Scipionis Capicii De principiis rerum libri duo. Eiusdem De vate maximo libri tres.

31쪽

DE PRINCIPIIS RERUM. I Quatruar his uero ratio est albeolibus illa Per cuncta aerias'Acori tκ corpora in auras,

Vnus ut aduersus pit cuiui de tribus uni Q id superant, reliquis e'binis differat idem Alterutri porro re reliquis non discrepet hilum. Nam quae cuncta calent penitus frigentibus obstant At uero haec aut humida sint aut sicca neces est. Frigida sunt itidem calidis aduersa, sed illis Arida uel uis est aut humens, sic quoq; certis Humida diffidi s intersi atque arida certant, Sed natura culens horum vel frigida utrius est, Unde qua tergeminos certum est in rebus inesse Quatuor a beZiμ genitis,quae arente calentq; sq: hument calida, λ: frigent humida, ius ;Arenti e natura immisto frigore constant. Quatuor esse igitur statuerunt praedita binis Singula per si rer:ιm elementa albedlibus,unde Certa quater diuersa foret genitalis origo

corporiblis,natura creat quae diues cusat.

be autem calidaeq; ignem arentisci; litamni dilata , o lymphae humorem frigere liquentis Et tepidum humere aera,magnae frigore brutum Telluris corpus permistin arere parentis. Quatuor ipsa autem sunt credita corpora cun fas Res supra ortas pura, ex quali prima necesse est Esse in corporibκ quae sunt elementa creandis. Cum uero cunetis endem fit rebus origo Materiae,ex alioq; aliAd non ducere corpus Semina principio potest ἐκ exorta qκaternis

cundu ὸ corporib: sposuissent semina primit, iis

32쪽

Sel PIONIS CAPI cII LIB. I.

Quatuor haec etiam esse in re a quasi faterilundia necesse fuit, primius his caetera istis corpora produci ex elementis primati cunctis confusa ingenitis admistaci corpora rebus, inq; unum iuris feri coeuntibus i sis Materiem rerum qua unci sub aetheris oris Arida producit tellus aut mobilis humor Id uero in gignendi soluendisci nitarunt Corporibus nosci, dum res per prima uiderent Quatuor haec igni in lucem extinctasq; resolui. Suppositis etenim fornax calcaria flammis Dum calet, Muri ardenti torrentur ab igne inclusi fidices,natiuum pondus in auras Atherias abit,atque urendo densa dehisicit Materies,quodq; 'rapida de marmore flamma Demitur excocto in tenuem si si aera uertit

Aistic ex ipso si ferro alliditur,ardens scintilita, et calidus frigentiexcliditur ignis.

Praeterea in lapidem tellus densatur,idemq; Liquidus in marmor densando cogitur humor sic illi igitur uisum est elementa creari Per prima haec genitas res corruptasq; resolui Namq; rudi e terra,teneroue i limore coacto Fit lapis,unde aer, e candens gignitur ignis. Sic qisoq; cum dubij-beunt certamina belli Ferro instr lae acies, totis uiribus hostes Mutua confertis exercent praelia dextris, Dum caua terribili tinnitu pulsa sultant Arma,uomunt crebros gladiis tundentibus ignes. Praeterea disris sonipes calcaribus actus ppl

33쪽

D PRINCIPIIS RERUM. Dum salit, silices ferratis calcibκ urget, Excudit rutilos ignes, soleaci latentem In tenues acerscintiliam dissi pat auras.

Exesa in terram putrescit, at aera soluit Se pars in tenuem lembuses adiungitur auri, Idem etiam fornace chalybs ardente liqueficem Humorem in tenerlim dissoluitlir, noua si is Ducitur e riuo feruenti forma metallis. collisis etiam diffundi cernitur ignistrabibus,duraci a trusam ex arbore flammam Excudi, montesal procul fumare minaci Ventorum impulsius si assidentibus alto Stipite concussio pallitis per mutua amis, Flammarum' globos undantes furgere in auras. Deniq; dum magnos natiua incendia montes p. liclare, e calidas in calum uoluere flammas Asticerent, tepidosq; ardent exlirgere fontes Tellure, magnos antra xlidare uapores ;Sulphureosq; lacus Hasto cum murmure ab imo Misteri, rapidis tolli feruoribus undas, Flammarum ingenitis abstrudi femina rebus Omniaci ignigenas aestus c lare litarunt. Tum uero omniferam uaria ex humore uidebant Corpora naturam molli producere matrem ;Frondosasci comas nemorum stirpesci feraces, Ac ueris frondentis opes, gramina lata Et quae praeterea e foecκndis plurima promit Visieribus terra fluuido manare liquore, Et liquidis teneri Pgniti coalescere roris, iii

34쪽

SCIPIONIS CAPICII LIB. I. Q uigor excedens proprius cum extine la relinqpit Tellurem in putrem partim corrumpier,ακris

Ni eri partim inq; animam transire lic entem. compos uis igitur cune iis elementa starunt flatuor haec ideo coniuncta in rebus inesse, Singulaque immissis constare his corpora primis, Quod mistum asticerent 'quot iam oririer ipsis primis quodvisse in caetera soluere corpκ . Atque ita dum mista exoriuntur corpora, dum ;Demittunt primam haec eadem resoluta gliram, Miris undia modis naturae prima Atarant omnigenae in quovis istorum femina nosii Sed iam quae de corporibus sunt tradita primis carisssor Ἐν longi uulgata admissaq; siclis Quam recta fuerint ratione inlienta uidendum est. Idci indagandum in primis, haec ducitur unde

Traditio, an quoniam quos supra ostendiimus ortis hie μα tergemini albedias uari 3 uidentur corporibus,gigni sic corpora sta necesse Ε' unis diuersei affectus quis quater infini Vt quoniam uari s distant se albedlibus inter condita, principi possint non omnia ab uno

Manare M eadem pro illic corpora matre. Namq; 'principio quaedam contingeret ortus

Accipere afferilus isdem cui prorsus messent Principium uero reliquis foret omnibus ipsem, cui albedias ambo aut spei contrarius alter Nam cune lis seu sint natis e corpora istae, Ser ρουν gemini primis 'quatuor illis Alfectu inseminiscca humore liqκenti, Si u

aluti' cor

35쪽

DE PRINCIPIIS RERUM II Frigore seu densanti Irexant se calore, Visii corporibus unciis foret una creandis Materies aqua i quod Grai qui noster mundi Semina tentarunt quidam lainere priores, Frigida constarent atque uda albedlibus iisdem corpora, prima qκibus rerum genitalis origo, Aut arentibus cir calidis diuersia uterq; be lus, calidis uero atque hκmentibus alter. Idci etiam omnino contingeret,omniblis cersi fout aut tellus enitis aut ignis origo, Sive etiam ex ipsis duos primordia rebκs,

Ut quondam usum est non nκllis,sola fuissent, Aut si forte tria,id feret quoci praedit quaedam corpora ut ex aliosa prima alberitibus essent. Quandoquidem afferitus, geminis qui singula costant corpora, diuersi in rebus quater omnibus insiunt Ergo qua tergeminis quod sint albeelibus i ii corpora diuersis se inter praedita,nisium est Et dubio procul admissum, prima omnibus esse

Quatuor omnino genitis exordia rebus,

Cum quibus haudqua quae ex his sunt odita partim

Corpora conaeniant ris partim caetera 'Enenti

Sed civibus surae istius albectibus ipsae

Res constant,cum principio orientia pro κ .corpora conueniant, nec ab illis caetera d flent Haec elementorum ratio ex Occ/ibus hisdem Quatuor interse diuersiis, Aerior inde

Praecipue is est, quod Amsint pura necesse Esse ea corporibus quae sint elementa creandis, tuor haec supra quae ostendimus ignis iner

36쪽

sCIPIONIS CAPICI LIB. I.

HAmoris ' tellus, si purae credita pro με

Naturae,non plura illis numeroue minore.

Id uer haud sensi tantum d δὴ per ipse

Albe lus etiam nosii ratione litarunt.

Qi d cum affectibus,ut risinum est ingula binis

PM ci; ac mistae naturae corpora constent,

cum sicluater diuersi affectus omnibus infinicorporibus gemini, diuersis καtuor esse Praedita prima modis sit corpora pura necesse Non minus ac myla,atque ideo quae femina cunctis corporibus dederint, elementa Istisse quaterna Nunc ero id primum insticiamus,quatuor illa QMae pura e reliquissunt prima exordia cunctis Tradita corporibus,tellus,aqκα, stiritus,vis, An qκα te inter se diuersi affectibus illi, Constent, ut nequa albemus omnia primis composita iuris elementis corpora distent, Vt calidus siccusci ignis sit frigida umem

ompha, calens aer natura atque humidus id Omnipara arescens permixto frigore tellus. Esse autem tales certκm est ignema liquoremvi, Ast animae ardorem,tellurifrigus inesse, Nec ratio admittit nec uis capit arόκα mentis. Nam qκoduis ut sit corpus frigensu calensue

Accipimus sensi; eq; Oectu noscimus ipso Quare sic demum naturae stiritus esse credetur calidae, sciat si admota calore corpora frigentis contra censibitur ipsa Frigore si tellus haerentia corpora densi Mandoqκidem summe reciunt frigusq; caloris.

37쪽

DE PRINCIPIIS RERUM. Ergo animam calidi si non emittera clκicquam

Persi ostendemus sed magnum reddere frigus Nec per si quicquam tellurem frigore matrem ficere, ac magnum potius ruere calorem contingit stare ut nesse a labemq minetur. Quatuor his moles naturaefulcia elementis, Dum frigere animam apparebit terramq; calere. Quatuor his primis nequa, ut quater infinihlaturae ex primis diuersae asse litus istis, Vnde patet reliquis haud esse haec femina rebus, Quando corporibus fuerint si exordia plura Natura esse his plures uariasa necesse est Ac prius omnigena est terra dia matre uidendum, Post anima qua ut con flet natura liquentis. Id uero hac in re attendendum est,in ratione Naturae,alfectu quae uis censerie illo Qu' per se ac propria i constant corpora, non citum Accipiunt aliunde, κo facile astriuntur Praedita enim per si nativo multa calore Frigesicunt facile, facileq calentia contra Frigentis quaesunt naturae corpora fuint. Nam quid frigidius lympha est natura rigentem Vim tamen ingenitam facile calefacta relinquit. Illa etenim conclusa utero fumantis aheni, Supposito largos olus si concipit igne, Aestuat, ingentiq; furit tumefacita calore. At contra Ads se animantum corpora lymphae comparet atque animae, persi constare calentu datura nosset; nam nita animantibus ipsi, calido constat, facile tamen illa calorem

38쪽

scIPIONIS CAPICII LIB. I. Nativum rigido torpentia frigore linqisunt. cum forte in Scithicis brumali tempore campi FIorrida tempestas late des vit, acri Frigore densatur tellus, montesq; niuales Praecipitat gelidus grauidis P nubibus aether, Omne hominlim genus, mutarum sicla ferarum Pertentat subiens ima in pra cordia frigus Tum multis uita in tenues dilabitur auras, Et concreta calor uitalis corpora linquit. Balantumq; greges pereunt armentas laeta;

Et rigido passim uolucres ex aethere lapsae, Extinctisq; coit rigens per corpora sanguis. Ipsi igitur tellus natura frigida non est Propterea,e liquidis lapsos quod nubibus imbres Dum bibit ut humore alio madefaecta liquenti est, Emittitfrigus,namq; id non reddere tellus Apparet, sed qui natura est frigidus humor. Ille etenim arenti dum terra emittitur ipsa scit admotum torpenti frigore corpus. Sed nec quod lapidum natura est frigida, terram Vi quos frigenti omniparam constare putandum est, Ossa themis quam cecinit iudianda parentis,

Tempore quo undiuom absorpti mortalibus imbre Deucalion genus humanum reparauit, orbem Peruacuum lapides iecit,tenuici repente Infusa caluere anima frigentia saxa.diam neque qua lapides tellus ui constat eadem, Quandoquidem lapidii haud una est natura,sed hora Diuersiis ualde naturist dita uis est. Vis etenim propria est humore carentis areme. p

39쪽

DE PRINCIPIIS RERUM. Ircyplus tem e Cabbum uenae,er u talia te ME ducit, propria natura sim la constant Atque hi, non eadem quae ipsit mi infit terrae est. Quare telluris ratio dum quaeritur,illa Excludenda procul sunt,indagandrcit purae Telluris uis est,num per si frigora reddat,

An caleat tenuem ne animam praestet, calore. Haec uero ut certa possint ratione probari, Praecipue ex sensi: dabitur tibi nosce animantum Nam cum saeuit hiems, e coelo frigidus humor Dexsatu 'canici ruunt e nubibus imbres, Non loca tecta modo exessos in rupibui antra Arcendam ad pluviam quatriint, sed ut era terra Rimantur penetrantus, ferae, vis frigora uitent Seci magis calida condant tellure sub ima, Frigus ubi di gelidi de uitent uim aeris acrem,

Nec temere e latebris rigidae sub tempora bruma Tristia defossis degentes ocia terris

In lucem ueniunt,coelo ni clarus aperto

Sol prodit ad sq; patens fulgentibus aer Forte reperclititur, solitoq; albedi tepescit Terra magis,densae frigiunt dum ex aethere nubes,

Sed contraria cauis gelido procul aere condunt corpora, uere noli donec producit aperto

Terra sinu nitidis di lincla floribus inbus, Et uarios promit non uno e semine foetus. Tunc horrens signi resolutus membra ueterno reditκr, os asci domos terraeq; latebras Desierit,atque situm uistis deformibus usu, Excutit, 3 totAmpe ad solem lan. bit apricum.

40쪽

s IPIONIS CAPICI LIB. . Et litum quodcunq; genus brumale perhorrens Frigus acre clusub terra conditur ima, Non prius optatam lucem coctumq; ressistit,

Qttam calidis gelidκ tepefiat Adbus aer, Veruli emem fuget informem glaciemq; relaxet. Ipsa igitur quot bruma tegit testure sub alta,

Sub latebrisq; gelu uitant animantia caecis, lendunt tenuem nativo ut bruta calore Exuperet tellus animam,i iusias tepentem Naturam ex horum dabitur tibi noscere siense, Et contra ut gelida ui constet liquidus aer. Id uero ex siense non tantum nosse animantκm, sed rebus licet e cunctis tibi cernere,possunt Quas tenuis calor Dicere aut penetrabile frigus Namq; liquens aer, tellus arida per si Tantum sit Diciant, nec solis ab igne caleficant, Admotum quodvis animae frigescit ab illa Corpus idem crebra cinctum tellure tepeficit. Haec tamen ex multis poteris cognoscere rebus Arida quas tellus aut humidus ab cit aer Praecipues, patent e mollis corpore lymphae. Haec etenim nostrum cum sol obliquius orbem Des eclat,radiosq; minus concreta rigenti Terra gelu in liqκidum phoebeos aera reddit. Visceribus veni' magis calet abdita terrae.

At ci aeter caniposses diffundit apertos,

Et tenerae vacuis animae coniungitis oris,

Non modo uim retinet gelidam, sed saepe nitentem In glaciem, pigrumq: gelu concreta rigescit. Vnde patet celerem ut stant labentia cursum'