Dissertatio juridica De grammatica mala, quam, deo ter opt. max. adnuente, in illustri academia fridericiana, praeside domino Jacobo Frider. Ludovici ... ad d. 2. novembr. 1720 ... auctor C. Christianus Leyssner ..

2쪽

MAGNIFICIS, PRAENOBIIUSSIMIS, AMPLISSIMIS, CON SULTISSIMIS, PRUDENTISSIMIS

DOMINIS

REIPUBLICAE MAGDEBURGICAE

JURIUM CONSULTO FAMI RATISSIMO,

ET RELIQUIS,

QUI AMPLISSlMUM CONSTlTUUNT ORDINEM SE NATORIUM,

JURIS PERITISSIMIS, Patronis meiS observantissime colendis,

STUDIORUM ACADEMICORUM

PRIMITIAS

pERPETUAE OBSERVANTIAE GRATISSIMI MIE ANiMi

DEVOTISSIMAE MENTIS CRITERMMDICAT, DEDICAT E

3쪽

Atriae memoriam ab

jicere, PATRES CONSCRIPTI,

apud omnes gentes flagitium reputatum fuisse in aprico est: Idcirco, ne ingratus terram, qua primam aspeXi Iucem, teram, jam audUm Optavi, ut publicum aliquod singularis meae

4쪽

pietatis ederem testimonium. Illu-Xit nunc ille dies, quo lubenti an, mo id jam exsequor, & quas in pmblicum promulgo studiorum meorum eX Uas primitias, has ipsas

VOBIS, PATRES PATRIAE,

sacras esse cupio. Permittite igitur, ut dum magna facitis, exigua quae prosero, VOBIS offeram, ac de

instituto meo candidΟS ac accuratOS

Judices VOS eXpetam. Accipite ergo, quod Patriae debeol Accipite opellum meum benigno Ultra modum affectu. Ceterum BENIGNISSIMUM NUMEN suppleX Vene ror, Ut MAGNIFICORUM

CONSULTISSIMORUMQUE CONSULUM, SYNDICI, IO

RIS PERITISSIMI, & reliquorum SENATORUM, PatronΟ-

5쪽

mm meorum ad cineres usque de Venerandorum , quOS Parthenopo

lis hac tempestate vidit, Vestram vitae tam salutaris PATRIAE quam mihi incolumitatem ad longissimum

proroget seUUm. Vigeat itaque

ORDO SENATORUM AMPLISSIMUS l Floreat CONCILIUM URBIS MAGDEBURGICAE FAMIGERATISSIMUM l Sis Autori Sis Fulcrum l

VESTRI

obsequentissimi

C. CHRISTI AN LEYSSNERI,

6쪽

GRAMMATICA MALA.

nevoleLector, presentem di sertationem de Grammatica eaque mala. Dicent tian

liqui: quid grammatica malaad JCtos, remittenda illet est ad trivium & ad ludimoderatores, qui in pulve

re versantur & perpetuo JOViS odio vexantur, ut hi vitia emendent & pro re nata graviter in pec- Cantes animadvertant, JCti enim suis vocum avilusonibus , dicente Zie ero, grammaticorum

rigori non sunt subjiciendi. Sed salva res est. Aliter judicant Grammatici, aliter JCti. Nos

7쪽

recensemus saltem vitia nonnulla contra regulas sartis admissa disquirimus, utrum illa noceant

intuitu juris, quod quis praetendit, annon 8 de similibus vitiis deinde idem esst judicium eodem

intuitu. In phrontisterio autem non sedemUS,

nec poenam aliquam scholasticam dictamus, quam sotian ad jurisdictionem scholasticam inferiorem reserre possis. Relinquimus haec hypodidascalis. Potuisiemus titulum dissertationis etiam alio modo, V. g. de vitio latinitatis, desilo Biv co, Sc. formare; sed magis sese nobis adproba-Vit terminus grammaticae malae; quia latinitas &stilus ex regulis grammaticae dijudicari debet &, Veteres JCti, Bartolus, ceteri, vitium contrare, gulas artis grammaticae admissum nomine grammaticie malae vulgo insignire solent. Grammat Ca mala ergo eodem modo dicitur, ut carmen malum, quod juxta regulas artis non est compositum. Sed ad ipsam rem propero.

CONTENTA TOTlUS DISSERTATIONIS. .

Grammati comgrammatica inter δε differunt. 0--

maiiuisa es ars vilis hinc in Iure nutum immunit tem a civilibus muneribus habent, gur pueros primas titteras docor, g. I. grammatistica quamvis uuis reputetur, magnum

8쪽

CONTENTA TOTIUS DISSERTATIONIS.

g-n tumen usum ilia habet. Litterarum expertes miseri, etiamsi ad tutelam admittuntur, β. II. grammatica grammatisticae opposita est ars bene loquendi. Doctores grammatici. Iti immunitatem a muneribus habent interdum comitivam consequuntur, 3. III. Grammatica ad artes liberries refertur. Septem hunt artes. Trivium, quadrivium, β. IV. grammatica sepe etiam grammati cam sub se comprehendit. f. uuaenam grammatica bona, quaenam malas g. VI. regulae artis grammaticae ex hominum instituto tacita conventione populi alicujus originem suam trahunt, β. VII. modus loquendi non dependet a potestate principis absoluta. ' Exemplum de Caesare Sigismundo, qui in concilio Constantiensim regulas artis impingebat, β. Hae privati non possunt invenire nova vocabula, aut novas regulas construendi, ad eum

essectum, ut reliqui inviti ea inventa recipere coganIur. De ' barbarismisessoloecismis, quales etiam in nonnulus legibus re seriuntur. Exempla huc pertinentia, β. IX. an faminae grammaticam cere queant an tutor eas impensas reperere, vel deducere possit, quas praesitit, ut pupilla artibus I beralibus imbueretur, β. X. Leges obligoni, licet contra rogulas artis impingant, g. XL de rescriptis superiorum, in quibus grammaticae regulae non adcurate fuerunt observatae,3. XII. regula juris canonici, falsam latinitatem vitiare refriptum ripae. Extensio hujus reguia lad eum casum quoque,s rescriptum EDd non per cancellariam, sed per cameriam, ut loquuntur, emanaverit, 3. XIII. Tres limitationes P normitani. Prima, falsam latinitatem non vitiare rescriptum papae, fimus aliquo modo defendi potest, aut si iste non satis elegans solum sit, β. XIV. Secunda, si falsa latinita ρρtes salvari per Auram, g. XV. tertia timitatio, non is

9쪽

CONTENTA TOΤIUS DISSERTATIONIS.

Dari rescriptum papae propter modicum Afectum litterae, vel tituli, 3. XVI. pont cum scripta soloecismis barbarismis fatent, quam tamen adsertionem aegre fert Gon Det Telgeet, g. MII. suspicio fas etiam oritur, A vitium grammaticale enorme in rescriptis principum reperitur, vel in sententiis, secus in vitio leviori, g. XIIX judex suspectum rescriptum

non statim exequi tenetur, sed secundam jussionem expectare potes, optimum tamen es, ut rem ad principem iterum referat, g. XIX. barbaries sequiorum temporum, praecipue intuitu clericorum, qui cum barbarismiscue soloecismis Deum invocabant, β. XX. plura huc pertitientia, j. XXL origo di criminis, quod aliqui orationem dominicam in lingua germanica exordiantur: Tater unfer, alii: unfer Tater. Barbaries ignorantia in Germania, β. XAU. adhortatio Augustini, ne catechumeni clericos barbaros lardeant. Alia a Shortatio ad clericos directa, g. XXIII. exempla episcoporum . propter ignorantiam ab ossicio remotorum, g. XXIV. a iam cuntur adhuc duo alia lepida exempta de fratribus ignorantiae, g. XXV. Rationes dubitandi respectu adsertionis, quod cleriaci Egiti Fati ab ossicio sint removendi, j. XXVI. ratio decidendi, g. XXVII. responsio ad rationes dubitandi, β. XXIIae apud evangelicos quoque ministri ecclesiae linguis aliisque -- libus instructi esse debent, sine quibus ossicio suo praeesse nequeunt. Ignari ergo remo vendi, 3. XXIX. de clerico, qui infantem baptizabat in nomine patria sitia spiritu sancta. Baptismus validus declaratus fuit, 3. LXX. Ratio pro valia i . ditate baptismi. Confensus evangelicorum , 3. XXXI. qum . re frater ide ignorantiae non fuerit a Papa ab ossicio remotusff. AXXV propter malam grammaticam non vitiatur in umentum, nec privat m, nec J notario confectum, j. WVIII. -

10쪽

. . . - .

diversi eram ob invicem di inguuntur, 3 XXXIV. si duo cono traria instrumenta super eodem negotio inveniuntur, quorum alterum juxta artis regulas conscriptum, alterum vero barbarismis s soloecismis scatet , illud huic praefertur ceteris paribus , β. XXXV. testamenta non vitiantur propter mesamgrammaticam , s de mente testatoris constat. Casus huc pertiventes, β. XXXVI. XXXVII. idem in hae materia es, sive ipse

testator , me alius ejus mandato testamentum conseripserit, 3. AXXIIX alius casus hane materiam illa rans, β. XXXIX. si tamen dubium occurrit, de qua re testator locutus sit, in materia de interpretatione Ege Agni catus praeferri debet, qui cum regulis artis grammaticae congruit, 3. XL dispositio vitiatur, si testator vocabula mutat, ipsisque novum significatum imp nit, quod tamen de nominibus adpeliativis filum, non vero daepropriis intelligendum, β. XLI. dispositio vitiatur, si scripturuplane legi, aut propter plurimos barbarismos sensus ex verbis

loquentis erui nequit, I. XLII. g. I. Erardus Iohannes risus in Iroa de gum tuor artibus popularibus scilicet grammatistica, gymnastica, musica ac graphica siue pictoria,) cap. a. nec non de philologia

c. M. Inter grammati cen Sc grammaticendii sciam notabilem intercedere ad serit. Scilicet grammati ita ipsi est nuda legendi scribendique scientia. Nuncupant alias eam litteras elementariaue, sive prima elementa, de quibus Horatius epist d PMones