장음표시 사용
141쪽
a Motore transeato Epist II rot
hius ipsi mundo , cui motum quoque Angimus sinterea vero Eclipticae polos, reuera immotos, habeamus pro mobilibus; neque vocemus polos mundi, qui reuera tamen poli mundi sunt, altem terrenorum respectu Dice:em aliquid de illa Libratione duplici, ob quam tum motus apparens fixarum nunc velocior esse, nunc segnior censetur tum latitudo quoque siderum in maxime Solis nonnihil variari, idque etiam non sine quapiam inaequabilitate,dicitur: Sed, ut praeteream opernicum explicare utramque
ex tantilla variatione extreinorum axis Telluris, describentium quandam intortae, ut appellat, corollae speciem , cuiusmodi repraesentatur nota arithmeti- cara Planius est, ut quoniam rationes non contemnendae habentur ob quas liceat indubὶum obseruationes vertere, quae pro traque circumferuntur, planius, inquam, est, ut in istis discutiendis non immo remur. Neque morari Postremo debet quod Sol non videatur futurus nunc Apogeius, nunc Perige ius, quasi nulla exsistente excentricitate, nullove circulo
cxcentrico, ratione cuius Sol nunc minus, nunc ma
gis accedat ad Terram. Si quidem constat perinde fore, si quam Soli excentricitatem, quem excentri cum tribuunt , ipsi Terrae attribuas , ratione cuius nunc minus , nunc magis accedat ad Solem Sol appareat Apogeius, cum Terra erit Aphelia,S Peri-geius , cum Perihelia Scilicet has Aphelij, criheliique nuncupationes excogitauit nuper Kepplerus; qui aliunde docuit illum, quem huc usque diximus annuum circulum, seu Eclipticam aut Zodiacum ma-
142쪽
gni orbis, concipiendum esse non tam circulum e quisitum, quam ilipsim seu oualem lineam, quam Terra describens, idem, quod per excentricum, faciat. Quippe cum in diametro longiore ellipseos duo sint centra appellant focos' Sol ita erit in eorum Vno, ut cum Terra seretur ipsi vicina, Perihelia sit &Sol Perige ius dicatur; cum vicina alteri,ipsa sit Aphelia,&Sol dicatur Apogeius inuod idem proportione fieri in carieris Planetis censuit. Quin-etiam, ut diceret causam, ob quam motus fiat elliptica forma, animaduertit, ut in uno magnete sunt duo poli, quorum unus appetit alterum polorurn alterius magnotis,alius eundem refugit; ita esse posse in Terra, quaest quasi magnes,&ad Solem, quas ad maiorem magnetem comparetur esse, inquam, posse parte is aliquas Solipetas, Solisugasque ob quas dum circurnis ducitur Soli, nunc ad ipsum magis alliciatur, nunc ab
eodem magis auertatur , eaque ratione motu suo non circulum, sed ellipsin describat. XI. Vt attingam&caetera, apparent quidem Mercurius, Venus, Mars, Iupiter, Saturnus, nunc stare, nunc retrogredi, nunc directe procederes sed quae Mediterraneo nostro viderentur, si praeter nauim in qua esset,ac moueretur, rorent quoque aliae, quae circa illa eandem immotam propius, aut remolitis,Uelocius, aut tardius ferrenturi mirum non est, id ipsum nobis ex hoc terrae globo apparere, dum collati cum aliis globis circa eundem Solem immotum circumduc mur Quin- etiam tantum abest, ut ex obseruatis hisce affectionibus apparente, inquam, statione, re-
143쪽
a Motore transeato Epist. II. ros
trogradatione,& directione Planetarurn, quidpiani colligatur ad stabiliendum Terra quietem, ut potius non sit argumentum magis consentaneum, quo motus illi asseratair. Quaeso te enim quidnam possi esse probabilius,quam magna ista corpora,globos, inquam, Planetarum, uno tenore incedere,& suam semper viam, seu prorsum,antrorsu inve ire bunt porro, si Te ira quidem inter ipsos media incedat, ac dita esse nunquam desimat Qquod interdum statio rij, retrogradique appareant, continget apparitio ex commistione motus ipsius. Explicant haec vulgo per Epicyclos, quorum centra circa Terram notenore sic ferantur; ut Planetae interim ii superficiebus Epicyclorum moti, ad superiores quidem parte is directi sint, ad inferiores retrogradi, minmedio descensu, ascensuque stationarii. At quantum quaeso compendium, ut unica Terra unico incesisse Epicyclos omne is faciat superuacaneos, Planetas illis eximat, alteroque motu absoluat Z Et de duobus quidem Soli proxinais, Mercurio, nempe, ac Venere,
ut primum dicam Quid est, cur Epicyclos fingant,
quorum centra contineantur in uariabiliter in linea a Terra in Solem directio Cur Planetarum remotiorum epicycli liberi sunt epicycli istorum duorum ad Solem ita illigati Θ Cur saltem non est alter duorum liber Cur neuter horum Planetarum ad sextilemvsque aspectum heinc inde a Sole discedit, sed chim vix signo, aut sesqui-signo sepositus est, ipsum repetit, seu retrogradus ab ortu, seu directus ab occasui Cur non proinde instar aliorum motibus suis nos circum-
144쪽
dant, ita ut nobis aliquando in medio exsistentibus Sol ex una parte sit, illi ex aduersara Sed nempe ita
fieri, ac apparere necessum est, cum remotiore exsistente Terra, illos ex pla obseruamus circumeunteis Solem. Non potest enim Sol non haberi, esseque centrum motus utriusque, aut utriusque circulus non es se Soli illigatus. Non potest uterque non videri directus,ciim ultra Solem peragit iter; non retrogradus, cum citra; non stationarius, cum in medio descensu accedit, aut in medio ascensiu recedit, quasi per rectam lineam; eo modo, quo viator, qui nos procul antegreditur, vel nobis occurrit secundum rectam viam, noli apparet moueri; cum appareat tamen, si eodem passu transuersum cat. Non potest Sol, tanquam centrum circuli utriusque non apparere continuo moueri per Zodiacum, iuxta signorum seriem, quoniam Terra promouetur in parte is oppositas meque potest utervis separari longe a Sole, quia circuitum suum limitatum tam heinc, quam inde, tam fur sum, quam deorsum habet. Denique neuter potest nos ambire, habere ve Terram se inter, ac Solem interpositam ; quoniam Terra est extra ambitum v-triusque,& utrumque semper ad eandem partem, qua Solem, habet Ferri porro utrumque Sidus supra,&infra Solem, non vero in Epicyclo nos inter, & solem
contento, memorataeque lineae alligato, tum obseruata nostra conuincunt, ac praesertim circa Mercurium tum praesertim de Venere manifesta eius Telescopio phases. Nempe quod appareat corniculata,
cum retrogradae'; plena,cum directa i id haud-dubie
145쪽
bie arguit ipsam esse, citra Solem quidem , dum corniculata apparet, quasi parte residua illuminata in Solem spectant , vltra Solem vero , dum plena, quasi parte illuminata spectante tam Solem , quam nos: Ne memorem , dum est corniculata , videritam magnam, dum plena tam paruam quod ille icmaxime propinqua , heic dissita maxime sit h. e. tantundem sexies 'ossitque ille icina particula major videri, quam heic tota. Deinde , ut de tribus
quoque remotioribus, Marte Ioue Saturno dicamus, Quid est cur nunquam retrogradi appareant, nisi cum Terram habent interpositam inter se,&Solem taut cur semper retrogradi, cum habent late
positam Cur epicyclus Martis major est , quam epicyclus Iouis in iste major , quam epicyclus
Saturnio Cur planetae tantum accipiunt magnitudinis incrementum , ut Mars, qui aliis stellula est, Veneri interdum,aut Iovi magnitudine non concedat PCur Mars adeo velocior per excentricum, quaru
Iupiter , sit per epicyclum adeo segnior, eademque proportione Iupiter , quam Saturnus' atque ita de caeteris. Sed nempe ita seri, ac apparere necessum est , Terra inter Solem in eos incedente. Nam quamuis ram Terra , quam ipsi eandem semper Viam , suo unusquisque tenore procedan cilici tur tamen, ut quia Terra veloci iis , quam illi mouetur: efficitur, inquam, ut dum procul adueniens,
est prope ipsos transitura , seu sese ipsis , ac Soli in-Ierpositura,appareant illi jam lentius incedere, quana*nteas cum recta quasi accedit, appareant quλ'
146쪽
s cons stere ac deinceps quoque retrogredi, quGniam ipsa velocius pergens , illos a tergo senstinfacies adeo ut retrogressio maxima appareat , cum proxima est, illosque e regione habet ac postea appareat paulatim decresceres, quousque, dum dis cedit ab ipsis secundum rectam quasi lineam , videntur rursum quasi stare. Post secundam autem stationem apparent , ut prius , directe in magis magisque velociter incedereiquia deinceps Terra, ut ultra Solem transitura, obseruat illos progredient eis iuxta signorum seriem qui in sit opposito bdebantur contra candem seriem ire. Heinc ergo est, quare non possim apparere retrogradi , nisi in oppositione cum Sole, siue Terra exsistente interposita neque non possint non apparere, ob veloci rem Terrae motum. Heines, quare epicyclus Martis
videatur major epicyclo Iouis invia videlicet ob majorem illius propinquitatem, retrogradatio in ipso apparere propius incipit,&desinit longius.Hein quare tunc Mars adeo magnus appareat, qui alia adeo paruus est, scilicet quia Terra est illi tam prore, quae alias tam procorincedit ibino, ut puta, vi- cibus remotius. Heinc quare Mars, non- nisi biennio semel retrogradus sit; quippe quia Terra non isse cedens, nisi duplo velocius, non potest illum asse qui, nisi duplo temporis , quo periodum ipsa absoluit. Quare Iupiter quotannis percurrat, retrogradusque essiciatur , idque uno solum mense tardius, quia Terra nempe velocior est duodecuplis, illumque semel relictum assequitur semper decimo tertiq
147쪽
mense. Quare Saturnus etiam quotannis esciatur retrogradus , idque vix tardius dimidio mensis quia nimirum Terra velocior trige cupi est,in ab eo digressa illum rursus assequitur duodecimo mense in vix semisse praeterea. Ex quibus profecto mirabile sit, nisi cum omnia ita consentiant, S Omnia, quae apparent , adeo facile , simpliciterque ex una Terrae circunductione inter Marteria, ac Venerem inbtelligantur, explicenturque neque sit opus tot machinis, tot ambagibus, tot conimentis absque ordine,&verisimilitudine introductis; ni unquam Terra id loci moueatur. Et considera, quae ira, cur L
na nobis nunquam appareat nec stares, nec retro .gradici nisi quia ipsa semper circumducitur nobis
quasi in centro illius constituti. Cur nunquam Sole nisi quia nos semper ipsi circumducimur , tanquam in centro exsistenti Quam obrem vero non ea derri euenirent aliis quinqueGsNel nisi ipsis centrum essemus, vel ipsi nobis id noti potius mixti in remus,
circumduceremurque circa eundem Solemi, ut circa idem centrum, Tycho certe , qui Terram in centro immotam detinuit, ita ipsi Lunam, Solemque ci curriduxit, ut eo actus fuerit circumducere Soli qui que alios tamet fi mira ut viderii , inconcinuitate voluerit Solem diei inbircumeuntem Terram,transferre illosio inneis secum , obeunteis interea motus proprios; neque potuerit fingere, quomodo ille interea corripe tetur a Firmamento , inobilive primo quomodo item Luda it praeteri notum me' struum,
die tim quo que Terram obeat idque spatii, liberri
148쪽
rimis, fluidissimisque exsistentibus inuae sane , aliaque incommoda plane tolluntur ii Solem , ac Terram exposito modo transposuerimus. Et considera aliunde pulcram seriem. Nam quo modo nos habemus semper versus Solem, iunquam in oppositione, Mercurium, ac Venerem ita Mars praetcre1 habet Terram Iupiter Martem , Saturnus Iovem. Ac vicissim quemadmodum Terra habet circumdanteis, taliquando in oppositione exsistenteis,
Martem Iouem, Saturnum ita Venus habet praeterea Terram,& Mercurius Venerem. Ex quo proinde efficitur, ut Sol videatur omnin congrue collocari in omnium medio; unde omnibus lucem, caloremque dispenset; unde quasi Gubernator clauum teneat, quasi princeps moderetur,&similia Haud abs re sene in centro exsistens deprehenditur uno prope mense circa proprium axem reuolui 3 veluti arguunt lMaculae, cyras in eius diseo promptissimum est obseruare Quippe hac sui reuolutiones, emiΩsisque circum radiis quasi quibusdam virgulis, PIa'netas omniis non reluctanteis, aut etiarn propensos
veluti abigere, circumagereque videtur;&propinquiores quidem vehementius; acescitius; remotiores vero languidius , ac tardius , prout radij fiterint magis conferti, aut magis rari.ι Quo sane loco mirabila est,semitas Macularum exsisten Sole in aequinoctialibus punctis, quasi rectis lineas in disto illius
describi ; in caeteris, ac potiismum in Tropicis, curuas: Neque id posse commodius saluari, quam ex
eo, qubd Sole super eisdem suis, EcIipticaeve Po-
149쪽
a Motore translato Epist. II. '
lis semper reuoluto, deuehenteque Maculas serra se illi ita sistat, nunc quasi ad dextram, sinistramve in aequinoctiis nunc quasi sursum , deorsumve in solstitiis , ut propter expositiam axis sui continentiam maculas videat non uno modo per discunt Solis procedent eis; sed cum varietate rectitudinis,
XII. Ita demonstrat Galileus , cui illud praeterea debetur, quod ex assignatis Terrae motibus, ita Maris aestum exposuerit, ut videatur denique causam eius germanam adinvenisse. Nimirum, quod maniculae aqua semiplenae , dum placido Mari, aut lacu transfertur , contingit 9 id ipsum Terrae aquas marinas in suis cauitatibus continenti, si per placidum aethera transferatur , eueniet ut enim, si
nauicula aequabiliter moueatur , aqua contenta aequabiliter manet; , si moueatur tantillum rapidius, aqua ex prora refugit in puppim, eleuataque veluti haeret, donec rapiditate non- nihil remissa,pr prio pondere recurrat in proram refugitura iterum proprio pondere, siue aequabilis sit motus suetardior siue nullus i&recursura iterum propria pondere, si vel nihil vel parum augeatur velocitas, ac refugitur , ut prius, si ut prius velocitas, seu rapiditas augescat: ita est necesse accidat in Terra, Marique in eius cauitatibus contento , neque parte is solidiores, ob fluxilitatem,perinde consequi idoneo. Nam si Terra quidem, aut pars eius , in qua Mare est, aequabiliter moueretur , nulla esset ratio, cur Mare reciprocationem subiret at necesse est subeat, qua
150쪽
tenus Terra, seu uius pars , inqua , ut in nauicula aut vase est , inaequabiliter mouetur. Ac non est quidem motus diurnus ex sese inaequabilis non item
motus annuus, non axis continentia; verum ex hisinistri crestur quaedam inaequabilitas, quae geminatas reciprocationes in singulos dies pariat; illas per solstitia, atque aequinoctia vehementiores faciat;& admisto aliunde niotu Lunae etiam in noviluniis, pleniluniisque intendat. Imprimis enim , cum pars
Terrae, quae , ex gr. continet Mare Mediterraneum, seratur continu in ortum motu annuo , triplo quidem velocius, qua in reuolutione diurnat ac reuolutione diurna non pergat continuo in ortum, sed dimidium quidem circuitus in ortum absoluat , dimidium ver,in occasum redeundo consumat cesscitur, ut utroque motu versus ortum conspirante,
Iocus maris Mediterranei seratur velocius per spatia mundana quam dum referente diurno in occasum , ius annuus superest in ortum. Id fit, quemadmodum dicebam de pila, quae tametsi pari utrimque vi manus moueatura puppi in proram, di prora in puppima velocius tamen mouetur a puppi in proram, propter ipsam nauis superadditam vim. Itaque, dum Mediterraneum incipit die quodam motu geminato, ac proinde velociore moueri in ortum,
necesse est aqua ex Syria versus Gadeis, quasi refugiat,& ad oram Syriae sat non nihil depressior, adoram Hispaniae non-nihil elatior quousque in medio gentinati motus velocitas incipiat remitti, aqua ex ora Hispania pondere proprio rectuat, ac versus