장음표시 사용
11쪽
s De Veruate. VII. E eontrario Catholici nonnulli Theologi nonisnobiles, ut Estius, aliique, non solum in singulis partibus sacram Scripturam docetit inspiratam esse divinitus quoad sensum, verum etiam quoad ipsa verba. Alii tamen post Bellarminum putant, exceptis fidei mysteriis, quae humanam superant rationem, in quibus verborum mutatio errori obnoxia esse posset, an reliquis quoad sensum dumtaxat inspiratam esse Scripturam i erba Vero sacrorum delectui Scriptorum permissa.
Ostenditur , Sacros Scripturarum libros fuisse singulis in partibus saltem quoad sensum dioinitus
Ado. I. Quinam scripturarum libri in sacro recensendi sint canone, dicemus inserius; nunc de iis disputamus, qui a Catholicis pariter, atque ab haereticis sacri atque canonis existimantur. I. Inspiratio autem, ut in Lib. II. Cay. a. advertimus tria complecti potest, i. ' scilicet revelationem antea ignotae veritati ; Divinum quendam assatum, si Ve impulsum. quo a Spiritu Sancto incitatur animus ad ea scribenda, quae Deus dictaverit, quamvis antea non ignota, ut majori, ac supernaturali certitudine res Scribendas cognoscat, nec ad inutilia dilabatur; 3. ' Praesens Dei auxilium, sive ut Scholae aiunt, adsistentiamne in scribendo erretur. Perspicuum est autem, Scripto res sacros non in omnibus divina indiguisse revelatione, eum multa vel suis ipsi oculis viderint, ut Moses AEgyptiacas plagas, vel ex fide dignissimis testibus accepe-
Titit, ac traditione certissima, ut Lucas Historiam Evangelicam Luc. I. a. Contra vero solam non sussicere adsisIentiam. ut liber aliquis inspiratus existimetur, non minus manifestum est , cum et Conciliorum canones Spiritu Sancto adsistente conditos et profiteamur , et Credamus, neque tamen propterea existimamus inspira- . tos esse divinitus. Reliquum est igitur, ut Cum sacros
libros a Deo inspiratos esse dicimus, saltem eos Deo et impellente et adsistente intelligamus esse conscriptos,
12쪽
DDinarum Serlatur. 9inno et revelante ea, quae nulla humanae intelligentiae vi cognosci a sacris Scriptoribus poterant.
rei Seripturarum libri dioinuus inspirati sunt quoad singulas eorum partes , saltem quoad sensum.
Prob. I a. pars. Nonnulli priorem hanc prost. Partem directe ostendere instituerunt, demonstrando Sei licet , eos libros esse genuinos'; ex quo Consequitur, Veras esse prophetias , atque miracula , quae in us enarrantur ; quae cum nouulsi a Deo patrari possint, atque in confirmationem mendacii fieri nequeant, hinc libros ipsos divinitus inspiratos esse concludunt. Quae quidem ratio si cui placuerit, putetque meliorem pD terit eam ex variis coIligere nostrarum institiationem locis , in quibus breviter quidem , sed quantum satis esSeputavimus . pertractata est. Sed quia aliquanto videtur prolixior, juvat rem breviori via, et ratione demonstrare.
illi igitur libri divitii ius inspirati sunt, quos Religio
evidentissimis signis a Deo revelata , atque iustituta , ut divinitus inspiratos , imo ut doctrinae totius Suae fundamentum , ac regulam habet ; si enim id falsum esset, jam rcligio , quae id docet salsa esset , neque a Deo revelata. Atqui Christiana religio evidentissimis est signis a Deo revelata , alque instituta , ut suse Lib. I. ostendimus , eademque sacros l ibros , ut divinitus inspiratos totiusque doctrinae suae sundamentum habet , ac regulam. Ergo. Prob. 2a. pars. I. Si vel una Scripturarum parti cula non a Deo inspirata, sed humano ingenio com Posita existimetur, nutabit omnis Scripturarum auctoritas , nullaque erit pars , quae hanc calumniam scr- re non possit; ideoque inutilis prorsus revelatio esset; cum semper homines fluctuarent ambigui , utrum aliquid revelaverit Deus , an homines commenti diut. Aut ergo in omnibus partibus inspirati sunt libri Scri-Plurarum , aut in nulla. Falsum cst posterius, ut mPriori parte Propositionis evicimuS. Ergo
13쪽
Io De Veritate Prob. II. contra haereticos , qui libros quidem Soipturarum divinos agnoscunt, sed non in omnibus divin tus inspiratos esse docent. Apostolus de universa Script ra M. Tim. IV. 16. omnis. inquit, Serimura dioinuus insρirata utilis est ad docendum etc. Patres vero unanimi consensu docent, Spiritum Sanctum disse Scripturarum. auctorem , qui eas dictavit; sacros vero Scriptores esse veluti ejus calamum , et manum. Unde Chrysostomus
nom. I. ad Pop. Nec illas , inquit , quidem , qu σtenues esse putantur , Scriρturarum sententias praetermittamus ; nam et ipsae de spiritus gratia sunt. Ergo, Prob. 3 a. pars. Ut aliquid ab aliquo dicatur in spiratum, atque dictatum, saltem quoad semum i
spiratum esse necesse est si enim ne quoad sensum
quidem inspiratum sit, nullo pacto inspiratum esse Putandum est. Utrum antem Scripturarum divinarum libri omnibus in partibus inspirati sint quoad sensum dumtaxat , an etiam quoad erba , non adeo exforata , atque expedita controversia est; cum Estius , aliiquo viri doctissimi defendant posteriorem partem, Bella'ninus , nostra quidem sententia verisimilius , priorem: excepi is tamen iis Partibus , quae mysteria continent sublimiora , in quibus, quia verborum mutatio senSum etiam mutare poterat, etiam verba divinitus inspirata esse existimandum est. Vide quae diximus Lib. II. C . 3. 3. 2. Nunc enim , quod in hac Dissertatione praecipue propositum habuimus, adversariorum,
Re tantur adoersariorum objecto. Obio. I. Non satis accuratam creationis descriptionem instituit auctor Pentateuchi , quem adversari. Moysen esse uolunt, quorum tamen stultitiam Lib. II. Cay. 3. 3. consutavimus , Silet enim de creatione materiae ex nihilo , sed ait dumtaxat Crearie
Deus , quo Verbo utitur etiam ad explicandam rerum productionem ex jam extatile materia. Noti meminit creationis Angelorum aliarumque rerum etiam
visibilium. Ergo non videtur opus illud Spiritu Sancto diguum. Ita sere olim arguebat Iulianus apolata.
14쪽
DioInarum Scriptur. IIU. Dist ant. Non salis accuratam instituit descriptionem, hoc est quae Philosophorum curiositati satis saciat,
transeat. Non satis accuratam , id est noti satis aptam
ejus proposito, neg. Non ergo propositum habebat Moyses Philosophicam de rerum principiis instituere
disputationem , sed homines erudire , ne Creaturae ser
Virent potius , quam creatori. Id satis exequitur verbis illis : In principio creapit Deus caelum , et terram, quibus verbis quidquid caelo , terraque continetur , ipsosque Angelos , imo ipsam. materiam complexus est , ideoque verbum illud creapit in cxordio Genesis de creatione ex tithilo semper Hebraei intellexerunt, ut Lib. V. Part. I. diximus ; licet aliquando usurpe tur pro rerum sermatione ex materia iam extante. Ita rillus Alex. Iuliano respondit Lib. II. coni. Iulian. OHie. ΙΙ. eum. Voltu irio Auctor Pentateuchi Cosmo-goniam suam mutuatus videtur a Phoeniciis. I. R Etenim ait: creapit Elchim caelum , et terram , quod uomen Ethoim plurali numero Deos minores significat; a. 'ait: terra autem erat inanis , et pacua : sed in Hebraeo est: thohu hohu , quae verba significant Chaos veterum; 3. V ait, Elohim sex diebus chaos digessisse iuhanc, quam videmus mundi molem. Haec autem erat Cosmogonia Phoenicum, ut patet exSanchuniatone. Ergo.
Neg. ant. Ad Ini. Vox Elohini plurali numero, cui verbum singulare creaoit adjungitur, vel obscure Significat plures in una tiatura personas, ut Lib. IV diximus , Vel ipsam potentiam, sapicntiam , et sortitudinem Dei. Absurdum vero est, Moysen , qui unum Deum ubique praedicat, plures Deos somniasse. Adeo vero evidens est, vocem Elohini plurali numero unum Deum significare, ut etiam iis in locis, in quibus Moyses unum esse Deum inculcat, vocem Elohim adhibeat, ut Deu ter. IV. 35. Deuter. VI. et alibi, neque hoc ab Hebraicae Iinguae ingenio alienum est, cuius Valde igilarum se prodit volt atrius. Sic L Reg. A XVIII. 13. cum Pythonissa Samuelem; ejusve umbram vel imaginem vidisset , ait ; Vidi Elohim ascendentes de terra unum tamen Samuelem viderat, subdit enim : Vir senex ascendit, et ipse amictus est pallio. Ad um. thohu, pebo husignificat, terram suisse incompositam , cum Primum
15쪽
va . . De Veriistri creata est. Ad 3na. Absurdum est Moysen sex creationis dies a Phoeniciis didicisse , tum quia scripsit antequam terram Chanhan attingeret ; tum quia nutia Ium est Ρhoenicum monumentum myse antiquius. Ipse Sanchuniaton , si vere extitit, quod eruditi nonnulli negant , longe est Moyse posterior , ideoquente potius Cosmoroniam sua in ex libris Mosaicis foede Com sitis Informavit. Vide Nonnotuiti in Dictionario. Objic. III. In ipso sui operis exordio Moyses Pu-guautia loquitur. Ait enim, extitisse lucem, ac tene Dras ulein ac noctem. antequam esset Sol , quem quarta tandem die cum ceteris sideribus Creatum esse tradit ; quod quidem manifeste repugulit, cum a Sole Pso dies . noctesque distinguuntur. Ergo et . Neg. aut. quo nihil adversarii excogitare poterant usulsius. Primo enim die ait Moyses, creatam esse lu-Cem i sive ignis elementum , prius in universa materiae massa ui adequaque dispersum, tu locum unum fuisse ma-gua ex parte coactum. Porro ex hoo igne , ex quo nouPoterat non emicare lux, dies noctesque discerni pote- aut, VcI quia ignis ipse circumagebatur circa tellurem,
Vel quia sin Coperui cana hypothesi ) tellus ipsa circa
a xem rotabatur. Ex hoc autem ignis elemeato quarta me Sol , sideraque celera sormata Sunt. O M. IV. Luua diuitur a Moyse luminare magnutu. Atqui hoc salsum es t cum stellis, quae dicuntur Fxae, onge illain esse miti rem, Ρhysici demonstrent. Ergo. Dist. maj. Luminare magnum quoad sensus nostros, quia telluri vicinior est; et quoad lumen, ex quo Iumitiare dicitur , quia magis lucet ipsa lumine Solis, quam omnes stellae lumine suo, conc. Luminare maius quoad molem , neς. objic. U. Descriptio Paradisi Gen. IL evidenter ab- Surda videtur. Ait enim auctor, fluvium emanasse de loco poluptatis ad irrigandum Paradisum . qui inde dipidiciar in quatuor capita, nomen uni Phison , qui σι uit omnem terram moliath, ubi nascitur aurum, et δω ιnoenitur bdellium , et lapis onychinus. Et nomen fluvii secundi Gehon, Use est , qui circumit omnem terram . Et opiae: nomen. pero supii tertii Tigris , Madit coutra Asbnios. HuMicis autem quartus lassDiuitig Cooste
16쪽
ςst Euphrates. Porro si Gehon terram Tthyopiae cir- eum ibal , non alius esse poterat , quam Autis. Quis autem patienter audiat, Nilum , qui ex inierioribus Africae regionibus oritur, eandem habere Scaturiginem, quam sumina Asiae Euphrales, et Tigris , quorum
scaturigines vicies centena millia. Passuum circiter a
sontibus Nili distant 7 Ergo. Ita Voltatrius arguit iuDictionario , et in Quaestionibus Encrclopeii. U. Neg. ant. Quod erit m a junt. Gehon suisse Nilum,
absurdum est adversariorum cerebro excogitatum, notia
sacro Scriptore positum, qui certe super Nilo natus longe melius, quam adversarii, Sciebat, cum ex interiori Asrica oriri ; quamvis no uti ulli interpretes ex antiquitatis
imperitia Gehon esse Nilum crediderint. Sed Moyses ait Gehon circuisse omnem terram Chus, quam Vulgata vertit AEthyopiam, quia AElliFOpia , sive terra Chus, duplex erat. altera iii Asia, quam circuit Gehon, sive Araxes, qui terram Chus alluens, in mare Caspium se exonerat ; allera in Africa . Inst. i. ' Ait Moyses, flumen Phison circuisse regionem moliath, ubi nascitur aurum, et invenitur bdellium , et onyx. Atqui Hepilath non alia est, nisi ea ,
quae hodie dicitur Minoesia, quam alluit Phasis sive Phison; quae quidem regio a paucis habitatur barbaris ,
qui vivunt rapiendo aliis aurum, Don Suum praebendo. Ergo By. Trans. min. ney. Cons. Quae cuim hodie Mingre-lia dicitur, atque a barbaris habitatur, ea est, quam Cholchidem dixere veteres, auro foecundissi triam, lapidi-husque prctiosis. Et quamvis a barbaris hodie habitetur- sertilis tamen est ejus soli natura, licci barbari rapto vi-
Inst. χ' Nullus est ubique terrarum Iocus ex quo oriantur Tigris, Euphrater, Phison, et Gelion. Neque duo ista flumina Phison, et Gehon, quaenam sint, constat. Sed quaecumque tandem esse fingamus, non Oriuntur ex fonte uno cum Tigri, et Euphrate. Fictitia igitur est Paradisi descriptio. Hinc nonnulli, iique doctissimi viri, ejus silum invenire desperatiles, asseruerunt, non fuisse locum aliquem corporeum , sed scr allogoriam intelligendum, ut docuerunt Philo Iudaeus ei Origenes. R. Barce 'ha illuni ponit trans oceanum. Alii
17쪽
Babini in caelo, vel inter nubes, aut in globo Itinae, Geotius in Babylonia, Maloenda in India orientali. Cax Dinus , Scaliger, et LIMetius in confluente Tigridis, et
Euphratis, a qua sentcutia non rnu Ilum recedit P. Lamyin Apparatu, Calmet in montibus Armeniae, ubi scalu
rigines sunt Tigridis, et Euphratis. AIii alibi ponunt.
Ili 'c ulla sententia dissicultate caret; cum tamen si vera
esset Modisia descriptio, omnis dubitandi ratio facile sol veretur; inspiciendo scilicet quatuor illorum numinum originem, digito indicari posset Ρaradisi illius situs.
v. TransEat ant. Neg. cons. Dixi Iranseat ant. quia
quamvis demus , nullum esse Iiodic in terra Iocum, tibi ad amussini quatuor illorum numinum originem veluti digilo demonstrare possemus, non inde cimitur . sictiliam esse Moysis descriptionem, eum telluris facies non solum diluvio immulata fuerit. verum etiam post diluvium terrae motibus, aliisqe magnis naturae perturbationibus, quae ipsorum numinum cursus averterunt. Sed Non concedimus , nullum esse locum, in quo illorum suminum originem, situmque Paradisi satis probabiliter definire possimus, ac proinde negamus, Paradisum fuisse mysticum, aut in globo Lunae. Nam si cum melio eum ponamus in confluente Tigridis, et Euphratis , qui secum conjunguntur , ac deinde sejunguntur it Tum, antequam in sinum Persicum se exonercnt, satis Constant quatuor capita, sive quatuor brachia fluminum; 9uae ante conjunctionem Phison, et Gehon, postquam alcrum Sejuncta sunt, Tigris et EuPhrates appelluntur. Si vero cum Calmeto Paradisi situm statuamus in
magna illa planitie , quae est in Armeniae montibus, adhuc probabilius Paradisi desiniemus situm. Ait enim Moyses , fluvium irrigasse Paradisum, atque inde, sive extra paradisumi dividi in quatuor numina. At haec regioni illi conveniunt, quippe ex aquis eam plauitiem irrigantibus, et per montium radices penetrantibus oritur Phasis, qui sine dubio est Phison, et circuit Colchidem, auri apud veteres, gemmarumque abundantia cele-hrem. Deinde Araxes, qui dici potuit Gehon propter
rapidum cursum. suctusque resonantes, id enim nomen Gehon siὀnificat, ch cum iique terram Chus, et in mare
Caspium influit: tertio Trigris, qui Assyriam alluit,
18쪽
Dipinarum Scriptur. 15 eamque dividit a Mesopotamia: denique Euphrates eu-jus cursum utpote notissimum non describit Moses. Vide eundem Calmet in Dissertationibus, et ita Commentario , ct Dictionarao, et Iluetium de situ Paradisi. Inst. 3. V Si vera haec essent, homines e Paradiso, oluptatis depulsi , suissent iterum post peccatum in eum reversi. Patet enim hodie in ea Ioca aditus. Atqui ait Moyses , posuisse Deum Cherubim , qui homines e Paradiso arceret. Ergo. Dist. maj. Fuissent reversi postquam paradisus ipse omnino pessumdatus, ac destructus est diluvio , conc. Tunc enim noti erat amplius Paradisus , sed Iocus tantum , ubi ille suerat. Fuissent reversi cum adhuc esset Paradisus ille , a quo Deus homines prohibere voluit, ne de fructibus vitae comederent, neg. . Inst. 4. Lignum vitae in Paradiso , seu arbor, cujus
fructus homines sacerent immortales , videtur absurdum. Praeterea quid sit Cherubim cum flammeo gladio, atque versatili ad custodiam ligni vitae a Deo Positus, invenire adhuc , et desiuire non potueruiat
interpretes. Ergo. U. Neg. ant. Si enim hodie ex terra maledicta tot plantae prodeunt, quae ad servandam. aut reparandam sanitatem mirifice Valent; Dumquid contradictionem involvit, poluisse Deum ei arbori nativam tribuerc viris
autem , qua hominum vigor ita servaretur, ut a sera Ctule, atque a morie essent immunesZ praesertim cum
ad vitam immortalem supernaturali gratia tandem transferendi essent. Sed quamvis Don desint, qui virtutem ejus arboris naturalem suisse affirmaverint, multi tamen volunt suisse supPrnaturalem; quod omnino dissiculi alem destruit. Cherubim vero, et flammeum gladium , ne Iongiorem instituamus dispulationem, commode intelligere possumus Angelos visibili specie igneis velut ensibus armatos, atque terribiles, qui homines e Paradiso prohiberent, donec speciem ille suam omnino amisit. Vide Calmet, atque Estium in Comment. Inst. 5. v Saltem lignum scientiae honi, et mali contradictionem involvit. Quomodo enim fructus aliquis
scientiam in metite hominis parere poterit Z Ergo. Ita VolIairius ibid.
19쪽
s. Lignum scientiae boni, et mali dictum esse ab ense eta , quia diabolus eam scientiam hominibus promis rat, si eo fructu vescerenturi, quo gustato, homines magnis a Deo bonis ditati, magna mala experti sunt. Pere erimentum Poenae didicerunt, quid interesset inter obediensiae bonum. et inobedientiae malum, ut inquit
Augustinus Lib. VLII. de Gen. ad liι. eaρ. 6. Objic. VI. Ait Moyses Gen. I. 27. Crearit Deus Eliatim ) hominem ad imaginem suam : ad imagianem Dei creaoil illum , masculum , et feminam crearit eos. Addit vero Gen. O. a. mdemtes filii Dei,uius hominum quod essent pulchrae, accuerunt sibinxores east ei l. Atqui hic videmus, indicari plures Deos, nempe Mohim , cosque corporeos mares , et semium, q'ippe homo corporeus ad eorum imaginem masculus et semina creatus est i mosque ipsos uxoxes ex hominibus accepisse . quod etiam Gentiles somni runt. Ergo. Ita ratiocinatur Voltatrius, cuius ineptissimas nugas quia libenter audiunt increduli 3 ideto eas inviti proponimus; quamvis nos pigeat improbissimi
istius , ac perditi nehulonis mendacia commemorare.
v. Neg. min Imago enim Dei non in corpore hominis est, sed in animo, ideoque ait, virum, et mulierem ad imaginem Dei statos esse, quia in utroque animus rationalis est. Fuit autem Dei, sunt filii, ac nepotes Seth, qui ex sua sancti late desciverunt, uxores sibi ex filiabus Cain accipientes. Vide Nonnouum in Dictionario, Calmet, aliosque passim interpretes. O D. VII. Formatio mulieris ex costa Adae dormientis, et locutio serpentis cum muliere, sicut et lo Cutio asinae eum Balaamo Num. XXII. 28. sabulis Poetarum amnia sunt, atque similia ; ita ut Christiani nonnulli doetissimi, ut Origenes, et Caietanus, ad metaphoram ista detorserint. Ergo. v. Neg. ant. Μerito enim Origenis, et Coerani, doctissimorum quidem hominum, sed tamen hominum,nb omnibus' est explosa sententia ; cum nihil ea, quae in objectione posita sunt, absurdi habeant, si ad litexam intelligantur, quamvis sub literae eortice spiritu Iem etiam .sententiam claudant. mpam quidem ex latere Adae dormientis formavit Deus ad significandam
20쪽
IJesesiam ex Iatere dormientis, scii mortuI ChrIsti ex tituram. Serpentem autem loculum csse, ait Scripturaὲ mora naturali inrtute, sed a Diabolo malum, qui eo tamquam 4nstrumento usus est; unde dicitur Dan. VIII.
4. Πω hremicida erat ab itii io. Asinam vero Balaam a Deo ipso, vel ab .Angelo: Protinus, inquit, asteriait
Dominias os asinae, et lociata est. Fabulae potius poetarum, qui libris Mosaicis longe posteriores sunt, a veritate foede ad ipsis deserniata oriri potuerunt. Inst. Si ex costa Adae Meoa formata est, vci Adam prius costam habuerat supervacuam. quod sapientiae
divinae repugnat, vel postea monstrosus exiitit, ac mutilus, quod absurdum est. Ita utilis vero, Deoque indiguriopcratio illa videtur, cum ex costa utia integra muli crformari non potuerit. rgo. . U. Nec Adam costa habuiise supervacuam , nec Post Geoae formationem fuisse monst usum, cum Scriptura B perte dicat, Deum supplevisse carnem pro ablata costa,mo est costam aliam carne indutam supplevisse, quod/psi aeque suit facile, ac corpus integrum ex limo terrae Cori innare, et ex cosia illa una, adjecta etiam nova Dialeria, integrum formare mulieris corpus. Inst. 2.μ Non habet serpeias, sicut nec usi uias orga ualumanae voci modulandue apta. Repugnat igitur naturae rornm eorum locutio.
H. Dist. Cons. Repugnat naturae rerum locu lo ex na rurali eorum animalium virtute, co- Εx motione sDiritualis substantiae, quae illis tamquam instrumentis usa CSt, nego Si cuim homines machitias quasdam ita assa-Dre formare pol vernnt, in humanam vocem, in Verba Proserrent, multo magis Angelus in ore serpentis, atque S nne Ita aerem ciere, ae modulari potuit ut Dave, Verbn loquerentur. Vobto. VIII. Tota historia iudicii, quod Deus Doκ
peccatum Instituit Gen III. sabulosa videtur. I. V Deus cleambulabat ad auram Post merid em quaerebam. Α-uam, clamans : Adam ubi es Z quod immensitati, scieniae, ac spirituali Dei naturae repugnat. 2.9 Deus seT-Ρeuium dami at qui utpote a Diabolo motus, nil illi caverat. 3 Poena, usa etini damnasse dicitur, in- βε ra scriptoris et miluiniis historiae Aus. TOm. I. a