장음표시 사용
111쪽
LIV. Erat in modio rivus, praealtis utrinque Clausus ripis, et circa obsitus palustribus herbis, et, quibus inculta sermo vcstiuntur, virgultis vepribusque: quem ubi equiti quoque tegendo satis latebrosum locum circumvectus ipse oculis perlustravit: uΙIicra orit locus, Magoni fratri ait, quem teneas. DeIigeis centenos viros 3 ex omni pedite atque o qui te; cumra quibus ad me vigilia prima venias. Nunc corporara Curare tempus est. D Ita praetorium missum.) Mox cum delectis Mago aderat. α Robora irorum Cerno , is inquit Hannibal: sed, ut et numero etiam, non D animis modo, Vuleatis, singulis vobis novenos ex
a turmis Inanipulisque vestri similes eligite ε; Magora locum monstrabit, quem insideatis. Hostem caecurnis ad has belIi artes habebitis. M Ita mille equitibus
Magoni, mille peditibus dimissis =, Hannibal prima
a. Deliga eentenos Diros ex omnipecille atque equite, equitatu ; centum pedites, totidemque equites: Banui
hal ipse eos delegit teste Polyb. loeo laudato, nisi eum Casaithono ibi leg.
sititim hellicum; Siroth. Praetoriam
legati . tribuni , eenturiouea primi pili), praesecti, et si qui alii eieraimperatorem in praetorio esae eon,ilii eommunieandi aut imperiorem lex erarumque excipiendarum ergo solerent, ab imperatore dimittebatitur, ae discedebant. ut et mitti principia. quum frequentia, quae ibi esse soleret, diffverei ; Gron. Conser. Lipa. de mil. Boin. v. a. u. 5; Gron. Obsa. IV, io: Oudend. ad Frotitin. Sirat. II, 5, 3o: Schel. ad Polrb. ea stru pag. I 7. Praetorium Pro stipatoribus et comitibus Hannibalis, hune locum perlustrantis , potii putabat Periet. de praetorio dias. Il, pag. ao, 48o, quod refellit DuL. Praeconiam
quaedam edd. anu. . Singulis Mobia no nos ... eLgile; reete, ut mitie equites. ω idemque m- AElea consciantur: unde apud Polyh.
5. Ita mille equitibus Magoni, mille peditatis dimissis e praeter α artuunotanda est etiam insolens dielio pro Magoni tradatis, et etim eo dimissis ;Siloth. eouser ad i. 33, n. 7. m. goni potius est dativus eia, hoe est. ad Magonis imperium, tit sub Magotiis imperio pugnarent ; Do . Neutra
112쪽
luce Numidas equites, transgressos Τrebiam flumen obequitare iubet hostium portis, laeulandoque in stationes elicere ad pugnam hostem ; iniecto deinde .
certamine, cedendo sensim citra flumen pertrahoro: haec mandata Numidis. Ceteris ducibus peditum equitumque. Praeceptum, ut prandere omnes iuberent; armatos deinde, instratisque equis, Signum exSPCCtare. Sempronius, ad tumultum Numidarum primum omnem equitatum , serox ea parte virium . deinde sex millia peditum, postremo omnes copias ad destinatum 7 iam ante consilio, avidus certaminis, eduxit.
Erat sorte brumae tempus, et nivalis dies in locis Alpibus Apenninoque interiectis. propinquitate etiam fluminum ac paludium praegelidis. Ad hoc raptim eductis hominibus atque equis, non capto ante cibo, non ope ulla ad arcendum frigus adhibita, nihil caloris inerat: et quidquid aurae numinis appropinquabant ' , astabat acrior frigoris vis. Vt vero resi gientes Numidas insequentes aquam ingressi sunt et
erat pectoribus tenus aucta nocturno imbri , tum utique egressis rigere omnibus Corpora, ut vix armorum tenendorum potentia essent s, et simul lassitu
dine, proceden in iam die, same etiam deficere.
ratio mihi satis est. Malim legere Magonia. vel eum Magone ἀmissis, vel Magoni eommissis. s. Iniecio deinda hosti caritimine , certandi eupiditate. Confer XXXIV .
4, n. I r. Ad Reatinorum iam ante e silio. .aeeundom id, quod iam ante ab eo destinatum , decretum vat. ΕΚ -qq. eaer vimen intelligebat Stroib. Idam coni. tie pro via; et Gron. mox certa men pro certaminis. Is tamen ad δε-
stinatum etiam dierum videri putabat. ut ad e stitiatim, ad e Micram. In quibusdam MSS. et edd. legitur eon. sitium, et in plerisque edd. , sed in titillo MN. . Ioeiam post destinaliam. Conser ad haee et seqq. Pol b. III. a. quem Livitis ad verbum exprimere solet. - Ad hoe; vide ad II, M. n. 3.
s. Quidquid c vide ad VII. 32, n. 3 atirae fluminis a romnquabant .
sumini gelidam exhalanti auram. s. Vt Dia armorum tenentiorum ρυ- lentia essent , sed. eorpora, huc fiat,
113쪽
LV. Hannibalis interim miles, ignibus ante tontoria factis , oleoque per manipulos, ut mollircut artus , misso , et cibo per otium capto, ubi transgressos flumen hostes nuntiatum est, uia Cer animis Corporibusque arma capit, atque in aciem procedit. Baliares Iocat ante signa levemque armaturam , Octo sermo millia hominum; dein graviorem armis 4 peditem, quod virium, quod roboris erat: in cornibus circumfudit decem millia equitum; ct ab cornibus in utramque partem divisos elephantos statuit. Consul essu sos Sequentus Equites , quum ab resistentibus subito
loeat nntesigna leoemque armaturiam.
1litiel emque ex vet. libro Sigon. recepi pro vulg. leDem: nam Balia exteris quidem sui se armaturae. sedoelo ntili. tim hominum non consiet e. in in intinuit Str. qui liine ασουδιτου la. l. esse putat pro et reliquam le mariniaturam. Eodem sensu capiendaloea XXVIII, a. ext.: XXVIII, t fiat. ), tibi Medi ea distinguuntur a leri
armatura. euius plura erant genera; v. ad XXVI. 4 . n. s. Mox tameti m. liarea et Imes armaturae arnon. di euntur. C. tertim ieris et Ariaris arma
tiara aut armatus ut XX l, 5 n. 3 et XXXVll, έi pro militibus leviter
graviterque armatis. 3. Graυiorem virmis peditem, pediis latum , πrρὶ δισμυριους , icηρας xx. Κεδ τούς καὶ Λυδυας. Glareanus gra-Miorem armis Pedirem refert ad ver-
xed repetendum est ex prae donlibus, tit iloiat Drah.: non enim graviorem
armis peditem circumfundit Balia ii-bus, sed loeat deinde . id est post M. liares. Id quoque volunt ipsa Polrbii
verba. LEN. . Consul e sos sequentes equites ut ea p. 54 exu. refugientes Ni midas insequentes . nisi leg. use ) , re-- .eistos erunt autem ad quartior millia. ut Pos1 b. dicit . et mox Livius ) peditibua tert. easti eis nitieuit ah utroque eornu , quum ab resistentibus subito 1 timidis ineatiti exo erentur . ignari. quid eouxilii ea pereul adversus di umidas , adsuetos , ωτοχ'3ριῶν μέ
114쪽
Numidis incauti exciperentur, signo receptui dato, revocatos circumdedit peditibus. Duodeviginti millia Romani erant β, socium nominis latini si viginti; auxilia praeterea Cenomanorum 7: ea sola in fide manserat gallica gens. His copiis concursum est. Proelium a Baliaribus ortum est: quibus quum maiore robore legiones obsisterent, deductae Propere in cornua leves armaturae fiunt '. Quae res esse it, ut equitatus romanus extemplo urgeretur: nam quum vix iam per se resisterent decem millibus equitum quatuor mi Llia s, et sessi plerisque integris . obruti sunt insuper velut nube iaculorum a Baliaribus coniecta. Ad hoc elephanti, eminentes ab extremis cornibus equis maxime non visu modo, sed odore insolito territis , fugam late faciebant. Pedestris pugna paranimis magis quam viribus erat; quas recentes Poenus , Paulo ante curatis corporibus, in proelium a tulerat : contra ieiuna sessaque corpora Romanis, et rigentia gelu torpebant. Bestitissent tamen animis, si cum pedite solum foret pugnatum; hed et Baliares,
ad XXXV. dio, B. 3) erant. Mitieet pedites I sed μυριους εξανισχt in seMhet Polyh. qui etiam monet, quod
mireris. quoties ob diserimen summae rerum copias e niunxerint eousules . Plenum exercitum populi Rom. ex is M. peditum et Io M. sociorum constitisse. Glareanus numerum is M. probat. quia legio liam temporis qualereum millium fuerit; vide cap. l . Scipio mitem , maxima exereitus sui
parie in Hispaniam eum fratre missa. exiguas eopius eum tribus Manlii Ait aliique legionihus i tinxerat. Conser eaP.
6. S itim nominis ratini; eo seraa I. io. n. I. Al. nominiaque. Fuere
115쪽
pulso equite, iaculabantur in latera, et elephanti iam
in mediani peditum aciem seSe tulerant: et Mago Numidaeque o, simul latebras eorum improvida praeterlata acies est, exorti ab tergo ingentem tumultum ac terrorem secere. Tamen in tot circumstantibus malis mansit aliquamdiu immota ucies, maximE Praeter spem omnium adversus elePhantos: eos velites , ad id ipsum locati, verutis coniectis et avertere, et insequuti aversos sub caudis, qua maxime molli cute vulnera accipiunt, fodiebant. LVI. Trepidantes, prope que iam in suos consternatos, media acie in extremam, ud sinistrum cornu, adversus Gallos auxiliares agi iussit Hannibal: extem
plo haud dubiam secere sugam : additus quoque nOvus terror Romanis, ut susa auxilia sua viderunt
Rague, quum iam in orbem Pugnarent *, decem mil
io. IIam Numidaeque, simul tvid. ad III . εχ n. latebras eorum ele. de quo ivsidiarum loeo vide cap. θέpe. - Sistit latebris apud Lov. 3, et quasdam ex primis edd. male. Deinde
praelatis aetes est legendum eenset GebbarAtis, quod non contemnendum
putat Drah. quia hoc sensu apud Livium frequens est; vide XXIX . 3a , alihi. LEM. Exorti; vide ad IX , 31,
dieii laetilatores. si serior fuit iuvenistio et usus, aut certe nomen Velitum. do quo vide ad XXVI. 4. Horum ver propriam cum elephantis pugnam
I,iaoe. Orig. IX . 3. Ceterum de alia ratione . qua elephanti e terrime interficiunt ut , vide XXVIl. έθ pr. Cap. LVI. t. Trepidantes, promous
iam in atios milites. Poenos, eonat r-
natos elephantos; vide ad II, 4 , n. 3. In plerisque NSS. et edd. legitur trepidantesque prope, proh. Stroili. qui Putabat, trepidare in viliquem diei peomere in eum i quod vix crediderim. etsi non immemor eorum, qtiae Dol vi ad I. aέ, n. 6. Nox sorte leg. e uel a media sele. vel media ab atae. a. Itaque tim iam in orbem pugnarena . Qiliret Musique ab hocii boaeiretimventi; vide ad II, 5o. n. s. - tim alia madere ne issent; vide ad III, 7o, ti. a. In ed. Mogunt. Glio,
et io multis 3ISS. alii, hoe est, reliis qui praeter illa de m millia r uide ad IV. ro, n. a. Nox sorte leg. mediam A ortim aetem in qua praeter Afros et Gallos etiam Hispanos suisse doeet Polrb. Iu . a. quos Liuiux signiseat immotos aretisse ), qua Gallicis .... Perrupere; Ctouovius. Conset Poly
116쪽
Iia sertne hominum, quum alia evadere nequissent, inedia Afrorum acie, quae gallicis auxiliis firmata erat, cum ingenti caede hostiues perruidre: et quum neque in castra reditus esset flumine interclusis, ne-
opem ferrent, Placentiam recto itinere perrexere. Plures deinde in omnes partes eruptiones iactae : et, qui flumen petiere, aut gurgitibus absumpti sunt, aut inter cunctationem ingrediendi ab hostibus oppressi. Qui passim per agros suga sparsi erant, vestigia cedentis sequentes agminis, Placentiam Contendere. Aliis timor hostium audaciam ingrediendi flumen secit. transgressique in cnStra Pervenerunt. Imber nive mixtus, et intoleranda vis frigoris, et homines multos, et iumenta, et elephantos Prope omnes, absumpsit . Finis insequendi hostis Poenis flumen Trebia suit: et ita torpentes gelu in castra rediere, ut vix Iaetitiam victoriae sentirent: itaque nocte in- Sequenti, quum praesidium β castrorum, et quod reliquum ex magna Parte militum erat, ratibus Trebiam traiicerent, aut nihil sensere, obstrepente pluvia; aut, quia iam moveri prae lassitudine nequibant ac vulneribus, sentire sese dissimularunt: qui elisque Poenis, incito agmine ab Scipione consule exercitus Placentiam est perductus: inde Pado traiectus Cre-
3. Satia dere, ore possent, indieareel eonstituero. Al. discernere; vide ud
4. Elephantos 'rope omnm absumpsit. ap. Polyh. II l. έ. omnes praeter tauum . quo Platani hal veetus est per paludes Etruriare petens; de quo vide XX l. et ex r. et Polyh. lIl, s. At conser infra e. 58 ex tr. et XXIII, IS, u. a, tihi Livius plane eorum. quae ipse XXII. 2 extr. dixerat, imis memor fuisse videtur, sequutus sorte
itorea anti. Rrimanortim inseruere ante rastrortim, et mn x Poeni postaenserer quae voces, ah interpreta
adiectae . ab omnibus sere M M. ah - 'sunt, et sine damno aut ambiguitata sensus omittuntur; Grou.
117쪽
monam ., ne duorum exercituum hibernis una colonia premeretu P.
LVII. Romam tan is terror ex hac clade perlatus est, ut iam ad Vrhein crederent infestis signis hostem Venturum; nec quidquam sΡci aut auxilii esse, quo portis moenibusque vim arcerent. Vno consule ad Trianum Dicto, altero ex Sicilia reoocato, duobus consessius, duobus consularctus exercitibus rictis , quos alios duces, quas alias legiones esse, quae -- cessantur ' Ita territis Sempronius consul advenit 3,
ingenti periculo per essusos passi in ad praedandum hostium equites audacia magis, quam Consilio aut spe sallendi resistendive, si non salleret) transgressus. Id quod unum maxime in praesentia desiderabatur , , comitiis consularibus habitis, in hiberna rediit. Creati consules Cn. Servilius et C. Flaminius Ceterum ne hiberna quidem Romanis quieta erant, vagantibus passim Numidis equitibus β, et, qua his impeditiora erant, Celtiberis Lusitanisque: Omnes
5. Traieceris Cremonam ete. quod
non tradit Polyh. C p. LVII. r. In estis signis; vide
ad I. i3. n. a. a. Vno consula ad ne iam Oicio; vide ad II. 32. n. ε. Senhra autemh. l. oratio, etsi vat invio et ineris eonis coquas ; vide ad I, 3. n. g. Forte cumGroti. Ieg. Vno eonsule ad Titaniam . ni ero . ex Sitalia res ato , ad Treis hiam . etim Mohtis e stiliarthus eae et . a . inclis. Saltem verba ad Trebiam eseidisse videntur.3. Sempronitis eonsul adDenia ete.
At Polrb. Ill. S, tradit, eum nun tios misisse Romam, et magnitudinem eladis elevasse. De itineribus quoquenaunibalis post pugnam ad Ttehiam nou eadem scribere Livioru e. s7 sq.
et Nepoti P ann. IV. iam monuit DuL. 4. Comitiis eonatilaratis habitis, id
quod tintim maxima desiderabamr. Non inale Cron. coni. Eransgressus δα, quod timum etc.
5. Ee C. Hamaritis II forte legendisin t certe iam anno Vrhia fias consul fuerat. Conter ad cap. 63. n. 3.
albus , et . qua parie. tibi. his i κἀ-riora erant loca. ubi Numidae vagari ob asperi talem locorum non possent Celtiberis Liasitaniaquer nam Livius XXII. t 8. dieit, Hispanos assuetis-
res montibtis esse, et ad eon mandum inter saxa ruesque aptiores ac lisio. res , quiam Mel Data cor orum, lum
arinorum habitu ut apud Plulateb. et
118쪽
igitur clausi undique commeatus erant, nisi quos Pado naves subveherent. Emporium prope Placentiam fuit 7, et opere magno munitum, et valido firmatum praesidio. Eius castelli oppugnandi spe ' cum equitibus ac levi armatura prosectus Hannibal, quum plurimum in celando incepto ad effectum spei habuisset, nocte adortus, non fefellit vigiles. Tantus repente
clamor est sublatus, ut Placentiae quoque audiretur: itaque sub lucein Cum equitatu consuis aderat, iussis
quadrato agmine legionibus sequi. Equestre proelium
a rutov. loeus. tibi mercatura exer-eehvitiae . et simul castellum . . . DP remugno munitam, multo laboret vel potius optis est omne muti imentum arte saetum, verbi earisa, mrarus.
fossa, vallum ele.; ut XXXI. 3s. et al. - El Oalido firma iam praesidio . hoe est, s rmum totumque red-
atrationes firmara supra IV,-V, 23. Conser ad II, at, n. a. De iis . quae mox et eap. 58 , fis . traduntur, nihil
8. Eius eastalii oppugnandi spei immo e tignandie nam saei te quis Oppugnatur, sed expugnatio sperariar: Deriet. Conser XL. 3t . 33, 47, So.
Forte vox spe . quae mox havd venuis is repetitur, e glossa irrepsit; sallem
abesse potest; vide ad III. 5s. n. έ.
- Quum plurimum in celan in pto ad esse m apri habuisset, eleganister pro vulgari: quum eonsilia anaoeetiliando se plurimum e Metorum esse sperasset; Doer. Sententia est olivia, non vero eleguntia; sive iungas plurimum habuisset, sive plurimum vel MMisaee posuisset in αi. ad esse m eitis. ad illud effetendiam , ut tantum smi Atilem ad Miseriis dum apud Cieer . ad Att. v. llo pr. Cotiser itilia XXXV. Is extr. s. Cinsul aderat. De P. Seἰplone hoe intelligit Clareanus, quippe Sempronius Romam ad habenda eomitia prosectus erat. Ceterum miratur, eueeonsul. quum hie Hannihali Meutris set, egregieque loeom de sendi et . non aa Vietumvias quoque adsuerit ran quia multitudo temere ibi egerit. ut verisimile est 'an quia historia non omnibua vera credita, quippe non ab omnibus seripta, etiam a Polrhio omissa, Di quae luelalentum clamnum romanis rebus attoleriit Quod ad constitim attinet, malo intelligere Sem. pronium I nam si pra dictum est. eum post comitia eonsularἱa in hiberna rediisse. Laar. '- Quadrato agmine I
119쪽
interim commissum : in quo , quia saucius Hannibal pugna excessit, pavore hostibus iniecto, defensum egregie praesidium est. Paucorum inde dierum quiete sumpta, et vixdum satis percurato vulnere, ad Victuin- vias ' ire pergit oppugnandas: id emporium a Romanis gallico bello fuerat munitum. Inde locum frequentaverant accolae mixti undique cx sinitimis populis; et tum terror populationum eo plerosque ex agris compulerat. Huius generis multitudo, fama impigre defensi ad Placentiam praesidii accensa, armis arreptis obviam Hannibali procedit: magis agmina, quam
acies , in via concurrerunt; et, quum ex ultera
parte nihil, praeter inconditam lUrham, esset, in altera et dux militi, et duci fidens miles , ad triginta quinque millia hominum a paucis lasa. ΡΟ-stero die, deditione facta, praesidium intra moenia accepere: iussique arma tradere quum dicto paruissent, signum repente Victoribus datur, ut tanquam vi captam urbem diriperent: neque ulla, quae in talire memorabilis scribentibus videri solet, praetermissa clades est: adeo omnis libidinis crudelitatisque et
inhumanae superbiae editum in miseros est exemplum i Hae suere hibernae expeditiones Hannibalis. LVIII. Haud longis inde tomporibus , dum intolerabilia frigora erant, quies militi data est: et ad prima ac subia signa Veris prosectus ex hibernis , in Etruriam ducit, eam quoque gentem, sicut Gallosio. mutti Mas; vid. supra ad cap. 45. M. I. r. Magis agmina Mam aetas; vid. ad x . 45 . v. s. - Inconditam rurbam . eonsu am, inordinatam, aine
que rudem militatis rei aft diseiplinae, iii XXX. it. et XLlII. io. Conser ad XXIV. a , n. a , et ad Tac. An n. II l.
C p. LVIII. i. mtid longis in lamporibus; immo haud longi indos vide ad ea . a. n. 4 3 temoris quies . egondum esse fit spiratur I. Fr. Gron.
120쪽
Liguresque, aut vi aut voluntate adiuncturus. Transeuntem Apenninum adeo atrox adorta tempestas
est, ut Alpium foeditatem prope superaverit. Vento mixtus imber quum serretur in ipsa ora, primo, quia
vortice intorti affligebantur, constitere: dein, quum iam spiritum includeret Α , nec reciprocare animam sineret, aversi a Vento Parumper consedere. Tum vero ingenti sono caelum strepere, et inter horrendos fragores micare ignes: capti auribus et ocuIis metu omnes torpere. Tandem, essuso imbre, quum eo magis accensa vis venti esset, ipso illo, quo deprehensi erant , , loco Castra ponere necessarium Visum est. Id vero Iaboris velut de integro initium suit; nam nec explicare quidquam, nec Statuere poterant; nec, quod statutum esset, manebat, omnia perscindente vento et rapientc. Et mox aqua levata vento si, quum super gelida montium iuga Concreta esset, tantum nivosae grandinis deiecit, ut, Omnibus omissis, procumberent homines, tegminibus suis magis obruti, quam tecti. Tantaque vis frigoris insequuta est, ut, ex illa miserabili hominum iumentorumque strage quum se quisque attollere ac Ievare vellet, diu ne-
2. Transeuntem Apenninum ete. Eum per Ligures Apenuinurn tratiarisse. petentem Etrtiriam, tradit Corn.
epos IIann. IV et Sil. IV. 733 sq.
Noster eonatum modo esse transire
dieii. Polybius vero ne id quidem re serti
3. Aul arma omittenda oran vide ad V, 43. n. 4 ), atit contra emtentes. vento obnitentes, contra ventum pugnantes . Mortice intorti, rotati et eoirepti, assigebantur, ad terrain prosternebantur; Do e. Confer ad e. 35, n. go, et Gron. Obis. IV. s. Vortet, seu ore ex omnis res in orbem aeta.
h. l. lucto, at aqua XXlII. t s. et xv III. 3o. Conser ad Sil. III. 4 d. el ad Iuvenal. VI, 52έ.
4. Spirittim ineluderet MM. Inseris edideret omnes edd. ante Drah. Cons. ad II. a. n. s. - capti auribus eloetitis; vide ad II. 36 . n. 7. 5. Quo depressiensi erant; vide ad IX, 23. n. 3. 6. Muri IeDara Mento, vapores, vel imbres aqva eaelestia, pluvia) in altum elati et rapti. - natia omis ala ; eouser not. I.