2). η')praeter poenam quadrupli C . edd. Signiscatur haec sententia in L. Rom. Bum. lit. 4. ' concepti actio C . plerique. oblati actio alii, edd. A. Naen. nato errore ex Scriptura concepti oblatiq. Coniunguntur haec duo, quia poena tripli emconcepto furto Semper in eum, qui obtulit, recidit. Cf. Geli. 11,
394쪽
hendendi suris praemium promissum iure debetur. 25. δ' Siue segetes per surtum siue quaelibet arbores caesae sint, in duplum eius rei nomine reus conuenitur. β 26. 3 Si seruum communem quis suratus sit, socio quoque actio furti dabitur. 27. β 0ui pro derelicto rem iacentem Occupauit, surtum non committit, tametsi a domino derelinquendi animo 'relicta non sit . β 28. Si seruus surtum secerit ' cum 7 domino, praeter rei condicti0nem furti actio in dominum datur. 29. Fullo
et sarcinator, qui polienda uel sarcienda uestimenta accepit, si sorte his utatur, ex c0ntrectatione eorum sui tum fecisse uidetur; quia non in eam causam uidentur accepta. 30. 'Frugibus ex fundo subreptis tam colonus quam dominus furti agere
ancillam non meretricem libidinis causa subripuit, surti acti0ne tenebitur, et si suppressit, poena legis Fauiae coercetur. 32. ui tahulas cautionesve subripuit, in adscriptam. Summam surti actione tenebitur: nec interest, cancellatae necne sint: quia ex his debitum 'dissolutum esse 'comprobari potest. 3 β33. 'Qui seruo fugae consilium dedit, surti quidem actione non tenetur, sed serui corrupti. 34. 7 Res subrepta si in domini potestatem reuersa sit, cessat ' furti actio. 35. ' Qui furandi animo c0nclaue est regit uel aperuit, sed nihil abstulit, furti actione conueniri non potest, iniuriarum poteSt. 36. β' Qui rem suam suratur, ita demum furti actione n0n tenetur, si alteri ex hoc non noceatur. 37. Hemius, qui in
'') Cf. L. 8. S. 2. D. arb. furi. caeS. 47, 7). L. 21 pr. D. de furt. 47, 2). Ed. Theoder. 151. δ) 33. 26-31. ex C. Ves. 3 Cf. L. 45. D. h. t. L. 45. D. pro Soc. 17, 2). δ) Cf. L. 43. 33. 5. 6. D. h. t. q) relictam sputa, ex relictan factum et sit ob sequens si omissum) O. edd. y) Puto legendum c 'scio con- Scio . Cf. L. 3. L. 4. g. 3. D. de nox. a t. st , 4). β) 33. 29 2. etiam in L. 82. D. h. t. extant. ') Cf. L. 14. S. 2. L. 26. S. l. D. h. t. ') Hal. et Vulo. possit C. Ves. Flor. edd. Τ) Cf. L. 39. D. h. i. ') Cf. L. 27 pr. D. h. t. δ) Ita vel s0lutum C ld. magis quod factum ex dis- antea in repetito, solutum Dio. edd. ) Ita Dio. interest comprobari Od. δ) 33. 33-36. debentur C. Ves. β) Cf. 1, 13. g. 5. L. 36 pr. D. h. t. y) Cf. L. 10 pr. D. de condici. furui. 13, 1). ') Suspicore cessat furtiua condictio, non si si actio. ') Cf. L. 21. S. 7. D. h. t. 'q) Cf. S. 19. L. 53. 3. 4. D. h. t. ' Cf. L. 17. S. 3. D. h. t.
395쪽
377suga est, a domino quidem possidetur, sed dominus surti actione eius nomine non tenetur, βη quia in potestate eum non habet. δTIT. XXXII. DE OPERIS LIBERTORUM.1. λ Egentem patronum libertus obligatione doni, muneris et operarum solutus alere cogendus est pro modo facultatum
L. 21. 3. L. 11. D. de noxal. acl. 9, 4). βδ) Secus, si damnum iniuria dederit, ubi dominus ex lege Aquilia nomali iudicio tenetur. L. 27. S. 3. D. ad i. Aquil. 9, 2). Cf. L. 8.D. de interros. 11, 1 . δ) L. Rom. Burss. 15. Seruus etiam in fuga positus si furtum fecerit damnumue dederit, et reuersi Sad dominum fuerit, nisi pro sui qualitate dominus Soluere paratuSSit, aut Seruum pro culpa dare praesentem, aut abSentem cedere cogendus eSt Secundum regulam Paulli sententiarum. ' De quo loco vid. Barkow. praef. p. XLIII seq. Cf. Supra g. 7. Ti. XXXII. 3ὶ Cf. L. 41. D. de oper. lib. 38, 3 . L. 5.SS. 38. 19. D. de agnosc. et al. 25, s).
396쪽
LIBER TERTIVS. Ad bonorum possessionem ex hoc libro perlinent L. 16. D. de bon. poss. 37, I) L. 7. D. ratam rem 46, 8
1. Si ' et fratri puberii controuersia fiat, an ' propter impuberem et puberis ' disserri causa debeat, uariatum est: sed inagis est, ut disserri non debeat.
1. y In bonis liberti prior est patronus, quam filius alterius patroni: itemque prior est filius patroni, quam nepos alterius patroni. 2. *Libortus 'duorum patr0norum salios δ heredes instituit: alter eorum uiu0 liberto moritur: is, qui SupereSt, contra tabulas testamenti bonorum possessionem recte post Ulat. 3. 3 Libertorum hereditas in capita, non in Stirpes, diuiditur: et ideo si unius patroni duo sint liberi, alterius quattuor, Singuli uiriles, id est aequales portiones habebunt. 4. Patronus uel patroni liberi ex parte dimidia heredes instituti aes alienum liberti pro p0rti0nibus exsolvere coguntur.
L. 20. D. de iure patron. 37, 14 .L. 49. D. de bon. liberi. 38, 2 .
Tu. I. Supplet t. fratri impuberi j. Cuiuo. favente O. 33. :fratrum puberi). Fortasse restituendum: impuberi et) fratri ei. puberi; cf. Interpr. y Scripsi. pro parte impuberis set impuberis C l. 7.) d. ed. A. pro pacie puberis Culac. j. De re cf. L. 3. S. S. D. de Curb. ed. 37, 10 . Tu. II. ij Cf. Ulp. 27, 2. I. η) Cf. Gai. 3, 62. L. 24. D. de bon. lib. 38, 2 . Seripsi. duos patronos factum putre ex du0r. patronor. et ob similitudinem 'alios' excidisse d. edd. du0s patronos habuit pro heredes instituti) Cuinc. j., qui quod uit, in quibusdam C ld. legi habere instituit. ab Haen. non confr- matur. duos patron0s habens alios Schult. o. Cf. Um. 27, 4.
397쪽
IVLII PAVLLI SENT. III. 3. 4'.
1. y Ea, quae in fraudem patroni a libert0 qu0 quo modo alienata sunt, Fabiana sormula tam ab ipso patron0 quam a
1. i Testamentum sacere possunt masculi post 'impletum quartum decimum annum , seminae post duodecimum, ' sed non habentes ius liberorum tutore auctore. - 2. Spadones eo tempore testamentum sacere possunt, quo plerique pubescunt, i. e. 'anno decimo octau0.3 3. 4 Filius familias ' miles . qui ue) militauit, ' de castrensi peculio, tam communi quam propri0 iure, teStamentum sacere potest. castrense Τautem peculium est, quod in castris acquiritur, uel qu0d proficiscenti ad militiam datur. 4. Caecus testamentum potest sacere, quia accire potest adhibitos testes et audire sibi testimonium perhibentes.
5. Furi0sus tempore intermissi sur0ris testamentum sacere p0test. ' i' 6. ' sis mulieri, i quae luxuriose uiuit, Tris. III. Schult. s. de lege factum eae formia l.)
omneS; completum ed. A. δ) Addidi, correctum tamen, ex Od. 14. 24., in quibus est habet in libro tutore auctore. annorum decim et oct0 alii Od. cf. etiam Schrader ad S. q. f. de adopt. 1, 11 . Sed ceterorum lectio retinenda ein Censorin. de die niat. 7, 4. anno XIII1. s. Arndisii et aliorum, quam non
pTObo. - . L. 5. C. qui testam. fac. 6, 22 . y . Ulp. 20, 10. q) Supplevi ex vicinis. qui militat Nillersh. s. In Sequentibus communi iure ad eum, qui militavit, proprio iure ad militem spectat. Cf. pr. I. quib. n. e. per m. fctc. 2, 12 . pr. S. 3. I. de mil. test. 2, 11). L. 37 pr. C. de in in test. 3, 28 . 7 Cf. L. 11. D. de castr. peo. 49, 17). ') Cf. S. 1. I. quib. H. e. perm. fac. t. s2, 12 . ') Sequitur in omnibus C . rubrica in ed. Naen. tit. V. de eo cui bonis interdicitur. Τρ) ω. 12. qui habet interdicitur pro interdici potest L. 15 pr. D. de curat. fur. 27, 10 . Quae ibi sequitur S. 1. quo pertinuerit, merito quaeritur. 3 Dig. Supplevi.
398쪽
bonis interdici potest. 7. ' Moribus per praetorem bonis
QUE NEQUITIA TUA DISPERDIS , LIBEROSQUE TUOS AD EGESTATEM PERDUCIS, OB EAM REM TIBI ' LARE 3 COMMERCIOQUE
INΤΕRDIco. β 8. '0ui ab hostibus captus est, testamentum quasi seruus sacere n0n potest. sane ualet testamentum id, quod ante captiuitatem lactum est, si reuertatur, iure postliminii: aut si ibidem decedat, beneficio legis Corneliae, qua
lege etiam legitimae tutelae hereditatesque ' firmantur. 7 9.' In insulam relegatus et in 0pus publicum ad tempus damnatus quia retinet ciuitatem, testamentum sacere potest, et eX testamento capere. 10. 'Ρlures quam septem ad testamentum adhibiti n0n nocent. superstua enim facta prodesse iuri ' testa-
tudine mente captus eo tempore testamentum sacere non p0test. 12. Prodigus recepta uitae sanitate ad bonos mores reuersus et testamentum sacere et ad testamenti sollennia ad-i') Cf. L. 1 pr. D. de curat. fur. 27, 10 . Dionys. 4, 77. Cic.
placet, nec tibi relicta ut vitium supplevit C l. 19. Vero propior videtur scriptura C ld. 5. 9. e tradis, pro quo fere tantum gemina' tionis ope restituendum: tu ira tis) Dis. Poena enim Deorum irasorum furor est Cic. de harusp. resp. 18, 39.) ideo piaculo placandus Plaut. Men. 2, 2, 17. Fest. v. Hari): cui prodigendi insanam cupidinem assimilari placuit. Vid. etiam not. Seg. 3ὶ ea re quidam C . edd. aere plerique Cilis. Neutrum placet. Scripsi Lare, q cuius mim domus paterna avitaque eoque dominium familiare pendebat. Cf. Plaut. Aulul. init. Norat. Od. 1, 12, 43. Itaque et sacrificio domestico) et commercio interdicendum erat, idque recte flebat a praetore, cum Lar non minuS quam iustae nuptiae et legitimi liberi tui is civilis sit. Cic. de rep. 5, 5. Num et cum domo venditur. δὶ In plerisque C ld. sequitur nova Pubi'. in ed. Huen. tit. VI.) item de testamentis. q) Cf.
mantur. De re cf. L. 22 pr. D. de capi. 49, 15). L. i. g. l. D. de suis et leo. 39, 16 . 'ὶ Cf. L. S. S. 3. D. qui testam. fac. 28, 1). L. 7. g. 3. D. de inter i. et rel. 48, 22 . L. 8. S. S. L. 17. S. l. L. 28. 33. l. 6. D. de poen. 48, 19). 'j Cf. L. 21 pr. D. qui teStam. suo. 28, l). L. 17. C. de testam. 6, 23). 'q)testamentum C id. 17 h. 34. lanium sulti tamen in ceteri Od. edd. errore ex nota orto. ' Est etiam L. 17. D. qui test. 28, i).') Cf. L. 1 pr. D. de curat. fur. 27, 10 .
399쪽
hiberi potest. 13. Ex his, qui ad testamentum adhibentur, si qui sint, qui Latine nesciant uel non intelligant, sed tamen sentiant, cui rei intersint, adhibiti non uitiant testamentum.
1. Condicionum duo sunt genera: aut enim possibilis est, aut impossibilis. p0ssibilis est, quae per rerum naturam admitti p0test: impossibilis, quae non potest: quarum ex eventu altera exspectatur, altera ' imp0ssibilis β submouetur. 2. Condiciones contra leges et decreta principum uel b0n0Sm0res adscriptae nullius sunt momenti: ueluti SI UXOREΜNON DUXERIS , SI FILIOS NON SUSCEPERIS , SI HΟΜΙCIDIUM FECERIS, SI 'BARBARO aut LARUAL1β HABITU PROCESSERIS
et his similia. 3. 'Quoties non apparet, quis sit heres institutus, institutio non italet: quod euenit, si testator plures amissos unius nominis habeat. 4. 7 Heredes aut instituti aut substituti dicuntur: instituuntur primo gradu, substituuntur secundo uel tertio scripti. 5. Substituere quis et pure et subc0ndicione p0test, et tam Suis quam extraneis, tam puberibus quam impuberibus. 6. ' In quot uult uncias testator hereditatem suam diuidere potest. impleto asse, sine parte heredes instituti ad prioris assis semissem aequis portionibus ueniunt. 7. 3'Seruus alienus cum libertate heres institutus institutionem non infirmat; sed libertas, ut alieno, superuacile data
L. 26. D. de lib. et post. 28, 2 . '
etiam in Consuli. 4., ubi in fronte additur pacta uel, certe non ein Paullo. De re cf. L. 14. D. de condit. inst. 28, 7 . L. 64. S. I. L. 74. D. de condit. et dem. 35, 1 . β aut paene omneS C ., Sequente in plerisque laruali eiusve corruptelis , in aliis barbaro. . Cuia . Obs. 21, 22. barbaro ed. A. laruali ed. Haen. q) Cf.
400쪽
8. ' Filia ty filio et extraneo aequis partibus heredibus
institutis si praeterita accrescat, tantum Suo duocabit, quantum extraneo: si uero duo sint filii instituti, suis tertiam, extraneis dimidiam tollit. 9. δ' Si talis 3 postumorum institutio ' sit: β QVI POSΤ ΜΟRTEM MEAM POSTVMI NATI FVE RINT, HEREDES 'SVNΤΟ, ii, qui ' uiuo eo 'nascuntur, i rumpunt testamentum. 10. 'Nepos postumus, qui in locum patris succedere potest, ab auo aut heres instituendus est aut nominatim exheredandus, ne agnascendo rumpat testamentum.
L. 26. D. de lib. et post. 28, 2 11. ' Qui semel constituit ad se hereditatem pertinere ac
se rebus eius immiscuit, repudiare eam non potest, etiamsi damnosa Sit.
TIT. V. AD SENATUSCONSULTUM SILANIANUM. 31. 'Ex senatusconsulto Silaniano' hereditas eius, qui a familia occisus esse dicitur, ante habitam quaesti0nem adirin Π poteSt, neque b0norum possessio postulari. 2. δ0ccisus uidetur non tantum qui per uim aut per caedem interfectus est, uelut iugulatus aut praecipitatus, sedetis, qui ueneno necatus dicitur. honestati enim heredis conuenit, qualemcum-
Τη) Fere oeminavi. Cf. Ulp. 22, 17. Gai. 2, 124. δ) Cf. L. 10. D. de lib. et post S. 2 . talis est C ld. multi edd. talis d. alii. β si C id. imus omittit , quod edd. cum Sequente qui coniunxerunt. β) suntote si vel sumplote si vel suillo vel sunt item siet similia Ci . facta, ut puto, ex Suuio ii q quod i quia coaluerat cum Sequente uiuo, mutatum est in si). y) Complures C. ., nascantur alii, edd. ' Cf. sui. 2, 133. 134. L. 29. 33. 13 seq. D. de lib. et post. 28, 2). ') Cf. g. 5. I. de hered. quul. 2, 19 . Tit. V. i) Factum a. 703. Cf. Tacit. A. 14, 42. 43. δ) A mdidi eae multis C. ., qui habent rubricam de vel ad) SCto Silaniano, quae sc. cum initio ipsius orationis coaluerat. Sed fortasse fuerat ex ed. de SCto Silaniano. Cf. L. 3. S. 29. L. 5 pr. S. l. D. de SC. Silan. 29, 5). δ) In flne S. 1. omissum aliquid videtur velut nec adita retineri, nisi mortem testatoris heres ullus sit f. L. l. 33. 17-2l. L. 5. S. 3. L. S. S. l. L. 15. 33. l. 2.L. 20. 21 pr. D. eod. L. 9. C. de his, quib. ut ind. 6, 35).