장음표시 사용
31쪽
do seribendis fabulis Satyriciis praeceptii tradit.
Euin non Latine, sed Graece scripturis haec protulisse, haud facile quisquam contendet. Atqui credibile non est, eum praeceptis daturum suisse de fabulis, quarum nondum e Starent eXempla.
Colligi iideo ex Horatio potest, fuisse, qui pro Satyris etiam Faunos introduxerint in his fabulis, quum haec addit: se Silvis deducti caventit me iudice Fauni,
Ne, velut innati triviis Rc paene forenses, Aut nimium teneris iuveneritur Versibus unquam,
Aut immunda crepent ignominiosaque dictu. Grammatici quidem Latini, quum de fabulis senenicis loquuntur, nut omittunt Satyricam aut ita eius mentionem faciunt, ut tantum de Grnecorum dranante cogitare videantur. Sed iidem grnmmatici etiam alii alias fabulas praetermittunt, trR-beatnm omnes; ut inde nihil eoncludi possit, nisi non magnum fuisse ripud noninnos Satyrienrum numerum. Idem colligo ex nil tecto Tli Πατο φροφωι λὶ, id est, Latino sermone, lapud Athenneum, qui sic de Latinis Sutyricis tamqunm de re extru- ordinaria loquitur. Fortasse otium Sulla primus earum fuit nuctor, quem deinceps Atellanarum scriptores in iis componendis secuti sint. Certe scripserunt Attellanarum poetae aliquot subulas, quarum tituli, ex historia mythica tracti, non minus Satyricis ii pii fuerint, quam Rhinthonicis. De veris nutem tragoediis cogitari fere non licet Vel propter verba, quae indo nsseruntur. Quodsi demonstravimus, quae demonstrare connii sumus, Romani, quod Aciamus, omnino quinque Graeci argumenti fabularum generii habuerunt: tragoediam sive subulam erepi-d ut Rin, comoediam, tragico comoediam
sive fabulam Rhinthonicam, quae a Graecis
32쪽
pellabatur, mimum, fabulam Satyricam. Restat, ut illiquid dieamus de fabula pulliatu. uuneritur enim, num fabula palliata nomen generiale fuerit, an comoediam solani ita
lippellare licent. Alii, ad quos pertinent Ger. Jο. Vogsius 67i, Signorellius ), dii Ilosius β'), Osannus i , qui de trilgoedia quoque palliata loquuntur, ussiriniant, id nomen fuisse generale; nlii, ut Langius pii et Haehrius 7 i, hoc negant. Ιmprimis quidem comoediam Graeci nrgumenti ab Romanis palliatum dictam esse, Donatus V), Jο.
Lydus Acro 7 i, commentator Cruquiunus ), selioliusta Iuvenalis 773, niti docent. Verum potuisse omnes, in quibus Graeci mores repraesentarentur, subulas dici palliatas, cuique est concedendum. Nam quum ab histrionibus palliatisngerentur, re Vera ipAne quoque ynllintne ernnt. Neque igitur reprehendendos puto eos, qui cum Diomede, plures pullintnrum Species esse Scribente Τηὶ, fabulam palliatam Intiore significatione
usurpent; quamvis, quod ad nurenni litterarum Roman nrum Retntem nitinet, Verisimile sit, comoedias tantum pallinius dictus esse. Nam quum Diomedes scribit '): ,, Togntne labulae dicuntur,qune seripine sunt secundum ritus et habitus ho- in inuin togntorum, id est, Romianorum -- sicut
Graecus fabulas ab habitu neque palliatas Varro
ait nominari, verendum est, ne purum necurrite
33쪽
Vnrronis, comoedias solas Graeci urgumenti pallinias dicentis, gententium retisserit. Certe hunc non communem fuisSe loquendi usum, quum de fabuleti tognta OXIiosuerimuΗ, Iungis putescet. Cne- ierunt labularum pulliniarum, nisi ii Varrone apud Diomedem, ut, nullo nurene netutis scriptore sit mentio, quum togni ne sit epiSSimo commemorentur. Viide liquet, comoedinου pallintris Romanos fere simpliciter vel proprie comoedias ἔippelluvisse. Lntini urgumenii subuliae commemorus ne reperiuntur npud scriptores tognt ne, pr ne tex-tnc Sive prii et ex intue, tris benine, taber- Duriae, Atellii une, pinnipediae sive planipeduri ne sive pinnipedes, quae fortasse etiam ricinintne appellatae sunt fui. Tognturum nomen duplici significatione, langustiore et Intiore,uSurpnbatur. Angustiore significutione, quite prioribus temporibus solii exstitit, togatu non eriit di-Versa n inbernaria; Intiore en comprehendebat Prnetextu tam , trabeutam, inbernarium sive togatum propi te dictam. Quam sententiam, quum de Singulis generibus disseruerimus, postea confirmabimuS.
Fabula togntia, a toga, quae propria eriit
Romanorum vestis, ut pullium GrRecorum, nominata, scriptu erat secundum mores et habitum Romanorum 6 3. Nec vero in urbe innium, Sed
80J Vidd. Reuvens. Collectan. liti. p. 52 sqq. I OSanu. Anuleel. erit. p. 6 sqq. - 81J Vidd. Euanthius de Fabnia; Donatus de Comoedia; Diomedes III. p. 486 ap. Pulseli.; do. Lydus de Magistrati. reip. Rom. I. 4O: ,, Παλλιατα ειεν ἐστινη 'πιλονικην υποθεσιν ἐχουσα κέηεωδια, Tri ατα δἐ η - μαῖκῆν ἀρχαίαν; in quibus ἀρχαίαν referendum videtur ad antiquiorum Romanorum mores et vestitum. Infeliciter vocabulum interpretatur Reuvensius Colleetan. liti. p. 48.
34쪽
quucunque imperium Romanum piituit, Quirites togam gestiabant. Etiam ii, qui Romanis utebantur legibus, ut in praefecturis, coloniis, municipiis, hunc Vestem usurpnbunt. Prueterea gentes peregrinne, Simul niquo illi noninnis devictae es,sent, etinni togam videntur gestare coepiSSe.
Hinc Gallia togatu. In militia Romani, nisi Antiquissimis temporibus, toga non utebantur. Livius quidem Iocis quibusdam narretit, ab urbe ndexercitum togus missus esse; nec inmen, ut Videtur, omnibus militibus, sed honestioribus tantum, ut equitibus et centurionibus. Neque id factum videtur, nisi quum bellum longius ex-
Ρrnetextu. Hac veste nntiquissimis temporibus regeR utebantur. Porro eam gestabant pueri ingenui et puellae; magistratus, non solum Homne, sed et tum coloniarum et muniet piorum; Vicorum et collegiorum magistri; sacerdotes, quorum innumero fuerunt nugures ); sacra facientes om-82ὶ Vidd. omnino Lazarus Bysus de Re vest. lX. Sq.; Aldus Munutius de Toga Rom. sub sin.; octavius Ferrarius
de Re vest. I. 32; Samuel Pitiscus Lex. antiquiti. Rom. vv. Toga et Togati. - 833 Augures togum praetextam usur passo negat Alberius Rubenius de Re vest. II. 14, amictos eos suisese dicens trubea ex purpura et cocco, quod Nuetonii loco apud Nervium ad Virg. Aen. Vll. 6li confirmat. For- rarius contra Analeci. de re vest. XLV., aliis testimoniis demonstrans, togam praetextam ub uugurinus gestutum esse, Nervii fidem suspectam habet. Festinantius, credo. Trabeuomnino diebus sollemnibus usurpari solebat vid. Dionysius Hulic. Antiquiti. Rom. II. IO.); quapropter uugures quoque id libus diebus eam gestasse putari possunt, et aliis togam pro textam. CL infra III. init. Disiijrso bν Corale
35쪽
nos. In senatoribus autem quam late patuerit prnotextiarum usus, d en re viri docti dissentiunt. Maxime probabiliter statuit cum nonnullis uenularitus' i , ex sennioribus iiq solis, qui aliquem mi gistratum gessissent, licitum fuisse, idque tantummodo sollemnibus diebus, togam Praetextum usurpare. uitulit Nero ex iis fere tiantum,
qui magistratus fueriint, senniores Iecti sint ' 3, simul statui licet, maximum senatorum Pnrtem,
interdum quidem, hac veste usos esse. ContrO- vergin etinin est inter Viros doctos, num Censores et tribuni plebis togam prnolexin m gestuverint ββ . Omnino nutem, ut ex iis, qune diximus,
tum gestnbRnt, ut huc etiam quadrent haec Nonii Marcelli η7): se Priae textu, insigne nouannum, quod supra iunicus honorati quique Sumunt. Tales igitur homines, qui togam praetextam gestarent, in tabula praetexta sive prnetexinta
reprnosentntos esse et per se intelligitur et Veteres docent. Nec Fero opus eSt Sintuere, omnUS,
qui praetexta uterentur, in his fabulis inductos esse. Imprimis Jos. Scilliger i , Hulongerus δ' , Ger. Io. Vossius ''i negant, pueros et puellas in hoc fabularum genere locum habuisse. Certe nunquum horum partes, etiamsi introducti sint
84) Rsit,ubliquo Roin. II. 1. Cf. Zamoscius de Senatu Rom. I. 17; Middietonius Treuiise on ille Roman Νenate. Vii. - 853 Vidd. Nigonius de Antiquo iure civium Rom. II. 2;Zamoseius de Xenutu Rom. I. 9. - 86) DE praetextarum usu vidit. Lazarus Buysius de Re vest. X.; Ald. Manutius de Toga; Hieronymus Bossius de Toga Rom. Xl.; Octav. Ferrarius de Re vest. ll. 1 - 4, Analeci. de re vest. X.; Alb. Rubenius de Re vest. II. 14; Aegid. Foreellinius Lex. ling. Lnt. v. Praetexta; Νam. Pitiscus Lex. antiquiit. Rom. v. Pra texta. - 8 3 p. 541 ed. Mercer. - 883 ad Fest. v. Pra lex tae. - 893 de Theatro I. 6. - 903 instituit. poet. ll. T. 4.
36쪽
nliquando, primae suerunt, neque is horum pο-iissimum praetexta fabula appellata est, id quod putavit Aiat. Augustinus ii, quodque significare
videtur commentiator Cruquit' ), quum: DPrnetextatii, inquit, si tragoedin fuit n praetexta veste, qua utebantur nobiles pueri sub discipli nn ad annum uAque decimum quintum. Praecipue magistrutus in praetextatis locum habuisse, et huius generis fabularum tituli, qui iidhuc Supersunt, et plures veteres scriptores testiantur Quod in-men ita intelligendum est, ut primas partes illorum fuisse credamus. Nam vix fabula exstitisse putari potest, in qua soli magistratus reprn Sentarentur. In tragoediis quoque prneter heroos matronae, puellite, nuntii nitique introducebantur. Quod intelligens Oetavius Ferrarius' i praetexta
rum inductBrum veste, sed Rb Rrgumenti gravitate atque honestate. Ut enim pallinia a pallio, toga tu a toga, Sic yrnetextata n prneteXtu nppellari putanda est. Neque id obstat, quominus nitos quoque homines, qui praetexin non uterentur,
rum veste tantum denominata est fabula. Caeterum illud memorabile est, apud antiquiores scriptores, ut C. Asinium Pollionem et Horntium, praetextam nominatum reperiri hanc fabulam, apud recentiores tum praetextam tum, idque Anepius, praetextatam. Utrumque rectissimum est.
Palliata fuit quasi amicta pallio, togata toga,
praeteAtain praeteXta, quum personae, in iis prod-
Fabula; Festus v. Togatarum, Fragm. p. z5 ed. Dacer. IPaullus ex Festo v. Praetextae. - 943 de Re vest. IV. 1.
37쪽
euntes, palliis, togis, praetextis vinictae oSsent; praetexta autem dic 'bntur fabula, nc si ipsa prne-
texin esset, quum id esset vestis, quia in ea ute-biantur. Longiorem formum serius forinsse sin-Xerunt, ut pria texinrum nomen magia reSponderet pulliatis Pt togatis. De nniurn fabulae pr aetexintne viri doctimn xime dissentiunt. Aliis 3 tragoediam eam fuisse dicunt; nlii 2 comoediniit; nlii'73 modo tragoedium modo comoedium; nlii , nec trugoediam
nec comoeditam, sed triagoediae similem, quum quidem sententiam verissimum existimo, si, ut Ρnr eSt, quum in huc disputatione de tragoediis loquimur, Graecorum trugoedias, unde RomnuOrum trugici suns Lutine expresserunt, significa-953 Ex multis commemorentur Iul. Cites. Νcaliger Politie. I. 8; Jos. Sculiger ait Fest. v. Praetextae; Murt. Ant. lDetrius Nyntam. trag. Lut. T. I. p. 6, S; aul. Caes. Bulen- lgerus de Tlieatro l. 6; Ger. Jo. Vossius II. T. 1, 4, item l l. II. 1; Reuvensius Collectan. liti. p. 43; A. G. Langius Vindic. trag. Roni. p. 11; Stiegliritus de Pacuvii Dulorestel p. 12. - 963 do. Bupt. Castilius de Trag. et Com. , Gronov. Tlies. antiquiti. Graee. Υ. Ill. p. 1606; Ant. Augustinus ad l Fest. vv. Praetextae et Togatarum; octav. Ferrarius jl de Re vest. lv. 1; Gisb. Cuperus observati. 1. 10; Floe- gelius Gescii. der kom. I iit. T. IV. p. 93; Adamus Roman
antiquities p. 342 ed. Lond. anii. 1814; Fridericus Astius Grundriss der Philologie p. 428 sq. , alii. - 973 Νignorellius Storia critica de) teutri. Ull. sub sin.; du Bosius Rhilex. erit. T. l. XXI.; Selloellius Histoire Arogsie de la litL Rom. T. I. p. 11 sq.; d. D. Fussius Antiquiti. Rom. p. 167, unde pueri discunt liaue mira: si In comoediis et tragoediis distinguitur togula a praetextata vol palliata, illa Romani, haec
Graeci argumenti. - 98J Daeerius ad Fest. v. Togaturum: - Νeque praetextatae vere tragoediae sunt, ut volunt viri doeti, quem salso accusui Reuvensius Collectan. Iiit. p.
38; Forcellinius Lex. ling. Lat. v. Praetexta; Plane ius de Ennii Medea p. 35; Νiehulirius Roem. Gescit. T. I. p. 543ed. it.: se Die Praetextata liaue nur Analogie Eur Tragoedie.
38쪽
anus. Hurum tragoediarum argumenta mythica rnnt propriit. Nam etsi exstat Aeschyli fabula PersuP eo inmemornnturque Phrynichi Excidium Miloti et Phoenis sne sic Lycophronis
Cus Enndrenses, quite in historico urgumento versu bantur, tumen hue ipSne, quum inin pnucuo Sint, quumque temporibus, quibus iars tragica aut nondum ud summum perfectionis fustigium pervenerat nut iam degenernro Eo periit, Scriptas Sint, tantum nbesi, ut regulam, innumeris exemplis stabilitum, tollunt, ut eam etiam confirment θ').
Inde nutem, quod historin mythica his inbuIis
urgumentu praebebnt, effectum est, ut in tragoediis personae, conditionem humannm Superuntes, repraesenturentur 3 3. In praetextatis eontra homines, quos Itomanorum historia offerebat, quin interdum etiam viventes, ut ipsi res, a Se gestas, in Senena Spectarent, introducebnntur; quorum dignitas ne gravitas nullo modo tanta esse potest, quantu eorum, quorum gloria nut sumn Iongo
temporum, ubi ex inevitabili fato horribilia aut
SupernSSe aut perpessi creduntur, intervullo aucta est. Quare inter Graecorum tragoediam et Romanorum praetextam non hoc tantum intererat,
quod illa Graecum, haec Romanum argumentum habuit, sed ipsa natura earum diversa fuerit ne- CPSSe est. Quumque idem fere, quod modo de praetextatis diximus, etiam in Graecus historici largumenti fabulas valent, non temere censet Nie. bulirius 'ii, illas quoque nb enrum, quae proprionpud veteres tragoediae dicuntur, numero prorsus
39쪽
At multb minus praetextatae comoediae fuisse putandne sunt. Nam comoedia semper aliquid ridiculi, quo ipso fabula comoedia fit, continere debet. Quodsi homines prnetextati in comoedia essent repraesentati, hi etiam rigui spectatorum expositi essent; quod optinantium, qui poetiarum
histrionumque licentiam coercendi facultatem habuerunti' i , maiestati repugnat. Neque lin-gmenin, quae nobis Servata Aunt eX nonnullis praetextis, inliti sunt, ut comoedias Prodniat. hune sic fere ex solii prohabilitate proposuimus, eudem eoufirmantur Pollionis verbis 3043:o Illa vero in m no Cnesaris quidem exemplo, quod
unibus, Pollionis quaestor in Hispania) ludis
praetextam de suo itinero iid L. Lentulum proconsulem sollicitandum posuit. Et quidem, quum ageretur, novit, memoria rerum gestnrum Commotus. Hic IInibus Gnditanus minor, L. Cornelii Halbi, pro quo Cicero orationem, Rdhue residuam, habuit, sentris filius, ad L. Cornelium Lentulum, primo belli civilis ianno consulem, qui Pompeium, in Graeciam recedentem, erat comitatus, ut hunc a Pompeii coniunctione Ruoenret, a C. Iul. Cnegare, a cuius pnrtibus Atabat, missus erat. Sed re infecta redierat ' i. Ium nemo non videt, vilius fabulae argumentum fuiSse, quam quod tragoediae gravitate dignum esset. Minus vero fabula comoedia esse potuit, quum Balbus, dum Spectat, non ud ridendum, sed ad flendum
Quod igitur ad personarum introduci; rum dignitatem gravitatemque attinet, fabulae pri eteA-102J CL Νueton. Octav. XLV. - 103) in Cic. Epist. ad sam. X. 32. - 104 Vidd. praeter lianc ipsam Pollionis epistolam Cie. ad Att. VIII. 9 et 11, IX. 6; Veli. Patere. II. 51.
40쪽
tatne quasi inediae erant inter tragoedias et comoedias, multo tamen propius ad illus accedentes. In quam sententiam quae optime quadrent, exstant etiam veterum grammitticorum testimonia. Diomedes se Prima species, inquit, is est togntnrum, quae praetextatae dicuntur, in quibus imperniorum nPgotia ngebantur et publicii, et reges Romani vel duces inducuntur, personnrum dignitnte et argumentorum sublimitate tragoediis
sinitIes Euantilius: is Praetextatas, ab dignitate personarum et Latina historia Festus 1M ):- Τοgatarum duplex genus: praetextarum, ab hominum fastigio quae lippellantur, quod togis
praetextis rellipubliciam administrantes utuntur; tabernariarum Paullus ex FeSto: se Praetextu e nppellantur, quae res gestas Romanorum continent scriptiis.
Alia tumen offeruntur in Dialogo de Oratoribus sive de causis corruptae eloquentiae '':-Ρostero die, quam Curiatius Maternus Catonem recitaverat, quum offendisSe potentium iani' mos diceretur, tamquam in eo tragoediae argumento , sui oblitus, tantum Catonem cogitasset venerunt nd eum M. Asper et Iulius Secundus. Tum npud Donatum ''i haec leguntur: si FnbuIa generale nomen est; eius dune primae partes sunt tragoedia et comoedia. Si Latina argumentatio sit, praetextata dicitur. Comoedia nutem multas
species habet-; et upud Jo. Lydum ist): -Tgra secundi belli Punici tempore) - βιος, ὁ Ῥωμαῖος