Scipionis Capicii De principiis rerum libri duo. Eiusdem De vate maximo libri tres.

41쪽

DE PRINCIPIIS RERUM IGInq; novum subito concrescant flumina marmor ;Vta; uagus tumidum magno cum turbine in aequor

Voluere praecipites siuetus dannubius undas, Sol ubi decedens, dum declinat ad austrum, Frigescens lymphae qua do μὴ iritus haeret, Caeruleas coit in crustas glaciemq; rigentem. Ipsem etia in ad septem tellus qua extensa triones cingitur offusius pallet dum nubibus aer, Aduerso is nitet pho si fax fulgida in orbe, Oceanum stringi perhibent, vitreamq; coire In glaciem, late undisionum concresiere marmor Ergo quod iunctum corpus tellure caleficit vi gelidum id reddit natiua stiritus urens. Q gapropter tellus ani=nue collata liquenti Non modo non gelida esst, illi sed frigus inesse censiendum Fontra,quantum non sole tepesiit Ad moto tenuis natura stiritus alget

Atque etiam si quis per si confideret Uum

Omnivagum, siccae nec comparet aera terrae,

constabit naturae illum non esse calentis, Sed gelidae omnino. rigido qηi frigore terram Non ipsam antlim, terrenas, corpora uincat, Sed uideatur aquis etiam non esse rigenti Natura inferior, frigerent non inlis illis, Admotumq; acri perstringere frigore corpus.

Ipsi autem usque adeo per si si est frigidus aer, Illius ut frigens stringat, is sol prisinam,

Producatcs nives gelidas tenerrimci liquorem Grandinis in duriae crepitantia corpora uertat Atque adeo certum est ut animrem constare rigenti,

42쪽

SCIPIONI CAPICII LIB. I.

Vt madidum sese tenuis qui colli t humor In pluviam solito cum sit sublimior,si tu In medio quoque densitur,concretaq; stat Granio, Ilauentes late prosternat aristas Quandoquidem terrae qui obducitur in inires aer Quantum eadem solis radios percus a coruscos Re lectit tellus calefit,gelidam ut relinquens dilatAram, emittit calidos quos concipit usus Praecipue u late in media, Mehementior ille Aera cum pulset reflexus, quod ferit ipsam Tunc minus obliqui solis uis ignea terram. Allier ast aer quo non pertingere solis Reflexis potis st,friget, siemperq; rigenti Vi constat, quoniam natura est frigidus aer. Nec sicus ac mollis reddit frigentia liquor Admoti gelida uis tringit corpora,quo sit Ut pluuius coeat liuor, concreta rigente Aere praecipitet magno cum tκrbine grando. Quapropter plane constat, per si aera quodvis scere admotum torpenti frigore corpiis Naturas illum prosus frigere, Adq; Reddere, magnAm quocAnq; in tempore frigκs. Quatuor ergo illis ratio ex albectibus inter se si diuers nil rebus quatuor ipsis

Conlieni exortisaliae fiunt exordia prima Traditu corporibus cunctisq; elementa creandis.

Namq; nec humor inest calidus nec frigida tu illis Ariditas,cum et' lympha fluens , mobilis dera sunt humentis natur e,liis oci per se Frigenti constens,ex his ciliae ostendimlis,ambo

43쪽

DE PRINCIPIIS RERUM. i

Ipse autem cur uis arens est insita tellus Sit polim calidae naturae natiso ignis. Quodsi ut de dum est,e corpora quatZor,ima Tellus, 2 ' mollis liquor,aer, ac te Ris ignis, Quatuor haud primis sunt his albeolibus inter Se diuersa quater,naturae corpore quales uatuor ingenito certum est ea ter quoliis, Omnino constat non haec albectibus es e primis i is orto in qZocpinq; qlisternas corpore naturas,cZnctis elementaq primat Ac rerum omnino si exordia plura fuissent, Diuersa interse, senatura singula,utq;

bestia, a reliquisci foret differre necesse. At uero haudqua sunt talia quatuor illa corpora, sed cum alio nainrasingula eadem.

44쪽

LIBER SECUNDUS corpora'κ primus scripta pingere forma, Certum opκ silmulans 'Aduit,pingenici referre Naturam, humanae digitum circum tulit umbrae Lineaci oppositium cons erit est duecta referre corpiii, i effetiem similem sit ponere uero

Hinc rerum stecie imitari certius arte Inlienta, fimo es ali mi ere colores coeperunt,nopriumq; decussiensii addere formis; conat certum pingendo ostendere morern Natκres,atque Ambras rerlim monstrare sequaces.

Vnde ipso modo non 'irans ei: bit imago Artifices, natiua ratos si ponere, pictoratu vafer in tab: lam mira deduxerat arte. Sic hominκm incipiens sensim mens dat data partes certius expressa picio est imitata,rudisq; Succedens uitia expolio solerti sicli, Tantum acuit longo ingenium si tempore dulci

Dum demonstrandi naturam flagrat amore. Sic , qui arcanos ortus os tendere rerlim Prima , a centisci fere exordia mundi Ex atque alias naturae ducere causa,

Certarunt penitus rationem excidirere ueri, Et caeca eripere hκmanas caligine mentes,

Donec longa dies,uariosci excAlta per usius Mens iter inuenit ueri adsublimia templa, Et certas rerum,qAantum non impedit aegra Mortalis ratio causa senest, u ortκs,

45쪽

DE PRINCIPIIS RERUM. I 8 modo tam densis procul inde ambiatibus actis, Abdita naturae cupientes la Astra sιbire, Ante oculos interci manus exposta taentur,

Omnia plerio a nobis constersa liquore. His igitur statuendum est eri icuerit tenendκm Quid fit quod dicunt elementum, uis ratioci; t eius scrutanda rei noscendas primum, V plura, in ne unum sint reram femina corpκs-Vtque illud cunctis fuerit quod origo creandis corporibus reliquis liceat scernere quid fit,

Atque animis rerum naturam,scere auentrem Haec monstrare nouo ac dulci comperta labore. Ac ratio omnino duplex est corporum in i is Principis ex materia,ex forma' petita, Et nunc materiae primos tractabimus onus Semina quae mundi rerum os elementa vocamus. Porro id cum liq:ιido, naturae conditor ausis Annuat his tantlim, mera vatione probarim,

Tunc demum si sint ostendam exordia formae Principium nam ct id reba dctur omnibus,excilio Progenitis primus reliquis deducitis ortus, Atque in Aod redeant demum resoluta necesse est Et talis uncili naturae elementi taΥκnt, Vt vocum primas,quar in ciZod iAsisP sit signata sua deduclum est littera nomen , Prima elementa uocant primi quod uocibus his st uncta oratio,ad extrem Am p resoluitar Isai Illius sonus in uoces, unde ili erat ortus. Talia enim haud rerκm cuneuram corpora prima

46쪽

SCIPIONIS CAPICII LIB. II.

Esse gradiis quosdam, per quos conascere possint Dissoluiq; eadem,eos alio primordia sumat Ex ipsis aliud, nam quod sua semina ducit

Ex alto,non est reliquis id rebus origo Syllabae enim uocem es iciunt,minime tamen ipse Sunt uerboru elementa, quod haudqua datκr, orrum Ut primo tradunt uerbis litterae ut ipsae Et neque in extremas oratio soluitur illas.s; abae , ex ipsis uocum sunt elementis, Inq; eadem demum redeunt extrema solatae Qu. propter primis oratio manat ab illis, Non etiam ipse siunt uerborum si abae origo Sic in principis naturae haud est elementum id corpus quo non contingit cuncti crearet Ex primo, aut in idem extremum resoluta redire

Fitq; ipsium ex alto,inci: aliud si soluit abiici: Sed prima id prorsus genitis est rebus origo

Atque elementu,ex quo,At di tu est,concrescere primo Caetera,in extremumq resoluier omnia certum st.

Ipsiumq; ex alio neclisa quam femina ducit,lnos ali ιd, Hla sese ratione resoluit. At reliquiis prima quidem ciuissemina rebus

Plura elementa esst,haec credat tamen ipsa creari Inci uicem follit,uera a ratione recedit. Ni recte is dici in lapidem dissoluier undam, Ac terram putet e ligno concrescere putri Sed lapides contra recte ex humore creari Dicliniar ntimet in terram ptatre resolui Sic cum ex unda aer fit,nequaqu1m ille creatur

Exinmore, sed in lympham dissoluitur aer.

licor ora

47쪽

n nisi

DE PRINCIPIIS RERUM. I9Qmm Mero sit aqua ex anima, non sola illi undae In natAram ne ex hoc fericositur humor. Ergo qZa Amst,eam ocrescere ab aere certum est. Atque hunc in lympham minime dissoluier,i o Contra,libi fit,nes a ciliam anima ex Amore creatlir. Laaerendo tenuem sed in deraso natur unda. Non ullum Mero se uertere corylis inlinlini Alterum idem dabitur, soluendo itidemcl creando Sed quo LA=nq; aliunde creatur,constat id ipsium In corpus, dissoluendo non ire creando

Quod si soli it in alterum d ipsum rusus ab illo

Concrescens non si solliens prodire fatendum est. Quapropter neqlier ni elementa,nec Alla creari Muttio, haec eadem si si inter corpora solui. Quod si elementa ortis reliquissunt femina prima corporibus,neqMeunici inter si si illa uicissimconcretu fieri,atque in idem resoluta redire, Atqlie omnes concretae res cunctaeq; solutae Posteriores ossunt,ortus Ande creatae Duxerunt illae,aisse in quae rediere solatae,

Haud dubio apparet, quod Apra ostendimus Pudus elementum,ex quo rerum concretio primo

Atque in quod postrem Amsi resolutio, sium

concretum non est, nec quod dis oIuitur uni. Quare his quae haud dubia et clara ratione probantur Persi estis,uia certa pate qua nosbe elementum Principium ci datri cilio rerum copla manat. Nam cum natrer aequo sitis partibus,illud comperili fuerit corpus quo clincla creantur Exprimo, quod in extremAm omnia dissoluuntur,

48쪽

iSClPIONIS CAPICII LIB. II.

Hoc elementum esse, e cunctis hinc femina Aci, corporibus certo liquet, res indicat ipsa Ergo creandi Aod prae stat primordia corpκs Et dissoluendisinem uideamus,uti iligPrincipium exortis detur genitabile rebus. Id uer hac in re ualde est dubitabile,an ignis Cuius materialapparet emiis ima,primis . Sit ne ex corporibus, prima est Et qzatuor inter corpora decretum, quando concreta per ipsumum m praecipue dii tui corpora cortum est. Atoue id magnopere si miram, o Aere Aod ignem corporibx primice illi, quatuor linum Quod minime liquet an natura est praeditus ignis Corporea Pac magis est illud dubitabile hum fit corpκs, primis Anzm si ex Eatao illis.

Quare est'scendum in primis,corpus vesit He Ignis ut er tellus undiq; liquidus aer A talis prosus natura est corporis, insiint Visi cies illi qua uis haerendoq; si illic Continerent sis cciei siubdita pro MMateries cui: is,corpκ quam sempsit id sum. Porro quicquid inest natura corpori, illi Insidet, haκd corpus si cies sed corporis hoc est, corporeamq; Jespeciem haZd pote corpus eandem Ac noli nntlira cum forma accesserit ipsi Corpori,ab hoc prior uanesint forma necesse est Nec ratione queunt ulla subiecta in eadem Materia incolumes disti in lae existere formae

49쪽

DE PRINCIPIIS RERUM. Corporibus,r:stilo qMoties ardere calore

Contingit Malidas quercus, ferriq; metalla, Et sallae duros nanci haec cum feruidus ardor Affcit, ualido igne lint correpta Arepore Sunt eadem nec ab igne prior sublata recedit Formn illis, ac non ignissed ea igneas Ant, Alciri ignis non ut naturae propria forma certa sed ut si ecies si ipse in corpore inharens, Dum natura illic alia est quae in robore t lo Infidet aut ferro, ct in his qκuccumci colorat

Ardor, e irrepens ignis color aureus ambit. Non etenim una daν poterit,qκod Baimus ante, Materi ut teneat natreras subdita binas.

Ergo clim i ius talis nati rasit ignis V certo inlideat cui sit μα corpora forma, Q odq; μα consi tacui, liquido patet ignem l inequaquam corpus sieciem sed corpori esse

Nec constare sua per si vi posse, sed ipsi m

omnino certis haerendo in rebus inesse Et quodvis propria corpiis constare necesse est Natura, certa per se con stere forma At uero si qui non hAnc Aem cernimus ignem si id contendant primum genitabile corpus ,

Sed procul a nobis alia in regione locatum Quam nequeunt sensia mortales cernere, illum

Ignem elementur Rrκm se, super omnia simplex; id posse haud ullo certκm cst contingere paclo, Quandoquidem certAm si siquam es et corpus,idi esse Nulla alibi posset ratione quod acciditi icorpori, e a nobis stecies iliod dicitur haerens c iiij

50쪽

SCIPIONIS CAPICII LIB. II. Qt d minime in rerum natura fit dare quidquam

Quod certum persese alibi sit corpus idemus;

siti ecies alibi subiecto in corpore inhaerens, Quare omnino ignem corpus non esse fatendum est, Quyd 'eciem constet subiecti hunc corporis esse. Nec pote corporeum est, is regionibus ignem Ardere, eice subter noua moenia mundi Hoc elementum esse,ac uana est ea fabula,mentes Implicitas longis caecas ambagibus urgens. Nec magis id uera ducitum a ratione putandum est, Quam cocto aduectum terris, sic loci dedisse Mortali infusam uitae primordia flammam Temporeali primum delato ex aethere fertur Incaluisse suo tellus defecta apore Et Aa rum aerias ausium conscendere sedes

Et Phoebi proprius flagrantem accedere currum subduxisse ferunt coelesti ex arce Prometheum, Fomite ferreatum arenti,optat: mq; tulisse Aethereum cassis terreno gentibκ ignem. Ac dum naturae rationem quaerimus,illud Valde aduertendum est,illos quod conuenit inter Arcanos 'eliere ortlis qui exquirere rerum,

Naturae ipsius rationem rebus ab illis Praecipκ duci, sensius quas indicat raec : Certa est e siense ratio quae redditur ipso sensius enim sic cundia trahit c cernit aperte, Ut facile nequeant ea qZemquam fallere ni aesint Sensibus exposta, cundiis hoc cognita pacto. Ergo longe illi,eraia ratione uagarunt,

i late ea os apparet sensibas,ignem