Joannis Joviani Pontani Liber de meteoris / Cum interpretione Viti Amerbachii

41쪽

M ETEOR PONT. tirum dimita uiuaccipienda,litnon putem s

prit lassis calere aut rigere,siccas se aut humi,

das,non enim sunt qualitates aut mutulones in coearethbus corporibus,sed quod habeant uim quod resciendi Eoremfigus, iccum Cr humidu in cornporibus nostrioribu s. Sicut eliganter erudite sicubi Pontanus costi motus planetarumproprius est ab occasu dortum contra iccinire coelum, quodestus primum mobili uocatur, C mouetur ab ortu, ad occasum. Et hic motu es contra succe)lionem, seu ordinem signorum, ille secundum fucce lionem signorum. Planeta habet nomen ab errando cicero uagus h M uocat planetus,errones Nigidius apud Gelliisum. Habent enim uarios motus,Crium ad oriente, iam ad septentrionem um ad meridiem, iam surrisum, iam deorsum mouetses nec in uno loco conli,stunt cui aliae omnes,quam ira uocari Cicero in errantes uocauit. Nihil hic de aliorum planetam,

ellectibus pecialiter docetur Solis e Lunae ostiacia utcunq; generatim perscribuntur, quod Sol harabeat uim mouendi ita efficiendi,Luna patiendiseu praebendi ad generationem materiam. Sicut alibi comparat Poeta Solem cum semine uiri, quod et causa es iciens foetum: Lunam cum sanguine mer pruo. Idem hic quos facit, cum Soli patris, Lunae o matris

42쪽

EX OGITIOniatris officium tribuit. Item confri solem cum corde humani corporis, nam cum cerebro Sicut reliquas lassas praesertim planetiis arteriarum, uenara et neruorus ilitudinem habere dicit. Atque moranti opertinent, ut significetur solem hab re praeracipuum partem, Picuditum in ipsis elemetips, turarii corporibus, quae ex illis efficiuntur, Lunae prooximum esse uim,reliquas planetas mini strorum 47ὸ locoseu auxiliarium. Nam sicut oret cerebrum,t et ictunt praecipua membra in corpore hominis, tamen opis habent auxilio crista serio aliorum

membrorum, maxime autem epati uenarum, ernervorum Italos ex Luna uidentur aliarum bl iurum,praecipue tamen errantium,opera indigere

Philo ophus in his rebus non ita est superi trosius, sed tribuit hanc uim Soli tantum ci Prmae, quam uocanisspecificum,aut rationem seminalem. Et hoc est quod Arisb. dicit: Sol er homo generunt bom, i nem Porro haec omnia sic sunt intelligcnda,uti iuris nium Deum esse, C conditorem, Cr gubernatoremi omnium talium rerum, Crisis ut tanquam instruo mentus quibusdam non coaetim, aut inuitum, fripro suo arbitrio. In fine addita est amplificatio dei l modo, quo Sol in haec in Eriora suum pol halera exercet, maxime uero in uerem,quem dicit illustra

ri primum paulatim sub aduentum Solis, C caui fieri,

43쪽

t fio pos busti ripe corpus hoc ubuli limum So

lis radios in terram, ex quorum repercusione ima pars aeris magis ac magis Aestat id, quo rudi' sunt rectiores, eo itfucilius G uehementius. Haec pars est eleganter C acu te, poetice e philosophioc tramia caeterum, ut hoc etiam addatur, cum inquit Poetasub principium cupitis alternat βαquens luctas, zz temperat aestus loquitur de accessu er recessu maris. Nam proerqum quod crescit mare Cr decrescit una cum Lunae lumine flet eistiam effluere e refluere bis stre intra 'pacium diei

ac noctis, qui dies naturalis ab Astrologis dicitur. Illius autem mutationis generalis, ut scribunt, est caussa, quod Luna dominum humoribuis, hoc habeat ex eo,quod lumen Solis,quo Luna irruis diutur, excitet humorem siue exulia caussa. iii primo quadrante magis humiditatem efficit Luna, insecundo calorem, in tertio siccitatem stigidit. αtem in ultimo Atq; ita Ptolomaeus docet in primo libro ApoteL Incentumsententi situ uit cum Luna est in principio quadrat ut hoc est, ex quo λSolis coniundi ne rectit, corporum humiditates adsecundum ut si uunt, in reliquis autem decremscunt. Vbi miror Pontanum interpretantem eum locum tu uisse incautum, ut fecundum quadrivirgulari intellexerit ultimum quadrantem, ax sccuam

dum.

44쪽

as EXPOSITIO dum alipectis quadratum Lunae cum sole, cum tuismen ibi citauerit locum ex Aporet,qui aliter docet, ac ipsi Ptolomaeus significet se, non de a pessibus, sed de quadrantibusgeneratim loqui,cum ait: in reliquis autem decreticunt, ubi si, ut puto,non dicit de alijs, quam quae appetauerat nunc quadringula, aut totusententia debet intelligi de quadrantibu solii bus, aut plures erunt quadrati a pectus, quam o,quod esse nullo modo potest. Polariorem uotationem c niuri proprium aiunt efficere Lunam, pro sui motus impropri1 ratione, non enim possunt referri haec ad lamen tu itum sic, ut cum ascendit per quadrantem, qui est ab ortu, ad medium coelumes luat, refluat uero, cum inde ad occasum descen dit. Eodem modo,quando uehitur ab occasu ad ima caesi partem,accedet mare,quando ex eo loco ad oratum mouetur,iterum discedit Absentem autem Lunam per nostrum orbem hoc e licere per radios reost os nostro coelo, lumine aliarum stellarum diu, Mante,dcideo minores,er debiliores esse uni aestus

maris.

De Maris salsedine.

45쪽

telis insecundo Libro μετεωρ. Num cui in coras ore excrementa sunt ideo fallia aut acerba,nturianae sudor,quod a culare non positiit uinci c concoqui, unde etiam a corpore uisuper uarc uunatur expelluntur ita etiam eqs, quae concreαmuntur,quod non per muri ab igne, superari potest, fit cinis acerbi quidam pulueris Eum ob rem c ense A risi telis,non mali, aut a ueritate alienum sen He eos,qui totumare ex terra adusticon. stire dixerunt. Non aliter aurem gGieratur albedo in mari,cquam amarum aut in urina, aut in triuio, quod lex aqua colata per cinerem, qu siccum esse Crudus bim quiddam, nemo ignorat, aut furus hureus, uel nitro , vel allus odor,aut etiam caruso in quibaldum sntibus Minc est quo scribit Plinius Imbrios ex cinere arundinis, Criunci cuiusdasu decoqueres tuos si tib Defulbedine idem docet

Avicenna in cupite desumoribus . Secunda caussa

est calor Solis qui subinde rubi e miri lace est relin Mens interim terrenum crus crem

artem in mari. De quabola cui si hic Pontantudicit, omit illa Aristitelica cr Plinim iubecudo libro hanc etiam magi approbat mod autem mare sit quiddam tala Gmmixtum,probat Ar: btelis Moe

46쪽

De Solis esse stibus in terra

Vpra dictim est generaliter, solem in omα ni Elementa potestaem exercere, hic diricitur de ea tantum potestite, qua in terαrum utitur Sol Educit autem ille non tantum semiona deterra, ex quibus eoicit arbores, rutices heribus, C duplicem exhalationem, quod hic dicitur, sedulia quos componit cui scunq; generis, ut urum multa,metallu,Lipides. De reliquis praeter extarilariones, quae fiunt ex illis, non es huius ocid putatio Ita ut etiam prima pars huius capitis degeneratione arborum ex feminibus, tantum ora

nandi Cr ampli facundi cui minis caussa addita sit. Nihil enim ad μετεωρολ A ea res pertinet,

si d

47쪽

sed in alijs libris, cru putationibus tragitur,

quae tamen sunt cognata, emitu cognata, ut Arubertulcen uerit exhalationes omnium compositoαrum esse materiam. Extrabuntur autem e terrae halationes per calorem Solis, non magnum quidem illa,quem darentem uoc inissed mediocrem, quem extrahentem uocant, quod extrahat exhalationes,

sicut ille aduriter conbumit eas priusquari sexantur. Id quod fit ex j regionibus,ubi sol rectos raαdios supcrpendiculures in terram iacit Alterum sit, ubi obliqui rudi a sola iaciuntur,seditu, ut neq; rectis nimium uicini lint, nes ab eis longius iusti discedunt. Quorum alterum in Meridionalibus locis, alterum in Septentrionalibus contingit propter deucessum,C rccesum Solis. ENPOSIT. AE A P. VI. Duas a Sole educi maerem exhalastiones, humidam uidelicet, A siccam. tabulationibus hoc caput in cribitur sunt autem exhalationes duplices, alterae hamidae e potentia aqua alter e siccae e potentia irriri, cista Arisbiaci docet, e recentiorum est

48쪽

num tu uocant, quae remus,ta proprie composita Mocarentur, quae non tantum ex terra,ut hic scribitatur sed ex aqua etiam a calore Solis extrahuntur. Quanquantast terra coniungitur cum aqua, aeut

videmus aquam partim terrae a jufum esse, partim cauerniseims latitare Exhalatio tale quiddam e lis o quale fumus est , appellaretur etia ortasse rectπαM umus quam exhalatis,quia exhalatio prosus ore quos accipitur,et an frequentis,quam pro uino,qui calidae est,ersiccus a for uero est miralis halitu animantis et qui ab aqua frruente mittitur a Graece uocatur ατόχις,linde Germanis

Athem,uo ut puto acta est. Fit autem utras exα balatio per rure monem C extenuationem. Arie: Ihicles in libello de mundo ad Alexandrumscribit siccum exhalationem resolui ex terra, humidum ex aqua. Sic uitisse: Hυο, Ψι ατι - ἀπ αυτῆρ

49쪽

latitionem esse materiam omnium eorum ' quae iunt in uere, unita indicauimus. Item ex illarum ultera, quae uapor dicitur, huα tuid submones gigni exultera,quam vocant contrum uocabulo caehulationem, ignitus. Hic inciripit Pontanum de humidis trullare. Et primum de

pluuia docet,quae fit ex uapore denso, graui ct cras

so,estuat a calore Solis in infimam partem mediae regionis aeris, quae ita 'stigida, ut post condenofare uaporem in aquam, quae deinde, ut es condeum futta, guttatim decidit. Quod autemst usita inuo te uaporem in aquam, manis ti exempla habet iatur, ut nestrae sudantes in calesum locis, cum D ris est stigus, crisator habet humidum additum. Item corpora den se,ut est ferrum, lupis, metusian , lignum, aut etiam ulla molliora, in quae incidit ha talitus, me ex oresue ex aqua, sim ex alijs liquori bus calefactis Tum enim humerintvr Cpc0ncipi uni guttulas quasdam Idem est cernere in uasciuis I ropolarum n quibus ex herbis recentibus aquano dis imili modo exprimitur. Aod autem pluuia subri fusci cruenta nonnunquam cernitur caus

ii sum

50쪽

π eudem materia nix quos oritur, rariore tamen liquanto cr calidiore quam pluuia, alio quodam modo. Num uapor ex quo

fit illa, ublatim in aerem incidit in paulo maius iagiis, quam est id,ex quo pluuia gignitur, praeterea quiddam uerium admixtum habet, e pingue,ut recentiores addunt Aristotelis di putationi tande est, quod nes aqua tantum manet, neq; ita codensatur,