장음표시 사용
131쪽
ciam abiit. Ea res, ubi palam facta est, novam insuper iram in stis iam ante patribus movit: Non cum senatu modo , sed iam cum diis immortalibus, C. Flaminium bellum gerere. Consulem ante inauspicara factum s r Ocanitibus ex ipsa acie diis atque homini s
non paruisse; et nunc conscientia 'retoriam et cultolium et solemnem potorum nuncupationem iugisse Q r
ne die initi magistratus Bois optimi maximi templum adires: ne senatum , invisus *se, et sibi uni inuisum, rideret consuleretque: ne Glinas indiceret , Iovique Latiari solemne sacrum in monte faceret: ne, auspicato profectus in cuitolium ad Oota nunc anda, Paludatus inde cum lictoribus ad prouinciam iret. Lixae modos. C stilem anta, primum, olim. anauspicia o Mettim, re cantibus Atis, auspieit a. atque hominibus, Palii hus. non partiisse; vide Dol. 3. - scientia sob eonseientiam ) spretorum olim deorum hominumque; veritum, Da dii eontemplum sui adversis nu-apietis ominibusque vindiearent): ex emend. Gron. e sesentias praetortim in NM. et edd. anti. Conseientia praeteritorum quidam edidere, auctore P. Manutio. io. D Cinitolium ei solemnem -- tortim ntinet pallamem fugisse e te. Nam consul magistratum initurus solebat primum a sennio et Populo mane domi suae saltilari et inde in Capitolium
I Messias consularis); deinde in Capitolio vota rite concipere, seu nunc pare, et bovem immolata Iovi; tum
munus suum Buspicari coacto senatu,
ad eum referre tum de religione se-kiisque latiuis vel eas indieera , tum de republica de utroque vide ad IX, η, n. i , et in leges iurare se XXXI. bo γ ; mox bas serias agere, et Dot Lia . iari aiaemne auia iam in monte Albano sacere. Con seqq. et XXII, i; XX lv. αε; ad I, 45, n. a; ad Iuuenul. I. 3s: II, I 3a . et Tae. Ann. III .fis,D. 5;
Iv, 36 . n. r. - nevare, id est, suseipere, seu diis sacriseia, signa, templa promittere solebant magistratus in provinetis abeuntes; Sir.
I 2, n. 5, et Brisson. de Form. I. x68. votis nuneupatis pallidali Uthe exi-hant, multire:line hominum ossicii eausa eos prosequente. Cf. XLI. Io,
it. Ne larinas indiceret, ae. serias, I sque Lot.ori solemne saertim in
I 2. Pandares inde eum lictori sad proseineiam iret. h. e. eum imperio, lege euriata de eo lata; vid. ad V, 46 .
N. 8. - Lixae modo, more. se gerendi
ratione; Doeri eoli. Nor. Od. IV. et , 28. Hyperbole : ad instat vilis imi ho . minis . ministri militum, ne militi,
quidem; Sltolli. Cons. ad XXI, 33.
132쪽
sme insignibus, sine lictoribus, Profectum clam , iur- sim, haud aliter quam si exsilia causa solum periisset a. Magis pro maiestate videlicet imperii Arimini, quam Romae, magistratum initurum, et in diuersorio hovitali, quam Vud penates suos , Praetextam Sumturum. Revocandum universi retrahendumque censuerunt; et cogendum Omnibus prius praesentem in deos hominosque langi ossiciis, quam ad exercitum et in provinciam iret. In eum legationem legatos cnim mitti placuit Q. Terentius et M Antistius profecti, nihilo magis eum moVerunt, quam priori consulatu literae moverant ab senatu missae. Paucos post dies magistratum iniit, immolantique ei vitulus 4 iam ictus omanibus sacrificantium sese quum proripuisset, multos circumstantes cruore respersit: fuga procul etiamin aior apud ignaros β quid trepidaretur, et Concursatio fuit ; id a plerisque in omen magni terroris acceptum. Legionibus inde duabus a Sempronio prioris anni consule, duabus a C. Atilio praetore acceptis, in Etruriam per Apennini tramites si exercitus duci est coeΡtus.
3. Solam Deriisset; eonfer ad III, 3. n. Io. Iia disertorio hospitali ι.ide ad I , fit . u. a. 4. Immolantiqua ei vitulus ete. Conset ad Sil. v. 63 sq. 5. md ignaros, propter quid tre- ρι daretur . ut passim trepidiare , tr mera , horrere ele. eum quarto eas more Graecorum. Conser XXII, a , n. 1. Mox pto in omen Duher. et Drah. eoni. ial omen, et Gron. omen, ut apud Tae. Αun. I, 28. Λt uide ad IV, r . n. s. 16. Per Apennini tramitosa conser
134쪽
C p. I; Hannibal mutando vestem sese ab insidiis Gallorum mu
nit, maturiusque ex hibernis movet. Se vilio cos. magistratum
ineunte invidia redintegratur in Flaminium ἰ prodigia nuntiantur procuranturque. - III Quia Flaminium iam Arretivm pervenisse fama est, Hannibal Etruriam petit propiore via per paludes, et, multis iumentis hominibusque amissis, ipse altero oeulo capitur. - ΙII; Tum vastatione agrorum irritat Flaminium, temerarium ducem, qui neque consiliis salutaribus , neque prodigiis movetur. - IVi Eundem trahit in insidias, et lacu Traia ineno montibusque Cortonensibus clausum eopiis suis ei reum landit. - V; Atrox exoritur proelium , ingentemque terrae motum nemo pugnantium sentit. - Vl; Mors Flaminii; caedes et suga Romanorum. - VII; Numerus morum ; diversa captivorum sors; ingens terror et tumultus in Vrhe : varii vultus digredientiunt ab nuntiis , et seminarum praecipue insignia tum gaudia tum luctus. - III; Quatuor millia equitum , cum C. Centenio propraetore a Servilio ad Flaminium missa , a Poenis capiuntur. Prodictatorem
populus creat Q. Fabium Maximum, et magistrum equitum M. Minucium Rufum. - IX; Hannibal frustra oppugnat Spoletum, et Picenum aliosque Italiae agros depopulatur. Servilius ad Urbem iter intendit, et Fabio auctore decemviri libros Sibyllinos adire iubentur. - X ; Ver sacrum, ludi magni et aedes voventur. Supplicatio et lectistertitum habetur per triduum. - XI; Fabius cum duabus legionibus obviam proficiscitur Servilio, qui sine lietoribus ad dictatorem venire, et extemplo Ostiam contendere iubetur, ut persequatvr ho-
135쪽
T. LIV istium classem, ae litora Italiae tutetur. - XII; Dictator hau
procul Arpis in conspectu Poenorum ponit castra, et cou- stanter agmen ducit per loca alta, neque omittens hostem , neque congrediens: quae sana consilia non mngis Poeno displicent, quam seroci magistro equitum. - XIlI; Hannibal ex Hirpinis in Samnium, et, Capuae potiundae spe ipsi facta,
in Campaniam transit; a duce autem viae, punica nominum pronuntiatione decepto, Casilinum ducitur, non in agrum Casinatem, quo contendero statuerat, ut ibi occuparet saltum, et exitum Romanis ad opem foetis serendam intercluderet. XIU; Falernus ager, colonorumque Sinuessae tecta exuruntur
sub oculis militum Fabii, quos seditiosa hinc oratione accendit Minucius. - NV; Dictator Obstinatus perstat in cunctatione et et L. Hostilius Mancinus, exploratum missus cum coequitibus. ardorem pugnandi morte luit. - XVI; Hannibal vallibus includitur, via ad Casilivum obsessa, sed arte evadit, - XVII; frustrans Romanos, terrensque aspectu flammae exhoum furenter discurrentium eornibus relucentis. - XVIII;
Populabundus Samnium , Pelignos et Apuliam peragrati Fabius
sacrorum causa Romam proficiscitur, praemonito magistro
equitum, ne cum hoste constigeret. - XIX; In Hispania Cn. Seipio in fugam eonvertit classem Hasdrubalis, naves Prope terram, exercitumque in litoro ducentis. - XX; Capit xxv hostium naves , et Honoscam , Longunticam Ebusumque insulam diripit. Multi Hispaniae populi legatos mittunt pacem
petentes, et amplius cxx civitates se Romanis dedunt. Hasdrubal in Lusitaniam , ac propius Oceanum concedi - XXI; Mandonius Indibilisque fratres et reguli Ilergetum, funduntur a Scipione, et Hasdrubal, qui cis Iberum ad socios tutandos redierat, his a Celtiberis. - XXII ; P. Seipio proc., in Hispaniam missus , fratri se coniungit, et cum eo Iberum transgressus petit Saguntum, ubi obsides totius Hispaniae, Poenis dati, a Bostare custodiebantur. Ili arte Abelucis, nobilis Ilias pani, in castra perducuntur Scipionum, et ab his remittuntur in civitates suas, quae, tali beneficio obstrictae, Inox omnes a Poenis desieiunt. - XXl II; Solera Fabii cunelutio angit Hannibalem , et damnatur a civibus. Ager eius, omnibus circa solo aequatis, non violatur ab hoste, ut occulti alicuius Pacti ea merces videri possit ; sed mox a dictatore venditur, ut pecunia inde redacta captivos redimat. - XXIV: IEo absente, Minucius laeto magis quam prospem eventu cum ho-
136쪽
xtibus pugnat. - XXV ; Ita augetur invidia Fabii, et M. Metilius tribunus pleb. rogationem promulgat de aequando magistri equitum et dictatoris iure. Pridie quam eius serendae dies adest, Fabius nocte ad exercitum abit , creato ante coo-sule M. Atilio Regulo. - XXVI; Rogatio illa perfertur, suadente C. Terentio Varrone, viro humili Ioco orto, qui proclamando pro sordidis hominibus favorem captaverat popularem, et ad magnos iam honores pervenerat. - XXVII ; Exercitus inter Fabium et Minucium dividuntur. - XXVIII; Minucius mox ita aciem descendit, et laborat, insidiatoribus in latera atque ab tergo incursantibus. - XXIX; Fabiana acies repente, velut eaelo demissa, auxilio venit, Poenusque canit receptui. - XXX: Minucius eastra cum Fabio iungit, rogatque, ut magisterium sibi equitum reddatur. Dictator Parens, ac milites eius Patroni salutantur: et nunc ille par gloria est apud cives hostesque. - XXXI; Cn. Servilius Geminus cos. male rem gerit in Africa, et in Italiam traiicit, accitus literis Fabii, qui ipsi et collegae eius, M. Atilio Regulo, exercitum suum, duas utrique legiones, tradit. - XXXII; Consules a tibus Fabianis cum summa inter se concordia hellum gerunt, et Hannibal inopia paene cogitur Galliam repetere. Neapolitani lcgalos Romam mittunt eum XL pateris aureis, e quibus una tantum, eaque ponderis minimi, a senatu accipitur. XXXIII; Speculator Poenus Romae deprehenditur . et servi, qui coniuraverant, in crucem aguntur. Legati mittuntur ad Philippum, qui deposcant Demetrium Pharium , ad Ligures, Poenorum socios, et in Illyrios ad stipendium a Pineo rege postulandum. Aedes Concordiae , biennio ante a L. Maalio vota , in arce facienda locatur, comitiorumque consularium habendorum causa dicitur dictator: eo autem vitio creato, interreges produntur. - XXXIV ; C. Terentius , arro pelit consulatum , cognatusque eius, Q. Baebius Herennius, tribunus plebis , acerba oratione in senatum , augures ac nobiles invehitur. - XXXV; C. Terentius Varro et L. Aemilius Paulus secundum consules creantur, ac praetoria habentur comitia. - XXXVI: Numerus et legionum et militum in illis augetur. Prodigia nuntiantur procuranturque ex libris Sibyllinis. Paestani pateras aureas mittunt, ut paulo ante Neapolitaui. XXXVII; Classis Hieronis cum magno commeatu, aurea Victoria , sagittariis ae landitoribus aceedit ostiam: et ad classem T. Otacilii propraetoris in Sicilia xxv quinqueremes ad-
137쪽
duntur. - XXXVIII; Milites non sacramento, sed nunc primum iureiurando adiguntur. Conciones consulum, multae ac feroces Varronis, veriores quam populo graliores Pauli. XXX X ; Fabius proficiscentem Paulum alloquitur. - XI. Hic respondet, et cum collega ad castra contendit. Hannibalndventu consulum mire gaudet ob angustias commeatus, di scordiam ducum, temeritatem alterius consulis, et multitudinem tironum. - XLI; Pabulatores Poeni caeduntur, et Uannibal , castris relictis, milites suos trans proximos montes,
Ioco insidiis apto , condit, oppressurus hostes diripiendis castris occupatos. - XLII: Solitudine ibi satis comperta, milites et consul alter signa proferri iubent. Hic tamen nuntio mali auspicii, et illi, imperio ducum haud parentes, adventu perfugarum, qui hostes in insidiis sedere nuntiant, ad reditum compelluntur. - XLIII; Oh inopiam frumenti milites mercenarii Hannibalis iam de transitione agitant, et ipse de suga in Galliam. Longius itaque recedit ab hoste, et in loca
Midiae calidiora , eoque maturiora messibus. Insequuntur eum Romani, refragante Paulo, donec venit Cannas, ubi castra ponit aversa a Uulturno vento. - XLIU; Ibidem consules
hina castra communiunt ad utramque Aufidi amnis ripam, nec quisquam detrectat pugnam praeter Paulum. - XLV ;Numidae fugant aquatores romanos, et Varro indignatur , collegam a proelio abhorrere. Postero autem die, quo penes eum summa est imperii, copias flumen traducit, et aciem instruit. - XLVI; Idem facit Hannibal, et sol quidem utrique parti obliquus est; sed ventus , Romanis adversus, Pulvere eos obcocta L - XLVII; Initio pugnae in dextro cornu rompelluntur equites I peditesque , incaute in medium irruentes, ab Afris clauduntur. - XLVIII; In sinistro cornu D Numidae ad Romanos transfugiunt, et recepti mox aversam eorum
aciem adoriuntur. Hasdrubal autem, dextro cornu sugato, etiam laevum adoritur. - XLIX ; Virtus Pauli et mors. Fuga eladesque Romanorum. - L; Ex minoribus castris sexcenti, hortante ac duce P. Sempronio Tuditano trib. militi, in maiora , et inde cum multis aliis Canusium confugiunt. - LI; Hannibal, Maharbalo iudice, vietoria uti nescit. Postero die spolia leguntur , et strages spectatur , miserabilis et foeda etiam hostibus. - LlI; Bina Romanorum castra victori traduntur. Muniscentia Busae, mulieris Apuluo. - LIII ; Canusii ad P. Scipionem summa imperii desertur, et ab eo op-
138쪽
l. III. XXII primitur coniuratio nobilium iuvenum, qui, suadente L. Caecilio Metello, Italiam deserero decreverant. - LlV; Fugitivi, qui Venusiam ad Varronem pervenerant, ab eo Canusium traducuntur. Romae tantus pavor tumultusque est,
ut verbis exprimi nequeat. - LU; Senatus consulitur a prae toribus de custodia Vrbis : Fabius autem censet, expeditos prius equites mittendos, qui certa reserant, et quietem silentiumque in Vrbe restituendum. - LVI ; Literae a Terentio
Consule asseruntur, sacrumque anniversarium Cereris intermittitur ob luctum, qui senatusconsulto diebus xxx finitur , ne alia quoque sacra deserantur. Patribus, post sedatum tumultum in curiam revocatis, nuntiatur ab T. Otacilio pr Praetore, classe punica regnum vastari Hieronis, aliamque ad Aegates insulas stare; itaque nova sibi classe opus esse.
LVII; Vestales duae stupri compertae , aliaque prodigia. Q.
Fabius Pictor Delphos mittitur sciscitatum de placatione deorum ac belli sine. Interim ex fatalibus libris saera aliquot ex traordinaria fiunt: inter quae Gallus et Galla, Graecus et Graeca , in foro boario sub terram vivi demittuntur. M. Claudius Marcellus ab Ostia milites Romam mittit, et cum tertia legione contendit Canusium, ut exercitum ibi a consule accipiat. A M. Iunio dictatore scributitur quatuor legiones, et octo millia servorum armantur. - LVIII; Hannibal, captivis productis segregatisque , socios sine pretio dimittit, et Romanis redimendi se ecipiam facit. Ab his decem Romam ad senatum mittuntur, postquam iuraverant se redituros: e quibus unus, velut aliquid oblitus, in castra redit, et ante noctem comites assequitur. - LIX; Princeps eorum, M. Iunius, orationem in senatu habet. - LX; T. Manlius Torquatus ostendit, captivos haud dignos esse, qui redimantur. - LX Senatus censet eos non redimendos, et legatum quoque illum, qui sallaei reditu in castra iureiurando se exsolvisset, dedu-
Cendum ad Hannibalem esse. Alia de his legatis fama. Multi Italiae populi ad Poenos desciunt. Neque tamen pacis ullia mentio apud Romanos fit; et consuli redeunti omnes obviam eunt ordines , gratiasque agunt, quod de republica non desperaverit.
139쪽
I. Iam ver appetebat , quum Hannibal ox hibernis
movit, et nequidquam ante conatus transcendere Apenninum intolerandis frigoribus, et cum ingenti periculo moratus ac metu. Galli, quos praedae 4 populationumque conciverat Spes , Postquam Pro EO , ut ipsi ex alieno agro raperent agerentque , , Suas terras sedem helli esse, premique utriusque partis exercituum hibernis viderunt; verterunt retro ad Hannibalem ab Romanis odia: petitusque Saepe Principum insidiis, ipsorum inter se scaude, eadem levitate, qua consenserant, Consen Sum indicantium, servatus erat; et, mutando nunc VeStem, nunc tegu
menta capitis, errore etiam) sese ab insidiis munierat. Ceterum hic quoque ei timor causa fuit maturius mo-vondi ex hibernis. Per idem tempus Cn. Servilius consul Romae Idibus Martiis si magistratum iniit. Ibi quum de republica retulisset 7, redintegrata in C. Flaminium
CAP. I. r. Iam Mer repetebat vida ait V. I s . n. a ). quum mnnibal ex Iubernis moὐit, quae egit in Gallia Cisalpina. regressu eo ex Liguribus. Contie XXI, 59. et Polyb. III. 77. Cod. Paris. 573O, antiquissimus, et ad seculum octavum recurrens, ita huiu, libri prineipitim exhibet: Irim Mero ametebar, quaa Hannibal ex hi-
hernia metuit, es ne e eo qui iam ante conatas transcendere Ammnintim etc.,
quoeom plurimi nostrorum laesunt. Disseilia Mne et obseura leelio. eui explanandae impar mihi videor. LEM. u. Transcendera Apenninum; cons.
5. Mutando nune Mestem , nunc te. menta evitis, errore etiam insi
140쪽
invidia est. Deos se consules creasse, unum habere.
Quod enim illi iustum i erium, quod a Picium esse' Magistratus M' a domo, publicis Privatisque Penatibus, Latini eriis actis, sacrificio in monte perfecto, potis rice in Capitolio nuncupatis, secum ferre: nec prisatum
vicia sequi, nec sine ativicias Profectum in externo ea solo nooa atque integra conc*ere posse. Arigebant
metum prodigia ex pluribus simul locis nuntiata 2 : in Sicilia militibus aliquot spicula, in Sardinia autem
manu tenuerat, arsisse, et litora crebris ignibus sulsisse, et scuta duo sanguine sudasse , et milites quosdam ictos sulminibus, et solis orbem minui Visum ;ct Praeneste ardentes lapides caelo cecidisse ; et Arpis parmas in caelo visas β, pugnantem que cum luna solem, et Capenae duas interdiu lunas Ortas; et aquas
8. Magi trultis id sim perium auspieitimque a domo, Ptiblicis . . .eoncipere posse; vide ad XXI, 63, n. Ioet I a.
s. Prodigia ex pluribus Ioeis nun- inlis e de quibus omnibus vide ad I, 31 . u. I. Mox pro autem in N,S. audes , audex . eudes. rudes , et in quibusdam stides , unde lae. Gron. non male coni. Sti eis. Stilet antiqua et elarissima Sardiniae urbs.
id proprium suit munus equitum; etsi nomion quam illud obiere etiam tri-
de Mil. roin. v. 9, qui etiam monet. aeipionem vel sortuito equiti in manu fuisse. et per tenebras ad fulcrum. vel signum aliquid imperii, ritu cen-ltitionum. Nox tenuerit sta pleari possis. Observandum etiam est, in plerisque liis prodigiis ignem et fulgorem fuisse; Stroth.
Is . Setita uti sanguine sti lasse;
tibi et alia, mox memorata. prodigiareeenset, Livium sequutus unetorem. Sanguinem audiasse omnes edd. ante Drah. non malet hoc est, sudando emisisse. Praeterea verba audiare, sere , maniare, pluere, stillare. ro re,
et similia non tantum sexto, sed et cloelius quarto easui iunguntur; videue in . ad Duid. Netam. VI, 3ia. De ipso prodigio vide ad I, 3I. D. I. 2. Praeneste ardentes lapides eaelo Meldiste; in uno MN. liam des, proh. Diov. et Stroib. Sed Plui. loeo laudato ita haee vertit: και λιθους εχτου ειρος διαπυρους καὶ φλὲγομάγουe ιριλαι. 13. Arpis parmas in euelo Disas; confer Oros. IV. I S, n. l .