장음표시 사용
521쪽
rum ' meruerant, 38' etiam haec iura ex lege Papia Poppaea nanciscuntur. 6. β'' Patronae in bonis libortorum illud ius tantum habebant, quod lex duodecim tabularum introduxit: sed postea lex Papia patronae ' ingenuae i l duobus liberis 202b Ihonoratae, libertinae tribus, id iuris dedit, quod patronus habet ex edicto. 7. Item ingenuae trium liberorum iure honoratae eadem lex id ius dedit, quod ipsi patrono tribuit. - - -
Ex eodem Ulpiani libro praeterea duo loca Supersunt Collat. 2, 2. L. 25. D. de ob l. et act. 44 i7 , quae multis interiectis h0c ordine se excipiebant. habuerunt Vat. ed. M. CL Ulp. L. 1. S. 14. D. de Succ. ed. 38, 9 . L. 10. S. 10. D. quae in fraud. cr. 42, S). δ'' Cf. Gai. 3, 49. 50. ingenuae putronae ed. M. ') Cf. Gai. 3, 150.
522쪽
LIBRI PRIMI INSTITUTIONUM IURIS CIVILIS
RELIQUIAE EX COD. VI OBONENSI. Ex Ulpiani Institutionum libris, quorum Supra p. 449. mentionem fecimus, praeter tredecim loca, quae in Iustiniani Digesta migrarunt, et alia , quae in Collatione extant, nonnulla etiam Servata sunt in segmentis et quidem Scamellis Querstreifen) duorum foliorum codicis perantiqui seculi quinti esse censetur), qui integrum hoc opus continuisse videtur, a. 1835. ab Endlichero in theca alius libri manuscripti repertis. Scriptus erat iS codex forma fere quadrata binis columnis, Versibus circiter VicenaS Vel pauco plureS litteras continentibus. Quot VerSus columnam compleVerint, certo definiri non potest, quia alterius folii tantum infima, alterius summa particula servata est. Quae folia sic, ut nune Oaedinantur, in codice Se eXcepiSSe, ubi paginae VerSae
vidit Zeiis chr. f. gesch. RW. XV. p. 372); folia vero illa intima quaternionis sergo quartum et quintum) fuisse, inde assaret, quod extrema primi folii oratio in alterius primo
Versu Continuatur. Mira tamen in hoc fragmentorum ordine ViSa nee RMomSeno satis explicata est materiarum, quaS tractant, Series, eo maxime quod, cum Ulpiani Institutiones, . Florentino indice teste, duobus libris absolutae essent, primo libro in eXponendo iuris naturalis, gentium et civilis discrimine tam late de interdictis, de precario, de contractibUS iuris gentium, et rursus de interdictis egisse perhibetur. Sed res SalVa eSt. Quanquam enim Vlpianus etiam hoc libro in univerSum Gaianae similem partitionem, maxime illam in ius, quod ad personas et quod ad res pertinet de eo, quod ad actiones pertinet, dubito) secutus esse recte creditur, tamen trifariam ab ea recessisse putandus est. Primum enim Cum Gaius in exordio et quasi praefationis loco distributionem cuiusque cultioris populi iuris in ius civile et gentium iurisque civilis Romani in suas partes posuisset, hoc loco Ulpianus
523쪽
L. 1 pr. 33. l. 2. D. de iust. et iuro 1,1) de iure et iustitia, de iure publico et privato et de privati iuris VaritS praeeoptis agit. Deinde huius iuris praecepta non, ut GaiuS, cuius tempore populi iure proprio distincti imperium Rom. efficiebant, ad duplex genus, ius civile et gentium revocat; post civitatem enim universo orbi datam hoc discrimen totius iuris in imperio administrationem regere desierat; Sed tripertita esse vult: collectum enim est inquit) ex naturalibus praeceptis, aut gentium aut civilibus': quae divisio, ab animalibus incipiens, rem magis ab usu ad doctrinam transferebat. Postremo, quod caput eSt, maioremque Vim, quam haec distributio postea in solius iuris Romani doctrina obtinuerat, maxime prodit nam et Paullum hoc novum institutum in suis Institutionibus secutum esse non dubito),
Gaius quidem post exposita duplicia illa iura I, 2) addit:
quae singula qualia Sint, Suis locis proponemus', itaquepos. a in ipsa tractatione singulorum iurium, quam ex alia summa divisione ordinavit, utrum iuris gentium unumquodque sit, an iuris civilis, ubique tradit. Ulpianus contra ipsam illam distributionem in ius naturale, gentium et civile in rerum expOSitione Summam, alteramque in ius quod ad per-SOnRS Vel re S pertinet, Secundariam feeisse exi Stimandus eSt, ut primum in iure naturali doceret sed hoc quidem breviter), quae Singula iura ex hoe fonte manaverint, deinde in iure gentium, item quaecunque iura huto Originem deberent, et similiter denique in iure civili, nee unquam ad tum tractata rediret; nam in Institutionibus summatim tantum quaeque
tradere ConSentaneum erat. Ituque ad ius naturale Spectat
L. i. g. 2. D. de iust. I, l); in iure gentium explicando
a per8onarum iure initio facto post alia et sequentibus aliis tradebantur illa, quae legimus L. 4. D. ib. Deinde ex iure, quod ad res pertinet, primum Servata Sunt, quae Seamellu Vindobonensia continent. In his de interdictis primo loco dicta Spectabant sine dubio stipulationem, quae iuris gentium
est Gai. 3, 93. Cf. Ulp. L. 8 D. de accepti l . 46, 4); nam etiam in edicto perpetuo sit Digestis lib. 43-46) interdicta,
item exceptiones praecipuum locum in iure Verborum obligationum obtinuisse ideo existimanda sunt, quod per Spon-Sionem et restipulationem de exceptionum hoc antiquo iure Vid. Plaut. Rud. 5, 3. V. 24. et Gai. 4, 108) antiquitus explicabantur, nec eum dicitur sponsio et restipulatio, hoc cum ΜOmSeno, quem quod Κellerus Semestr. I. p. 402. di S putaverat, fugisse videtur, i ita accipiendum eSt, Re Si peregrini eius iuris fuerint incapaces; immo generaliter hic dicitur sponsio pro quavis verborum obligatione, quam ei Vesi Vid. etiam C. A. Schmidi Interdictenvers. p. 241.
524쪽
Romani per sponsum, peregrini per alia Verba contrahebant. Stipulationem sequebantur precarium cum Commodato, locatum et conductum, mutuum, depoSitum et ΡοSt alia, cum
etiam possessio iuris gentium sit cf. h. 2. L. I pr. S. 1. D. de aeq. 90SS. 4l, 2 et ex lib. I. Institui. Paulli petitam L. 41. D. eod.), pOSSeSSOria interdicta, quae igitur ratione materiae, non ut antea interdicta ipSa ratione executionis, his, quae iuris gentium Sunt, adnumerantur. Absoluto iure gentium Ulpianus ad iuris civilis definitionem atque fontes progressus L. 6. D. de iustit. 1, 1. L. I. D. de conSt. princ. 1, 4), rursus eX eo, quae ad perSOnaS pertinent, primum tractasse L. 4. D. de his qui sui 1, 6. Boeth. Comm. in. Cic. Top. lib. II. p. 299 Bait. L. 28. D. sol. mair. 24, 3. L. 24. D. de captiv. 49, 1 b) et ita librum primum absolvisse videtur. Secundo enim libro de rerum aequisitionibus L. 41. D. de legib. I. 3), de servitutibus L. 1. D. de SerV. pr. TuSt. 8, 3. L. 1. D. comm. pr. 8, 4 , de fideicommissis et de mortis causa donationibus L. 11 b. D. de leg. 1. L. b. D. de m. C. donat. 30, 6 et sine dubio etiam de successionibus ab intestato Collat. 16, 5-9) disputavit, quae omnia Sane Sunt iuris civilis. Actionum vero ius proprie his libris nec in iure civili respexisse videtur, sive non Institutionum hane materiam, sed librorum ad edictum esse ratus, Sive iam ad illud Thoophilinum defloctens ὁ γαρ περὶ ἐνοχων διαλεγο - μενος, ηρεμα καὶ περὶ αγωγων διαλεγετω, aetioneSque tantum ad ius, quod adquisiVimus, conservandum referenS, id
quod ex L. 41. D. de legib. 1, 3) probabile fit. Qui ediderint has lacinias, comperies ex optima Boechingit oditione ad calcem sed. Ulpiani fragm. 18bb. p. 127. ; ad
quam nOStram instituimus, sic tamen ut loca harum Institutionum, quae praeterea Supersunt, quaeque quemadmodum Se eXceperint, modo diXimuS, uno eXcepto, non repeteremus.
r. 1. '. . reStitutoria et exhibitoria interdicia x aut per formu-' iam arbitrariam explicantur, aut per sp0nsionem: pr0hibit0ri
) Ad sensum supplevi. Cf. Gai. 4, 141. FortasSe yraece debui: 9uod autem ad illam disserentiam attinet, quod . . .'
525쪽
uero semper* per Sponsionem explicantur. 2. Restitutorio uel exhibitorio interdicto reddito, siquidem arbitrum postulauerit is, cum quo agitur, sormulam accipit arbitrariam, per quam arbiter, i ' nisi arbitrio eius restituatur uel exhibeatur, quanti ea res Sit, condemnare eum iubetur. δ
1. 3 Precarium est, quod precibus petenti utendum conceditur tamdiu, quamdiu is, qui concessit, patitur. quod genus liberalitatis β eae iure gentium descendit. et distat a donatione eo, quod qui donat, Sic dat, ne recipiat; ut qui precario concedit, Sic dat, quasi tunc recepturus, cum sibi libuerit precarium soluere. et est simile commodato: nam et qui commodat rem, sic commodat, ut non faciat rem accipientis, sed ut ei uti re commodata permittat. sol. I. r. 2. L0catum quoque et conductum ius gentium induxit. Hi nam ex qu0 c0epimus possessiones proprias et res habere, et locandi ' nostras ' ius nancti sumus, et conducendi res alienas: et is, qui conduxit, iure gentium tenetur ad mercedem ex soluendam locatori: is uero, qui locauit, ad rem praestandam, ut alteri uti uel frui ea liceat. 7 Plus quam dodrans columnae periisse videtur.
1. ' mutua pecunia tibi data non eadem utique numismutu i reddis, quae accepisti, sed aliam pecuniam eiusdem s0l. I. V. quantitatis. Mutuae autem dari possunt res non aliae quam '''
quae 90ndere, numero, mensura continentur.
2. Depositi quoque utilitatem ius gentium prodidit, ut
ut totum hoc fragmentum una periodo comprehenSum fuerit, cuius apodosin S. 2. contineat. δ) Ex Rudorsi s. semper prohibitoria uero Cod. ed. By. Sequens per in causa fuit, ut Semper omitteretur, deinde ad marginem suppletum transponeretur. δ) Ad sententiam supplevi. Cf. Gai. 4, 162. 163. ε) Est L. 1. D. de precar. 43, 26 . q) Ulpianus addiderat, ut opinor, et ipsum'. Antea vero de donatione disseruisse videtur. β) Supplevi. 7) Sententiam supplevi. β) Sententiam aliquatenus Supplevi. Cf. pr. I. gum. mod. re conis. 3, 14
526쪽
quiuis custodiendam rem suam animalem uel l inanimalem amico dare possit, isque ei ad rem bona fide reddendam
LPlus quum dodrans columnae peritSSe videtur.
1. . . . aut recinerandae poSSeSSionis, quo i in numero est interdictum V E VI: aut lam' adipiscendae quam reciperandae p0ssessi0nis, qualia Sunt interdicta QUEM FUNDUM
ab aliquo petam, nec ' is defendat, cogituri ad me transferres0l.II.r. possessionem, Sive numquam possedi, siue ante J OSSeldi, ζ0l- J- leinde amisi posseSSionem.
. . com paratum est interdictum, uelut cuius ini Reliqua pars columnae periit.
') Restitui ad sensum, ut etiam litterae INNU , puarum veStigia Momsenus initio antecedentis versus reperit, in uSum vocarentur. . L. 2. g. 3. D. de interd. 43, 1) et libr. meum Gaius' p. 187. Initium Ulpianus fecerat in hac interdictorum divisione ab intemdictis adipiscendae possessionis. i') Cf. Fr. Vat. 92. i) Dubium, in Cod. sitne HIS an L IS et praeterea poSt cogitur exstare videtur sigium alias ignotum. Vide igitur, ne legendum Sit: neclis defendatur, cogitur aduersarius. Plane Tironiana huius v. nota si uter fol. 6.) videtur dissimilis. δ) In fol. II. r. col. 2. nihil praeter litteras primas primi versus DV, in fol. II. v. col. 1. omnino nihil litterarum conspicuum est. β) Cf. Gai. 4, 170. Nam ad interdictum adversus eum, qui duplici interdicto reddito, cetera ex interdicto facere nolebat, ad similitudinem interdicti Ο ΗFνNDUM propositum, haec pertinere videntur: cuius initium pro diversitate redditi interdicti diversum erat , ut puta DE P m Fr svel DE QUO HOMINE INTER L. TITIVI ET TE INTERDICTUM REDDITUM EST, UTRUBI IS HOMO etc. Gai. 4, 160 FUISSET. QVOBINVS IS EUM DUCERET, VIS NE FIERET, SI CETERI, O OE EX EDICTO NEO HOC INTERDICTO REDDITO FACERE TE OPORTEBIT. NON FECIMII, O FOMINUS L. TITIUS EUM HOMINEM DUCIT EIVSQ in IX POSsESSIONE SIT VIM FIERI UETO). Ita' que facili negotio restituere licet: In eum, qui duplici interdicto reddito, cetera, quae ex edicto facere oportet, non facit, pro prium comparatum . . . . initium est DE OVO FyNDO '.
527쪽
509 Ad Ulpiani Institutionum librum primum etiam pertinuisSenidentur, quae Boethius habet comm . in Cic. I p. lib. II. ed. Baiter. p. 299., magis tamen Sententiam quam ipsa verba
Tribus modis ux0r habebatur, usu, sarreatione, c0- emptione: sed confarreatio solis pontificibus conueniebat. 0uae autem in manum per coemptionem conuenerant, hae matresfamilias uocabantur, quae uero usu uel farreatione, minime. Coemptio uero certis solemnitatibus peragebatur, et sese in coemendo inuicem interrogabant, uir ita, an mulier sibi materfamilias esse uellet: illa respondebat, Helle. item mulier interrogabat, an uir sibi paterfamilias esse uellet, ille respondebat, uelle. Itaque mulier uiri conueniebat in manum, et uocabantur hae nuptiae per coemptionem, et erat mulier materfamilias, uiro loco filiae. 0uam Sostlemnitatem in suis Institutis Ulpianus exposuit.
528쪽
1. i Ulpianus libro ad edictum sexto sub titulo dui pro
aliis ne postulent sic refert: Inuenimus apud ueteres, mulieris appellatione etiam uirginem contineri. 2. Ulpianus in libro XLVI. ad edictum: Si quis proximior cognatus nasci speretur. - δ Ulpianus tamen ad Sabinum suturum uiturum dixit.
3 Haec, quae Sequuntur, eintant, corrupta tamen, in libro, cui inscriptum est Spicilegium Solesmense .... curante Domno I. B. Pitra. P. I. Paris. 1852.' p. 282., ibique tribuuntur Pacati libro I. adversus Porphyrium. Correxit, diversumque hunc locum a consimili, qui ex lib. VII. ad edictum refertur in L. 13 pr. D. deverb. Sign. 50, 16 , ad ea, quae Ulpianus L. 1. S. 5. D. de postul. 3, 1) tractat, pertinere docuit is, qui primus eum in Germania publici iuris fecit, Boecking. ed. My. fragm. 1855. p. 177.
retur. Correxi ex L. 1. g. 8. D. unde coon. 38,8), ubi intester locus legitur. η Extat apud Priscian. lib. X. p. 883 Puttach. Vereor tamen, ne is hanc quoque vocem tantum ex Digestis L. 12. D. uSut'. quemadm. cav. 7, 9. Ulp. lib. XVIII. ad Sabinum') sumserit, perinde ac Lydus similia, quae ex antiquis iureconsultis allestat.
529쪽
INCERTI AUCTORIS, FORTASSE VI PIANI
Ex eodicibus mss., qui Notitiam dignitatum utriusquo imperii continent, maxime Victoriano ΜODacensi hoc caput primus edidit Boechingius in corpore iuris anteiustinianei Bonnensi p. 173. idemque lectione codicis Parisini addita ot praeterea paucis mutatiS repetivit in quarta Ulp. fragm. edit. Lips. 18bb. p. 183. Ex iurisconsulti cuiusdam optimae notae fortasse Institutionum vel Regularum libris id desumptum esse, dubitare non licet. Est enim haec graduum enarratio meo quidem iudicio omnium, quae eXStant, in hac brevitato elegantissima; et eum simul Gaianae illi, i quam ex lib. 8. ad edictum provinciale novimus in L. 1. 3. D. de grad. et
ad . 38, 10), simillima tantumque sit concisior, de Ulpiani,
qui ita Gaium sequi soleat, Regularum libro Singulari cogitare licet. Quare Operae pretium fuit, eam a mendis, quibuSadhue laborabat, purgatam hic referre. Animadverti quidem Stemma cognationum, quod Lud. Charondas ex codie' Institutionum Dionysiano publicavit de quo vid. notam nOStram 'ad Paul. 4, 11 , ita plane ad huius cognationum deScriptionis
Sententiam effictum . esse, ut id quoque ab eodem Ructore profectum eSSe videatur. Cum Vero hanc ipsum ob causam
nihil novi praestet et mendose typis exscriptum eSSe Videntur, Omittendum id duxi. i) Miror Boechinoio similem visam esse Paullianae e OS tioni in sententiis et L. 10. D. de grad. 38, 10 . Ut hoc uno
det uvari Gaius et hic incertuS Scriptor generalem consobrinorum appellationem ut vulgarem et minus propriam tantum non reii ciunt; Paullus eam sequitur et tantum quoSdam propriis appellationibus patrueles, amitinos, conSobrinOS distinxisse refert.
530쪽
1. Gradus cognationum appellantur ab eo, qu0d pers0nae cognatorum aliae proximiore, aliae l0ngiore griadu sunt et ob id quasi gradatim altera alteram antecedit. 2. 0mnes personae cognat0rum aut Supra numerantur, aut infra, aut ex transuerso siue a latere. Supra numerantur parentes: infra
liberi: ex transuerso siue a latere fratres et sor0res liberique eorum: item parentium fratres et sorores liberique eorum. 3. Primo gradu supra pater et mater: infra filius et filia. 4. Secundo supra avus, auia: in si a nepos, neptis: ex transuerso frater et soror; hinc enim transuersus incipit gradus. 5. Tertio Supra proauus, proauia: infra pronepos, proneptis :ex transuerso fratris et sororis filius et filia: patruus, amita, id est patris frater et soror; auunculus, matertera, id est matris Dater et s0r0r. 6. 0uarto supra abavus, abavia: infra abnepos, abneptis: ex transuerso si atris et sororis nepos et neptis; patruus magnus et amita magna, id est aut si aleret Soror: auunculus magnu S, matertera magna, id est auiae frater et soror: 'hoc gradu sunt etiam patrui, amitae, JUUnculi, materterae filii, i consobrinus, consobrina, id est qui quaeue ex fratribus aut sororibus, aut fratre et Sor0re generantur: sciendum tamen, proprie consobrinos appellari eos, qui ex duabus sororibus nati sunt, quasi consororinus: e0s autem, qui ex duobus fratribus procreati sunt, fratres patrue les uocari: eos uero, qui ex fratre et s0rore nascuntur, amitinos dici. 7. 0uinto gradu sunt supra atauus, atauiar infra adnep0s, adneptis: ex transuerso fratris et sororis pr0nep0S, pr0 neptis: pr0 patruus, pr0amita, id est proaui frater et s0r0r: pr0 auunculuS, pro matertera, id est proauiae frater et s0ror:
cons0brini filius, 'silia: item propius s0brinus, sobrina, id
est patrui magni, amitae magnae, auunculi magni, materterae magnae filii . filiae. 8. Sexto gradu sunt supra tritauu S, tritauia: infra trinepos, trineptis: ex transuers0 fratris et i) COLM. et Boech. haec verba habent in fne Si, unde huc
in suum locum erant revocanda. Perinde enim etiam in murondae stemmate dicitur huius se. patrui, auunculi in filius silia c0us0brinus. Praeterea etiam scripsi pro enim. Fortasse etiam prosilii seribendum erat filius sitiaue, δ) C. Par. et filia ex C.