장음표시 사용
221쪽
serioris habet rationem generis Quae quidem priores definitiones omni speciei, postrema vero soli infimae, seu atomae, specialissime conuenit. nec species in communi de specie infima,& sit baltera lini uoce sed analogice dicitur et magisque speciei nomen, dc ratio infima, qtiam subalternae, ratio vero uniuersalis soli infimae , non subasternae conuenit. Ac licet tam relationes,quibus species ad genus, indiuidua, quam re Iationes, quibus indiuidua ad speciem, genus, genus ad species,4 indiuidua relertur, inter se diuersae sint: in hoc
tamen Omnes conueniunt, quod sunt rationis. Eodem autem proportionaliter modo, quo dirimus posse genus existere in v-nica specie, potest etiam species in unico
s et Disserentia et lim varie accipitur, secundum se abstrahit ab accidentali. essentiali Sed accidentali omissa,es sentialis, quae solari si tertium liniuersale a Porphirio in ca de Di fierentiari unaque modis definitur. Primo differentia est, qua species excedit ni , te qua pecies abundat a gener . intellige exce Iiu,seu abundantia actuali.&estentia i Secundo diisseruntia est, lade plutibiis, disserentibus specie in eo quod quale quid est praedicatur. Lertio differentia est,quod aptum natum est diuidere intellige essentiali terra ea, quae sub eodem genere sunt. Quarto diseretitia est, qua d: Errant a se sui gula, intellige essentia trier. Viii indise uentia est, quae ita diuidit ea,quae sub eodem genere lunt, ut ad uorum essentiaruspectet, vel breuius Disterentia est pars eslantia complectiva, seu himo consimitiva. Eiae Omnes lunt bonae lesilitiones. Secunda tamen non conuenit omni b. differentiis essentialibus, sed tantum generi cis . neque tan .en dicendum est Porphy-rium, alit Aristot existimasse niuilas daridi iteretias specificas vltimas, sed tantum generi sicum, Porphirius, Aristote. etiam specificas stimas agnouerint: a metsi fatendum sin genericaa, ut plurimuesie noti cres. Nulla uero est,quae sub di-- uersa ratione dici non possit, tum essentia li tum accidentalis praeter ultimam quae si ii adatur, ut breuius tradi Poste diximus non est nisi essentialis. Nec re inienda est distin o ilia disserentiae in metaphysi cam, ura de hactenus egimus, ili sica, hoe est materiam uel formam, datem sulcem differentiae interdum obtinent, ili concretosumpi ad modum di Terenti ei quale quid praedicantur non tamen differentia metaphysica , absolute se clic a sola sorina , sed a toto composito in rebus compostri, uel aratione sormali in rebus simniicibus sumitur. 4 8 Proprium ex eodem Porphirici in cap.de Proprio quattuor dicitur m
Primo quod soli a Iieti specie accidit,
sed n6 omni, ut homini esse Medicum, uel Geometram . intellige in acti secundo,&loque do de eo,quem uulgo Medaeum, uel Geometram uocant.Secundo quod omni, sed non soli, ut homini esse bipedem. Tertio Quod soli , o Omni, sed non semper, ut nonrani canescere . Quarto quod omni, soli, I semPer. Praeter quos dan tur quidem alii etiam modi proprii, sed Porphiilus eos tantii in attulit, qui ad pro rii Guarto modo accepti,quod Praecipue explicare intendebat, intelligcntiam magis facwbat Aliter propri diuisio traditur ab AristI.Topic. cap .isi propriuili simpliciter Proprium ali iliando, A proprium ad ali- qirid, hoc ei respectu alicuius uel aliquorum,sed ut paulo clarius procedamus Propritim ex uiis eis signis eat id, quod
alicui, uel aliqtribus t .in tu incon Hetiit, Mnon aliis,sue id sit essentiale qui os, siue accidentale fiue simplex sue coni plexum, siue genericum, siue specificum siue uniueriale, siue fingulare . Ex peculiari autem Philosophoru acceptione figuificat quartum uniuersalel, de quo hic loquimur. liue hinc es illa disi luctio proprii ut pN pri3, 6 propri), ut uniuersalis, Ac proprisiqvidem,quod est quartum uniuersale, noest deessentia eius, cuius est proprium, sed accidens , necessatio in mea tui conueniensis
Uerum cum duplex sit necessitas, una simpliciter fic dicia seu absoluta,&,t li; oquuntur, Logica,quae per nullam pC- ter fiat tolli potetici quo pacto laicimus hominem, in quacis disserenita temporis sit, necessario eue animan alie rasecundu quid sic diera,seu, ut alis loquuntur, physica,quae per iii res quidem naturae tolii non potest, per absolutam tamen Dei potentiapctest Hua atroire dicitiius,cculum necestario mouerici necessitas, qua proprivim
222쪽
quartum uniuersale dieitur conuenire disti, cuius est proprium, a squando est eos fit a simpliciteris absoluta dc Logicasu valido scilicet,vel est accidens metaphys eum hoc est' ooad suam rea Iitatem e
entitatem formaliter, seu virtualiter tantun d ni in ictum Rheo, cuius est accidens, non tamen quodcunque, sed quod sum ptum etiam in actu incundo consequatur consimilentia forninis,seu ririnali ia,e inius est accidens in quacunque disterentia temporis id ponatur, ut depoulcntiae spectu ellentiae rerum creararum speciis catrue, seu materialiter sumptarum , vel
est aecidensi ficum quidem, hoc est neqI pec ea,n , proprium, sesa sit intellrealiter distinctum abeo, cuius est acci re naturaliter est m aibtecto tardudens, sed in actu primo,teu quoad conue i steriore defiti irrone summae sunt ex nientiam praecise consideratur,ut siccitas de caloe in tali gradu tespectu ignis aliquando est necessios secividum ut ire physica, quando cui test accidetripli ficum,ut predicta siccitas,& ealor silumantur in actu secundoam quoad exinstentiam.
sis Idem proprium diuidi potest primo in genericum, seu consequens genus
ac recit um,seu consequens specie m. Secundo in simplex cuiusmodi est risibili Lias respectu homitiis,& complexum, cuiusmodi est siccitas, S calor in tali gradu respectu mi Mesetio in simpliciter, ac presse dictum,cuiusnrodi est illud, quod ali-evi speciei, vel petieri omni soli, sem de pluribus praedicat nr a Identalite' necessarii, i quarum definitionum prima est essentiali , modo illaidstii est,su matriis mactu primo secunda,ves essential ,hel 1 accidentalis pro varia explication 2 auia i rest capax lino
'o Accidens' iuntii uniuersi. Ieiqiuod ad distinctionem propri) accides cumune Hic solat,tripliciter Pt 'plurimi mile Accidente definitur. Prim δε accideas in q, abest, adest preter subiecti comptionem Secum do accidens est,c a ct nil, git eide inesse, lacia inaei se acrito acci dens est, I neq; in cnus, ii eo; dissurinia,
1.Tom 4. bonae sunt, sicut , prima a aliae illae duae .uuiis commvnnex definitur esse,qil inest plui ib. accidentalltcr, P con lugearra, vel quod de pluribus praereliea -- tur quale accrdentalicer, occontingen
κτ.quartim prior essentialis est,mo illud inest sumatur in acti primo posterior vero essentialis,vel aecidentalis iuxta arias explicatione dici potest Prima Zme Porphyiis definitio, ex qua alias etiam lacitu intelligas, noli ira accipienda est,ut particula iraeter eorruptronem' cadat tantiim si .pta particula in abest ' iud ira,
ut cadat. lipua particillam tabem , supra particulam adest totisque defiti trionis sensus fit, acciden ess e,q:. a super conuenit, ita iucundum quid ac latera biecto. cuius est accidens, oe abessem ades
fie dilaum, cuiuimodi est illud, quod ali i seim,rum per intellectum . intellia ab- cui species,vel geneti omni sedito soli, esse , adelle .eli quidem aἰ esse non se tam vel soli,sedi ι, o nil ii,aliqηando, vel sum a Praci siue, sed etiam negative, tum etiam sternecessarrici,nuenit Huapropter de realiter, no tamen fimul, sed diuerso tεronitio illa proprii, qu a ex 'io''rio eir - re et instat tri fine corru rione, se a de-cumfereur. propriun est, quod alicui spe- structione eiusdem subiecti. 'ito ad eius ciei,soli, osmi,&semper axcidit,con essealtilam, seu praedicata essentiali etiam ait quidem proprio quarto uniuersaliano si ali uando abesse , aut adeleta non o tamen omni edalicui M. Alim: si autε ita ' fit sine corruptione, seu destructione eius tradatur:proprium est, u xl alicui secet dcin, quoad eius G iste Dan, TInc Ur ei,veIgeneri ioli,omiti,i remper accidit, dicitur aliquid deliruinire ad existen L. vel ut ab Aris. I.Top . . traditur propriu desaon quoad stetitiam , quando desti ite quod son iudieat intellige expret,e, et Q ca in rerum iratura, non tantill&λrmalisteri quid est esse soli autem in dc sinit esse aliqui dic ille per ali est, conuersim de re praedicatur; iiive Quam potentiam illuc veto dici m de niet quidetin omni proprio quarto uniue strui etiam quoad esse .itiinriquando d si- sali simpἰiviter, ecpret,e sic dicto n. ndu nil esse aliquid ponit, illa ad quamcunque potentiam comparet Q c: ita de si in durissciter fiexrp6t,vel prima a per in per ne,
tamen conueniet oinni proprio quarto Vniuersali. Quod adaequaaesumptum rectEeommuniter defit itur est e, quod inest pli patione in ablaticinepta dicat saltem ritibus accidentaliter. ne uatio, ve essentialis vel laesidario, te saccida: τώ
223쪽
per nepationem, seu ablationem praedicati alicuius accidentalis quidem sed ne-- cessarii necessitate simpliciter sic dicta seu absoluta;quod qui negat seu tollit, consequenter negat,seu tollit principium primum, seu essentiam , unde huiusmodi praedicatum fluit. set Diuiditur accidens commune ab eodem Porphyrio in separabile, inseparabiae, intellige realiter:&diuidi etia potest in generi cum, seu consequens ad naturam genericam, specificum, seu consequens ad naturam specificam Itemque in metaphysicum, Acis physicu, de quibus plura infra, de aliis diuisionibus,quas necesse hic non est pluribus persequi. Conueniunt autem accidens pro prium, commune, quod utrunque est accidens conueniens pluribus, i trunque habet rationem uniuersalis non solum resperui speciei, vel etiam generis, si sit generi cum sed etiam reiectu indiuiduodetino seorsum, sed simul sumptorum, quod id de disterentia quoque. intelligeudum
Disseriint vero primo, principaliter, quod proprium conuenit suis subiectis necessatio, accidens contingenter Sedit pIiee supra di Itinximus nece ilia .iten , ἰ1lt tia simPlicuer, aueram te uaiauiu abniae
ita duplex distinguaeida est eontingentia illi opposita:ita,ut aliquod accidens, uitsub una ratione estn cessarium,& conle-Juenter proprium, sub alia sit contingias,c consequenter commune Alia discrimina minus principalia,& minime uniuer salia praetereo illud pono, quod dici solet proprium per se primo, seu immediate, tanquam primario subiecto conuenire naturae genericae uniuersali genericae, vel specificae, prout est proprium genericum vel specificum Secundario vero,&mediate indiuiduis a intelligendam esse qil ad conuenientiam Quod vero Aristo. caP.de stil,stantia docet omnia accidetia: &propria scilicet,&communia primo ineste pri mis substantiis, intelligendum esse quoad existentiam. Sed de uniuersali, tum in eommuni, tum in particulari hactenus. Particular quod formaliter samptum uniuersali optu,ni-iatur, ut pars subrectiva toti potentiali; materialiter sumptum interdum ei singulare, seu individuum, de quo satis su
pra , interdum vero iutnus uni
224쪽
enti diuisio. qui duae pro triplicatae,sub una ratione ad Logicam, sub alia ad Meta physica spe ctat. Sed qdna fit ens praedica mentale, de quo hic loquimur, intelligi nequit, nisi prius intelligatur quid stapud Latinos Philosophos praedicamentum , quod ficut is apud Graecos et T. νὰ ea dupliciter sumitur: aliquando pro tota serie ex summo genere uni uoco,ec ijs,quae sub ipso ponuntur constituta: aliquando vero pro solo genere summo cuiusque praedicamenti primo modo acce pii Seia frequentior est priis a notio, d ab illa inscriptus videtur liber Praedicamentorum Aristoticuius subiectum est praedicamentum in genere, seu commune omnibus decem praedicamentis, de quibus infra, sumptum pro reali serie ex summo senere uni uoco, e ijs, ii sub ipso conti nent ur,seu quod ideo est, suis plura pro rebus ipsis in huiusmodi serie dispostis,
quatenus peculiari modo ad Logicae fine proximum conferunt .Ensigitur praedicamentale dicitur illud, quoi ponitur in aliqua serie praedicamentali, ita ut ad illam solam pertineat. Quod enim ad duas,aut plures, aut omnes huiusmodi series pertinet,cuiusmodi praecipue lunt ens , unum, uerum,bonum, non dicitur prq dieamentale, sed transcendentales Tripliciter autepotest aliquid poni in aliqua serie praedicamentali, ita , ut ad illam solam perti,neat: uidelicet directe, indirecte, reductive, quamuis haec duo postrema interduconfundantur . directe, seu in recta linea ponuntur genera, species,& indiuidua: in directe, seu ad latus ponuntur differentiet: reductive ponuntur, quae non sunt genera, aut species, nec indiuidua,nec disterenti et aliquo tamen modo ad aliquid hor per. tinent,uet,ut eius partes, uel ut termini, uel alio simili modo.
73 Atque iit aliqiiid directe in praedicii mento ponatur, aliquot requirutitur, conditiones.
Prima est,ut scens reale , hoe est habes essentiam realem, ue deinde fit actu existens,seu praesens,'nod principaliter, csimpliciter dicitur ensneale,siue paeteritusue futurum, siue etiani tantum possibile qui minus principaliter,ci secundum ud, seu cum addito diminuente dicuntur entia realia, iuxta dicta suora, ubi de esse tia, S ex istentiat siquidem realis essentia
dicametatis abstrahit ab orexistetia pretenti,praeterita, futura,&posibili,quibus formaliter summis nihil datur uni vocum ut loco citato uirimus. Qiare ponuntur quidem directe in pra dicameniis res reales, de acciu existentes, seu praesentes,
225쪽
ii aeteritae, Δ futurae possibi tes: sed ratione essentiae realis, ut dictum est, Ion ratione existentiae praesentis, praeaeritae, suturae, I possibilis. Possunt tamen ad similitudinem praedicamentorum realium totidem predicamera rationis constitui vel omnia enti cra tionis ad illud praedicamentum reale, cuius sunt velut imitati es , oc simulacra Quaedam, reduci Secunda est,ut ritens incomplexum. Tertia est, ut Mens per se Nec confundenda est haec conditio cum su periori,cum non Omne em incomplexum iit ens per se , ne onuae ens per serat ensi ucomplexum. Atque ex hac conditione rem inferas, concrcta accidetalia, ut album calidum, quae ut concreta , furit entia in complcxa, non tamen perse,non in concreto, kd abstracto seu ratione abstracti tantum in praedicamentis accidetium poni, licet ubi l .lli. in praedica inclito substantiae in c6creto ponatur utraria est, ut sitens co
iit venit ilicona rositionem alterius entis pc se, cuiusnodiens conlpletum ponitur in infimo loco reca lineae praedicamentali sivel iiii ieriale, qui dira dicetur in uil, consequcntcr trabeat rationenientis copleti,quatenus trali rationem totius per in Odurn per se sudas stentis, cuiust nodi ens completum sunt Ac nera, ex species. Quinta est. v sit fultum, vel certe nollifinitum in perscctione sientiali simplieiter, seii in ratione Otitis, ita scilicui, tin sua essentia aliquo modo contineat oin ne I criacti Cnes,ettianas alioquin pollitese infinitaim in ratione infiniti praci se,de tuo lib.superiore bi de infinito.Sexta est
silens uni vocum. I: Qua multa praedicamenta4 Me de etem Ct, ni muniter consituantur
bia aliquid uni uoce praedicari potest des inta subitantia , seu indiuiduo substanti . Possent tamen etiam, vel pauciora, vel plura conatui . Quare cum decem enumerata dicantur summa genera uni- uoca,tutelligendum id est de summis generabus ni uocis notioribus, in qua magi LO. I. mode.clare, ac sine confusione strerum diuisio. Distinguuntur vero inter se praedica
meirta omnia sor maliter quaedam etiam realiter, non xatione omnium, sed ratione multori in in se contentorum.Haec de predicameruis illi uiuersum nune ad singula descendamus Substantia interdii sumitur a te,&immuprie pro essentia cuiusque rei interdum presie , de Proprie pro ente, quod reali ter, seu materialiter Ilimptaim, est accidens, S definitur ens per se exisses, seu subststens, intellige saltem in actu primo, ita, v asit ens natiira sua talis perfectionis, ut non postulet esse in alio, tan quam in siil,stentati re,vel si postulet, ut forma substantialis,corruptibilis, compoirat tamen iubstantiam completam quae id non postulet. Diui illi urelii in substantia in compleia tam, c&uaconlpletam . Completa rursus
subdiuiditur tum alijs modis , tum in primam, o I secundam priniam substantiam docet Aristo in cap. de substantia esse l. lam, qua tu i K desubiecto aliquo dici turri neque in subiecto aliquo est, id est, quae ii lite de inferiori pradicatur , cum sit singularis ex cosequenter nihil habeat se inferius, nee in ui biecto inhaeret: Secundas dicit este genera, e specie, inquiibus
sunt priniae. intelligetis. Quam parto subicctivae in totis potentialibus. Conferens autem primas cum secundix e viritiqile
inter se, docet primas esse mastis substan tias intellige non inter fiores, feci tanagis con pietas, o substantes pluribus pra dicati tribu situm uilantia linus, tum acci cientalibus quam secundas inter iecuri da autem specie est magis substantias si mellige modo dicto quam genera: in I cs Ian.enssccies i. limas interre, sicut, Onures primas substantias inter se coni Paratas, cile aqnaliter substantias . ni ellige quoad ratitarem entis per se completi,c ex his colli se tulisiantiam de prima de secundis, sici:t, is de eo inpleta, de inco Picia non vidi uoce, sed analo ice dici. Incompleta vero substaritia subdiuiditur, tum in partes essentiales phyricas, hoe est in materiam, dis imam substanti .ile non solum incorruptibilem, sed etia Incorru pii bilem, qua licet Uectata praci equa temis dependet a materia, ut sustentante,no habeat rationem substantiae, quatenui tamen simul cum matena conina substantiam completam , et lain ipsa alii item substantiae participat itim in Panea με
226쪽
senti les metaphysicas , hoe est in genus,
dii terentiam,quatenus continentur ex in
licite in definitione, implicite in specie
ubstantialia tum in partes integrales, Ut manus pede &c.s si Locus hie postularet, ut de subsistento,seu hypostasi, qua substantia vltimo completur, & costituitur supposita, quod in substantia intellectuali proprie appellatur persona,tracta remis S illud
Lecipue explicλreinus, an substantia eo, leta creata compleatur in ratione sup- os ita , , si rationalis fit in ratione
ersonae per aliquid postiuum a parte
rei di ita tactum a natura substantiali com- , leta creata an per solam negationem,
sua huiusmodi natura icti no est in alio. Sed quia cum hac tractatione valde coniiuxa sunt allistima Trinitatis,&Incarnationis mysteria, de quibus non est Philosophi, sed Thcologi agere,ideirco ea omissa,
de summo genere praedicamenti obstanti. agamus Quod non est lubstantia comicta communistinae accepta, ut comprae
. completa corruptibilis nec substantians bilis, seu corpore , ut complectitur Orruptibilem, incorruptibilem, quale putauit Ar.esse cui irin: sed substantia completa, creata, siue nresse, siue at ut subie continet corniptibilem, incomis tibi Iem, corporalem, i Irrit Iemis ido, non solium secundum veritatem, det secundum Ar si tamen sermo sit de summo genere praedieamenti substantiae,ut traditur in Metaphysica,nam, ut traditur in Logi- ea est substantia completa, creata sen-fitulis, laicorporea. Quare Deus non pinnidii in tardicamentis directe, sed tim reductive: idque tripliciter, primo, tprincipiuessicies, finale, Mezeptare omni uin se non ponitur in ullo pra dicamento particulari, sed in omni b. iucundo, ut principale analogatum in ratione entis, quae reperitur tu omni b. praedicameis: Sic etiam non ponitur reduentu in ullo pradicamem particulari,sed in Oib. Tertio ut principale analogatum in ratione substantiae;&se ponitur reducatu in praedicamento substantiae . Secundae vero It telligentiae, is Angeli ponuntur in praedicam to substantiae,licet securdum Aristotel. Q o existimantem secundas Intelligentias ... mero tantum multiplinari absoni te non polis, dicendum conseque ter sit secundas Intelligentias, Ileravniuoce partie pentrationes substantiae completae, cre1tae,inia
corruptibilis, spiritualis,&e sumptas tamen in indiuiduo, no numero tantum, sed etiam essentialiter disterreri ita, ut in sua essentia adaequale sumpta includant etiam rationem numericam; c conseouε-
te licet essentialiter,ut dixi, inter se differant, non tamen proprie disserant specie. Qirod idem proportionaliter secundum eundem Arist.dicendum consequenter est de illis caelestibus correribus, quae numero tantum multiplicari absolute non posese sibi falso persuasit . o Proprietates, seu attribi ita subsantiae sex ab A r. in sup.cit. de substantia aflaruntur. Priar est,non esse in sublatio, intellige inhaesionis Scuis, vinuo praedicari, uitellige de substant ij interiori b.qi secundis tantuni substant ijs, o quide uni uocis conuenit. Tertium fgnificare hoe aliquid, i. esse quid singulare per se cxistens, quod primae tantum substantiu conuenit. Quartum,non habere contrarium . Quintum, non suscipere maris, minus.Sextu, eo suscepti utina contrarioru nicet qua intum,c quintum alijs etiam,quam substatiae; textum vero,si de contrarijs presse dictis intelligatur, soli quidem substantiae,
non tamen omni conueniat consequenter
quod Arist. ait maxime proprium lubstantiae videri, esse susceptiuum contrariorum intelligendum est respectu aliorum quorumdam illius attributorum no respectu omnium ac de praedicamento substati aes et Qua secuuntur, omnia sunt praedicamenta accidentiti,de iiii b. ante V dicere agerediar, monendum illud vf.alia esse diuisione mentis in substantia, accidens alia praedicamentorii in praedicamentum I ubstantiae, praedicamentum accidentia
non scis quia illa latius patet,sed et, quia aliter in illa, aliter in hae sit bstantia, accidens sumuntur. Ac substantia quidem quot modis sumaturia diximus Accides aut e dupliciter sumitur primo pro ente, quod realiter, seu materialiter sumptu noest substantia , inest tamen, saltem in aetii primo substantiae, et calor Secundo pro eo, lilia alicui accidit sue deinde sit tu stantia quae se habeat ad modii accidetis, ut vestis respectu corporis: siue filio iis malis ac dentalis, reali tertii det scata cum imitantia , ut ratio nitatis ipsius substantiae siue sit accidens primo modo
227쪽
sumptu,utealom siue ratio tormalis aceta dentalis, realiter tamen identificata cum accidente primo, o su meto, ut ratio unitatis ipsius caloris:siue utram fit negatio vel priuatio,velens ratiotiis, quod accidentaliter de aliquo praedicetur. Cum igitur liuiditur ens in substantiam, accidens, substantia uniuersalissime aecipitur, ut compleo itur omnem substan
tiam,sive creat an , siue increatam oc
cidens vero sumitur primo modo, ut L distinguitur a substantia de sic est bona diuisio. Cum vero frζdicamenta diuiduntur mpmdica metuum substatiae,eti praedicameia accidentium, substantia sumitur,ut c6plectitur tantum illam , quam supra statuimus esse summum senus praedicamenti substantiae, alias sub illa contentas:accidens vero sumitur,ut complectitur,tum accidens primo modo acceptum,tum etiaaccidens secundo modo acceptum; modo
habeam conditiones requisitas ad hoc ,ut aliquid dilecte ponatur in praedicamento
de quibus supra de se est item bona diui
Atque accidens quidem primo modo
acceptum,quo distinguitura substantia, O diei solet accidens nominale, k accidens physicum, definiturens in alio inhaerens saltem in actu primo. quamquarn hae des nitio extendi potest etiam ad accidens secundo modo acceptum , qua Indo est intrinsecuin neque ii . haerentia, tua accidens constituitur inhaerens, etiam ternio si de accidcnte physico distinguitura parte rei, sed brinaliter seu virtualiter tantuni ab ipso accidente, quod inhaeret, S subiccio, cui inhaeret. Accidens aut mi ecudo modo acceptum, quo distinguitur
ab ei sentia, o dici solet accidens verbale Maccidens Logicum, seu metaphysicum, ac foui potest id, quod ali accidit, saltem ui actu primo, siue deinde necessario succontingenter sue intrinsece,siue extrini eca accidat. Quomodocunque tamen sumatur acci es, in ullum est,quod indiuiduetur forma
literve subiectum,cuius est accidens: sed Quod supra de principio indiuiduationis
in como uiri dicturn est etiam accidentiquomodocunque sumpto applicandunt
Quod vero dici solet, duo accidentia solo numero distincta non posse s mul este in eodem numero subiecto, intelligedum
est naturaliter, loquendo de accidenre physico sed iam ad praedicamenta accidentium veniamus, ibus omnibus ratio accidentalis non inuoco, sed analogicξ
3 3 Primum inter praedicamenta accidentium non immerito ponitur quantitas. Sed duplex distinguenda quavia est,
altera virtualis, altera formalis . Quantitas virtualis , quae dicitur etiam quantita virlinis, Se quantitas perfecti nis,est, quae non constatu peculiare praedicamentum, sed per omnia vagatur,oc in Unaquaque re siue praedicamentali, sue non praedicamentali siue corporea, siue spirituali, tanta est,quanta est eius persectio, essentialis, vel accidentalis. Quantitas sormalis, cui quantitatis nomen pri-mo impositum rati deinde ad virtualem
translatum est, non consistit sor maliter in ratione mensurae, nec in ratione diuisibilitatis nisi sorte hae rationes sumantur pro prima radice.vnde habet quantitas,' illi conueniant:nec in extensione formali entitativa, quae consstit in eo , ut re constet
pluribus partibus brmalibus, vel actu livus, id est actu inter sedistinctis, vel potentialibus, idest potentia tantum inter se distinctis entitatem componentibus; --cut extenso entitativa virtualis consi stit in eo, et res constet pluribus partibus virtualibus entitatem componenti b. uec in extensione formali inordine ad totum,
seu inordine ad se, quae consistit in eo, ut res constet pluribus partibus Drmalibus ordine quodam inter se dispositis ita ut prima pars uniatur immediate solumesi iecunda, illa media cum tertia,& sedeinceps, quomodo caput immediate uni tur cum collo, cillo medio cum pectore, Sc qua ex teiisio non est de essentia ullius entis homogenei,licet sit de essentia alicuius hetero ec ei nec in extensione sor-li actuali inoidine ad locum, seu spatii , quae in eo consstit, ut res constet pluribus partibus formalibus entitatem componetibus, quaru una sit in una parte loci,seu spatij,alia in alia,ita,ut in qua parte loci, seu spatij est,t una non sit alia 3 siue deinde ita sit occupatiua loci, seu spatij, ut apta sit excludete ab eodi in loco, leu spatioqacunque aliud corpus siue non ita fit occu
228쪽
spatium, secundusii, quam res constat plaribus partibus for Q rrum naiinnat alite apti est et me in una parte loci, i t si alii, alia in alia modo explicato, ut lianc aptitud hiem retinei Letiamsi ponatur, ut saltem per Dei pol erat iam poni potest, simul peuctriatiue cum alia, vel alius liquibit, , vel etiam ornnibus in ea de parte loci se spatii seu quod idem est, in apthirilitiali ratione partiam extra partes in prditi a d. iocum, seii patium modo explicato.Ciri aptitudinali extensioni, seu rationi partium , licet naturaliter coni im-cta sit aptitudo non Dium remota, sed etiam proxima ad occupatium locum, seu spatium cum exclusione alteri: in cuiuscurique corporis ab eodem loco, seu spatio: supernaturaliter tamen potest non esse coniuncta.
Disputatio autem esset de nomine , si quis non hanc, quam dixi aptitii dinalem
extensonem, sed acritatem illi respondentem, quantitatem appellandam esse con tenderet, aqua nos appellatione idcirco abstitiendi inacescinus, ut laus sit communi Theologorum sententiae lociis docent in Christina Dominum in Sanctissimo Eu charistiae Sacramento esse etiam quoadi in quantitatem. s79 Recte igitur quantitas sir malis communiter definitur ens per se extu suis, te habens partes extra parte intelligendo extensionem, S panes quas diximus. Nec tamen non recte ab Aristo s. Met .ca. 13. in concreto describitur his verbis: qu2- tum dicitur in ea, quae insunt diuisibile quorum Vtrunque , aut singulum numquid ' hoe aliqui sic eni in ex graeco Iegendum est, licet quidam legant, numquid,' quod cuid)aptum est esse, idest, quantum est illud, quod est diuisibile in
rartes, quas in se formaliter habet, quaru utraque, si duae tantii in sint,vel singulae, si sint plures , apta sunt elle per se numquoddam totum , sicut alitem extensio formalis actualis partium extra partes in
ordine ad locum, seu spatiuis secundu inpositiuum,quod dicit non ruinguitur a parte rei ab extensione formali aptitudinali illi respondente ita extensio forma lis aptitudinalis illi respondens, seu quod idem est, quantitas ipsa foruta lite sum eta non distinguitura parte rei, sed formaliter, seu virtualiter antum ab j c, quae per illam constituuntur sor maliter, ne
mediate quanta: ira, tres omni sue si b- stantialis , sitie accideiuriis formalitur quanta, seu corporea, ita tenis in apta ectendi in ordine .ulliocum, sei spati uia modo explicato , sit ipsa Drmaliter quan '-tas recte ramea adhuc siil, stantia die mirrealiter iit ingui a quantitate non it id ad aequate,sed inadu uare sirim: ta, ri in quae realiter alantificatur euna acta idente corporeo distin et a subitaritia, ex ci se quei ne recte si Sanctii in in i cst acramento deis rei ad substantia patii. evum t dicata nihilo Ininu rem e re nantitas panis.&vini,quatennis remanet ili alitis accidenti ii lubstantia pani .ex vi
ni ab ip: substantia reas ter ii 'inc' liquae licet immediate frace id rei ii ta .rrcediare tamen est etiam substantiae, cuilis illa sunt accidentia. so Neqtie cum quantitate cini fit leda est impenetnibilitas, ut sit pra inclicati imus, ua nihil aliud est, ita accidetis. ou clam physicum de nere qualitati , e quidem corporeuna, oh materra te silod postlim in corpore quocimque reddit illud impenetrabile ab alio corpore a bente item impenetrabilitatem, hoe se reddit illud aprum resistere &impedire, ne ali ad corpus habens: tem impcnetrabilitatem ponatur , ut sit fimul crimis penetrati ite in eodem loco, seu spatio, staquo est ipsum idque ad remina quoaulo cum permistione M, e confiasionem Wi ah dam . Et tu roui, eadem mpenetrabilitas suam ha bcat, tensonem forma lanr .ictualem iri ordine ad locum, seu spatiir,&conseqtienter ipsa etiam,vi habens huiusmodi extensionem dici poscet habet
quantitatem, clade nominam qu anta ui quantitatis nomen tribueretur hui irsuW,di extensioni formali aca: tali, ut abstrali do ab illa Theologorum sententia, cui . supra meant ni mus,tribui posset tamen ex suppositione praedica. sententiae,qrianti exti nomen extensioni tanturi si ,rmati a pritudinali supra explicatae tribtiendum est
ex impenetrabilitas' i errat ulmo urex te a simi ea formalem aptitudinalem non habet, sed tantum actuale . , remanente remanet impenetrabilitas,de in late desinit,non nisi extrinsece aquatilitate eo iam
quibuscurn in eodem loco, seu spatio perictrative est, quanta denominarita: ce. ea est.
Nec amateria, qua recipitur, sed aeg
229쪽
qira libet earum formarum materialium ii ne quarum aliqua materia naturalitercsse non potest e tridienter ea deni impene
trabilitas produci videtur nisi ab earum aliqua in eadem materia iam producta supponatur nec omnino incorruptibills
est quanta tamen in rerum natura corisa pitur, tanta naturaliter L nouo producitur nec sine aliqua eius corruptione com
luntatio, nec sine aliqua eiusdem productione rarefac o fieri potest, ut superio ilibro diximus . Sed quae reliqua sunt ad quantitatem pectantia expediamus. Diuidit ut quantitas ab Aristo in
Si alitat Praedicam. cap. te quantitate, Met. c. δενιta. l 3. in discreta, Meontinua nudiscreta dicitur illa, cuius partes non terminantur termino commvnr, sed proprio continua illa, cuius paries terminantur termino communi Seaquamitas discreta nou est vera,& perfecta species quantitatis praedica mentali Uicet aliquam cum illa fi militu dinem,seu aualogiam habeat, ratione cu ius ipsa etiam quantitatis nomine appellatur Itaque nec numerus, nec Gratio, quae ab Aristot cap. citato de quantitate, at reruntur,ut species quantitatis discretae veram, perfectam quantitatis praedicamentalis rationem participant vero intelligatur quid fit l,ck quomodo a parte rei detur,aut non detur nuὲnetal ,quem libro superiore,ubi de tempore, in numerantem, numeratum divisimus, alia est
numeri distinctio adhibenda Vel enim sumitur,ut praecise dicit plures unitates mitas, seu multitudinem unitatum fini raro, siue in rebus corporalibus, siue in spiritualibus: luo pabo ab Arist. Io. Met texto I. definitur mulLitudo uncii timerabilis clarius . Met . . is a ultitudo finita: per quam definitionem distinguitur nunte Krus a multitud ine, ouaebi ut 1 quam iras discreta in uniuersum, abstrahiat: ii ita, oe infinita di sic in rebi s realibus datur a parte rei citra-oi etati ii ea intelle ius vel, ut dicit quid unam civi statu in ex pluribus itatibus fini P .ci in intersu Ordinem habeti l . , ut a quolibe enclo initam, una sit prinia, alia sceunda alia c. tia, scdeinceps: di sic tu. ii daturnu per Crz ationem intellectus. Ex quibuscuabus meri acceptionibus, licet pollerior tarnialis, prior veri, respecta pollerioris mare rialis dicatur: tamen prior mam sub aliatatione sorn. ali dici potest.
Nec Arithmetica de numeris agit in posterior . sed in priore acceptione , in qua etiam recte plures numeri species distin
Is Quantitas vero continua in permanentem, d successivam diuidi solet, per maliciis rutilus a quibusdam subdiuidi in lilaeam, superficiem corpus, locum, d pondus;sacceustiua vero in motum
Sed linea Quidem,quae ex Arist. . Met. cap. ix re te definitur magnitudo conti nua ad unum,idest,secundum longitudi nem, aliter longitudo latitudinis , ac prosunditatis expers de superficies, quae ex iist .ibidem recte definitur magnitudo continua ad duo,ideIt secundum 6-gitudinem, latitudinem, aliter latitudo cuius parte copulamur coirimuntiali nea, corpus,quod ea Aristo ibidem recte definitur magnitudo continita ad tria, id est secundum longitudinem, latitudinuae profunditatem, aliter, pr funditas, cuius partes copulantur communi superficie, sunt verae species quantitatis praedicam utam inter se scrinaliter, seu virtuali
c a sinit craeus ecies iranti atis sicci Arist. in ea: de qua utit Ara on ex sua, sed ex aliorum tetrientia . uti re ieiquanti at, continu. , Praeter irneam mini ersciem ce corri s non ei et oi iri de hq aeni merito deinde non nulΓ.er .it . de . cap. 1;.3 tempus, quod sicili , D minum mer: to deinde eodem cap. L. doce es. cquantum per acciden s. Nellum tamen continuum, uesperi nens, sitie successivuinco ops ti tu odiui: ibi libuet, sed ex semper diei in bi
indivisibi Ita cons deranda in . t ar
te in eo autur tam inaequale , c cca multi antes tum cibam aeqtrale cottit inicantes, de vitaeque in quo librico Ilutio, tum finitae,ium infinitae ili tituitin Q hoc utrumque, tum finitis, i in si litis modis non tame actu, quod Apur
tam implicat contradicti nae: n,led puten tra tantum inter se distinctae sua. ivico i continui permaninti sunt plicium , ine A superlicies quom trium unum tantum, idest puuctvix. cii si inpliciter indivisibile. id mite reite definitur esse id intellige positiuum quid, cuius milia pars & reducti uetantum 'ertinet
230쪽
a rad predicamentum Quantitatis reliqua duo,idest, linea δε superficies , dupliciter considerari possunt,Vel,lut Pimini,vel ut dimension ut termini sunt indivis bilia, linea quidem secundum latitudinem, prosunditatem tu perscies vero secsdum profunditatem sic rectὸ definitur linea longitudo latitudinis,& profunditatis expers;superficies vero, latitudo. profunditatis expers;ut dimensiones sunt diuisibilia, linea quidem secundum longitudinem sumi scies vero secundum latitudinem
S hoc posteriore modo sumuntur, cum v-na cum corpore numerantur , ut species ruantitaris continue una cum corpore e finiuntur, ut suera dictiam est. In diuisibilia continui successivi In motu dicuntur mutata esse, in tempore instantia. Et tam conlinui permanentis, quam
taceessivi indivisibilia diuiduint, in copulantia,&terminantia.Copulantia, seu Gtinuantia dicuntur, quibus artes cotinui inter se copula imitiisu continumtur:te' minuitia,quibus tei miliantur, ne ulterius tendant quamquam mutata esse nunquaterminant in principio, sed tantum in s
Dantur uero hec omnia indivisibilia in continuo, quoad positiuum, quod dicunt: licet non dentur, nec dari per ullam potetiam possint, quoad actualem distincti nem eiusde postiui,uel inter se, uel a par tibus continui.
IDixi eiusdem positivi,qui a indivisibilia
terminantia, preterpositi utim,dicunt etiamrmaliter aliquid negativum, ratione cuius utique distinguuntur actu a continuo.
Idem 'mnino,quod de indiuisibilibus terminatiuis,dico de figura, qui item, ut indiuisibile terminatiuum in sua ratione ali quid positiuum, oe aliquid negativum inuoluit; licet,ut qualitas,dicat solum quid
mstiuum, ut intra. Nulla uero ratione admittendum est, quod recentiores quidam die unt,qua: ilitatem, siue permanentem,sue iceessiuam diuidi in tantitates hoc est in rationes illas, a qui bir tam quantitas Permanens, quam successiva habet,ut sit tanta,uel tanta, uerbi gratia,quantitas continua palmaris,uel bipalmaris, quantitas successiua unius,ii et duarum horarum Sc. tanquam in ueras quantitatis permanentis, successu species nequ: enim
huiusmodi rationes Risi accidentaliter hoc est secundum marus di minus,inter sedissemini modo in eadem spedie quant l.
8 Proprietates, seu attributa quanti ἀtatis,qui ab Aristot in cap. de quantitate
Primum est,non habere contraclum:sei eundum, suscipere magis, minus,que duo alijs etiam, quam quantitati conummunt:tertium, idque maxime quantitatis propritim, ut se dum ipsam res dicantur equales,uel numales; liceti cetiam paulo latius sumptum ad alia transferatur. Connumerari tamen inter quantitatis alis tributa potestetiam, tum ratio corporei, qui sumitur in ordinead quantitatem, est principium ipsum quantitatis, hoc est principium, quod ,uel in se toto, uel saltein materia, cum qua componit totum, re quirit extensionem illana formalem aptitudinalem, in qua rationem formalem qui titatis consistere diximus; que tamen' tio corporei. .:atenus in predicamelo substantis eontrahurationem substantie, non sumitur formaliter.&reduplicatius, ut
principium quantitatis modo dicto , sed
materialiter,ic specificatiueuum ratio diuisibilitatis:tum ratio mensuri:tum ratio fini ratis,uel infinitatis squamuis hete duo postrema ad alia etiam transferan
33 Post quantitatem Arist. in mediis
camentis non fine aliqua ca de relatione priusquam de qualitate: at in . Met in gis naturalem sequutus ordinem, de qualitate priusquam de relatione agit: sci bis etiam agendum existimo. Qualitas situ tribus precipue modis a cipitum primo latissime pro omni eo,quod seipso aliqua ratione determinat aliud quomodo etiam secundet substantis dicuust ab ristin. fignificare quale aliquid,&dimerenti et ab eodem dicuntur qualitates
respectu generis , ab altis vero dicuntur Qualitates secundum modum, non secum dum rem .s commua iter diutitur predicari in quale quid Iecundo Iate pro omni eo, quod est accidens, ct consequenter dicitur predicari inquaIe, idest accidentaliter:Tertio presse pro eo tantum accidente,
quod non ad extendendam, sed ad alio mocomplendam , chperficieiidam substantia creatam, uel in essendo,uel in operando,siue realiter, siue uirtualiter est institutum,&hoc tertio modo aliter, recadillicet ac-c identaliter,ab Aristot in cap. de qualit