장음표시 사용
71쪽
Himiaiahimus ita alibi, Di masnam partem supercilii sui pudore fatuitatis suae ultro remissiari sitit, opinor, illi censorii lemures. Laudi etiain Iuuenci verti debet , quod non solum Barthitis , et S artius modo memorati plura eius loca illustrauerint, sed alii etiam in idem opus diligenter incubuerint , ut Gmnerus, Arnuenius , Vonckius , etc. Nonnulli etiam editionem Iuvenci tentarunt, nec tamen persecerunt, ut Ioannes Atherius Fabricius , Io. Saubertus , et Ioannes wetreius , de quo vide D tam ad U. I 3. libr. I. . Plura testimonia in facile est addere, ita minime est necessarium . Quaedam alia indicare sufficiat. Platina in Uiata Marci 1. Pontificis. Lil. Gregorius Gyraldus Histor. Poet. dies. 5. Ioannes Petrus Loticlitus Biblioth. Poetic. Part. 1. Pag. 76. Andreas willitus Heoriogr. pari. I. pag. a I. GerardUS loannes vossius De poet. lat. cap. 4. Ioannes Gottefridus olearius in Abaco Patrolog. pag. 233. Olaus Borrichius Dissert. Academ. De Poetis pag. 69. His adde Volaterranum , Eiseragretnium , Bem mensem , Xystum Senensem , Centuriatores, Baronium , Scalugerum , Posseuinum , in numerosque alios . Neque omittas EOS, qtrorum verba in Iuuenci laudem opportunis in locis a nobis allata sunt, Barthium num. I 2. Proleg. , GallandiUm DUIN. 6.s Felicium,Ferrarium,Maurolycum n. 3I., isC. Equi iiDUm N. 32., Graia1n num. 36., Euschium num. 55., Faunum num. 56., Basethium ad i. r. v. 9. 245. 399. 683. l. a. U. 2. 6I., l. 4. V. 6a. 93. sBadium ad i. I. U. 9. etc.
II 2. Parum igitur nobis obesse debet, quod nonnulli de stilo Iuvenci minus recte sentire videantur, quum vel hi ipsi utilitatem, quae ex eius Iectione pereipi potest, minime negent. Io. Ludovicus Uiues 1 3. de tradend. discipi. Duencus, Sedulius , Prosper , Parilinus iratulentae , et perturbatae SNnt aquae , m-mbres tamen , ut de quibusdiam fluminibus fertitit . Philippus Brietius I. 4. de poet. lat. de Iuuenco, eliisque stillo et Humilior est, dum manselii Derbis nimis ad aerescit, et Neritiatis , quam Ps eos amantior et quique nimis restrinsit se carmine mulapio, quam electanti. Alion stis Garsias Maiamoros De academ. , et doct. vir. Hisp. Prudentius vero , et Iuvencus , siquoil mihi Diqitigos by Corale
72쪽
est in hac re cum libertate iudicistin , meliores versificatores, quam poetae videntur. Dupinius in Noua Biblioth. tom. I. Imuencum vocat poetam magni Pretii, et primum Christianorum. Spiritus poeticos in eius carmine agnoscit , numerumque Uer suum laudat: sed voces non semper eSSe Poeticas, aliquando nec latinas dicit. Addit tamen , via fieri potuisse, Ut melius, et fidelius verba euangelica versibus concluderentur. Ceillieri De Script. eccles. t. q. Iuvenco obiicit humilem stilum, neglectum ornatus poetici, peccata metri, et latinitatis .
iuuenci dissererem. Sed uniuersim de stilo , et poesi christianorum Poetarum non pauca dixi in Prolegoineuis ad Dracontium. Dimis etiam sortasse multa in Prolegoinenis ad Prudentium . Eo autem libentius in praesentia ab hac disputatione abstinebo, qaia illa ipsa , quae metri, et latinitatis peccata ab ignaris , siue , quod perinde est, a sciolis iudicantur , longe rariora sunt in Iuuenco , quam aut in Dracontio , aut in Prudentio , aut in quovis alio Poeta christiano.
Matthaei locus cm. sto. v. 23. aliter a Iuvenco lectus , nunc in insata imituae.
tam nuncupatam , ante S. Hieronymum extitisse , fortasse ab ipsis Apostolorum temporihus prosectam, contra Benueyum , et Casleyum Petrus S atter erudite , et neruose confirmat in Praefat. tom. 3. Uersionis Veteris Italicae ex mss. antiquis de-Promptae . Iuvencus, vi fusius postea dicam , hanc verilonem latinam veterem potius sequebatur, quam graeca exemPl ria N. T. eum illa certe saepe conuenit. Insignis locus est, quem nunc reseram , ex Μatthaei cap. 2 . U. 27. 28. 29.
erae, erit vester serutis . Sicut filius hominis non Detiit minia reari , seia ministrare, et dare animam suam reia tionem
73쪽
Pro multis . Et mredieratibus illis ab Iericho secrata est eum turba multa. Vetus Itala versio ex ms. Cossiere. Et Di Dolia rit . . . . Pro mestis . Vos autem quaeritis de Pusillo crescere , Et δε maiore minores esse . Mirantes autem , et noctiali ad me-uam nolite recumbere in locis eminentioribus, ne forte clarior te su erueniate et accellens, Di ad coenam vocatiis te , cicateibi : Adhuc deorsum accede ; et confundiaris . Si autem rem
eris in loco inferiori, et superuenerit humilior te , dicat tibi ,
qui ad coenam vocavit: ACcetae ad tic suFerius , et erit tibi Diilitis. Et wredientibiis eis ab Iericho secuitio sunt erun tur-
II 6. Iuvencus , ut notum est, Matthaeum Potissimum Sequitur . Accipe igitur eius versus libr. 3. V.6 8. Nec primus quisquam, nisi cunctis seruiat, Unus Esse potest. Homiuis natus sic vestra minister obse se solus proprio pia munera Sestat, . Pro multisque animam pretioso scirictuine Ponte. At vos ex minimis Uibus trianscetinere vultis, Et sic e summis lapsi comprenclitis imos. Si uos quirine vocat menae Conuiuia ponens, Cornmtis in summis rimitet Ponere membra , Quisque smit et
Ex Iuuenco patet , ea verba , quae in Vulgata desiderantur , e litisse olim in Itala . Hoc ipsum confirmant multi alii codices
II 7. Discrimen autem nonnullum est in his verbis: Vos autem quaeritis de pusillo crescere , et in maiore mitiores esse . Ita legitur in ms. Comere. , nisi quod mendram minor esse Sabatierias correxit Per minores esse et erat enim, ut ait, lapsUscsami satis apertus . Codex Corbetens. a. , et Claromon. ita Plane et Vos autem quaeritis de Prasillo crescere , et He maiore mi-DOres esse. Corb. I. Sesum immutat gracieretis Pro gratieritis , et ile maiore minores fieri pro esse . Cantabr. Vos cititem quia ritis de minimo crescere , et de munO minui, quod in idem recidit. Clarior videtur sententia in coci. Sange . I. Vos Gutem quaeritis de Pusillo crescere, et de minore msiores feri , Disit iros by Cooste
74쪽
et in Indice eapitulorum artic. 58. De filiis Zebedaei: et in mianimo maiores feri r et He duobus caecis ' Favet Ins. Codeκ monasterii S. Andreae secus Auenionem: Vos antem quaeritis G Pusilla crescere , et de munis maiores erae . II 8. S. Leo utroque modo videtur legisse . In episti r 8.
ad Dorum Beneuentanum Episc. , quum presbyteros , iuri SUO , et honori temere cedentes, redargueret, sic ait: Negiae enimiquOrabas , clixisse Dominum , quod, Qui se hi miliat, extiliaditur , eundemque atrisset Qui vero se exaltat, humiliabitur .
S autem quaeritis ile pusillo crescere, et de maiore minores Ene. Vtrumque enim inordiniatum , utrumqMe PraePOStcrram rat.
Sic legit, et hanc lectionem tuetur Quesnellus contra alios , qui ediderant: de pusillo crescere , et de honore maiores erae. Idem S. Leo in epist. et q. ad Pulcheriam c. e. Haec illis turac insinua utur , qui de Pusillo Dolebant crescere, et in tu is ad stim-ma traurire . Quesnellus negat, haec verba ce in is ad summa transire esse explicationem illorum de minore maiores esse.
Certum Potius videtur , inmit, nihil aliud esse , quam Priorum repetitionem , aliis verbis conceptam: quod Serie , et contextu laesae probare conatur. Richardus Simonius in Obseruat. adtextum , et Uersiones noui Testamenti cap. a r. a QuesneIlo dis- Sentit . Conscienda est etiam Disseriatio critica Simonii in fine eiuSdem operis , qua dissicuItatibus Antonii Arnaldi de codice Cantabrigiensi respondet. Contra Simonium vero Prodiit Dissertation critique toractant Ies exempliatres θυα , Stir kS2Meis M. Simon prete ad , qtie I tincterane Viabate a est/ Dite, e sur DI Dyemerat, grae I ora Git Dire famelix mantiscrit ae Leae . A Colmne 169 I. 119. Iuvencus quidem scripturam eodicis Cothertini tenet , et e licat :At vos ex minimis opibus transcendere Drastis. Hoc est: Vos autem quaeritis de pusillo CreSCETE . Et sic e summis lapsi comprenditis imos et Nimirum et Et He maiore minores esse. Sabatierius Sic commentatur: Hi Dersus GPerte reddit sententi ms. nostri Glber-
tuu , Et ile maiore mitiores esse et immo et Planiorem facit . Diuili od by Corale
75쪽
mec enim si pri na specie Gliquantum obscuritatis Iabet In codice latino: vi modo exprimitur a sitienco , nihil osseri, quod
sensum impediat. Quippe ita intellicti potest, ac si diceretur rQua ambitione vos quaeritis de pusillo crescere, ea ipsa labi quaeritis, et de maiore minores feri. Ve Qtio Oso vos quaer tis ne pusillo crescere , in eo ipso labimini , et de maiore miri
res estis . Haec interpretatio confirmatur exemplo mhiecto eius,
qui vocatus ad coenam Primum locum occupat, ex quo delicitur . Isto. Neque ab hac sententia longe abludit Versio Anis glo-Samnica Matthaei in quatuor mss. apud Thomam Marescallum r In rebus existiis Crescere Dos cupitis, et in maximis rebus minui. In Bibliis etiam Polyglottis Londinensibus tom. 6.
totidem Pene verbis,ac in Ins. Colbertino graece trium ap graphis haec ipsa Prosemiatur: Vos antem quaeritis etc. Ioseph Blanchinius in Euanget. Quadrupl. cum Ins. Cothere., et IUUenco pariter legit , mss. Ueronensi, et Vercellensi: Vos autem quia ritis de pusillo crescere, et de minore maiores esse et idque existare in duobus mss. Bodleian. amrmat, Fod alii quoque tradunt. Codis Vercellensis, qui manu S. Eusebii exararus dicitur , collatus etiam est ab Andrea Iricio, qui in praefatione, et in notis de hoc ipso additamento disputat. Ia I. Quod sequitur in versione Itala antiqua ms. Col
hertini et Atriantes autem , et rosati ad coenam etc., Paritera Iuvenco expressum est; Si vos quisque vocat etc. Etsi enim apud Lucam c. I A. V. B. seqq. similia legantUr, tamen Iuuen- cum ex Matthaeo id sumpsisse, prohat Sahatierius . Siquidem duobus versibus , quibus prius additamentum expressit, adiunxit proxime: Si vos quisque vocat etc. Et relictis seqUentibus capitis Io. Μatthaei versiculis, quibus Curatio duorum Caec rum enarratur, Continuo venit ad capUt II. Matthaei, quod respondet Lucae capiti I9., non vexo tris, quae sequuntur apud Lucam cap. I 4. , vhi de Primo accubitu in coena agitur. rast. Codici Coibertino adhaerent duo codices Cocteienses, eodex Monasterii S. Andreae secus Auenioriem , Claromon intanus , et Cantabrigiensis. E codicit,us Sangerinanensibus maior num. I s. habet Prius assumentum: Vos autem sirmeritis etc.,
76쪽
non vero hoc Secundum, Intrantes autem , et ruati etc. Contra Codeκ Sangermanensis minor absque numerica nota resere secundum hoc additamentum , Intrantes autem , Sectum Priori, Vos autem quaeritis. Omnes autem hi codices in secundo additamento aerias dumtaxat, aut eorum ordine a Ins. Cotherii-DO disserunt, re , et sensu cum eo consentiunt. Haec ipSa Pa
, rabola loc. cit. Μatthaei legitur in textu graeco Biblior. Pol glottor. Londin. tom. 6., et in versione Angi Saxonica, inter-Prete Marescallo. Eandem indicant tres capitiuorum indices Praefixi Euangelio Matthaei in mss. Cesbertino , et duobus Co heiensibus. Hilarius etiam comment. in Hatili. , quamuis Prius ditamen tuan , Vos autem quaeritis praetereat, tamen hoc alterum diserte exponit: et in capitulis commentario Hilarii in Matthaeum Praefixis niun. ao. legitur : DP fliis Zebedaei; de primo accubitu ; He ritiobus caecis . Duo veteres codices , quibus USus est Blanchinius in Evangeliar. quadrupl. , cum Priori rasumen to hoc alterum exhibent: Intrantes autem, et rectati ad Comam et . Colinerent duo alii codices latini Bibliothecae Bodleianaea Blanchinis laudati . In Bibliotheca sacratissimi Principis D . N. PH H. raris, ac selectis libris reserta consului Nouum testamentum graecum eum lectionibus variantibus, et Commentario Ioannis Iacobi wetnenii Amstelaetami 175I., tum Quatuor Euangelia graece cum variantibus a textu lectioni s s. Codicum Hauniae I 788. opera Andreae Birch , Praeterea Nouum Testamentum graece, et latine ex mSS. nunquam antea CXaminatis molinam partem Mos mensibus , curante Christiano
Friderico Matthaei Rigae in B. Tomias , qtio Mangelium Μα- thaei Continetur, prodiit anno tr88. Codices Frid. Μatthaei , et Birchii UDlgatae consentiunt: ac solum Birchius indicat
margine cod. Assemanii I. versionis Syrae Philoxenianae: Vos Nutem quaeritis de minimo aucteri, et de munO miratii cum Parabola Sequenti. wetstentus reperit, Vos autem quaeritis se miniamo Crescere , et de maiore minores esse cum reliquo additamento
in Codice regio 3933., Coibertino Aos I. et I 895, , et In codice Collegii Ludovici Magni tunc Iesultarum. Diuitigod by Cooste
77쪽
Vtilitas conferendi codices mss. Irmenes. Methodus huius editionis.123. ut veteres scriptores typis primi commiserunt, unum, vel alterum exemplar ms. nacti, saepe mendosum , interdum mutilum , ita ipsi opera corrigebant, et Stipplebant, in Senten tia Poscere videbatur ; quin lectores monerent, quibus in locisa mss. codicibus recessissent. Digna , quae legatur, est Dissertatio Io: Michaelis Heusingeri pari. I. Actor. Societ. latin. Ienens. Pag. go. De Sremtoribus Praecis , et mmanis nondum ad veterram
exemplarium fidem satis emendatis . Quid Barthius in hoc genere de Aldinis editionibus censuerit, vidimus iam. 61. Contra grammaticum supercilium Georgii Fabricii in edendis, ac pro li-hitu corrigendis poetis christianis disputat idem Barthius Pag. 778. , a nobis referendus ad i. I. v. 179. Scilicet G. Fabricium in alienis operibus, quae edebat, nimis filisse ingeniosum , cum Ioanne Atherio Fabricio, et Daumio notauit Arnigenius in Praefatione ad editionem Sedulii, et multo ante Gretserus . In Iuuenco edendo Faber Stapulensis de se ipso hoc etiam fatetur, in
SerVaui num. 53. Quae enim et immutata sunt in eo, et utiae ad imperfectos Neratis accesserunt propter exemplaris MPmNationem , non facile dixerim . Iudicium Gruneri de Iuuenci editi ne a Reuschio adornata relege DUm. 5 I. I 24. Siquis autem alius scriptor , Iuvencus in Primis ae- curata recensione indiget. Saepe enim ex unius verbi mutati ne diuersa aliqua oriri potest sacrae scripturae inte retatio. Sic Barthius quum l. 29. Advers. c. s. animaduertisSet, libr. I. VerS. III. Pro dedecus OPPreuram quemdam Philolo In veterem margini membranariam ascripsisse cedecus Oppressae, addidit et
Hac enim lectione Dis illiata Viryini, ut qHidem videbatur bono illi Iosepho , indicatur e qtiori apud animum eius errantem o rei veritate, in ipsa tamen qtio e falsittite ex stibiliorem siciebat Virbinem sponsam . Et hoc sentis varicinium lectionum ob talis
78쪽
occuratius expendi decet , quam si alim que iam scriptorem tractes, in talibus quidem sanctis mystis . Accedit, multos librarios , primosue editores , lectioni Vulgatae nostrae assuetos , Saepe verha Iuvenci eo troisse , ut com ea Consentirent; quum tamen ipse veterem Italam securus fuerit, atque alia omnia interdum dixerit, quam quae in editis nunc apparent, in multis
in locis is mss. demonstra .ras. Amrmant nonnulli, istiusmodi variis lectionibus annotandis omnia incerta reddi, et βυs liae deme verti. Qui a satis intelligant, quae dicunt, incertum mihi est. Quid enim gQuum CompertUm sit, veterum scripta ignorantia, incUria, aut Peruersitate excriptorum , temporis etiam iniuria multis in locis CorrUPta CSSe, nonne Satitis est vera a falsis, certa ab incertis, probabilia ab absurdis, quantum quidem fieri Potest, Secernere, quam omnia sine ullo examine recipere 7 Nec propterea negaueriin, hoc etiam in studio peccari Posse. Contemnendum minime est iudicium Barthii 1.36. Advers. C. 2 o. col. I 669. Et sane
hoc dictim semel , nimium lihris illis cascis a plerisque , haec
studia colentibus , tribuitur . Non culPanda quinem iudicia existiamo variantium lectionum , sed a pistris illas aestimari sane estoricio infinitae incertit/ulinis. Et iam eo Deratum est, ut nemo ex quibtistiis illis esse Delite adeo omnes in bicoiti illo monte somniasse videri Nolunt. ret 6. Equidem in variis Iectionibus veterum editionum, PraeSertim vero codicum Inss. , DOS Perlustraui , annotandis diligentiam maximam adhibere constitui , mae fortasse aliud agentibus nimia videri possit, sed inutilis minime est, in Uiri critici iudicium de re tota ferant . Inter discrepantes vero scriptiaras , Collatis mss. exemplaribus , eam Plerumque Seligo, quae ad veterem Italam versioneIn Euangeliorum , qt a Iuvencus utebatur, Proxime accedit: neque in ea explicanda immorari me piget. Tam in variis lectionibus , quam in notis sub - 4ectis praeter ea , quae ad latinitatem , prosodiamque Spectant, Potissimiam enucleanda suscipio, quae Peculiarem aliquam sacrae scripturae interpretationem a Iuuenco adhibitam continent. Plurimi enim fieri debet eius auctoritas quum in vera sacrae
79쪽
scripturae lectione Constituenda, turn in sententia explicanda. Nam eo tempore floruit Iuvencus , quo minus corrupta erant exemplaria sacrae Scripturae; et quum data opera ad Euang ' liorum concordiam aggressus fuerit, aequum est credere , eum probatissima exemplaria Prae oculis habuisse, easque explicati Des adoptasse , quae tunc in ecclesia apud sanctissimos eius aequales viros maxime vigebant. Etsi autem inter graecos Tatianus haereticus , Ammonius Alexandrinus , et Theophilus Antiochenus harmoniam quatuor Euangeliorum composuisse dicantur , tamen inter latinos ante Iuuencum neminem legimus in huiusmodi arduum , et dissicillimum opus incubuisse . Eorum, qui post Iuvencum concordiam euangelicam adornarunt, satis amplum catalogum exhibet Calmetus in Biblioth. sacr. ante Duction. Biblic. rar. Quum autem editiones veteres , et mss. codices plerumque primis nominum literis indicentur, tabulam hic surutexere iuvabit, ut lectorum commodo cor Sulatur .
ALD. rudi editio. Vide n. 6O. BARTH. Barthii Aduersaria . BAS. Basileensis editio anni Is 37. Uide n. 68. CA. CANT. Cantabrigienses codices apud Reuschium . Vide num. 86. DAUENTR. inuentriensis , ut puto , editio . Uide N. 6 I.
FABR. Fabricius Georgius ) in Corpore Poetarum christianorum . ide num. 7 7-.
PAVST. Fausti Vilitio. Vide num. 5 4. Seqq. FVLD. Idensis codex . Vide num. 86. GALLAND. Gulandit editio . Vide ninn. 87.
HAD. Hadamarii editio . Vide num. 69. HELMST. Helmnadiensis eodis . Vide num. 86. OG. Ottobonianus eodeκ vaticanus . Vide num. 4 9. POELM. Poetinanni editio. Vide nUIn. 7 . G. Reginae Sueciae codex vaticanus. Vide num. 43. ROM. Minani Collegii codeκ . Uide num. 5 . RN. Tornaesiana editio . Vide nUm. 76. 78.
80쪽
ra 3. Versionis Italicae veteris Euangeliorem indices saepe ex Sabatierio laudare continget, nimirum Coibertinum, duos Sangermanenses , duos item Corbeienses, Cantabrigiensem, CIa-romontanum , S. Hauri Fossatensis , S. Gatiani, S. Μartini , et Maioris Monasterii Turonensis . Quod satis est monuisse ,
in lector notas, siue prunas literas horum Codicum, ubi occurrant , facile per se intelligat . Siliserius laesam versionem ttitulo versionis veteris , vulgatam nostram Uriactatae metuae Pra notat r non quod haec noua reipsa sit, est enim vetus, ut ait Synodus Tridentina sess. q. decret. de edit. et Us. Sacr. libr. ,
et Dracto toto se Brauri usu in Ecclesia ipsa probata: sed ita I qui amat Sabatierius, ut Uulgatam ab Itala versione antiquioridistinguat. Quaeri hoc loco potest, an Iuuencus Italica versi ne tunc communi usus fuerit , an graecis exemplaribus noui testamenti . Calmetus in Dictionis. verbo Biblia Latinia sichaheir Hi tantummodo rudes homines latinae versionis inclis bant et eruditi enim , quique smere , et nomine Pollebant, ctrci
cum idioma callentes , ad versionem minime confractiebant. Prae terea multae erant versiones latinae, ne e a doctissimis quidem viris consectae , ut testatur S. Augustinus De doctr. christi l. a. c. XI. n. 26. Qui scrotrarcis ex hebraea I sua in fraecam Neriem it, niamerari P s Dite Irtini antem interpretes missio m
G . Vt enim cuique primis fidei temporibus in mantis venit coisilex praeci , et aliquantialiam facti talis sibi Diriusque linctuae
habere vidcbatur , ausus est interpretari . Hinc mira nata conis fusio , et PertUrbatio , ut tot pene essent exemplaria, quot codiaces , ut ait Hieronymus praefat. in quatuor Euangelia . Nihil minias existimo, iuuencum consuluisse quidem exemplaria graeca, sed potissimum secutum Risse laesam versionem . Etsi enim plures aliae suerint versiones Iatinae, tamen ea , qUae Itala dicebatur , ceteris Praestabat, et ab hominibus etiam doctis in pretio habebatur, quod verborum tenacior esset cum pervicuitate sententiae , .ut ait AUFstini. De doctr. Christ. Cap. I 5. I. g. Profecto Iuvencus saepe ab scriptura, quae in codicibus graecis reperitur, aperte recedit, Vt sententiam teneat, quae in plerisque m M. antiquis Italae versionis conseruatur . Uarietas autem,