Joannis Joviani Pontani Liber de meteoris / Cum interpretione Viti Amerbachii

71쪽

n ETEOR PONT.

arum, nec unt applicatae causae ad singulas pecies lictuum. liis tametsi non uit opus ualde facere, cum facile sit isti uidere, consideratis illis qualituistibus corporum, uisunt durunt,molle, ubillsic frafum, densum, rarum, acutum, obtusum, tamen nos

aliquot species explicabimim breui ime , ex quibus

facilepoterunt reliquae aestimari. Ac primum,quod homo,aut iumentum interficitur ita,ut nulla uulnus aut aliudve hium appareat, caussa est aporis acu censi impetus, e subtilitas, qua penetrat per cliatem ex carnem, Cr sttit membra uitalia, Criei nenosa ui, quam omnia ulmina dicuntur habere, interficit. Sic de pede combusto in calceo non uso, e medullis arborum corruptis sne igni corruuptione iudicandum est. Eadcin est caussas u αα dii eris in marsupio P. O . Marsupium enim est porosum quiddam, praebet facilem transitura subtili, in quo si est uis tantum iriendi, quae est ex mam impetu comminuit aes, striis c durum,si

ualde simul est calidum liquefacit etiam metallum. Ita turres etiam ex alia aedificia prosternit, faura rumpi e quaecunq; habent duriciem aliquam Quod autem arida,ut uni rhetia in aqua iacentia, comburit, caussam est puto, quod mustum sulphua re uiscosi habet flamma, ita, ut in aquam irrumα per po fit, G dei sinam materiam uberiorem.

72쪽

deret opera, quae nunc dicunturfacere Bombardaαr riuorum sine tota ars nihil Aiud est,quam quaeudum imitatio illininum Ea,quo plum aquae sude ris,eo magis ardent Aqua enim excitat ibi partiri latentem, Miltpersum calorem partim congregat C auget simile quiddam est in calce,quae ex aquae infisione calescit, e tanquam accenditur, luxui spe tamen litisunt, dum habent materiam. Sicut calx tandem extinguitur. Qu*d autem ulmen nonnunquam dolium stangit, dis cit,aut cremat uiuno flante Aiquandiu, ac si esset congelatum, caussa est,ualde multum sulphurei, eruiscosi, quod inmotum uinum illinen penetrando substantium eius spargit, deinde percularem expellitur illud tenax in extremitatem uini, et siccatum ilici tanquam cutem, quae cohibet uinum fuere breue aliquod tempus ista tamen omnia non paulatim,sed uno in eum, e quasi momentoseri intelligendum est. Haestre praecipuae sunt pecies es rostrum Νlminis,quas qui dilige iter adfui cui a rei rat, sexu nimnet, de reliquis non usq; adeo difficile erit ei iudiciore,pro eo tumeri,acpatitur Philosiophiae ratio. Iam quod Pontanus dicit intextu Rura etenim densis,

cedit non ita debet intelligit resti ricium ad praecedentem

73쪽

n ETEOR. PONT. iis dent proximelpeciem elles inuidetur quo cumprimapos eius uersiculi resticiat loculos, utrarum corpros,Almensit densius oculissumam si pio,quandopenetratinarsipium non enimpo, test densit u transire rarum isto modo,ut rurum non diuidatur, nec est igne rarius corpius corruptibile, C exbsutio accensatum adhuc rura emit persi est , inciturq; dens demum, quando penetrauit marsipium, Grinsilit in corpus durum, resistens, ut est metustum: Sed quodsiu tanquam densium,ubii impenetrauit rarius corpus G inuectιm indum corpuscogitur,ita ut Pontanus aut improprie t locutus e densapro ijs usurpaveri quae ali uocant rura dispersa. Eodem modo essentiendum de feoquente uersu concedit dura tenerum Cre. Inuriami quatuor ver bum recitat alius pecies Alminis, quia cui insuperioribus tum exsese, tum ex corpor quod riunt,aliter uis aliter striunt. EXPOSIT. χAP. VII.

De Stellis cadentibus&ignitis

trabibUS. N decimo quarto capite indicaui duo geα nera ustissionum ardentiuiu a recentioris constitui, unum, quando ascendunt; at rerum

74쪽

os Em oui quando descendunt. Id hic Poeta quo pdocet. Elprimum dicit de a lictionibus descendentati sipostea de ascendentibus. Dicuntur autem fiscindentes, non quod fursum siruntur, quando rodent sil ab eo,quod in altiore uere fiunt sicut deis scendentes etiam uocantur ideo, quod est iciuntur in

humiliore uere,non quod deorsum strantur. Addit hoc Aristi in aere omnia gigni, non in aethere seu coelo, quod uideamus ea celerium moueri, quum ulla sistam,quae tamen non tardius mouetur Ouod autem non uidentur nobis ita celeriter moueri, to

mia distintia es in causa, quemadmodum propin

quit ases causa cur lectiones illas celeriter uideaul mus moueri. Porro flectiones ascendentes non ha bent discrimen aliquod,quo ad materiam,aut moduincensimnis,sed quo ad positum seu figuram, propter materiae Padum quosdam. Omnes enim uni ex calido e sicco halitu, ex agitatione incenduntur,

aliae tamen alijs plum habet materiae,aliae minus,aliae aequaliorem,e magis cohaerentem,aliae minus,allae plus de natura terrae seu quae,iliae non ita multum, inde est,quod quaedam,ut sumis luceant,quaedam ut lanceu,quaedam ut stipulae accensae,quaeda ut can*deti,aut alijs etiam juris Idem esisentiendum dein flammationibus descendentibus, ut es caprasulatos, mucadens, iras volanheli fatuus,disti

75쪽

NETEOR. PONT. ii γntis, qui praecedit luem noctu Porro utraesina amationes dis erunt etiam in partibus materiae ex qua iunt,ita ut aliae partes ut m nigrauiores,alia Duiores in eadem materia. Hinc si quod inflammatio nonnunquam est Ionga, nonnun obliquas tamen pro proportione, cu leuior pars evolat stitim

surs/m, grauior insterius pendeat aliquandiu Iis

fit non propter ignem,qui natura furtum mouetur,s propter exhalationis partem,quae grauis et, et terreolais,aut copiose inaequalis oriundo materia est bene cohaerenset calida, multu habens terrestre, id quod est liue, aequaliter eleuatur residente gruui terres, quod extendi pote, in latitudinem a calorire, fit ignis perpendicularis, aut pγrumidalis inon siritum aequalis exta latio, siue in calare, siue iuqualitatibuUecudis,ut nepγrumiduli prina,id ζὶ

subinde acutiore a basi sursum irripo sit. Si autem

terr binosi multum, e portiones ubtilis alio, quisset aequalis, Andamentu exba titionis non dilatatur, C reliqua pars subtilior scalidior aequaliter ab ascendit, o accensa tota GaIitio scit tanqbustim quodam ardentem. Isti tamen scuta Ira omnia acutum quiddam habent in summitate inaestir mucroni propter calidum, quod ibi illubrioli ἰimum orti uinu, Quis in omni igni. Draco generatur insta medium regionem acris, cum e

76쪽

εis ENPOsITIO butit em circum tint duae nubes, Hu, C Irianda . Ossarum haec depellit se exhilationem,ut contrarium illa attrahit,ut simili Inde est flexustae in postrema parte, en itu in media, in umoα sum quiddasicut halitus Draconis inprima. Onydsit cum accedit ad exhalationem nondum accensam prima pars, quae ideo cru uor est, quod recens est accensa alicut postrema est exilior, quod uicina est extinctioni, Crincuruatur propter eandem causa sum, e quia imp essitura frigida nufe, C attrahi ituri calida,ut Albertus docet. Pontanus uidetur Draconem inter fissiones ascendente numerare, cum rectius ad descendentes re iratur. Ego tamen

puto eum ibi de utriuis generit lyctionibus exuempla enumerare . Atq; sic ire de his rebus docet Albertus, pleris uti recentiores, quibus hunc distirentium deaf, Aonibus ascendentibus, de σscendentibus uidentur subministrare haec uerba Philosophi quae sunt in primo libro Meteorologii corum: cree αλλο is μαλλο ' ανω

77쪽

M ETEOR. PONT. ais quae continent. ibis quantur, pertinent dies, quae in hoc cupit funt inserta defrinii tirum a ccnsionum ueriurum si es δεσιν rie

fremis quinq; uersibus Potatim dicit, caussam esse,

cur uideatur coelum scindi, quod Iux ut ignis obiscurae ubi, ut cribi se misceat, non consentitcum Arisbtele, qui contra feri hoc φάντασι te ex intercursiu caerulei Cr obscuri docet, uerbis: τα si χασματα ἀνα suo νυμου - φοιατορ, εκ κυανέ, ἡ ριελανο ποιῶ τι θι - ἔχ' δοκῶν. Videtur autem mihi Pontonum in hoc Arit telis loco deceptus esse. Reliquis fissiones huius generis ex istis, qua explicauiamus, iudicanda praeterire uolui. EXPOSIT. CAP. VIII. Tres esse aeris regiones. Erem in tres partes aut regiones diuidi am satis notum est. Saepe enim supra eius rei meminimm . Suprema regio semper calet

prora

78쪽

Em P ora Ire Improm uicinitatem coelestium corporum, quae suo motu continuo calfaciunt eam partem deris notus enim calfacere solet Media regio 'perpetuosi iugi a propter duas caussas Prima est man a distinotiuasuperioribus corporibus secundu priuatio radiorum a Sole reflexorum. Non enim possunt radi Solis reflexi a terra tum ulte ascendere, necpossunt calfacere,nisi repercutiuntur in aliquo corpore denso infima regio tum culci, iam si iget, iam tepet, omnino uarios gradus primarum qualitatum omαnium suscipit pro diuersis tonporibus anni caussi autem est,quare in bγemesit 'igidio quoi in aestate,quod ad obliquius a Sole in terrum pro ciuno tur in hγ e,quain in Utate. Num quo ad tectis sunt uiciniores, eo magis recte luntur uersus eunudem lineam qua incidunt in corpus den uin, atq; ideo fortiores c densiores ejiciuntur,cum praecherem per eandem lineum reflectaratur, c Hrtit imia densi finii fani, cuiusmodi tamen non sunt intiostro climate, in quo Sol nunqua perpendiculares

radios in terram iacit autem ei radius i clui efficit an los rem cum endicul

79쪽

De Lampadibiis, calijsignius

si tuis. Icadduntur quaedam addecimumseptimum H caput de ignitis allictionibus, quaedam etiarepetatur ex eo capite,ut de Gnipud quae idem est cum lachnio, Cr de Cupra fultante, quam et hic supra bipam accensam uocat Pontra . Atque haec in principio captus dicuntur usq; adpossit emosfex vesiculos, in quibM de duobus locis aerirn doce ubi hae aflictiones generuntur sicut an bis in tertio ab hoc cupit abunde est indicatum Quare duae sunt partes huius cap. Prima continet

'litis ginerva ictionu,q aeuis ramonstratum est,pro post , figura mater funt. Sicut quis r Crpinitus pro qualitatibus exhalationum emi

untur lam quod dicit defecundalpecie Poeta, uis Dubter apud Albertum est. Ibi enim ita dicitur de extet mi materiae ut in longitudinem contraha atur,aut decrescat Iii uero ita, ut contrantur crminuatur materia uersus Gistrum dest, uersus ea partem, unde trahitur mustria, extendatur Craurugeitur uersus dextrum, ad quam trahitur, id quod Nerein pelle seu coriosi, quo exemplo hic etiam titur Pontosi s utrinq; non aequauertineatur, Cr

80쪽

dflictionis descriptio est amplificata ornamento Poetico ubi dicit aliquem uidentems ne illiusmodi

Aevstium motus loco, tu coetu raptas 1 e, de quisu's est Loro 36 cupite. r. apud Plurram. Apud Strabonem Libro ετ militum meteorone lornutum fabula, in qua circumflantia quaedam illius continetur caetera,quae ad explicationem pertinentsumenda sunt ex praecedentibus. Eri POSIT. CAP. z.

De coloribus nubium.

I ut ad uim,er nuturum fulminum, ac 2I purum scendum multum constri obseruatio colorum, quisunt in eis,ita etiam in nari bibus, uel in primis discrimina colorum diligenter olbicienda, consideranda sunt. Pro diuersitate

enim materiae nubes aliter uis aliter colorantur a

solis lumine, G colores certi sint materis, e to*tius