장음표시 사용
91쪽
Nee suit his soboles , iamtum vergentibus annis ψGratius ut donum iam desperantibus esset.
45 Sed quum sorte adytis . arisque in serret odores V A R.
iamtum : alii iam tunc, Ott., Rom. , Ald. iam tot . Sabatierius edidit iam tune ingentibus, et pro d. 1. vergentibus , quod
ndo sedulo eonsuleret, ne post querelae causam caperet . Ita Crates Hipparchem virginem , coniugium optantem , admonebat.
Horatius non diisimili modo de concordia amantium l. I. Od. I 3. Felices ter , et amoplius , - uor irrupta tenet rapula, nec malis- Diuulsus querimoniis - Supremaritius soluet amor die. Etsi autem que relae vocabulum non dieatur proprium esse de animi offensa coniugali amori in terueniente, ut vult Petrus Clouius ad Ioc. eit. Apuleii , tamen negari nequit , frequentissime ita accipi , ut quum sermo est de coniugibus ea significatio praeserenda sit. Critici interpretes, qui hune locum
expendunt, partim obscura haec esse verba di eunt , ut Ualla , partim exponunt innoxios , intemeratos , integros , insontes . irreprehensibiles, sine querela dei, et hominum , nimirum non solum conscientia pura , verum et fama integra . Atqui ve bum ipsum graecum verti posset non iurgiosi neque Culpandus est interpres latinus, qui phrasin communiorem usurpauit timequerela . Petrus Chrysol. serm. 89. inter
pretationem Iuvenci videtur amplecti ; sic enim de his coniugibus ait : Est noua felicitas , et coniugium singulare , quanaeo ma . net in duobus una mens , uua sanctitas in duobus , constabat mente, quod distabat inseaeu , et in moribus erat unum , quod geminabat aspectus : ae virius reddebat pares , impares dederat quos naIura . Eo autem magis notandum est , vixisse lipsconiuges unanimes , et sine querela , quia processerant ambo in diebus Luis, et non
erάt illis filius . Dedecori enim, et probro seminis praesertim iudaeis vertebatur, sisteriles essent.
alii praeserunt, et praeserendum videtur . 43. Codeκ Baith. , Ald. , Torn. minus bene forte adstis. In ms. Cantabrig. Euan. gelii legitur etiam Forte accidit ete. A E.
43. Lucanus l. l. v. IIo. Nee eoiere parer : alter vergentibus annis - In senium . Tacitus Annal. 2. cap 43. simplIeIter dixit : Nam suam aetatem vergere , Drusi non satis adoleuisse . Aetatem vergere pr
inelinare in senium. 44. Barthius libr. 43. Advers. cap. 23. similem versum Prosperi allegat: Gratior est fruetus . quem spes productior edit . Iuvenci verbum laudat Ionas Scotus , monachus Bobiensis, in Uita S. Columbani num. 22. Huie soboles nulla erat , ut Iuveneut de Elisabetb , et Zactaria ait rGratius ut donum ete. Beda ad h. l. ex Iuuenco , ut puto : Quatenus inopinato prolis ortu et ipsis donum gratius existeret , et ceteros miraculi stupor futuri prophetae pararet auditui. 4s. Sic etiam Irenaeus l. 3. cap. I . Secundum consuetudinem sacerdotii SORTE exiuit , ut incensum poneret, et venit , uti sacrificaret , intrans in templum Domiani . Sic etiam Vulgata, et antiqua Itala
versio in multis mss. sorte exiit . Saninctuarium pars erat templi secretior, quam
ing edi soli summo sacerdoti licebat .
Sanctum a sanctuario velo diuidebatur ;et in sanctum simplices etiam sacerdotes, non vero laici, ingrediebantur . Id voca. bant ethnici asstum . et adsta, quod vocabulum christiani etiam scriptores usurepant . Paulinus poem. 3s. De obitu Celiasi : Tune et discisso nudata c al. dis su nudata , al. nudato discissa alliaria velo- Amisere sacri relligionem adsti . In sancto aureum altare erat, quo odores in
cendebantur . Dici ad septum huius loci accedebant , ut hostias , et oblationes trainderent, sed intus non Penetrabant.
92쪽
Zacharias , visus caelo descendere aperto Nuncius , et soli iussas perferre loquelas, Cetera nam foribus plebes astrata rogabat: Quem tibi terribilis concussit corde Pavorem 5o Visus, eum laeti sermonis gratia Placet. Nam me propitius rerum
46. Fabr. , Ald., TOrn. , Reg. , Utt. visus . Poel m. iussus, quod minus pia cet. In quodam in 1. S. Gat. veteris Ita-Ileae a legitur visus ut pro apparuit hoc cap. s. Lucae . I. Ott. a prima manu soli iussus. Ita Fausti editio. S. Codo Barthiiforibus tum plebs prostrata . Reg. foribus tune plebs adstrata . Ott., Rom. soribus plebes adstrata . Ald. , Poelm ., Torn., Fabr. foribus phbes astra ta . Latinius in Bibl.foribus plebes abs traeta, ex coniectura , ut puto, sed quaqprobari potest. Nam verba Lucae Sunt :ti omnis multitudo populi erat orans foris hora incensi. Pro plebs ponitur plebes : de quo vide l. 4. v. 694.
tarda pavorem - Visus , quum laeti sermonis gratia plaeet Ita etiam Torn. , et Reg. , sed corde pro eorda , et Reg. placat pro placet, et glossa pauorem deis erat . Fausti editio Quid tibi terribilis eon. cussu corda pavore is risus : tum laeti seriamonis munere purat λ Reuschius Quid i hi terribilis concussit eo a pauore - Visus, Ν Ο 43. Foribas sancti , ut ego puto. Ba inius libr. 43. Advers. cap. 23. amrmat , simile habuisse apud ethnicos institutum, qui corpora liminibus ipsis , et soribus
templorum prosternere solebant . Id reis spieit ieetionem vulgatam astrata . vel σει strata . Vel prostrata . ut ms. codex Barinthii habet. Uerbo asterno hac significatione usus est Ouidius libr. a. Netam. U. 343. Norae , dieque vocant . asternunturque Iepulero . Apud Lueam nulla mentio fit huius in Oris, vero tamen simillimum
quum laeti sermonis gratia puret OmeIsius eum Fabr. Quid tibi terribilis renetis- si eorda pavore - Virus , quum laeti sermonis gratia plaeet Codex Barthii Qui tibi terribilis raneussit corde pauorem - Visus , eum laeti sermonis gratia placet . Barthius restituit Qui tibi terribilis raneussit corda pauore - Visus , eum etc. Poelm. pro d. s. Quid tibi terribilis concussi raris da pavore - Visus tum laeti sermonis munere placat . Seriptura ottob. vera vi detur Puem tibi terribilis conrassit tarde pauorem - Visus , eum laeti sermonis gratia placet, quod placuit Latinio, et Aldo, qui mendose habet pauore; et placat.
In Rom. eadem est scriptura , sed placat pro plaeet . Uerba Lucae cap. I. v. MI. sum: Ne timeas, Zacharis , quoniam exaudita est deprecatio tua . Barthius putabat, nulli ex tot editionibus venisse in mentem, legendum eum pro quum . In Basileensi etiam anni I 337. legitur eum, sed cum errore Aldi pauore .s x. Torn. Iam me demissum rerum . . Reg. Nam me demissum. Plerique Nam me
est, eum a Iuueneo eκpressum suIsse . Rogabat simpliciter positum pro deum omisbat . Hinc rogationes preces , supplicatio nes ecclesiasticae, de quo verbo consulendus Ducangius. Simili modo orare abs lute ab recte,iasticis scriptoribus usurpatur.3o. Fortasse alludit ad illud Virgilianum libr. xv. v. 43. Puam pro me curam geris , hanc, precor, optime , pro me - Deri ponas . Ita certe putabat Barthius loc. eit. 3I. In Prolego m. ad Prudentium num. 2o3. Ostendi, primam in propitius recte
93쪽
A caeli solio tibi nunc in verba venire Praecipit, et chara tibi mox e coniuge natum Promittit, grandis rerum cui gloria restat,s 5 Plurima qui populis nascendo gaudia quaeret,
Sobrius aeternum; clausum quem Spiritus ipsis Uisceribus matris complebit numine Claro .
Istius hic populi partem pleramque docendo
Ad verum conuertet iter6o Continuo Primus nΟScet
s . Ald. , Reg. , Ott., Torn. mox e . Fabr. , POel m. mox de . 36. Barthii codre sobrius': aeternus, quae seriptura palde mihi probabilis est, Ut aeternus spiritas pro Spiritu sancto p natur . Alii, repugnante Barthio , sobrius aeternum. et in Reg. est glossa aeternaliter. et indieatur . Spiritum diei sobrium . Aliter ego interpungo. 37. Sabatierius edidit Iumine euro , et pro d. s. numine . In mss., et editis tan tum reperio numine , quod confirmatur verbis Lucae cap. I. vers. I s. Et Spiritu ancto replebitur anue ex utero matris
38. Barth. codex populi partem plebem que docendo - Ad verum conuertet iter ,
produci posse . Conser etiam Satissaei Ioianem Dracontii v. 14. pag. 369. , et adde Guillelmum Britonem epist. ad Rariotum vers. I 8. Hunc quoque propitio eaelestis sidera vallus - Vel semel illustra. a. Venire tibi tu verba notanda phra- is , Ut venire in conspectam ali ias , ve uire in sermonem alleatur, vel alicui . 6. Sobrias aeternum ponitur pro his Lucae verbia , Vinam . et siceram uo. H. bet . Interdum aeternum adverbium accipitur pro assidue . valde . Virgilius libr. 2. Georg. v. 399. Terque , quaterque solam scindendum , glebaque versis - Aeternum frangenda bisentibur. Et libr. 6 Aeneid. σα.4oci. Licet ingens ianitor antro - --
doininumque , deumque. Plebemque vocabit:
quod non absonum Barthio videtur, sed non audet mutare plebemque pro pleram que . quia continuo sequitur plebemque voeabit. Faust. populi partem magnamque docendo - Ad verum conuolet iter. Cui consentit hie , ut saepe alloi, editio vetu in Bibliotheca Uaticana, quam Daven triensem appello . Gel m. hic partem populi plerumque doreudo - Ad verum renuenet iter . Ita Fabri , sed pleramque , et Ald. . Rom. , Ott., sed hi populi partem pleramque . Veteres editiones apud Barthium . Torn. , Reg. populi partem pleramque reuerti - Ad verum suadeb/ι iter. 6O. Reg. , Torn. , Fabr. , Gall. novabit: plerique vocabit.
ternum utram exIs gues terreat umbras. o mei siu . cui arridet aetemum , interpretatur perpetuo sobrius . Ioannes enim torito vitae suae tempore fuit sobrius, aceibi parcus . 37. Euangelista ait, Ab utero matris suae , quod nonnulli haeretici interpr tantur ab infantia ma . Iuueneus recte eum aliis Patribus . clausum ipsis visceria
s8. Populi partem pleramque, scilicet multos filiorum Israel, ut ait Oeas . In singulari numero plerusque Sallustius , Gellius , Apuleius , et alii dixerunt .
. En verba Lucae Cap. I. vers. 6. 7.
Et multos Iliorum Israel conuertet ad do.
94쪽
Nomine Ioannen hunc tu vocitare memento . Olli confusa respondit mente sacerdos et Aemula promissis obsistit talibus aetas, Nec senibus soboles poterit contingere fessis , 65 Quam deus auertens primaeuo in flore negauit. Haec trepidans vates; cui talia nuncius addit: Si tibi mortalis sobolem promitteret vlius, Ad desperandum sorsan cunctatio mentis
ε . Reg. , ore. , Rom. Ioannem hune tu , quod non abhorret, et editum est in Tom. Plerique quem tu . Rescribo Ioauis seu bune. Reuschius ad vers. 38. Istius hie populi monet, bis , et buse semper cum dignitate aliqua , et ornamento eius , de quo sermo est, usurpari. Ipse autem scribit Ioannem bane, quod sustineri potest per hiatum , et quia aspiratio vim cons nantis nonnunquam habet . Id probat etiam Beda De metr. cap. de synaloeph. hoc versa Iuvenci. 64. Reg. , Ald., Poet ann. pro d. s. , Torn. , Fabr. Ioboles et alii foetus . Reu-
minum deam ipsorum . Et ipse praeredet ante illum in spiritu . et virtute Eliae : uteonuertat raraa patrum in Mios , et incredulos ad prusentiam iustorum , parare Domino plebem perfectam . Itaque sic tu. uenci verba interpungo , et explico e partem pleramque populi ad verum iter , dominumque , deumque conuertet. Ip3e primus noscet Dominum videlicet, dum in utero matris exultauit et plebem vocabit, quia vox erit elamantis in desertoetc., aut plebem novabit, quia Domino plebem perfectam parabit: nam uouabit respicere potest aliquo paeto ad baptismum Ioannis , vel elegans est metaph ra, ut ait ad h. l. Nald natus . quasi I annes serendum a Christo agrum proscinderet , ac nouaret. Plerique ita distinguunt , verum conuertet iter . dominumque , deumque - cominuo primas nain
ehius soboles praeseri, quia V. 67. Ang Ius Nariae respondens eodem vocabulo
6s. Alii quam , scilicet robolem , alliquem nempe foetum . 66. Ald. , Fabric., Poel m. pr d. s. aoit. infert. Alii addit . Rom. infert, sed sorte suit infit. 68. Barthii eodex ad disperandum. quod
Barthio arridet , quia disperare est secus sperare, ut dissentire , et mille talia usu habet latinitas . Umeisius a Barthio dissenistit , quem nouarum ocum affectatorem
64. Fessus saepe sonat generationi Inmptum , inisecundum , ut v. I I . Aetio de fessis auxit miracula membris . Claudianus De rapi Proserpinae l. I. vers. 11 . Ressaque post primos Meserunt viserea partu .
63. Reuschius supplet Quam deus
auertens se , et de aversione det , quae frequenter indignationem denotat, plura disserit . Sed potius intelligendum est . quam esse accusativum iungendum participio auertens , et verbo negauit, ut in re simili di eam l.3. v. 3 4. var. leci. 67. Pulchra haec est interpretatio ve
borum Lucae Cap. I. vers. I9. 2O. Et re
spondeas Angelus disti ei : Ego sum G
95쪽
Debuerat tardis haerens insistere verbis . 7o Nunc ego, quem Dominus, caeli, terraeque repertor Ante suos vultus voluit parere ministrum , Auribus ingratis hominis , visuque recePtus, Supremi mandata dei temnenda peregi. Quare promissis manet irrevocabile donum ; 5 Sed tibi claudetur trepidae vox nuncia mentis,
Donec cuncta dei firmentur munera vobis .
7o. Ald. , Torn. , Barthii codex , Reg. , R m. , Ott. repertor , quod Pro d. s. p suit Poet mannus . Alii ereator . Grun erus Aet. Soc. Lat. Ien. vol. 3. distinguit quem Dominus, eaeli terraeque repertor . Alii δε- misus caeli , terraeque repertor . i. Sabatierius edidit paIere , et prod. s. parere . Id unice verum est, et in mss. , et editis , quos vidi, tantum extat. Patere metri legibus aduersatur. 72. Barthius scribendum existimat homini : sed bene est hominis . Barthius intelligit , esse dativum pro ablativo , ut saepe sit. 3. Codre Barthli Supremi mandata dei tempnanda peregi : qua scriptura aliud aliquid latere putat Barthius . Ita exhibent nostri codd. Reg. , et oti. , sed temnenda, vel te nenda, quod in mss. codd. in ueniri confirmat Gallandius . Reuschius N Ο brie , qui asto ante deum , et missus sum loqui ad te , et baee tibi euangeliet re . Et
eue eris taeenν ete. Beda in carminibus Iuuenei versatus hanc explicationem a
ripuit ad h. l. Vult intelligi, quod si homoralia promitteret, impune lignum flagit
re liceret: at quum angelus promittat, iam dabitari non deceat . 69. Reuschius exponit, Debuisset etiam Iinguam cohibere, ut tardus ad loque dum esses . Nato , Debuerat insistere his tuis verbis . quibus tardum te ad credea.dum ostendis .
eum editis Summi iussa dei non contemnenda peregi. Grunerus loc. cit. Supremi mandata dei temnenda peregi λ h. , Peragere debeo vel peregisse debeo λ Gal.
landius Summi iussa dei non eontemnenda peregi In Rom. tenenda mendum est pro temnenda : reliqua , ut in Reg. . et oti. Omeisius latetur, quatuor codices eum nostris sacere, sed putat , legendum dei baud temnenda . Reuschius vero Suspicatur dei eontempta. Retineo dei te mnenda , nempe quae Zacharias contemninret , vel contempturus erat . 73. TOrnaes. , Reg. trepidae , quod e pressit Gallandius eum Grunero loc. cit. ex mss. Angi. Un. , Cant. Plerique editi rapidae : quod Reuschius retinuit , et ex. plicat Badius , quia mens unico moment caelos penetrat. Trvidae sumitur pro
7o. Terraeque repertor , ut rerum re
pertor apud Virgilium , orbis repertor apud Prudentium , et similia alia apud alios ,
I. Prima signifieatio verbi pareo est adesse, praesto esse , quae huic loco eo uenit. Adisis Comment. ad Prudentium libr. a. contra Symmach. v. 37. Quae ιμmulas parere meis virtutibus . 74. Drasonti us de munere diuino , sortasse Iuueneum imitatus, libr. I. vers. 6os. Manet irrevocabile murius .
96쪽
Haec ait, et sese teneris immiscuit auris . interea populus miracula longa trahebat, Quid tantum in templo vellet cessare Sacerdos. so Egressus trepide, numen vidisse vipern UmNutibus edocuit, miserae et dispendia vocis .
77. Poel m. , Reg. . Ott., Rom. , Fabris, Gall. et sese teneris immis it auris . U tus editio Fausti, Ald. . Torn. , P et manu. Pro d. s. et subito tenues re misit in auras . 78. Reg. , Ottob., POelm ., Ald., Torn. , ROm. , Da uentr. postulas miracula longa trabebat . Barthii codex populus miracula longa trabebant . Fabr. populam miracula Ioua trabebant .
p. Fabr. Quid tamen in templo munus bene . In Reg. Quid tantum templa
deest in . Reuschius ait, tamen non adm
8O. Reg. Progressus trepidae . Barthi Icodex melius Progressus trepido. Sie Rom.
gr. PlerIque editI miserae et dispendia vocis . Reg. misere dispendia vocis ita
Ott. , sed post misere abrasum aliquid videtur . Rom. miserae dispendia vocis . Barth. codex miserae dispendia voci , quae genuina lectici Barthio videtur . Fortasse legera praestiterit miserae ob dispendia voris , quae fuerit causa . cur nutibus edo euerit ete. Sed lectio νulgata bene proe dit . Cornelius Ual. Vonck obsera. Nisceli. cap. 3I. Pag. II 8. rescribere mallet misera et di pendia voeir: nam ita amat Iuvencus ultimo substantivo epitheton ne gara , ut mox ν. 84. Nec dilata diu viueis runt munera prolis .
77. Teneris auris. SIe Prudentios Psych.
era. t 22. Per teneros erispata uotos . Con ser Comment.
8. Barthius ait , pulcherrime usurpatum trabebat , vel , quod ipse mauult , et elegantius quidem est, trabebant, quod videlieet longa videatur series temporis continuata . Sie Virgilius libr. 4. Georgie. vers. 392. Quae sint , quae fuerint , quae
mox ventura trabantur , et Iuveneus no
ster h. l. vers. 341. Interea veteris soipti per debita eurren3 - Omnia seriorum se ries promissa trabebat. Adhue tamen o scurum remanet , quid sit , populum miracula longa trahere . Uerba Lueae haec sunt i Et erat plebs expectans Zactariam , et mirabantar , quod tardaret ipse in templo . Plures quidem , ac diuersae sunt significationes verbi trabo ' sed ad rem n stram ea maxime saeit . qua accipitur pro agitare , reputare animo , considerare . Sallustius De bello Iugurth. eap. 98. Ma
rius anxius . . . trabere cum animo suo ,
ymitIereι se inceptum . . . . an fortunam opperiretur. Taeitus Annal. I. cap.76. adfin . Cur abstinuerit spectaculo ipse . vario trabebant et hoc est , varie interpretabantur.
79. Tantum cenare, tantopere cessa re. Vide not. ad Dracontium l. 3. v. 2 o.
Et neget , Abraham tantum feciste beatum. go. Glossa notabilis in Barthii codies haec erat: Numen supernum - Angelum
sie dicit . ut in bistoria fisabami . GImittentem pro misso . Quoniam deum bo-mo videre non poterat, et uiuere . Naismen autem minui est, quam si deam diarisset . Numen enim quasi nutamen dei dieitur. Quod postremum ait Barthius ex se terato Paulo illo ortum esse , qui earnificiana Festi innumerabiles bonas res omni posteritatis memoriae male exemit, dignus
optima sui parte pati, quae seeit illi .
Certe numen est nutus , voluntas , et fere
dieebatur ab ethnicis de voluntate , et potentia deorum , atque adeo de ipsis diis , et de diuinitate.
gr. Dispendia voris , ut famae divendia , morae dispendia.
97쪽
Inde doinum remeat completo ex ordine vates ossicio, amissamque leuant promissa loquelam . Nec dilata diu venerunt munera prolis ἔ85 Anxia sed ventris celabat gaudia Coniuκ, Donec quinque cauam complerent Iumina lunam . Tunc maiora dehinc idem mandata minister Detulit, ad Hariae demissus Uirginis aures . Haec desponsa suo per tempora certa ProPinquo,
32. Reg., oti . , Faust ., POelman n. prod. F., Ald., TOrn. remeat. Fabric. , Poelm. in textu rediit. Rom. repedat.
83. Leuant , leuem, et tolerabilem iactisunt amissam loquelam. Virgilius l. 1. v. 33 . Sis felix, nostrumque leues quaecumque la borem , et t. 8. v. 3op. Ingrediens, Varioque viam sermone leuabat . Hinc leuamen,
8s. Auria celabat, quia oreultabat se, ut ait Lucas, quasi erubesceret, quod in senectute operam liberis dedisset. Schoeti. genius Lum hie , tum vers. II . anxia in terpretatur laeta . Gaudia ventris , quia vere gaudebat, gratiasque deo agebat, quod abstulisset opprobrium eius inter bomines . Nam omnes gentes probro vertebant sterilitatem seminarum . Inter iudaeos huiusmodi opprobrium eo maius erat , quia
Nessiam ex sua gente nasciturum spera
bant ἰ ae proinde seminae steriles in huius gloriae partem venire non poterant. Prudentius Dittoch. vers. I . In ista- Risit Sara casa , sobolis sibi gaudia sera-Feris ri. et Sedulius i. a. v. 66. Quae ventre bea-υ - Gaudia matris babens cum virginiis ratis bonstra . 87. CAPUT II. Angelus GabrieI milia itur a deo ad Mariam virginem . Lucae cap. I. a V. 26. ad v. 39. Quamuis idem minister suerit, idem angelus Gabriel , tamen ad Mariam virginem maiora detulit. Annuntiauit enim , Christum ex ea nasciturum a
87. Poet m. pro d. . Nune: melIus Tune. 88. Poel m. minus bene dimissus pro
89. Desponsa ; verbum magis latinum , quam desponsata : quamquam et hoE . quo vulgata utitur , probum est . Nulli intelligunt, iam tune B. Virginem nuptam sui se , et significatione minus propria diis
ei desponsam , vel desponsatam . Iuue Cus , cuius sane auctoritas contemnenda non est, contrariam innuit, vel elare etiam tenet opinionem . Et si autem Iuvencum , ut communi Patrum , et theologorum sententiae cohaereat, explieare voluerimus de solemni celebratione nuptiarum , quam etiam post veri matrimonii contractum
dilatam esse intelligat. adhue tamen a plerisque hae in re dissidet , quod in eadem domo cum Iosepho non habitasse crediderit , etiam postquam desponsa illi sue
rat , aut matrimonium cum eo contraxe
rat . Negari nequit . rationes probabiles Pro utraque sententia ex Euangeliis peti, ut vel ea iis colligi potest, quae S. Thomas egregie disputat 3 pari. quaest. 29. art. a. Ad tertium dicendum . quod si lchrysostomus dicit super Matibaeum ,
Beata Virgo sie fuit dei pensata Iosepb ,
quod etiam esset domi babisa . Nam sicut in ea , quae in domo viri conripit , inteia ligitur eonceptio maritalis : sis in ea . quae
extra domum concipit . esι suspeeta conceptio . Et ita non esset su Dater proui-
ιum famae B. Virginis per boe, quod fuit
98쪽
9o Abdita virgineis caste pube cere tectis , V A R. .
9 . Rom. pubescere taedis eum nota in margine , Virgineae taedae , scilicet
desponsata , nisi etiam fuisset domi babita . Vnde quod dicitur , Nollet eam tra- dueere , melius intelligitur , id est, nollet eam diffamare in publieum , quam quod intelistatur de traduetione in domum . Unde et Euangelista subdit, quod voluitoreulte dimittere eam . Quamuis tamen ex
set domi habita propter primam desponsationis Dem , nondum tamen inferuene inrat solemnis relebratio nuptiarum , pro pter quod etiam nondum earnaliter conuenerant. Vnde, sicut Grysostomus dicit, non dicit Euangelista , Antequam ducere tur in domum sponsi , etenim intur iam erat . consuetudo enim fuit veteribur, ut sponsae tu sponsorum domibus baberentur.
Et ideo etiam Auetur dieit Ioseph : Ne
timeas ace*ere Mariam couiugem tuam . id est , non timeas nutias eius solemniter
celebrare : licet alii dicant, quod nondum erat tu domum induera , sed solum de of
sata . Primum tamen magis consonat Euangelio . opinionem , quae magis placet S. Thomae , confirmat Suarius disput . . to m. II. Aliam interpretationem , quae ad Iuvencum magis accedit, tenent Anselinus, Abulensis , Caietanus , Baronius , et alii. Iuvencus hoc ordine rem totam mihi narrare videtur. B. Uirgo iam antea , et sortasse antequam nubilis esset, desponsa erat suo propinquo, sed iussis parentum abdita virgineis tectis pubescebat , tempusque opportunum matrimonii contrahendi exia Pectabat . Hoc ipso tempore apparuit illi Angelus , et quum de Spiritu sancto con cepisset , illico matrimonium verum cum sponso suo Iosepho contraxit, et ad salutandam Elisabetham se contulit . Nam, I abdita virgineis tectis seruabat diem nuptiarum , statim ae extra ea tecta prodiisse , et quidem in montana in ciuitatem Iudae cum sestinatione tuisse cognoscimus , sacile intelligimus , id peractum
animaduersione id dignum esse , quasi Virgo pubesceret in nuptias . A E. post diem nuptiarum . Re ita eκposita , vix ulla erit diiseultas , quae leui nego.
tio non dissoluatur . Ea enim , quae postea narrat Iuvencus V. 168. Seqq. , ciam
mode explicantur de Iosepho iam eonia iuge , et viro B. Virginis , qui secum coisgitauerit de Μaria eoniuge sua dimittenda. 9o. Martialis libr. I. epigr. 7 t. Virgineam domum voeat virginum Vestalium aedes. Simili modo virgiueis tertis explicare possumus de aliqua domo, in qua virgines
simul essent, et educarentur. P. Canisius libr. i. De Deipara U. cap. I 2. , et Suarius In 3. pare. quaest. 19. art. 2. disp. 7. ex
Patribus probant, suisse in templo Hierosolymitano locum . in quo virgines deo dieatae habitabant , et in his virgineis aedibus B. Uirginem ab anno aetatis suae tertio , quo a parentibus in templo praein
se..tata est, Ut pie creditur, usque ad suam desponsationem vitam egisse . De huius.
modi a scelerio virginum intelligi potest illud Machab. l. a. e. 3. v. I9 Accinctaeque mulieres cilietis penus, per plateas eonfurbant. Sed et virgines, quae conclusae erant, procurrebant ad Oniam . Abdita ergo vi gineis huiusmodi tectis B. Uirgo caste , et pie vitam transegit usque ad pubertatis tempus : sed annunciatici Uerbi diuini eo loco certe peracta non est , quandoquidem Angelus missus est a deo in ciuitatem Galilaeae , cui nomen Nazareth . oportet ergo , ut intelligamus etiam in civitate Nagareth suisse aliquem locum virginibus educandis accommodatum , vel
tecta virginea , quae Iuuencus memorat ,
nihil aliud fuisse, quam cubiculum Secretum in domo paterna Deiparae , in quo
haec soli deo vacabat, atque ostio clauso orabat Patrem in abscondito . Natalis Al
xander See. I. Histor. eccles. cap. I. art. a.
locum l. 2. Machabaeorum de virginibus , quae conclusae erant , explicat de puel-
99쪽
Et seruare diem iussis permissa parentum Ad quam tranquillum sermonem nuncius instrSalue, progenie terras tutura salubri,
Desine conspectu mentem tUrbare verendo.
95 Nain tua concipient caelesti viscera iussu Natum, quem regnare deus per secula cuncta,
3. Poelm. In textu , Rom. , Ottob., Fabr. Salue , progenie terras tutura salubri . Ald., Torn. . Poet m. pro d. S., Faust., et Dauentr Salue progeniem terris pari tura salubrem. Reg. Salae . progenies terras Atura salubris , ut Uirgo dicatur progenies salubris . Grunerus Io . cit. ex mss.
Vn. progenie terris futura satabri , et Cant. progenies terris futura Ulubris, legit pro genie terris futara salubris . quod merito displicet Gallandio , qui praesert progenie terras tutura salubri: ac reuera me trum non patitur futura , ac paritara videtur glo sema . 94. Wrn. couspeeta mendose .
93. Aleuinus i. a. contra Elipandum male Non pro Nam . 96. Aleuinus loc. cit. per secula , l. . contra Felicem male legit per singula.
NOTAE.lis, quae pie educabantur, et propriis sibi
cubiculis paternae domus, siue penetralibus latebant , neque prodire soras sinebantur . De his ergo paternae domus t ctis aequum est Iuvencum exponere . Ut de notam ad v.61o. h. l. 9 I. Glossa Reg. seruare diem Uuturum nuptiarum . Ita alii hune loeum interpre tantur , praesertim Koenigius . Quod si
teneamus , matrimonium iam tunc contractum suisse , id intelligemus de die , quo caeremoniae publieae , et solemnes matrimonii peragi debebant , vel quo Ioseph in domum suam eam ducturus erat Seruare interdum sumitur pro obseruare messe in specula , expectare. Dies etiam Su- Rur pro tempore indesinito, ut idem sit seruare diem . ae expectare tempus OP Portunum . Igitur B. Uirgo iussis paren tum permissa est, nempe data , seu tradita est , nam hane sygnificationem habet hoc loco verbum permitro, ut pubesceret virgineis tectis . et seruaret diem . Sic enim Procedit sensus horum versuum , non , Uterponit Wilhius , abdita est pubescere , et uruare . Innuit Iuvencus , Uirginem Iosepho desponsam sudisse , dum adhue
S S. eius parentes Ioachim , et Anna vium rent. Multi tamen asserunt. parentes Mariae Uirginis e vita excessisse , auum haec annum aetatis I . circiter ageret, C pro inde a sacerdotibus nuptui traditam suis, se Iosepho . Res incerta est, neque desunt scriptores antiqui, qui aifirment, utrum. que parentem, aut saltem S. Annam suis perstitem suisse ad annum 4. vitae Saluatoris nostri . Aeeipio autem vocabulum
parentum propria significatione , non alia minus propria , quae sequiori aeuo inua. luit , qua propinqui parenter die untur :de qua dixi ad Dracontium v. 86. libr. 3.sa. Virgilius i. xI. v. 4ά. Ita farier in is fit . sie alii passim eum infinitiuo : sed
eum accusativo sermonem infit non saei. te inuenies . ς 3. A tauo participium est istus , et suis turus apud Tacitum , Palladium , et C lumellam. qui l. t . v I 2I. ait: Rutaeus Palladiae baecae latura saporem . Alii habent vi tura pro iutura . 93. Η s versibus Iuvenci contra Felucem , et talpandum probat Alcvinus, Chri-
100쪽
Et propriam credi sobolem gaudetque , iubetque. Hunc ubi sub lucem dederis , sit nomine Iesus.
Ad quem Virgo dehinc pauido sic inchoat ore:
Ioo Nullos conceptus fieri sine coniuge dicunt . Vnde igitur sobolem militinet sperabo venire qNuncius haec contra celeri sermone fatetur:
Virtus celsa dei circumuolitabit obumbrans, Spiritus et veniet purus, lectissima virgo , Io 5 Ac tibi moκ puerum casto sermone iubebit
97. Rom. Vt propriam . 98. Poelm ., Faust. , Gali., TOm. , Fabr. Hula, ubi sub iurem dederis. sit nomen Iesus. Ui . apud Grunerum Huie , ubi sub Lee dederis , sit nomen Ieius . Barthii
eodex, Gruri erus loc. cit. , Aleuinus aduers. Elipani. , Rom. , oit. Hune ubi sub Iuram dederis , sit nomine Iesus . Ita Reg. , Cant. , et Ald. . sed nomen Iesus . 99. Ald. , rn. , Faust. , Rom. sie ἐπ-
stum filium dei naturalem esse , ut osten di in Prolegom. num. 94 98. Nomine Iesus trisyllabo uti solet Iuvencus ; atque adeo legi posset uomes Iesus. Uerum etiam in hac scriptura nomine Iesus intelligo, Iesus esse trisyllabum, elisa ultima in nomine . I I. B. Uirgo sibi conscia erat virginitatis . eamque deo voverat. Hinc ait: Miabimet sperabo ete. , quod magis energicum est , quam miri nune sperabo . Uide U. 292. h. l. , et v. 3oI., et st7. libr. 2. ; quibus in locis vox sibimet oecurrit . Io3. Uerba Lucae sunt ca P. I. v. 3 . Spiritur sanctus superueniet in te , et vir
rus astissimi obumbrabit tibi . Arnulsus
Lexoviensis earm. i. imitatus est Iuuen
cum , vel potius ipsius saeri codicis verba ipba retinuit . ut obseruat Barthius libr. 9. Advers. eap. I7. col. 449. Versus Arnulfi est : Virgiηeumque uterum vir
ripis . Poelm . , Fabr. , et alii sic ineboat . Io . Rom. , Codex Barthii , Reg. , Ottob. , Gall. mibimet, quod magis placet , quam mihi nane in AldO , Poelm . , rn. ,
et aliis . Ioa. Torn. , FauSt., Rom., Ald. , Fabr. , Poelm. pro d. s. profatur . Reg. , Oti.
eum aliis fatetur. to . Codex Barthii Spiritas adueniet.
tus saera Patris obumbrans . Iloe verbo Ululatur veteres omnes versiones , et plerique Patres. Vietorinus Africanas l. I. ad uersus Arium dixit et obumbrabit, et inum. brabit . Utrumque verbum bene latinum est . Hugo Grotius putat , trastationem sumptam ab au ibus pullos exeludentibus. Gregorius Magnus Norat. I 8. Iob. II. Vel uti umbram quamdam tibi circumfundet, qua te ab aestu libidinis refrigerando eou. tutabit . Theophil actus primum affert similitudinem auis pullos suos contegentis, siue alis obumbrantis , tum quasi dubitans proponit comparationem pictoris prumum delineantis , et umbras inducentis , et deinde perfectum colorem addentis . Naidonatus hane similitudinem reiicit , primam sic reformat : Melius fortasse dixisset, sicut solet auis oua sua tegere , ut eius calore pulti gignantur . excludanturque . lIoc adoptauit Grotius .