장음표시 사용
5쪽
SI IN SECUNDAM E NO UA MARIS OCEA-n Hiisania Narrationem ad Carolum in Romanorum Imperatorem
mensisquin, Anno ἰHillesimo, quin gentesimo decimon ono ex hac noua Maiestatis vestrae Hispania expedivi, Celutudini vestrae latam,&' particularem de omnibus, quae in his locis post meum aduentum gesta sunt, siccessere, informationem transmisi, quam Alphunso fernandeΣ. Puerto Garrero, &Francisco de Monteio procuratoribus ciuitati verae Crucis, a me nom1ne Maiestatis vestrae fundamentis construet , perferendam tradidi Et postea quia occasionem non sum nactus partim defectu nauium, di etiam, quia in acquirendis,& conciliandis his regionibus,ac prouinch maxim ram anxius5 occupatus, ct quoniam dei dicta naui, 8 dictis procuratoribus nil ad nos alIatum fuerat, ulterius Maiestatem vestram certiorem non reddideram de his, quae' uic patriae insint & gesta fuere:quae tanta,& talia sunt, ut quem admodum alias primis informationibus Maiestati estrae transmissis demonstraueram, merito noui orbis Imperator appellari possit. Et hic fortassis Imperialis titulus non minor est censendus, quam ille Germanorum, quem Dei optimi Maximi auxilio, occlaris suis virtutibus Catholica Maiestas vestra impraesentia obtinet. Et si sigillatim res, quae in illis habentur exprimere aggrederer, nunquam finem imponerem ideo si forte plenam prout celsitudo vestra desiderat, &ipse teneor notitiam non exhibueroiilla
mihi clementer veniam dare dignabituriqua ad hoc scribendi munus inhabilis sim, nee
6쪽
temporis opportunitas adsit. Omnibus tamen ingerar mei viribus operam dabo omnia modam rei veritatem exprimere. Et illud pterea, quod Maiestatem vestram scire oportere cognovero. Et similiter mihi indulgeat celsitudini vestrae supplico, si ad unquem quomodo es quando res gestae sint non recensuero. Et si aliqua ciuitatum, villa A porum dominorum nomina praetermisero, qui audito Maiestatis vestra nomine sese illiusseruitio sponte obtulerunt, Nin subditos N, asellos subdidere. Quandoquidem graui quodam infortunio, quod nobis nuper euenit, ut in huius nostri operis pro gressu celsitudini vestrae latius innotescet, scripta &monumenta
omnia quae cum harum regionum incolis in unum conia
gesseram, varh cum rebus amisi Finis praefationis.
RIM A relatione. serenissime ac Inuic ime Imperator, ciuitate sic villas, iregali Maiestatis vestrae seruitio se obtulerant, quasi acquisitas retinebam, exposueram. Innuebam preterea mihi relatum esse de quodam potenti domino, qui monte uma appellabatur, quem istius prouinciae incole secundum eorum computationem per nonaginta aut centum leucas ab ipso maris littore ocior-
tu, ad quem applicueram abesse putabant Diuino fretus auxilio, accelsitudinis vestrae nominis celebritate ad quaecunt loca quae inhabitaret penetrare constitueram. Et pterea recolo, me quo ad istius magni domini acquisitionem ultra proprias vires obtulisse, fueram enim celsitudini vestrae ingenue pollicitus, allum aut captiuum haberem, aut interimerem, aut omnino sua regali coronte subhcerem. Et hac
sententia a ciuitate inpuad qua Hispalim appellari placuit)sextadecima Augusti profectus sum quindecim leuis armaturae equitibus, Si peditibus quingentis melius ad bel um accinetis' aptioribus quos inuenire potui .Et praesidio ciuitatis verae Crucis dimis peditescentum ex quinquaginta Nequites duos , qui fortilitium seu arcem ibi construendam modis omnibus curarent, quae pene iam confecta est,&reliquitam prouinciam Uinpual, dc montana contermina dieis ciuitati pacifica, qbus in locis arbitror esse ad qumquaginta milia hominum ad pugnam aptorum 8 quinquaginta villas, ac castra Maiestati vestrae fidelia Z syncere subiecta, quemadmodiam hactenus extitered in5- sentiarum existunt, quoniam ad meum aduentum subissciebatur domino monte Eumata vim hi retulerant, non diu fuere illi subditi. Et quamprimum maximar, S regalis potenti e Maiestatis vestre fama ad illorum aures deuenit, ilico acclamarunt velle esse subditi Maiestatis vestrae, b amicistam meam fiderare. Rogantes insiper, eos a praelibato domino monte Au madefenderem, qui eos vi,&tyrannide subditos detinuerat, qui Iiberos ab eis accipiebat, ut illos dris suis lacrificaret . Sunt equidem fideles celsitudinis vestrae ubditi, eost in fide permansuros arbitror, ut a praefati domini tyranide liberentur, tum etiam quoniam a me hactenus bene tenti fuere, es maximis sum eos prosecutust auoribus. Et pro maiori munimine eorum, qui in ciuitate remanebant, aliquos exprimatibus cumqbusdam alijs, qui mihi in itinere non parum profuere, mecum eduxi. Et quoniam, ut Opinor, in prima relati Maiestati vestrae significaueram, aliquos, qui me
ste ferebant, Q, talia ad Maiestatis vestrae nomen,& incrementum forti animo & feliciter exequerer,&ex ipsis quidam voluere a me deficere, di ab ea patria recedere,et pcipue ispanu quatuor, quose nomina sunt Iohanes scutiferi Didacus Armeno, Condi- saluus
7쪽
NARRATIO SECUNDA. Talaus mimbria naucleri quos Pilotos nominant,& Alphonsius pennato, qui tipi sua
sponte professi sunt)constituerant paruam triremem abducere, quam Bergantimam appellant in ipso portu existentem cum panee carne suilla. Et interfecto nauclero cum eadem proficisci ad insulam Fernandinam:vt Didaco VelaΣque Σ significarent me nauem ad Maiestatem vestram transmittere, di etiam admonere eum de omnibus quae ea importarentur, di 'na dicta nauis iter esset factura, ut dictus Didacus VelaΣqueet naues in insidns collocaret, quo dictam nauem capere posset, quemadmodule ipsa postea
executus est. Etenim quamprimum cognouit nauem mea transsuisse, iussit nauem qua
carmellam appellant)vt na m meam apphenderet, subsequi quod tamen exequi non potuiti oniam nimium nauis nostra fuerat progressa. Confessi sunt pterea alios eius. demesse lententi;e, ut dictum Didacum Velaetque et certiorem faceret de antedicta naui.Visis consessionibus dictorum delinquentium, secundum iustitiam, cuprout temporis necessitas, di Maiestatis vestrae seruitium postulabat, puniuit quia praeter familiares alumnosin amicos Didaci Uelazqueet, ath quot prouinciam exire admodum desiderabant, cum viderent dictam patriam tam latam 8 tot hominibus referta paucitate Hispanorum considerantes, idem sentiebant:ratias si ibi naues remanerent, illi qui desiderio defectionis flagrarent, doqui patriam exire cuperet, facillime eisdem exire possent, di ipse pene solus remanerem Et propterea ea quae gesseram in Dei optimi Maximi, ε Maiestatis vestrae seruitio in his partibus impediri possent Simulaui naues eas ad nauigandum non fore idoneas, illa' in littus subducedas curaui. Quapropter spem oem abiecere migrandi ab illis locis. Et ego iter meum securius peregi, o absq; aliquo timore, quoniam postquam discessissem a ciuitate, gens custodiae a me constituta nullo pacto mihi deesse poterat a Transaciis decem diebus, postquam naues subduxeram in exissem ciuitatemve rete Urucis, dc peruenissem ad ciuitatem inpual, quae abest a ciuitateUerae Crucis per Leu F. quatuor leucas, ut inde coeptum iter prosequerer continet autem leuca quatuor miliaria italica fignificauerunt mihi habitatores ciuitatis Verae Crucis, quatuor naves pia littora vagari, di praefectum, quem in ciuitate Verae crucis dimisera ad eas stapha transuectum,c ipsos eidem indicasse, qualiter erant naues Francisci de Gara locumtenentis,& prae et in insiuia de Xamar can, 8c veniebat ad nouas detegendas prouintias. Et
eundem meum piactum eisdem in nauibus commorantibus appexuisse, qualiter ego nomine Maiestatis vestrae habitandam susceperam illam prouintiam,2 aedificaueram ciuitatem distantem per unam leucam ab eo loco ubi naues constiterant, δος, eo secu prosi cisci poterant, mel certiorem reddendum de eorum aduentu curaret, o si aliqbus indigerent, possent in ea releuari. Subiunxit idem praelaetus, eos scapha sua in portu anteiret, quem actu demonstrauit. Et in nauibus existentes respondexul, dictum portum vidisse, quonia ante eundem progressi fuerat, exu consilium eius exequeretur Cumq; ipse presectus sicapha ad portum iter vertisset, naues ea non sunt subsecutae,nec demonstratum portum petiere,ac ulterius per ea littora vagabantur, ocu ipsi incolae, postea quam in portum non venerant, qualis esset eorum animus, penitus ignorabant, Zoilico ad eam villam, ubi naues ancoras iecisse cognoueram, profecturus disicessi, quae est ad tres leucas infra ciuitatem Uerae crucis, occum nullus ex Hispanis nominatis terram cepisset, ut eorum voluntatem,ec intentionem exploratam haberem, per eadem littora progressus sum. Iami per leucam aberam ab eisdem nauibus, cum mihi tres ex pdictis nauibus Ech obur, facti sunt. Primus laquam publicus notarius, di duo ath tanquam testes, ut sui praefecti nomine mihi monitionem facerent, profesti fuerat, quam in scriptis attulerant in qua continebatur, ipse me certiorem p eos faciebat, eum ad eam regione primo aduentasse, S quod in ea hanitare constituerat, propterea me commonefaciebat, ut inter me oc eundem piactum terminos ponerem, quoniam ipse coloniam suam collocare volebat, quina leucas infra villam autet,' abest per duodecim leucas a ciuitate, in psentiarum Atmeria nuncupatur. Quibus auditis responsum dedi, g, eo psectus, sonaliter ad me veniret, piosiciscere turi suis nauibus ad portum Verae Crucis, si ibi col.
8쪽
ibi colloqueremur, eo tunc cognoscerem quali esset intentione, di si sorte naues suae aut ipsius milites necessitate aliqua premerentur, modis omnibus eisdem opem serendam curarem, eo maxime postquam seruith Maiestatis vestrae innitebantur, Mego nil aliud menteo animo agitarem, nisi ut se offerret occasio, quo celsitudini vestrs possem rem gratam efficere quam euenisse putabam, si praffecto suo, di illius militibus in Maiestatis vestre seruitris existetibus opem tulissem. Et illi mihi responsum dedere, quod nul
Io pasto eorum praefeetus, aut aliquis comitum terram attingere volebat, aut eo ubi es sem conuenire ipse dubitans eosdem damna aliqua, posteaquam ad me venire recusabant loco, ubi constiterat intuliue, secuta nocte secreto me sollocaui ad littus maris contra locum ubi naues ancora iecerant, ibit delitui, si ad horam duodecimam diei sub iequentis, animo Voluens praefectum, aut aliquem ex naucleris terram capturum, ut ab
eis sciscitari possent, quid nam agerent, quas regiones peragrassent di si quid damni locis intuli sient certiorem Maiestatem vestram facere possem. Nunquam tame ipse, aut comitum aliquis descendit, posteaquam nullus descendebat,mandaui tribus illis, qui ad me cum monitione antedicta aduenerant, ut ornamenta sua exuerent, illisc tres em meis commilitonibus induendos curaui, qui propere ad proximum littus profecti exi stentibus in nauibus acclamarunt, quibus visis ilico scapha duodecim' in nauibus erat, viti balistis di pixidibus fulciti. Sunt autem pixides paruaemanuales bombardae, quas vulgus scopeto vocat littori applicuer Hispani vero, qui ad eos acclamauerant, alit tore secessere, Sion aliter quam si umbra indigerent ad dumeta ibi proxima ex indu
stria profecti sunt, hoc pacto e scapha quatuor prosiliere, duo balistis, es reliqui Si dibus armati, qui circumsepti a commilitonibus, quos in littore in insidhs collocaueram
capti omnes fuerunt. Unus ex captiuis nauclerus praefeetum, quem praeposueram ciuitati' erae Crucis, interemisset adiecto pixidi suo igni, nisi ignis fomento defuisset, qui in scapha remanserant ad naues retrocessere, quae antequam scapha ad eas aduentasset, iam ventis vela dederant antequam ab illis qui in scapha erant, aliquid cognoscerent,ab eisdem quatuor qui captiui apud me remanserunt.intellexi, qualiter peruenerat ad fluuium quendam infra triginta leucas infra Almeriam,& incolae placide,& libenti animo eos susceperant, o duce pecunia omnia necessaria eisdem fuerant elargiti,s vid rant aliquid auri, quod incolae ad eos attulere in modica tamen quantitate, nam tantum aliarum rerum permutatione ad tria pondera auri receperant & ad littus non peruenerant, ted penes conspexerant quasdam colonias in ripa fluminis constitutas erant enim Lam prope, ut facillime e nauibus conspici possent. Nullum ibi lapideum extat aedificiu, sed domus omnes ex palea Stimo habent alta manu fabricata, quae omnia postea clarius et latius accepi ab illo magno domino Monte Euma, et quibusdaalhs, quos ipse secum retinebat ex dicta patria, ab Indo, qui vehebatur eisdem nauibus, dicti fluminis accola, quem etiam ipse captiuum detinueram, et eundem indum cum nuncη dicti domini magni Monte uma ad dominum illius fluminis, qui Panuco nuncupatur. destinaui 'teum alisque rentur, et ad seruitium et deuotionem Maiestatis vestrae allicerent. Et ipsie Panuco oratorem ad me destinauit unum ex suis proceribus. et prout dicunt,dο-mmum Vnius coloniae, qui me suo nomine donauit vestibus quibusdam emblematibustitia. et pςnnis V rqs. Nunciauitq; praeterca illum cum uniuerseipsius patria admodum desiderare subesse vestra Maiestati, et meam cupere amicitian ego quom bonaque ex Hispanias attuleram, eidem sium impartitus,ex quibus plurimu voluptatis accepit, et adeo quod quando naues Francisci de Garai, quarum superius memini, reuersae sunt ad illa loca, mihi ilico nunciandum curauit, dictas naues a praelibato fluminerinta dierum spa-cio abesse, et quod eidem indicarem an illi, qui vehebantur illis nauibus, essent a mea patria quoniam ipse omnia necessaria impartiretur, et nauibus iam faminas quasdam et gallicas importari fecerat.
Per prouinciam Cinpual tribus continuis diebus progressus sum serenissime aepotentissime domine, omnibus in locis bene acceptus. Quarta vero luce prouinciam a
fiam ingressus fui bienchimalen nuncupatam, in qua est oppidum munitissimum tui
9쪽
8 arduo loco situm est enim ad latus asperrimi Montis N ad illud gressus non patet nisi per locum in graduum 1militudinem:quem soli pedites & ipsi diss1cillime, si incolae locum tueri velint, transire possunt An planicie sunt plurimae villae,s, pagi sq; ad quin-bentas, trecentas, ducentas,& centum habitationes, e loca haec subsunt dominoMonte dum a cilli me grato exceperunt animo, necessaria ad prosequendum coeptu iter contribuere: indicarunti eos optime scire, q, ad eorum dominum Monte Zuma inuisen
dum proficiscebamur, S pro comperto haberem illum syncere mihi amicum, ipsumque eisdem mandasse, ut me quam gratissime reciperenti ego autem eisdem de omnibus nobis concessis satisfeci, gratiasa immortales egi de eoruna grato in nos animo, di impensis offfchs. Exposui rarterea eisdem, q, ad aures Maiestatis vestra illius fama peruenerat,d propterea Maiestas vestra mihi seriosi inluxerat, ut illum Maiestatis vestrae nomine inuisierem: illuco illius videndi gratia fantum proficiscebar di sic montis cacumetrans ressus sum, quod est in fine istius prouinciae:& illud vocamus cacumen dei nomi nis liud enim primo in istis partibus transiuimus quod est tam arduum es excelsum ut pari sibi in Hispani is, quo ad difficultatem transeundi, inueniri posse minime cogitem, illud tamen tuto transmi, di in ipsius cacuminis descensu sunt aliae vilis castro cuidam, quod Terxnacan appellatur subiectae, quarum incolae nos quom benigne excepe non minus, quam illi ex lenchimalen, declararat bonum domini sui Monte Zuma in nos animum 8 alia eadem multa, quae nobis atri superius aperuerant, ipe pariformiter --nibus integre fatis feci. Et inde digredus trium dierum sipacto loca sine domibus,& inculta emessi fuimus,
8 propter sterilitatem defectum aquarum Sc latens afripora, deus cordium scrutator ii
testis est, quae, quanta, 8 qualia, ct praesertim sit famel perpessi fuerimus, cpcipue Imb ilex maximo grandinis, S aquarum turbine, qui in illa inhabitata regione nos intercepit, Mur quo urgente ratus sum multos ex nostris frigore perituros. Mortui tamen sunt plures indi, quos nobiscu ex insula Fernandina duxeramus pannis, ex vestibus obsiti, post eos in solitudine peractos dies aliud excelsum montis cacumen, non adeo tamen arduum, ut primum extiterar, pertransiuimus, in cuius vertice turris modice magnitudinis erat pene columnis lapideis similis, quibus apud nos intr1uhs,4 locis aliis sacrosanctae imagi ne venerandae imponuntur, in qua deos suos collocaranti Circundabant turrim dicta plurima incisa ligna in strue congesta 8 sorte ultra mille currus, α' ab euentu appellauimus lignorum verticem An descensu autem ipsius verticis est vallis multum habitata inter duos asperrimos montes constituta, o prout con acere potuimus , habitatores satis pauperes erant: δέ per duas leucas per loca semper habitata progressus deueni in planiorem regione in qua nobis visum est dominum illius prouinciae residere debere, ibi. nim melius aedificata domus existebat, quam aliquo in loco ubi fueramus, omnes erant ex quadratis lapidibus 8 nouiter constructae, illis enim decorae multae magnaen sumptuosae aular c optime fabrefactae, benecpordinata inerant habitationes. Vallis haec, 8c coloniae nominantur Cartaney, earum dominus & habitatores laeto vultu me recepere, 8 commode sunt hospitati. Posteaquam illum allocutus sum vestrae Maiestatis nomine S ei mei aduentus ad has regiones causas exposui, ab eo pet 3 an subesiet domino Monte Zama, aut si altereus cuiuslibet factionis existeret illi maximam attulit admiratione persicrutatio mea, di respondendo dixit Quis non est subditus, di subiectus domino Monte Zama, innuens' fere uniuersio terrarum orbi dominaretur. Tunc eidem vires potentiam S etiam in varias getes di nationes ampla Maiestatis vestra imperia abunde recensui, di plurimos potentiores dominos Monte Zuma, Celsitudinis vestrae imperio pare re, quod sibi gratum fuit auditu, 8 similiter Uominum Monte Zuma, creliquos incolas illarum prouintiarum facere oportere, eumque ilico, ut se in vastallurn vestra Maiestatis subderet requisivit, addendo, quod si se in vestrae Celsitudinis vasallum subdere es et inde plurimum fauoris, di honoris consecuturus. Et ut Maiestas ve
10쪽
FERDINANDI CORTE Iinaretur illum benigne suscipere, petr in signum subiectionis ab eo aliquid auri Celsitudini vestra transmittendum. Et replicauit se quidem aurum tenere, aliquid tamen ex eo se mihi daturum negauit, si dominus suus Monte Zuma eidem non commisisset, ecsi ipse Dominus eidem mandaret corpus proprium, aurum quicquid possidebat, impendere paratus existebat ne illum exacerbarem, Nie ab incapto, di inita sententia desistere cogerer, melius quam fieri potuit omnia dissimulaui, di ipsit responsum dedi, me sperare dominum Monte uina propediem eidem mandaturum, P au ram 8 alia quae obtinebat, 8 commode dare posset nobis impartiri deberet. Huc mea videndi causa venere clauo atri proceres, qui eadem in valle dominia sua obtinebant, alter per quatuor leucas in descensu, alter vero per duas in ascensu eiusdem vallis, obtulere torques quosdam aureos modici tamen valoris, Ymomenti, Zoocto seruos, ibi fuimus spacio Quinq; dierum. Illis contentis relictis peruenimus ad residentiam unius ex Dominis superius nomiatis per duas leucas in ascensi vallis YΣtalmastitan, eius dominium 8c colonia continuabatur assiduis coniunctis,ac adhaerentibus domibus 8c aedifici j per quatuor leucas in ripa cuiusda fluminis, quod ea valle praeterlabitur. In proximo colle residet Dominus in optima Z tuta arce, cui isimilem non esset inuenire in media partCHispaniarum Ar est muris validis circumdata antemuralibus, dic fossis profundissimis, es in collis vertice est colonia habitationum adrinquies mille, domus apte constructae, aliquantulum ibi homines ditiores, quam inferius cernebantur, hic bene fuimus Nipse loci dominus se domini Monte unia vasallum profestus est, hic dies tres contum-PH, partim ut milites reficerem a laboribus, quos in traseunda inhabitata supradicta pro Mincia perpessi lagrant, partim ut expectarem quatuor ex incolis e Cinpuat, mecum Proficiscebantur, es eos nuncios iam miseram ex Catamian ad eam magnam regionem, quam Tascat teca appellant, quam non multum abesse affirmabant, quod etiam postea apparuit, significarunt mihi, quod incolae dictae regionis erant maxima secum iuncta atraicitia,&acerrimi hostes domino Monte uma, MomniSilla regio erat conterminare gioni domini Monte Zuma, 8 assidue duae illae prouintiae bella inter se nutriebant Sputabant, quod ipsi maxime laetarentur meo aduentu, 8 omnem possibilem fauorem mihi esse praestituros, si dominus Monte Zuma aliquid vellet contra me aut machinari, aut obstare. Illis tamen diebus, quibus fuimus in plibata valle qui fuerunt octo, nunquam dicti nunci Drediere, quaesiui tunc ab illis primaribus e Cinpual, qui aderant, cur dicti nunc a non redi jssient. Illi responderunt, quod forte regio multu aberar, di tam breui tempore reuerti non poterant ipse prospiciens illorum aduentum differri, di incolase inpuat mihi omnimodam es tutam diciae prouinciae amicitiam proponere, illuc pro fecturus discessi, , in ipsius vallis egressu, murus sectis lapidib fabricatus existebat, in altitudinem hominis cum dimidio, qui incipiebat ab uno montium, o ad alium protendebatur, R erat latitudinis viginti pedum, in cuius muri summitate gradum constituerant ad pedem cum dimidio, in quo dimicantes o lapides ethcientes conssistere possent. 8 illius ingressus non erat amplior dece passuum pacto, ec hoc ingressu murus duplicabatur ad formam antemuralis, Singressus non rectus, sed in obliquum ductus, a quibus sciscitatus sum, in quemvsum murus ille ibi foret constitutus, retulere ea de causa fabricatum, quoniam in confinibus illius prouinciae Tasical tecat constituti erant, quae Domino Monte Zuma aduersabatur, Nilli hostes esse consueuerant,d incolae eiusdem val- Iis assidue illis bellum inferebant,ec me hortati fiunt, postquam ad videndu Monte urina eorum dominum proficiscebar, nullo pacto inimicorum suorum regionem attinge iarem, quoniam pessimi existebant, 8, forte aliquid mali, 8 incommodi mihi, E meis inferre possent, Zoilli me nemper per regionem domini Monte Σuma deducendum curarent, ck in ea semper optime reciperer, Z commode hospitarentur. Illi vero e Cinpuab quod nullo pacto eorum consuris parerem admonuere , sed per regionem Tascalteca
prosequi deberem, quoniam quicquid illi mihi suggesserant,eo animo factitabant, vi ab illi