Georgii Gentii Speculum politicum. Sive amoenum sortis humanæ theatrum. Cum notis illustratum

241쪽

et 18 DE DIsc. ET BON. MOR. IN STAexcusari potest, quia multitudine illorum, qui

bellaticia expetunt , fatigantur; inendicorumque libellis ad animi dolores usque exagitam tur. Ratio hoc certo statuit: Elii solitudinis arena in uniones fuerit versa; mencsicorum t men oculos expleri non posse. Avarorum oculi mundanis non expleuciu opibus ;Perinde ut puteus non oppletur rore. Ilatem tajus , qui vitam coluit campestrem ,

si in urbe aliqua habitasset; mendicosum multitudine sessus, ad incitasque reda stus , pse laceras vestes gestare coactus miliet Infit ille: Ego certe divitum vicem doleo. seM respondi ego: Imo vero felicitatis illi, rum aemulatione stimulisque exederis. Nos dum ita loquimur, verbisque alter alterum i festamus, quemvis peditem, quem ille immittebat i ego acriter repellere studebam ; & qu tiescunque Regi m stipam4ndicebat, ego Regina protegebanu, ut tandem diligetitiae crumenam aere exhauserit, argumentorumque

tela pharetra projecurit. Caveas tune clypeuna in facundi certana iane projicias ;Ille enim, praeter tumidam eloquentiam& mutuo quidem acceptam, nihil hae

Religioni, scientiaeque Umnes nervos i xendas ; magniloquus enim orator Arma soribus praefixit , intra castellum V ' ro neminem habet. Tand ' pauper argumeuns exhaustus,atque a me

242쪽

. a me convictus, impudentem manum ps tendere, me percutere,) contumeliosisque ductis lacerare coepit, ex more rudibus recepto, qui dum arquinentis hostem superare a queunt jussiporum S inimicitiae catenam te clunt: perinde ut Aser n simulacretum labria: cator, qui cum arguta leutis filium convincere non posset, in certamen surrexisi quemadmodum Deus atrissimus ait: Nisi equidem ablimnueris, te hodie lapidibus obruam. Ille me injuriis astecit, egoque in ipsum coutumelias ieci:ille collare meum laceravit, ego vero basebam ipsius invasi.

Nos dum alter in alterum involamus Populus a tergo accurrens, ridet: Digitumque consternationis prae admiratione totus orbis

Ex dictis noliris auditisque dentibus odit.

Ut rem paucis complectar, controversiana

nostram ad judicem detulimus, aequitatisquelpitus iudicio nos submisimus; ut scilicet Μ

hamine lanoruin judex causam aliquam e cogitaret, discrimenque inter divites pauperesque pronunciaret. Judex conspecta specie hac tiostra, auditaque nostra otatione . caput meditabundus in sogam demittit, potique longas meditationes, caput exerens, inquit: O tu, qui divites laudibus extulisti, pauperes vero improbare aequum duxi ti; que rosa est, esse quoquestinam: -tque in viso, capitis esse dolorem: Ubi thesaurin defossiue I, latereserpentem Vbi exquisitus unia , cro-- oditum hominis vorarerem. Blandas bH-

243쪽

entorum muru .

animici injuriam ferre debet , qui amiso frui

voluerit :

- Diua ; maeror atque laetitia conjuncta fiunt. Nonne vides in horto extare ' o loratam s liceni c& aridum inuicum denuniodo reperiuntur inter divites pii , qui beneficia a Deo sibi collata asnoscunt, gratesque agunt: &improbi, qui ingratum animulo prodivit. Sic quoque inter pauperes, patientia inlignes, impatientiaque turpeS. .

Si quaevis roris gutta unio esset; Perinde ut vilibus lapillis forum oppler

Deo maximo altissimoque propiores simidivites, qui moribus pauperes sunt: A pauperes , qui moribus studiisque divites sunt. Diavitum primms est ilis, qui pauperum dolores maeroresque suscipiat: pauperumque optimus ille, qui divitum navos nora nauaru Deus altissimus enim dixit: Quicunque in Deo spem atque Mduciam collocaverit, Deus illi satis est. Hinc ' perstringendi vultu a me in pauperem conVe

D, infit: o tu, qtu divites vitiis intentos, illeceb is ludisque ebrios dixisti: profecto, ut duxisti, ejusmodi hominum genus id est igna-

. vum, virtutissiue expeta, beneficia, quae a Deo racceperunt, grata animo ) non agnoscunt: Nes corradunt, ct defodiunt ; comedunt, Ii ninu vero beneficiiun conserunt . si verbi gra- . tiar

244쪽

C A p o T VILtia, pluviam non plueret,aut diluvium orbem inundaret; suis subnixi opibus, pauperis mustriam nihil morarentur , Deuntque altili

Si alius egestate extinctus fuerit; Mihi opes sunt , inquit: Quidnam anser

diluvium metuat ' Multae seminarum camelis in Iecticis suis . vectae, Non misertae sunt ejus,qui arenis submeris, sus periit.

. Αbjectili suum modo stragulum malis

i salvum eripuerint; Quid refert, inquiunt, si totus orbis uterierit.

Judex infit: Est certe hominum genus, iis s. quibus exposui, moribus 3 quin α aliud est, quod mensam facile apparat; promiscuamque liberalitatem praestat culos non nisi verecu dissime aperit, boni nominis, criminimaque remissionis cupidum, hujus alteriusque' vitae particeps. Perinde ut sunt ministri hujus Regis orbis terrariam, stabiliti a Deo, qui ope divina adjutus holies superat,gentium Dominator , qui aperta gentis Muhammedanae Ioca ab hostibiis desenvit,haeres regiii Sal 'monici, omnium hujus aevi Regum aequissimus, M saffer Eddinus, filius Sadi, Deus maximus viatam illius semper conservet, potentiaeque Lpsius signa adj uvet. Pater filio nunquam istam binino tiam1 'cerit ;

245쪽

Regem constituit. Iudex cuin oratiouen1 huc provexisset, iam straque opinione acrius, eloquentiae equum tuam lisset, potenti fati judicio manus ded, naus , interque nos acta iiivicem remili inus, positis itaque jurgiis, conciliandae benevolentiae clam ingressu silinus , itudioque caputat teralterius pecu imposuitnus, in in tua oscula, ruentes , litem duobus his versibus finivimus. Neb M orbis motum iniquitatis incusem, a ' paver: 'Dfulcipimus quippe eris , siboe modo obieris. Tu vero, 3 dives , dum animus manusque rerum arbitrium tenet ,

246쪽

Deo inuersandi I tutibus.

Ivitiae mitigandis vitae humanae molestiis datae sunt; non vero vita coacervandis divitiarum cumulis. Prudentem quendam rogarunt: F

Iix insulixque quis sit 8 Prudens re1pondit Felix es tae, qui comedit O semiuaxit: Tnfelix illi, qui obiit est reliquit. Vota ne facito pro vilissimo illo, qui nutilum pietatis ossicium praestitit: Qui vitam suam acquirendarum opum stu-dio consumsit , ipseque non comedit. - Divinus illo vir Moses RCarianem monuit sinqvalens; Benefacito,quemadmodum tibi benefecit Deus. Non obsecutus illa,quam mi rabilem habuerit interitum , satis nosti. amcunque auro argentoque milum pietatis Q icium fecerit sIlli evmi cerιe suum in auxi argeutique pudoperdidit. . myd sifrui volueris hujus mundὶ opibus gTum mortalibus benefacito , quemadmodum tibi benefecit Deus.

Araba ait et Liberaliter benefacito : ιιne v. cium

247쪽

Y34 D E GO N v E R s. v I R T u T μιm ne ex obrato , uι beneficlifructus ad rere D redeat. Hoc est: muneribus donisque certa, sine exprobratione, ut beneficentiae fructum: certo percipias. . Benevolentiae arbor ubicunque radices Vm it,

Rami fastigiumque illius ipse coelo altius

evadunt.

Quod si speras sere, ut aliquando fructibus 'illius vestruis. Exprobratione radici illius securim 'ne ad

moveas. l

Grates habeto Deo, quod benigne es illi, stratus :Quodque te miserum immensa benefici rum gratia destitutum noli reliquit.

Noli tu soriari , quod ministerium praestar Ruingloriam esse existima, quod ille te suo do

natur servityo. Monitum : Duo mortalium genera, inanes Iabores subcunt, atque in 'vanim nituntur: δlle , qui quaestumfacit-non comedis: --ιque

ille, qui selemiam disiis, O amones illi consent

νως non edit. Scientiam, quanto magis excolueris s. Cum siue piis operibus fueris, tanto magis)insipiens eris. Non enim magnus sapientiae Mistoriaeque, domini evadit adrupes, aliquot codicibus oneratum. Illud enim rationis expers neque scit,neque

cognoscit, Utrum.

248쪽

C A p u T VIII. / 2Is Utriani ligna, an vero codices baiulet. Monitum Sei ia tractandae conservandae ustoseligioni est s non vero absumendis hujus mundi opibus Quicunque vitae sive itatem, scientiam, sanctimoniamque mortalibus vendit Verit ;Fruges ille quidem cumulaverit; sed universas exussit.

Monitum : Sapiens ς temperatae piaque vitae expers, eaeeus est, facemferens,aliosque illustransa ipse vero non illustratur. Quic linque sine fructu vitam consilmsit,.Nihil comparavit, aurumque prodegit. Monitum : Regni deciu in claritudo sunt S plantes. Religionis perfectio. severo vitaegenere innocentes. Reges sapientum magis egent consilios quam Sapientes Regum consortio. Hoc meum, o Rex, si audis consilium , In omnibus codicibus hoc nullum praestantius eXtat.

Nulli nisi Sapienti eommiιtas negotium eQuamvis quidem sapientes rerum molli taediisque obnoxii esse nolint. Monitum: Tria In bae rerum natu stabiliacon stantiaque esse nequeunt: Divitiae sine quaestus Scienita sine eontroversia; Ram que sine ρα- etis. Misiveri pravorum , bonis est iniuriam fa-re. Nefariisique erimina ignoscere,pauperet est se pigere.

Ignobilem si honoraveris atque demulietis 3

249쪽

Sub tuae potentiae umbra crimina admittitrinque crinauium culpam una feres. Μonitum: -micitia I gum musia babenda es as. Nequesuavi puereorum voci βψσbe nimuransidendum: Illam uinas,spicio tollit: bane vero unumsomnium 'muMι. Rei mille amicis almatae animum ne appli-

Cato :Si tamen alicui rei applicare velis , soli Deo

' animum applicato. ν .

Monitum : idquid areani babueris , amIeone exponas i quid nosti, annon quondam fortasti inimicus exaberiιὶ Quodvis quoque damnum , quod inimico 3are potes, ne dato ; ficti enim potest, ut aliquando ex inimico amicus fiat. Secretum quod ν seri, oeeultum, nemini eιiamsi fidissimo exponas , utilius exum. ι- s.creto tests faventior est. Praestat tacere, quam animi secreta Alicui detegere, atque ι nulli dicito, mon

O bone vir, aqua in fontis obstruenda est principio : Cum vero mole inluniuerit, tum sumen obstrui nequit. Verbum aliquod in occulto dici non decet, Quod in quovis hominum confluxu dici non licet. Monitum : Impotens hostis, quἰ aerepto tuo is peris , amicitiam tibi monstraveris , nihil aliud. θηκris: nisi ut inimieitiam pertinaeius exerceast: Adagiumque habet: Non sidendum esse amicitiae amicorum. Auid itaque de blanda inimico- τm.

250쪽

CAp nT VIII. 23'Mim adulatime expectandum erit' auἰmnque .inimicum parvum existimat invalidum , milis essilii, qui exiguum incendium securius negligit.

Hodie extinguas, dum extinguere potes zIgnis enim cum in flammam surre eris, mundum perurutat. Ne permittas, ut Aesin stium tendat

Hostis, dum sagitta illum transfodere pos- . sis. Monitum: orationem Inter duos inimicos haἡnstituas, ve, redintegrataforte amicitia, tibi pudori M. Inter duos luimicos perinde se habet simuLtas, ut incendium: Vilisque auditorum delator, similis est illi, qui ligna incendio apportat. Inimicus uterque si demio amicitiam sec

rint 3 Ille In medio contemtus atque. derisas d stituitur. Inter duos enim inimicitiae ignem excit re; Seipsumque in medio exurere, mera dein mentia est. ernaonem cum aenicis habeto submis-

Ne hostis saBguinolantus arrectis auribus consilium tuum percipiat. aeciuique ante parietem dixeris,primum dispicito λ. Ne Brte pone parietem, auris aliqua alte

Monitum: Queunque eumiamicorumsuorum