장음표시 사용
451쪽
T. LIVli Marcellus noc tum improbavit, et Prandam Hennensium militibus concessit, ratus . timoro deterritos tempePaturos proditionibus Praesidiorum Siculos. Atque ea clades, ut urbis in media Sicilia silao 4, claraequo vel ob insignem munimento naturali locum vel ob sacrata omnia vestigiis rapino quondam Proserpinao =, Propo uno die omnem Siciliam pervasit. Et quia caede insanda rebantur, non hominum tantum sed etiam deorum sedem violatam esse, tum Vero, qui
etiam ante dubii sucrant, defecere ad Poenos. Hippocratos inde Murgantiam, Himilco Agrigentum sese recepit, quum acciti a proditoribus si ncquidquam ad Hennam exercitum admovissent. Marcellus retro in Leontinos rodit; frumcntoquo ot commeatibus aliis in castraeon, cetis. Praesidio modico ibi relicto, ad Syracusas obsidundas venit. Inde Ap. Claudio Romam ad consulatum petendum misso, T. Quintium Crispitanum 7 in eius locuin Classi castrisque praescit volo
ribus: ipse hibernacula quin quo millia passuum Hexapylo Leonta vocant locum ' communiit aedificavitque. Hacc in Sicilia usquc ad principium hiemis
nonnensium. Cotis. enp. 3 med. Retro redit ; vita. ud II , 4a , v. lo. . T. Quintium Crispinum li. L Ap. Claudii elassi eastri, e Meleribus in Stellia praesei, et XXV, is, eum Badio Campano strentie in Campania pugnare. at cap. 26 iterum memorari Crispitium . eastris veteribus ad Syracusas praeseciuis I eaque, si de eo. dein homine dicantur non bene divisa temporibus esse, inonet Uesset. bis. Ii , 8. Quare aut Crispinum hisne ab illo diuersum fuisse. nisi Li
452쪽
XL. Ead cni aestatu ci cum Philippo rogo, quod iam ante SuSpectum fuerat, motum bellum est. Lc-gati ab Orico ad M. Valerium praetorem Venerunt, praesidentem classi Brundisio Calabriaeque circa litori inis , nuntiantes , Philippum primum Apolloniam tentasso , lembis biremibus centum viginti flumino
adverso subvectum: deindo, ut ea res tardior aposuerit, ad Oricum clam nocte exercitum admovisse; amque urbem sitam in plano β, neque moenibus, neque viris atque armis Vulidam, primo impetu ΟΡ- Pressam esse. Haec nuntianteS Orabant, ut opem ferret, hostemque haud dubium Romanis terra aut muri timis viribus arceret ; qui ob nullum aliam causam, nisi quod imminerunt Italiae β, peterentur. II,
Valerius, praesidio loci si eius relicto P. Valerio legato
et M anta vexam Io inserunt. Sed hoe a Ms. abest. et saepe omittitur; vel dativus graeea ponitur pro ab eum sexto easu. Cons. sd v. Σ. n. s. Leontem einendis Cluser. Sicil. Λnt.
C p. XL. a. Orictim seu Orietis opp. muritimum Epiri eum povita . hodie Oreo. Cons. XXXIV . 5a et Plin. III . 23 seu 26. - μυndisio praesidentem vide ad X ir, u. 3 cum classi, h. e. classe et vide ad IV.
2. Apolloniam tentasse; vid ad IX, 33, N. i. A villonia h. l. ut passim np. Livium, Ditis maritima Illytiei Maeodoti iei . vicina Orieo. Aoci sitim. et IIaariti t. mari. mercatura studiisque L tertitum olim nobili, hod. Potionio.
453쪽
cum classe instructa parataque, et, quod longae naves militum capere non poterant, in onerarias impositis , nitem die Oricum pervenit; urbemque eam, levi tenente praesidio . quod recedens inde reliquerat Philippus, haud magno certamine recepit. Legati eo ab Apollonia venerunt, nuntiantes, in obsidione seso, quod descere ut, Romanis nollent, esse; ne quo sustinere ultra vi in Maccdonum Posse, nisi praesidium
mittatur romanum. Facturum Se , quae vellent, Pol
licitus 7, duo millia delectorum militum navibus longis mittit ad ostium fluminis, cum Praesecto socium. V. Naevio Crista, viro impigro et perito militiae. Is
expositis in terram militibus navibusque oricum Petro, Unde venerat, ad ceteram classem remissis 3, milites procul a flumino peP Viam minime ab regiis obsessam duxit, et nocte, ita ut nemo hostium sentiret, urbemost ingressus. Die insequenti quievere, dum praesectus iuventutem Apolloniatum armaque ut urbis vires inspiceret. Vbi ca visa inspecta quo satis animorum secero s. simulque ab exploratoribus comperit, quanta socordia ac negligentia apud hostes essci; silentio
noctis ab urbe sine ullo tumultu egressuS, castra hostium iideo neglecta atque iaperta intravit, ut satis constaret, Prius millo hominum X allum intrasse, quam quisqua in Sentiret, ac, Si caede abstinuissent, pervenit e ad tabernaculum regium potuisse. Cacdos proximorum Portae excitavit hostes. Indo tantus ici vor Pavorque omnes Occupavit, ut non modo alius
citus, Mil. M. valerius. - Au ostium
454쪽
quisquain arma caperet aut castris pellero hos iciu conaretur; Sed etia in ipse rex, sicut Somno excitus erat, prope seminudus fugiens, militi quoquc, nodum regi, vix decoro habitu, ad numen navesque persa gerit. EOdom et alia turba effusa est. Paulo minus tria millia militum in castris aut capta, aut OCCisa: plus tamen hominum aliquunto Cadium, quRm Caesum est. Cast Pis direptis, Apolloniatae cutapultas, balistas tormentaque alia, quae oppugnandae urbi Comparata Erant, ad tuenda moenia, si quando similis fortuna venisset U, Apollonium devexere: cetera Omnis Praeda caStrorum Romanis concessa est. Ιlaccquum Oricum essent nuntiata, M. Vulerius classem extemplo ad Ostium fluminis duxit. ne navibus ca-PesSere fugam rex posset. Itaque Philippus, nequc terrestri, neque navali certamine Satis 1 re parem se fidens subductis uiit incensis navibus, terra Macedoniam potiit, magna ex parte inermi exercitu spoliat quo. mana classis cum M. Valerio Orici hibernavit.
XLI. Eodem anno in Hispania varie res gestae; nam prius, quam Romani amnem Iberum transirent, ingentes copias Hispanorum Mago ct Hasdrubal suderunt : desecissetque ab Romanis ulterior Hispania, ni P. Cornelius, raptim traducto exercitu Iberu in , dubiis sociorum animis in tempore advenisset. Primo ad
taeensis leg. eum DuL. ; nam si partem navium subduxisset tantum . ea Bomanis praedae fuisset. - Terra
455쪽
castriam Altum locus est insignis modo magni Hamilcaris) castra Itomani habuere. Λrx erat munita.
et convexerant ante frumentum : tamen , quia Omnia circa hostium Plena erant. agmenque minanum impune 3 incursatum ab equitibus hostium fuerat, et ad duo millia, aut moratorum aut Palantium Per ngros, interfecta, cessere inde Romani propius pacata loca, et ad montem Victoriae 3 castra communivere. Eo Cn. Scipio cum omnibus copiis, et Hasdrubal Gisgonis filius , tertius Carthaginiensium dux , cum exorcitu
.iusto A advenit: contraque castra romana trans su-vium Omnes consedere. P. Scipio. Cum expeditis clam
prosectns ad loca circa visenda, haud sesellit hostes β: oppressissentque cum in patentibus campis, ni tumulum in propinquo cepisset. Ibi quoque circumsessus adventu fratris obsidione eximitur. Castulo, urbs Hispaniae valida ac nobilis, et adeo coniuncta societato Poenis, ut uxor inde Hannibali si esset, nil Romanos defecit. Carthaginienses Illiturgin oppugnaro adorti, quia praesidium ibi romanum orat; videbanturque inopia eum locum maxime expugnaturi. Cn. Scipio, ut sociis praesidioque serret opem, cum le-
8 . u. a. s. G.t D tiris rasyaniae. . . . tia or
456쪽
gione expedita prosectus, inter bina Castra cum magna caede hostium urbem est ingressus, et postero die eruptione neque felici pugnavit. Supra duodccim millia hominum caesa duobus proeliis : plus mille capti , cum sex et triginta militaribus signis. Ita ab Illiturgi vocessum est. Bigerra inde urbs 7 socia et haec Romanorum erat) a Carthaginiensibus oppugnari coepta est. Eam obsidionem sine certamine adveniens Cn. Scipio solvit. XLII. Ad Mundam exinde castra Punica mota: et Romani eo consestim sequuti sunt. Ibi signis collatis pugnatum Pec quatuor serme horas : egregiequo vincentibus Romanis signum receptui est datum , quod Cn. Scipionis semur tragula confixum erat; pnvor Ille Circa cum ceperat milites, ne mortiferum esset vulnus. Ceterum haud dubium fuit, quin, nisi ea mora intev venisset, Castra eo die Punica capi potuerint. Iam non milites solum, sed elephanti etiam usque ad nilum acti erant. supcrque ipso novem et triginta elephanti pilis confixi. Hoc quoque proclio ad duodecim millia hominum dicuntur caesa, Prope tria Capta, cum Signis militaribus Septem et quinquaginta. Ad Aui ingen inde Drbem Poeni Tecessere; Qt, ratici vitis instaret, sequutus Romanus. Ibi iterum Scipio lecticula in iiciem illatus conflixit: nec dubia victoria
T. Bigerra tiris, etiam Ptol. lauda-ln, Clusio videtur ex e Villena, inter Mureiam et utilentiam inedia. Cap. XLII. t. Ad Miandram Bae- liene Mrbem, quae ab liodierna Munda tertio Hispan milliario abfuit. itielaruitque Eliam atroci proelio. qtio Cae-
lum Graeelio gerendum fuerit, procul distare. el, iii si alia Munda in Celti-horia vel in regione vicina sita fuerit, eius mentionem ibi serri non posse. Manlisam, Carpetanorum urbem. Celtiberis propinquam. ihi eoni. Douitit.
457쪽
suit; minus tamen dimidio hostium . quam antea, quia Paraciores superfuerant, qui Pugnarent, occisum. Sed gens nata instaurandis reparandisque bollis 4, Magono ad conquisitionem militum fratre inisso, bi evi replevit exorcitum. animosque ad tentandum de integro
certamen secit. Alii pleri que milites , , sicut pro pario toties intra paucos dies victa, iisdem animis, quibus
prius, ita eodem eventu Pugnavere. Plus octo millia hominum causa: haud multo minus quam millo captum , et signa militaria quinquaginta Ocio; ut spolia plurima gallica suere , aurei torques armillacque, magnUs numerus. Duo etiam insignes reguli Gallorum Moeni capto ut Civismaro β nomina erant eo proelio ceciderunt. Octo et ephanti capti, tres occisi. Quum iam res prosperae in Hispania essent, verecundia Romanos tandem Cepit si, Saguntum Oppidum, quac causa
3. sed gens non puniea. sed Baris enici, h. l. Hasdruhal et Moxo. fratresilanti ibulis immitearisque filii, in Hispania bellum gerentes) nata instati ristidia Belbs eritis. XX l. io, et ad V. a . n. ε ). Mogone fratre sqnae voeest utielim legendae, vel seribendum a1rnire Ha drubale misso ad eonqtii-sιtionem militum vide ad XXl. D.
ii. io , ιι eoi tempore reple, it exerci-rtim mili thua a Magone eonquisitis. supplevit. ianimosqtie seu exercitui, Sitolli itis. Rortire ob Reqq. etiam accipere possis simpliciter pro reficere, recreare: sirium exquisitiorem vethi signis ictitionem ek e. Bubnven. ad
vel l. li. 56 . docet; Em. A. d. malim
3 al.). pro Poenis. Ita eoAem meritue quibusdam MSS. recepi cum Stroth. Ita plerisque est orta eodem e e. In edd. nille Stroth. Prius . eodemque
5. Misenien 'in ei Cioismis . in bis. Put.Moenim dita et Vismaro.-Qtitimiam res prospere etc. , at non tum demum, sed iam aliquot annis ante ,
immo sempex. ex quo ductu seipio. titim in Hispania bellatum erat' unde leg. qniam lana res Prosim er Periαeoll. Plaut. Bacch. Ill . 3. 1s. Sed Likiu hciud aut in tum res tram pro- aporiae uixisset; Doer. Malim isa res
s. Vere nil a Romanos rapis ' vide ad ili, set, n. 8. - Sagi nitim repi-atim , quae eatisa helli esset: ita Catit. et al. pro vius. quod causa b. e. more
458쪽
belli ossci, octavum iam n nnum 7 sub hostium potestate osse. Itaque id oppidum, vi pulso praesidio punico, voceperunt, cultoribusque antiquis, quos vis reliquerat belli, restituerunt: et Turdetanos, qui contraXerant ' cis cum Cartha5iniensibus bollum, in
potustatem rcdactos sub corona vendiderunt, urbemque corum delevere.
XLIII. Haec in Hispania, Q. Fabio, M. Claudio consulibus, gesta. Romae quum tribuni plebis novi mn-gistratum inissent, extemplo conscivibus, P. Furio et M. Atilio, a L. Metello tribuno plebis dies dicta ad
populum est. Quaestorem Cum , proximo anno, adempto D IUO , tribu moverant, atque aerarium secerant , ProPter Coniurationem deserendae Italiae ad Cannas iactam. Sed novum tribunorum auxilio vetiti causam in magistratu dicere dimissique fuerant. No
Livii, qui pron. relativum et dem n- Atrativum eum se l. iungi maluit; Iae. Geon v. Cons. ad XXI. ro . n. έ I
qnMalum . si . quod Livitis. lib. XXI. doeel . primo huius helli anno . vel solum, si quod Polo h. scribit, anno ante hoe bellum eaptum est; Glar. Cons. ad XXI, s . u. 3.
8. Turdetanos, qui contrax. eic.; vide XXI , s. ibique not. a. - Sacoro υendiderunt; v. II, n. 3. Cap. XLIII. a. Quaes/orem etim L. Metellum proximo, superiore, mario, viden do equo ete. ἱ viae cap. I 8, ibique not. αιέ. u. Vesui eatisam in magistriatu , quamdiu eras res essent, diseret ne que etiam magistrati a. minime maiores, in itia voeari licebnt. Cotis ad Irae. Λnnal. IV, 39, n. a. - Dimissi e seram. Melius Creverio et Deciv. videretur Dertint i euius, ni atrii iuri . Emend. p. 4r, audiamus, Non minor est ossensio quam vulg. leelionis; neque illius usus est, nisi in relatione quadam. Itaque legendum eoniicit dimissi quieoerunt. Sed vulgatam pro-vustitit Bia tner , Obs. p. 68 ἔ eaque
sollicitanda non opus esse censet, fit interpunctione pauliam ad iuvatiar senistentia r sed .... Desiti sunt) cratisiam ....
dicere: dimissi e ferant. Se ilicet adriliti subaudiendum stitit, quae Livio usitatis ima est omissio, neque fuserant illi e trahendum. Quid nune de dimissi fertiui 3 Barissimos est ille usus , quo Livius impet elis ei perseeiis repente subiungit plusquam per- secla ; exempla tam tu suppetunt ,
459쪽
lustrum perlicerent β, mors prohibuit P. Fuvii. M. Atilius magistratu se abdicavit. Consularia comitia habita a Q. Fabio Maximo consule et creati consules ambo absentes , Q. Fabius Maximus, consulis filius, et Ti. Sempronius Gracchus iterum. Praetores fiunt M. Atilius, ct, qui tum aediles curules crant, P. Sempronius Tuditanus, ct Cn. Fulvius Centumalus, et M. Aemilius Lepidus. Ludos scenicos per quatriduum eo anno primum tactos iit, curulibus aedilibus, mo- mori ac proditur. Aedilis Tuditanus hic crat qui ad Cannas, pavore aliis in tanta clado torpentibus, per medios hostes evasit. Comitiis persectis, auctore Q. Fabio consulo, designati consules Itomam arcessiti magisti a tum inierunt: senatumque do bello ac provinciis suis practorumque, et de exercitibus, quibus qui-
XLIV. Itaque provinciae atque exercitus divisi. Bellum cum Hannibale consulibus mandatum, Et CXercituum unus, quem ipse Sempronius habuerat, nitor, quem Fabius consul: eao hinae erant legiones. M. Aemilius praetor, cuius Peregrina sors erat, iuris dictione M. Atilio collegae, praetori urbano, mandata, Luceriam Provincium haberct L legionosque duas,
C p. XLlv. a. Et exortatuum. Milicet eous ilibus mandali tintis , quemete. cuius peregrina sors errat; vide ad XXII. 35. n. 5. - Itiris dietion eollegae mandata ; qui itaque utram que praeturam sortitus est, ut saepe alii; vide ad XXV, 4 , n. 8. 2. Luceriam proinneiam ut hisberet Milicet mcindatum. Conset Od XXV . 3 . n. 3. - P. Semnonio Tuditanti conser p. 43 ex tr. pro inneia Ari
460쪽
quibus Q. Fabius, qui tum consul erat, prnetor PraOsuerat. P. Sempronio provincia Ariminum, Cn. Fulvio Suessula, cuin binis item legionibus . evenerunt: ut Fulvius urbanas legiones duceret, Tuditanus a M. Pomponio acciperet. Prorogata imperia provinciae
que, M. Claudio Sicilia sinibus eis, quibus regnum Hieronis suisset; Lentulo propraetori provincia vetus ); T. Otacilio classis: exercitus nulli additi novi.
M. Valerio Graecia Macedonia suo cum legi Ono et classe, quam haberet: Q. Mucio cum Volore exercitu duae autem legiones erant) Sardinia: C. Terentio legio una, cui iam praeerat, et Picenum. Scribi praeterea duae legiones urbanae iussao et viginti millia sociorum. His ducibus, his copiis, adversus multa Simul, aut mota, aut suspecta, bella munierunt romanum imperium A. Consules duabus urbanis legionibus scriptis supplementoque in alias lecto, prius, quam ab Vrbe moverent, prodigia Procurarunt ', quae
et is quaestorIis Italiae. Arimintim v eatur. quia ibi erat sedea quaestoris, qui provineiae praeerat; vide ad Tae. Ania. Iv . 27 . n. 3; Eruesti ad Suet. loeo laudato Sigoti. de Anti tur. Ital. I. 26. et Noris. Cenot. Dis. l. I ex te. - Eoene ne forsan non sorte , sed senatusconsulto; vise Duher. 3. Lentulo propraetori prorincia res in Stellia. ut XXV. 3. pars iu sulae a Romanis iam bello punico I devicta. Vestis prosineia non modon,iae. ut in Gallia et Asriea. sed re- helli etiam restioni oppoti itur; vide ad Iae. Anti. I, 5Η, n. 7. No proMincia erat regniam meronis. Cons. ad XXV. 4r, n. 8, et XXVII. s. D. 8.έ. Mianis nil romanum imperium, sorte Romani.
5. Prodigia pro rartini vide ad
I, 2o, n. t t, et I. 33. n. I ; eonsules iussu senatus et ei decreto pontini m.
quod mox dieituri Coniae XXV, 7;
Quin et prodigia per ponti Les Wo rari pineuie XXXVII. 3. D. r. quod
aliter oecipiendum mouet Duher. vitiem pe senatum censuisse, ut pontisees eurarent, omnia illa prodigiorum procurandorum causa fieri, quae constites ex decreto pontis eum ea νευ- curantes sacere sole hant. Nam et decemviri sit ilini. e quorum deerelo itidem prodigia per eonstites procu rabatitur, nihilo minus ipsi luterdum