장음표시 사용
11쪽
ti Iucundum. PRster superiores diuisiones alia quoque est,qua asserunt Aristi iteles h. a. Et his. e. 3. D. Ambrosius in lib. de Osse. cap s. Tullius s. Tu se. quaest . aliique auctores eommuni consensur nempe in bonum honestiam, utile, At luciandum,si- ue delect.bile cuius partitionis ratio explicatur a D. Thoma I pari. quaest. at. 6 in hune fete modum : Vnumquodque dicitur, num prout api et ibile est, & ut terminat motum , seu quasi motum fa
cultatis appetentis. Motus autem tei mi
natur simpliciter 'uidem ad ultimum; seeundum quid vero ad medium , quoad ultimum itur: 3t vltimum quidem, vel se habet ut res quae per se apinitur, vel ut quies in te adepta. Nec in ergo est
num tricitiam dies inlinitum liliis quod
tendit appetitus, tanquam in rem per se desideratam, vocatuique bonum hone-flum: & id ad qnod fertur , tanquam ad medium quo quidpia asi quatur, quod dicitur utile: & id quod terminat motu, Vt qui s siue delectatio,quae capitur post eptionem rei, quod nuncupatur bona
iucundum. Fit tamen niterdum, ut una eademque res, diuersa eonsideratione ιhonesta sit, utilis, & delectabilis: ψt dis i mo Dei, quae in se actio quaedam hone
sta est , & ad beatam vitam eonseque dana tilis,& cum animi voluptate,delectationeq; exercetur.
Est autem praedicta diuisio, ut adue in loco est. D. Thomas, non uni voci, sta anali si,quod a suis membris inaequabiliter pallui patur. Primo enim dicitur dehonesto , secundo de delectabili, tertio de utilii quia honesium appetitur pro-rer se, utile pro ter honestum, delecta-Dile vero posscssionem rei commitatur.
Lege etiam M. Albertum l. patri sum.tracta. 6. quaest. χε. mem. I. Capreesumi. I. d. 3. art. I in solumrrum.
disputatio. Post xx ct xionem Boni, sequitur
ut de Fine disputemus. Ac primum negativa pals controuersiqex eo ostenditur: quia bonum, qua bonum, s.mscat relationem conueC nientiae; at sinis, qua stili, importat reti- - tionem ea usς finalis. Unde & bonum de- ira finitur id,quod eonueniens est fini, ,e di 'la sid , cuius gratia extera fiunt. Secundo, quia bonitas diuina, nap ratione actus diuini amoris, non habet rationem finis r alioqui diuina bonitas exerceret eausalitatem aliquam erga diuinum actum , sic ille in Deo aliquid enset causatum;quod nesis est diseια Ouare aliquid bonum est respectu alicuius, quod respectu illius non est finis. E contrario, quod finis, Ac bonum idEDnt, potest suaderi prinium quia id supponitur ab Aristotele lib. a. Phys. cap. 3.tcxt. 3I. Sc l. Eth.c. I. Deindes quia cuni num
12쪽
, bonumst quod omnia appetunt, neces- Ase est omne bonum habere vim ad alliarieadum appetitum. at quidquid ap ti tum silait, vendieat rationem finis a quia
finis causalitas, ut in a. PityLause. l. oneu . rimus,consiliu in motione illa metaph . rica,qira appetitiis mouetur.
Solutio quaest is, er argument
ADuertendum, bifariam quaeri posse, utrum Bonum & Finis ide sint λnimirum vel tarmaliter, ita ut ratio formalis utriusque eadem.fit: vel quoad sundamenti reciprocationem , ita ut nihl sit . bonum a quod non etiam rationem finis sertiatur, si contra:deinde hoc posteriori Cmodo , vel sumi actu, ita ut quidquid est actu bonum, sit actu finis; & e conuerso: uel potestate, ut omne bonum sit finis
actu, vel potentia. Rursus uel accipi comparatione ereaturarum duntaxat , uel
etiam comparatione Dei Quibus positis triplici assertione respondemus. Prima fit r Bonum & Finis Mimaliter non sunt idem . Hae probat prima ratio superioris articuli: eandemque in eo sensu astruximus in Physicis loco cit... assere. 5 unda asserito: Bonum & Finis, quo Meumque mola sumantur,non sum idem quoad fundamenti reciproeationem respectu Dei,si sermo sit de actionibus diuinis internis. Hanc demonstrat secunda ratio eiusdem atticuli. Restrinximus au- . tem assertionem ad actiones internas Dei: quia externae sunt propter finem, quatenus Deus una opus propter albideiscit: ut incarnationem Verbi diuini propter hontinum salutem; & omnia pro
prer se,iuxta illud Prouerb.is. sv iee C, D propter stmetipsi in operatus est D minus. 31.iffert T ua aeriis et Bonum actu& tala
acta is eo aratrone cieaturaium non
idem lint quoad reciprorationem et sint . tamen aliquo modo idem, si secundum mutatem sinuntur. Prior pars hui
ex eo ostenditiir, quia licet omne , quod est actu finis rei erratae, sit actu bonum siquidem nihil mouet transsalitia illa morione, de qua paulo ante dicimus, nisi quod bonum & conueniens est , ut constat ex th, quae superius disputata sunt; non tamen quidquid est actu bonum, est
etiam actu huis; ut Diet tum alijs exemplis tum in auro, quod ab eius contemptore minime procuratur aut appetitur, atque ita respectu illius non nabet rationem finis, etsi in se actu bonum quippiam sit. Posterior pars eiusdem asseseth nis inde constat; quia quidquid potest
reddi bonum de eonueniens res au aliaetrius, etsi tune compa ratione illius non sit actu bonum & csi ueniens, poteli suapte natura ab eo apoeti , habereque rationem finis respectu illius; S: E conuer-λ. quid potest ab aliquo expeti, & obtrunere rationem finis eomparatione alimius , potest esse eidem bonum S conueniens, uel saltem ut tale apprehendi. rQuare ad primum superioris atticuli attumetum non est eur res,ondeamus, probet primam a tionem;nee ad secundum eum probet seiadam. Ad tertium. MLarem quod ad sutorem eius partem attinet, dicimus; nihil aliud uelle Aristotelem locis citatis , quod ad priorem eius partem attinet, dicimus 3 quam finem ac bonumine idem sundamento tutellige eum ea moderatione , quam supra attulimus; γhoe est,unam eandemque sanitatem , ocesse bonum & finem, diuersa tamen consideratione. Ad reliquam partem eius dem argumenta respondendum est; etsi quodlibes bonum ad aliquem appetitum alliciendum vim habeat , eum neces.sario sit conueniens alicui; non ta---men oportere , sicuti monui- .... musa quodlibet bonum inii exercere eam
allectionem ain qua actualis eausalitas
13쪽
Utruin omnia ac soli naturae intellectuali conueniat, ag re propter finem p
Argumenta partis v gatiuae . N primis quod non emni
naturae intellcctuali competat agere propter sine, videtur sacile isi ludi pos-
i. argum, Q se. Primum, quia homi nes multa agunt citra delectum , quae proinde no faciunt gratia sn:s alicuius. secundo, quia cognitio intuiti uadiuviae cessentiae non est propter finem , eum sit se ultimus finis creaturae intellectua sis. ut docet in Augustinus I i. de Trinit. p. s. alam voluntatem videndi Deum habere pro fine ipsam visionem . Tertio, quia si omi is humana operatio esset propter finem, nulla esset a Aio humana otiosa; siquidem otiosium est id,quod finem reti cum tamen Si verba & opera otiosa multa esse netati non possit. Deinde, quod um sola intellectuallis natura arat propter finem , olfend tu , Uquia A ii telas tib L. Phyl. ei. mauini Philosophorum assensu docei , mu iis u
argumentis eonfirmat , iotana natur m
corpoream gratia finis operaii.
plicada et tima sit. Si agere propcet finem absolute tamatur, omnia axentia agunt propter finem . Probatur: Uia omnia agentia, dum operatur , -- endunt aliquod bonum, ad quod vel si ipsa diligunt, vel ab aucto te natur et vir, Gallu: operati autem hoc modo , est A propter suem operari. Meund8,quia is multae eau ae sunt inter se essentialiter timordinatae, sublata eausalitate primae necesse est aliarum etiam causalitates tolli: finis vero in oninium eausa tu prima , eui aliae causae essentialiter subordinantur; ut constat ex ijs, quae in a. Phyclib. disseruimus: quare nisi finis moueata . nulla erit eis ciei is eaulae motio aut op ratio. Vnde sequi u , t mnes a gemina actionc s esse propter finem.
B ' Ne unda conclusior Agere propter finem , dirigendo sese ad illum, proprium est intellectualis naturae. Haec ex eo pater, quia se ipsum dirigere est eius natu-iae, quae dele ctu & arbitratu tuo astra quod is mnibus ae solis conuenit , quae intelligendi Se appetendi xi prs dita tant. Unde caeterae res dAr i Edere in finem : balio directae: siue ferantur in ipsum aliqua miltra praeeunte, ut be'luae; fiue nulla,viai res & elementa. Tenduntue res eo C autem haee in finem impulsa a motote innitioneptimo, id est, a Deo, eo modo quo sagit- ea sertur in tri pum a iaculatore directa. finem ut enim sagitta ad scopum attingedum impetum recipit ab eo, a quo mittitur: 'ita Mentia naturalia c6sequuntur pr i et .sionem ad suos fines a Deo, a quo
masti vi tutem adpi p.rios motus o eundos sortiuntur . Ume opus naturae,
dicitur opus intelligentiae. Significatur autem praedicta inclinatio in diuinis sit teras nomine ponderis, eum dicitur Sap. ii Deum ditro uige i inania in pons II rerJ rt explicat D. Augisti in ut ii in Gene . cap. 3. Quo spectat illud eiusdem Autustinii 3 Onsi s. caps I Amor melix, pondus meum : illo feror quocunque
Ad primum vero arcumentum eorsi, SoI Nare. ovibus ostendi videbatur, naturae intellectivae non competere propter finem amre,dicendum: in primis id non ita conii ntre tali natu ae, quasi illa sese diritat ad omnes suas operationes; cum planum sit,multos ictus, ta internos , qu3m ex
terncs, citra omne' deliberationem a nobix exerceii: est ergo id in i Elisendum . Ulia ede ictibus deliberatis . Verum etiam ii, qui liberi non sutit,aliquod bonum & LMin spectant': licet m,n soleant aprilla 'lti ia us humani, quod non fini in hqrni
14쪽
Ad secundum: duplicem esse finem, nempe obiectauum & sormalem. Obiectivus est.res quae possidetur : sermaliis est actio qua possidetur. Ad argunte cum
it ut dicetvlum i cognitionem' intuiti .uam diuinae naturae, siue beatificam visionem,esse finem Et malem: Deum veris , circa puem rerlatur,esse finem obi ctivum. Rihil autem obstare,citu, minus eadem actio dicatur suis sermalis;& tamen sit propter finem obiectivum, quatenus peream finis obiectivus immediate attinzitur:quo modo se habet beatig ea visio. Ad tertium: non dici vel ba aut opera otiosa, qucd nullum omnino finem spectent; sed quod reant sine conuenien-U,qui eis proxime apponi debe: ei. Ad aliud quid respondendum sit, patet ex dictis.1. eones.
. N hae ei treue si sit mma c5clusu: in quolibet e re humana tu acti, nsi da dux est aliquis s it vltimus Hec traditur ab Afistotile i. Pos .c. 3 Ssi et Phyce 3 & h. z.c. s&il:&2. Metaph. A l. Ethicina . . Probaturq; ex eo quias altis moventibus per se cidinariis, quorum scilicet unum pendet ab dii in causai do, non potest dari progredi in insolium a sed necessario deueniendueti ad aliquod primum, alioqui non eget motius: ita in finibu consistendani est in aliquo ultimo,quod sit primum mouens s liter , in quo appetitus conqui stat ; liter nulla ecti appetitio.
A H ine relligit D. Thomas in I. I. u. I. art. 4 necessatio quoque dandum esse aliquod mediium primum. Nam sicut inte ii, tio debet sei, in aliquo fine ultimo, a quo uolsitas incipiat moueri: ita dadum . est aliquo medium primum , unde in iriat executio,alioqui nunquam incipiet.
v .roduc t medicus aesrot tu, ut vena tentet & potionem prael et ibat potionem ab eo praetcriptam accibit, ut corpu I extenuet: corpus extenuat, νt sanitatem
B consequatur. Vt Uitur in hoc moti essu appetitio aegroti terminatur in sanitate,& a vccaiit ne medici executionem orditur;atque ijs demptis,nihil aegrotus cir- ea sanitatem comparandam metiretur: . ita in caeteris quoq; appetitionibus idem
Secunda conclusio fit: Omnis γppeti- x .cons. tio tendit in vitii num finem & in sum-imina brenum. IIaee asseritur ab Ai isto. r. Eth. e 7. Vbi ait i mnia que a nobis expe- C tuntur,ob felicita tein ex xii. Est etiam D. Augustini t o. de Trinit. cat. 6.& l. I s. eiu stem oretis G p 1 5 rij 3. de c6c philose tota a. D.Thoms cum Mag. Sent. in ὶ ν q. I M. q. .& ψ otia retes i c. 7. Suadet u autem ex eo , quia quidquid appetitui, non nisi sub ratione a ' tabonia i cuius appetitur: vel ergo eiu modi bonum est omnino persectum, at oue ita est ultimus finis; vel non est rei secta omnino , sicque 'appetitur in ordine ad , r. persectum: semper enim inchoatio ali-
, υ euius ad persectione ipsius ordin Mir
l . patet aute impet sectum ta in naturali. Dus, quam in arte Act s estei choatione persecti Quoci o D. Aug. 3 3. de Trin. e. 3 cu dixi ut omnes hominis .esse esse beatos. & nolle et se iniseris . ii bdidi it quicquid aliud quisquam latenter e. ut, ab hae uoluntate , quae t n. Dbus satis
nota est non tecs dis . . Secund6,ccrst matur eadem concu-
uendo appetitum, sicuti inaciit motibus primum mouens. Vtergo causae latim-dae nod mouent aut quicquam a Dint,nis Murrente ac mouexe priui si ci
ta& secundatis appetibilis non mouebunt, nisi mouente siue desino.
15쪽
SVot tamen contra superlato consu
siones argumenta. Contra primam
3 haec: Noo resupirat da i p Otressum infinitum in finibus t etv non necesse est dati aliquem finem ultimum. Anteet des probatui: quia auarus, sui finem statuit' in diuit ijs , nunquam iis satiatiir a sed alias atque alias in infinitum desiderat: iuxta illud Solonis apud Aristotelem I.
Iehur non datur in rebus appetendis terminus in quo appetitus consillar. Plaetetrea, in numeris d tur subordinatio essen itialis, cum in ijs inueniatur per se ordo prioria & posterioris nam ternarius soquitur per se binarium, et ternat tu quaternatius, si triue in infissitum et ergo non repusnat, in hnibus etiam subordinatis infinitudinem repetiit. Prie . a Deinde eontia secundam eonclusiό-nem hune in modum obiicitur. Multi- dum agunt nihil de lammo bono coq-tant; multi etiam beatitudinem constituerunt in diuiiij, & voluptatibus, di ad
tur non quicquid ab his appetitur , pr pter summum bonum appetitur. ν ' IAd primum horum eo edεdum est, Diludit: quod eo probatur: videlicet ut in causis obtest. etsi lentibus, sta & in finibus non effentialiter subordinatis, id est, quae ita se ha
bem, ut actualis motio unus: b:ctuali motione alterius non dependeat, haud 'intommoduin esse,dari preis essEn in fi-ri nitum. Ex quo tamen n6 sequitur, illam . V appetitionum infritatem non tendere in lummum bonum, quatenus bona particulatia , in quae fertur, sunt patrici pa- tiones summi boni. Itim ad id, quedde . numeris obiiciebatur,dicimus:numercanoneres te in infinitum, nisi proceden- Ni do a minoribus ad maiores 'i at minores non pendere a maioribus, sed contra non eniam binarius a ternario, sed tern
rius a binario dependet; quo fit, ut in numerorum depedentia ia detur propeλlsus infinitus. Ad aliud , quo secunda conclusio op- Dibit. puer abatur, respondendum suod iam ex dictis patet, uidelicet, ut quis in summum bonum tendat, nsi opus esse de eo
coritate, vel ad ipsiam actiones suas actu explicito diriore; sed sat esse, appetere 'aliquid bonum , vel quod boni speciem habeat, cum id omne necessario summa bonum aliquo modo participet .
argumenta Onenderetur, va js conmere. IN hae disceptatione iciendum in primis , s beatitudinem nihil aliud esie,
quam summum hominis bonsi. JQuod a Boetiὶs. Bcetio 3. dec6 Pros. i. desuli ut patus consi omnium bonorum aggregatione petis. PhiL D. ctus. J& a Titillo 3. Tusc. q. ssectetis ma Thom. r.
lis omnibus cumulata bonotum comple 3 qu a S io. I De nulla autem re apud Philoso- i. f. csi traph is tanta dogmatum varietate certa- Gent. Misi fuit, ut de hominis felicitate; de qua ' s. Tui Aristoteles t.' io. Eth. Lactantius lia. itus.. ini. diu. inst. D. Ambiosius lib. i. de O . de Fin. α Clemens a. Suom. Eusebius lib. 1 i. dein m Tu. Praepari
16쪽
Prs' Euan. e. io D. Aur. Is . de Trin.e. . A ' ξ I. bi ait, M. Varroneo, lickiise 188. sententias, quae este pnte . tant i bi.υι hiatuni de Beatit dice. ni ira inter ces constat , telisitat ε 's' , si esse ; dis qui redo occultist, in quonam bonu ea consistat. Cum veto nor si, uti si perius diximus, tria sint genera: bona externa, bona corporis a bona
animi; tria ad contiouersia dijudκada breuiter percurremus. Sut aut xxterna bona eo tissiniu diuitiae, potestas, ho-Dr, gloria. Ex quibus posteriora duo eoio et se 'iserunt: quod honor sit reuerε-tia, quae lic 'i exhibetur.in testimonium. litu ui 't. lietius excellentiar, quae ursio ν , t D. Aug. 3 qq. Φ
quens de aliquo fama cum laude, di0 primis rixo,qus d felisitas, hoc est, u limum homrnas bonum , sit mcpibus ridetur posse
D in c. . s . A tiu teles Mee , 'mnia pec u niis p iird tur. & , t dicitur: fecit sialtaeio is ecuriae obediunt omnia.J Secudo, quod sit in potestate S dominatu, suade tur. Na felicitas in eo c stili, quo hom nes ad Dei similitudinem propius acce
'nt: quod certe, inter Letu potestatis as Dieriminis assequuntur: νnde j, qui a ii
pia sunt, in diuinis litheris Dii vocamur. Dcd. uco detrahis J Terito, in gloria siue in linnore sita sit, osvndι- tur: Nain eo esse , idet ut, quid hi mimbiis ardent iis expetitur; eris mc di vero e si plotia siue horior; ut testatui tCicero' rahimur, bd qui , bes saudis studio, istimus lutiq; max me gloria ducitur.JEu et eiusdem res ais umen si, in Πnuntii, boni iacturam tam iniquo animo
pati situr holesi quam honoris & gloriae.
siones statuemus. Prima sit relisitas thon consistit in diuitiis'. Probatur primi in et
quia sum mn m im nimis horum non subiace t . tucae r siqvidem bona fortuitacu u int di uni ciuitiae, absq; istudio rationis obii emunt; summuni , o huminis bonu sar est, ut non nisi per rat itine, quae in homine potiorem lac si btinet, adipiscatur. Item, quia, ut docet Aristoteles i. Polit .c. 6.d vitiarum duo sunt genera quςda naturales,qui videlicet a tratura nobis ad vium tribuuntur; ut plantae, iumento,praedia: quaeda amficialiu t pecunia, quam ars humana ob secilitariem ad permutarim es tres edas inue illi: est. t. inii minus aliorum boni iv f ,rtunae tanquam ommunis mensura. Quod vero in nullo horum felicitas sit sita, ostendit ut: quia diuitiae naturales ni n c6- parantur lui pratia, sed ad tuit citi ilium vitam ;laiqile ita ni n sun timus finiri multo minus autem at sci. les, quae pro
t tu illud : s Necesse eii mulios timeat. que multi timeGJ illud Senece psi in d
et ram se. PRO qu dii partita illa varietate ex
parte innoxiam esse, patet, non debere illam in potentia Si dominatu cohόtari Tertia ce luso ieius non consi- sit in hono te. Probatur: quia, ut disputat Arvi netes 1. Eth. cap. 1 beatitudo debet esse in beatos honor vero est in eo, qui lis note m exhibit, n6 cui exhi tur. 4:e ; quia hcnc,r impenditur ob aliqDas i oellentia, estq; illius qui si ies immih miras putem excellentia φ dignat s i rpla eius heatri udine maxiste H in id
17쪽
cons. 3 eoi constitui, tamen ipsim beatitudinis rati ne in se Mimiliter includere. conelii lia: Felicitas non eonsistit iii gloria seu Lina. Probatu : Nam se licitas est solidum uerumq; bonum: Ἀ-pe amem eontingit, glo. iam & famam motam et se s ac f.lsis populi ru n γtibus collectιm ; eum 'at e homines decipiantur,sc arbitratu uo 'um in ut a-que partem de alijs praedicent. ite, quia gloria reddit homines elatias si talo,cnies: quo pertinet illud Senecae Ui viatit notus omnibus, maritur is tus ii M.
Soluno argumentorum primi articulι. Diluto. Λ Rrumenta primi articuli hune iam uni solvenda sunt. Ad primaia. ...tidum : omnia pecunia possideli, eidemq; obedire. omnia inquam, non simpliciter,ut planum cst ; sed omnia uena- Clia quatenus ea omnia pecunia compata tutatum etia, quia oletique diuitib. o te erant, & ad eo uae nutiis ei fingunr. Dilui. x. Ad secundum rei pondendu . etsi dominam fi .ut hi a s admodum stini les Dei δaliud the me quis adori simili. udine prodi pius & excel. e tori modo accedant, nimii si eae in E latione, in qua, ut proo, effudicemus, hi,iniuis felicii seonsiliit. mul. 3. Adtemum uehementius ei se cotem,
plationis desidelium , in qua fila est scin Deitas . qu-n honoris cupiditate. Nec o si. re, quod multi tam grauiter seiath nolis i ct uia ut eam etiam alto umbo-noisi, quae ad animum pertinent , amis sione p. uti iaciat. id enim ex deprauato
, ctu & anabitionis studio prouenit.
S T I O. II. Vtrum felicitas consistat in bonis corporis.
Bona corporis potissmiam sunt uo-u tates sensuum ualetudo. 'ulch i -- rQbur. Quod in is Michais: GJA locata, hiae γνςnmeiata uiden ut oti eisdere: Fchcι - en in ei, quod piopter seip- ι λα- sum expetitur: sed ita se habet ui luptas; ut te ita ut Acili telis io. Eth.c. 2. aiens ridicu .u csse ab aliquo quaerete , cur delectati uciat. lsatur selisitas es in uoluptate. Corroboraturq; arsumει una: quia ut summa miseria in doloribus, ita summa beatitudo in dolotum vacuitate di delictati ite uidentur ponenda.
Secundo, id quod ipsam esse uitani3 hominis consciuat, est iummum hominis bonum:atqui ualetudo cometuat ipsum esse di uitam hominis, ut patet:ergo ualetudo est summum hominis bonum. Accedit, quod ualetudo uuam mρ xima iucundam reddat, ae sine illa nee sensu silao ctione s, nec ipsa contemplatio suauia est. id ecq; icue d.ctii est a D. Aut ulli ini: b. de ui .no conrucali, cap. x3. Meli esse habete Z cliti suturam, etsi contra- ct in & breuem, cum sanitate si Goliae,m cum labii. Et a Platonem Gorsia et optima esse ualete, scio tarmos si eue, tertiis diuitias possidere nulla fi aude quaesitas. Item , qucd beatitudo collocanda sit in pulchritudine. ,lleditur:quia pulchri.
tudo, quae definitur apta membrorum com p .ficio cum caloris suauitate, uidetur praecipuum hominis Din memum. - - -
Meh, ut praelians forma t communibus lsuis alijs impetri diana iudicetur, de . V
ris uenuitas ipsam uirtutem Stauiorem. amabit. teinq; icddat. uti Latinus P ta senisi auit illo rario ne:
.at saeit. Felicitas non consisti. in b., is eo, potis Huiusce em clussonis uer talem haec argumenta satis ostendunt. P. imunt: Esse hi m: nis eontinet ne anti S co pote: & esse eorporis pendet ab acimo; a q; ipsum eorpus propter animum eli. iicuti maletia propter sermam,&mui umenta propter motoiem' igitur omnia Maa eoi potis ad animi bona tanquam
18쪽
l. de vita beata. Laertia i i de vit. Ca
sicis, picii d q; zd nihil aliud telam debet, in bi Cis cci potis In sita sit. Secum dium: Summum hominis , num nen poteit esse hc mini,& bellu is commune. sed ua se has ni bona corporis. - n iriturio ijs consistit humana sesicitas.
Te. tium. Multa animantia talion sex. pertia corporis bonis homini excellunt: quaedam enim diuturniora sunt, alia r bustiora,alia velocior : ititur si scelicitat constituta esset in bot is coim iis, no piae staret homo di initate finis caetetis animam ibit, Qu.rtum: S mma felicit: sexcludit omne turpitudinis dedecus, εἰ materiam; alioqui idem sit nul esset mi ei &beatus at Mnaeor iis possunt inueniri sint ut et ni vitioisi iv pitudine & insi-inia: eito felicitas non sit in ijs bonis constituta.
Priiratim, qAod felicitas non sit in
voluptate . Cfrra voluptarem peculiariter aduertendum , vatia de illa ex sinisse, . . . . . ,s fatium di. mata . Nam quid: meam ma si isse dixerunt rati; nem hono, neq; malum: Iij , num . Et lxiis non nudi in ea selicitatem posue e r alij quidem in voluptate an mi, qDae ex c .nte platic ne rei uni & acti ne virtutum ii- tui: alij in utraq; δε luptate , an mi inde.
licet S corporis; sc in indolentia, siue dolatum S mi leni :3 .m valuit ater Atque ita se os fle Friculum ais imat Tot quatus . pud Cicer m m 2 de Fin S Seneca in lib. de vita beata. Hic autem error quatenus su niit voluptaterr pro ea quae ad corpus rei tiret , quo in dor aesent εattiniit d putation m , refellitur tum ij, omnii us rationibus, quibus osse umluit,felicitatem non esse in N, nis corporis constitutare, tum speciatim arsit mento illo,quod affert Aristoteles 7.hih. να. II. P mirum quis voluptatis eori cris impediunt prudenti an :st quo vehementio es sunt, eo dei fisit m menti caligit εcstendunt , di latrenis eludi jsari moccupant , animum'; illi cebris in se tuitu. em pei trahunt,di ita dei jciunt,ut ni-A hi mapnum aut excellens molirtur. Vn. de illud Senecae in i b dc vita b la,c. 7.s Voluptatem lae ius inuenias latitatem
isdiem ut s captiuatam csica balnea et sudatotia mi illam, metuatam mero atque vuruento madentem pol bd. me b-iu caram , in medicamentis linuolutam. Deinde eonfii matur idem institutum.
quia tum ii i boni adeptio debet esse si
bilis,& eiusmcdi ut eam non censequa turtiistitia r at multo secus habent vo-B lii piates ror in iis, quae set ait Philo Iudaeus in lib. de C gant. Unum mole primum abblard untur, tunc repente mutaret molium iri spunt in i rabilem: quod Boetius ii 3. de cons m .io 7 ita cecinit. Habo hoe voluptas omnis :
ea 2 o. hi steri t. binon, quandam, qua Philosi phi nonni illi, ad inserendum pii dorem ii quis ipi. risu lupi tibvs uirtutes metiebat ur, pinsebam: in 'ii a voluptas in sella reali, quasi de licita qua diam terina, onsideret, t xii Dcista- mulae sub j eientur , obie Dantcs eius nutum, ut sacerent qui disti imperatet. Cuius etiam tabulae meminit Tullius a. de Fir.
2 ponde:ur argumElis in con rariam partem adductis AR tumenta inhio proposita hume
in in dum explicanda lunt. Ad pri. . Mi. i di edun: 'ummum bonum expeti
propter se ; volu tates autem ultem ea intentione primaria auctolis naturae datas esse tiatia operationum, ut arentis suauis ac promptius munia sua obeani; quemadmodum tal non propter se, sed ad condiendos clivis adhibe tu . itaque voluptates, si ordinare ερ ex primari; illius insuiuu regula appitantur, non Pri pler
19쪽
se,sed propter actionis qui tεtur. Arist. atem loco illo ro. Et hie delecti ione & operationem ex qui delectitio percipitur , non tanquam diis , sed tanquam unumquid accepit. quasi idieeret, ridiculum me quaerere.cur quis opera da dele delectandi, opera i velit: praesertim eum notum sit, appeti tum voluptatibus matii opere allici& deliatri. Ad consrmati,nem eiusdem argumenti dicimus, sum m im miseriam non esse polita
in doloribus; sed in o 3blito seu priua Bitone elux bani, in quo summi stacitas est de quo postea.
Ad Lee uadum negandum est antee Sol. 1. dens. Se ad reliquim a reumenti partem' dicendum: tantum doeoncludere, valetudine ad naturalem huiua vitae beatitudinem& iucundit item requiri, em .demq; ex sententia Platonis inter bonaeorporis principem locum habere ; non tam en in ea selieitatem eonsi stere. Ad tertium t pulchritudinem pratai- Cpuum esse ornamentum, non totius his δ' minis, sed eorporis: ae tametsi rirtutem ipsam decoret, non ideo homini maiorem decoris excellentiam, quam ipsius virtutis actum a templationemq; conciliare .
QV EST IO. III. Vtrum beati tudo consistit in Danimi operatione.
Vm oporte t selieitatem meo qui felix dr insidete , α ex superiore disceptati,n Eeonstet selicitatem no esse
Animi ques eii, i in bonis animi lita sit. Rursusco ait bona , si teneratim loquamur sint tentiae, habitus,& operationes: duo vero priora ad operationem ordinEtur, selicitas asit op te expetatur: utiq; iste redairit, sellaitarε in animi operaticine constere. bd docet etiam Arist. s.l. Eth.
ea. .&lib. Io. cap έ.& lib. 1. Polit.c p. 3.& li x magn. Mar. cap. io . potestq; iade confirmari quia beatitu best ultima hominis persectio: unumq-dq; autem tac . - persectum est, cum in acta extitit, viti- .imus vero actas inius quae operatiqneio . . vendieant, ea ipsa opetat 3. O obiicias tamen aliquis; Bratitudo definitur a R ,etia , status omnium boa rum ag:tuatione perfectus, igitur beatitudo non eo assilit in operatione ,i sed potius iastatu Si quasi habitu . Secolo, si beati Milo ni operatione eonsillece , nenis, nisi cum acta talem edit operitionem, effet Mix appellandus, hoc autem
absurdum est, cum ex eo sequatur, eua dem hominem breui tempore nil bea-itum esse, nunc infelicem, ergo xe. Ter- 'tio . Habitus est persectior γeta, tili turbeatitudo in habitu, no in actu aue operatione eollocari debet. Antecedens probatur; quia habitus est tum priuei iunxactivum, tum finis sui actus; cum ab ha bitu eliciatur actus, ideoque bun ne quentemus, ut illum perficiamus item, quia stabiliora persectioris eonditionis sunt, ut docet Aristoteles 3 .eth e. i. habitus vero ex suo genere stabiliores sunt,
ea hi permaneat, illi cois stim evanescat. Diluti NAd prima hol si resipondendum, ex D. obiect. Th.in I. 1 q. 3 ar. a. Csi beatitudo desint , tur status, lolum iudicari beatum esse in .pitu boni persecti. Itaque propositiis illi; i ii sneatitudo est status, J n6 est egenti alb
imilis .e, sed e usalis, re ibidem anno. tauit caietan', quasi dicta sit, bellitudine eae causamitatus plecti. Ad se cado, ut quis felix vocetur, sat esse versati in actione,Vti ratio preseribit,& vitae huius co itio aul, hi nam imbreillitas i et r. id , attinet ad tertisi argumetsi, quo petitur, inut. 3. . habitus ne an actus pereemor Θ, ais et e- . dum octu simplieiter persectiore esse har bitu primo, quia unum' u dque ut mi--unus depentit, ita excellentioris nam η sectior mieii , at minus dependet *ctus ab habitu, qua contra, siquidem habitus naturalis, de quo loqui muti no nisi per acta risni tu , cum tamen actita absq; habitu elici possit. Secundue, quia praestantius ess id, cuius et alia alius est,.t docet Aristote - . Ies i. phb, . e. i. 'κ. 3 3. 5t I ma n. Mor. c. I. habitus aia propter actualest
20쪽
multiplex diuisio felicitatis. seatitudo si pertratu
eum propter qu idriani optimum. Vm A tiis in locis:&alii contra Seori in . . Aristoteles r. Phys. e. 3: text. Ir d, d. s. q. 4. & s. Henricus Gandauentiem
sinit viii utem dispositionε infecti adeptim ut hoc est,ut ibidem D.Themas interpretatur, qualisa in qua subicctum apte perficitur ia exercendum actum,.qui comparatione habitus uirtutis optimum quidpiam est .Quare non uidetur negandum, actium absolutε praeflare habitus, saltem in naturalibus. Quid vero de supernaturalibus iudieando ut, ouod is sum. r.4s.q. 6. Aesidium quodl. s. aliosq; non paucos, asserentes praedictam beatitudinε sita esse in actu amassimum eluse uisum. Item contra D. Bonaventuram in d.q. s. I. p. dist. q. s. M, Alberi si dist. s. . . mensem. p.q 13.
qui eam collocant in utroq; actu smul, vitellectus & uoluntatis: hoc est, in intui
a quibusdam in utramque partem disim B tirua contemplatione diuinae naturae, α
ari solet, non est huius loci ecnstituere. lis autem, quae contra nostram Uetationem de naturali actu obtecta sunt, ficile respondebit qui dixerit: etsi habitus sit principium actus , & causi aequivoca illius, non proinde nobiliorem en; eum non sit eausa aequivoca principalis , sed
insti umentaria. item licet operemur, ut
habitus pei sciamus a tamen eum tela habitus persectiost gratia operationis, mimore, seu stultione eiusdem. Sententia ἈThomae, quam eius M. stitores multis argumentis confirmat, breuiter e modo ostendi pote . Beatitudo formalis nihil est aliud, quam ad ptio & possessio finis ultimi r atqui sola clara Dei uisio hoe sibi uendi ea tr erto ea sola est beatitudo. Maior in confesso est apud omnes: eolligiturq; ex illis uerbis . Corint f Sla currite, ut comprehen
ut uidelicet promptius &suauius opo C datisi & r.Timoth. 6. s Apprehende use
rari possimus, ratum manere,finem habitus esse operationem. Ad secundum diarito,cum Richaido in . d. s. in I. eris. quaest. . pronunciatum Aristotelis intelligendi cet eris paribus: quod in re proposita non euenit , ut ex d:ctis constat, eum operatio aliunde maiorem habet is ictionem.
Inqvinam operatione selisitas p
V τ autem doceamus,in quana operatione beatitudo Gsistat, animaduertendum est, beatitudinem duplicem esse: supei naturalem & naturalem. Rursus utramjibet harum bipartito diuidi nimirum: supernaturalem, in eam quae ad hanc moralem uisam , Et in eam quae ad aliam uitam pertinet: item naturalem, i a speculativam di pra cam . Super naturalis beatitudo quae in alia uisa obtinetur, consistis in intuitiua diuinae naturae contemplatione: ut sentit D.Tho.3 contrarent. cap. as.& 26. Si quodlib. 8.ar. 3ν. eiusque sectatores πι-
Coll. Con. in lib. Eihi . tam aeternam. JMinor probatumquia uotumas non est potentia apprehendens, sed appetens: & eius actus non est apprehensio, sed inclinatio qua trahitur ad νε amatam: hixta illud Diui Autustini lib. 3. Consec cap. ν. Amor meus pondus meum . J Intellectus autem est potentia apprehensua, ouae ex suo peculiari modo operandi trahit ad se obiectum, sibi- clite presims stelini si possidet. Er o &e. H Item: summa beatitudo consistit in operatione omnium persectissima; sed intuitiua eontemplatio diuinae essentiae est et huiusmodi r igitur in ea summa beatitu . eosistit. prodatur assiimptio:primum, quia potentis,a qua elicitur nempe intellectus,est omnium nobilissima: ut docet Aristoteles io. Ethi. p. 7. Sc s.quod ex quoque suadetur,quia obsectum intelle ctus est fimplicius si abstractius obiecto . uolsitatis; cum intellectus perfecto actu p feratur in rem, abstrahendo ab existen- tias; uollantas vero actu perfecto nihil, nisi eum ordine ad existentiam, appetat:
nemo enim pecuniam , v. s. nisi ut eam possideat,optat amatve.
Quod ad silpertiaturalem huius .iret η Vt Mobeatitudine spectat, cum istiusmodi beatitudo sit tendentia quaedam id sui-- u nua illam selicitatem, de qua proxime iv ut