장음표시 사용
51쪽
De congressu Planetarum cum se fixis. Item. De 'ventis terraemotibus, eorumi proba
MEMBRUM II. De essembus marum cum Sole iunctarum. IMI O JOJ-3O6MEMBRUM III. De congressibus sellammmarum cum reliquis Planetis. pag. 3 7 3Q8.
De iucundis praenuntiis is praesagiis
pluuiarum aerasis mutatismum. pag.
3i8319 32O. De recentioru obferuatiouum pro iis, tempestatum,*etorum,pluuiarum .rieris mutationum: Item de quibus dum miris accidentibus a Mntis causatin pag. 32 SUBN MBRUM I. Praesagia tempestatum pluuiarum exd postione Solis in Luna. sua. 2 Mutationes a s redi postisne Lumeis aliarum flesiarum. pag-ῖ Mutationes aeris a taminis, fulgoribus nubibus. pG 323
De Planetologio nouo quo omnium planetarum motus compendiois exhibentur. pag. ῖ24.e ηκα.
quibus partibus coui et Planetologium: . qualiter lani etiam motus Plan tarum abrique ratis haberi queant.
52쪽
De varia Systematum & Hypothesium constructione. C A p V T PRIMUM. De definitisne π militate Actronomia: Item de quorundam
te mincinum , linearum, circulorum oe motuum explicatione. testu rutatur caer explanat . que Pelpermonem, Mi per congrua instrumenta, obfitiationibus de caelo ipso δε- semptu absiluit. Primo namque a strorum peritus, motus coelestes scrutatur; diligenti & artificiosa inquisitione ubi multas motuum apparentias aquirendo &colligendo : deinde hypotheses fingit & excogitat, quibus apparentias & obieruationes suas demonstrat,hoc est,quibus reddantur verisimiliter apparentiarum dictarum rationes, & causae, ita ut etiam alij,eas non tam intelligere, quam addiscentibus commodὸ tradere possint. Tandem dictas sic constitutas, & geometrice examinatas hypotheses vel numeris, ratiocinando expendit,
T a notioribus, ad ignota facilius procedamus, quibus caetera in Astronomia
tradi , & intellisi haud possunt, prius &quidem semel pro semper explanare necesse erit: utpote sunt, definitiones Astronomiae, Motuu, circulorum, & linearum, passim in hac domina occurrentium.
Itaque ahisinu Apronomia nitaliadest, quam δε-
53쪽
vel eas per certa, &iucunda instrumenta aut machinas artificio se , aliorum sensibus exhibet dc representat, e quibus etiam absque obseruationibus,praedicti motus ad omnium temporum differentias, facillime & iucunde simul venari possint. Itaque summae utilitatis &maximi usus est, stipaeras coelestes, cum ipso coelo recte & geometrice delineare: cum eae Vero coelestium orbiu typo, omnium orbium, errantiumque siderum situs & motus,multo facilius addiscantur, quam ex coelo ipso. Sicut enim ex globis astronomicis, terrae, maris,& aliorum locorum, motuum que stellarum fixarum situs clarius quam e X terra aut coelo ipso conspiciuntur; sic quoque planetarum, δc errantium , coeli & sphaerarum motus, rectius δc melius ex typo quam ipso caelo comprehenduntur. ius rei ratio est, quod ci culi circa coelum, dc terram desccripti, non sint realiter oculis
conspicui, sed sola imaginatione
comprehendantur. Principium itaque Astrono mi , constat ex coelestium motuum obseruatione, eorumque
de coelo ipso desumptis apparen-lijs: medium vero &progressiis, hypothesibus habetur: finis denique ex cognitione motuum ad omnia temporum differentias, partim numeris, partim instrumentis congruis acquiritur:
Est itaque haec scientia si per a
antonomasiam, & excellentiam definiatur inter naturales disci- si ire iplinas omnium certissima de di-
gnissima: tum ratione certit si libro in
marum demonstrationum, qui- ἔπι.bus abundat, cum etiam ratione
obiecti nobilissimorum corporum coelestium t hinc Hebraei
astrorum contemplatores, merito vocant Schamaim hoc est caeleia a Iro stes keu caelos finios, es animatos terro-stres; quod quali caelos 3p1OS in bis. suum paruum coequm,hoc est,caput dc captum cogant,& per stellarum situm,mensium & Annorum stata tempora Solis dc lunae deliquia,mutationes aeris, 3c infinita utilia ad vitam humanam nobis designent. Est autem Astronomia duplex, naturalis licita dc honesta una: Iudiciaria, & damnata at- o litatis, que illicita altera: Illa est, qRe ex
astrorum axime Planetarum motibus, ortu cir occasiu coniuncsione, ex diario earundem aspectu, de futuris elemento rum, maxime aeris assectionibus ex effectibus cometiat, de quibus mu ita Aratus quem S. Hieronymus vertitὶ & alij &c. H. ec iudiciaria quam iam supra reiecimus in epist. ad lectorem , qu e ex tr
rum es planetarum maxime, ortu,θα
se, es comunctione iudicat de futuris alibero arbitrio bominis dependentibus, abripue bu mutus casibus mmd etiam de rebus praeteritis, estque per se mala Sc illicita, nec non ab ip met summo , & sanctissimo
54쪽
s, . Astronomo Abrahamo, simili aut prospera: Si dicunt prospera η' confusione lepido astu, & modo & fallunt, miser fies seustra ex-ν iarita explosa, atque illusa, teste Cedreno pectando: si aduersa dicunt, &ex Iosepho: Nam cum Magi & Α- mentiuntur, miser fies frustra ti-strologi quidam necessitatem mendo.Si Vera respondent,eaque Astrorum ineuitabilem assere- sunt non prospera, iam inde ex V - - rent , instinctu & monitu Abra animo miser fies, antequam e fa-hami,Rex vinctum quendam,et- eo fas. Nullo ergo modo uten- iam pridem ignibus adiudica tum,&damnatum Reum, produci,& Astrologos ex figura calierecta edicere iubet, qua mortenam dictus Reus esset periturus quibus post longam deliberationem afferentibus incendio di Rex eum in eorum conspectu aqua suffocare iubet: sicque Abraham confutata eorum infama , hominem fato quidem natalitio &dum est Astrologis. Quibus praemissis nunc ad motus quos Astronomus considerare potest
sua culpa obnoxium ; tamen illi unus quem antiqui & plerique quem ipsi praedixerant morti ob etiam moderni, attribuunt pri-libcrtatem arbitri)ὶ non necessa- mo mobili ab oriente in occi-rio subiectumstiacillusione mo- dentem quem primum &diur- strauit, atque uti homines supe- num vocant) quippe qui spatio
riores, Brutis pro libitu utuntur; M.horarum aequaliter,& pari ce-Prm . ita quoque hominibus Deum, & leritate absoluatur ; cuius benefi- Dei vicarium Magistratum,sub- cio motuque diurno,Sol,Luna,&ditis imperare posse ostendit: ita- omnia sidera quotidie semel inque detestandum esse eorum er- mundo oriri dc occidere credun- rore,qui fatali necessitate, astro- tur. rumque influenti js, sua peccata Alter vero & secundus dictus, suis ..excusant,palam,aut tacite,neque quo sider maxime errantia, con- minus illorum qui astrorum in- trario motu ab occasu in ortum fluxu prouidentiam Diuinam in certis temporibus volvuntur, siu- uniuersium tollere nituntur, hoc per proprios axes, & polos, praefi- exemplo Abraham nos edocuit. nitas reuolutiones suas, &circu- Profecto Phavorinus, Astrologos los perficientia. iudiciarios scito dilemate , per- Horum motuum nos priore ηιμε stringere solitus est: Aut aduersa, relicto, qui ad alteram Astrono - , inquit, Astrologi euentura dicut miae partem qu.ae est de primo uassam Pars I. Α Σ mobili Disiti su by Cooste
55쪽
mobili, ac sphaera) pertinet;de hoc
tantum secundo in praesenti tractatu & libro agemus et eumque quam facillima,&lucidissima hypothesium speculatione, non solum intelleetus,verum etiam cor poreis oculis iucundis, & perpetuis instrumentis in planum proiectis, trademus: is enim prout superiore est nobilior, ita etiam eo multo est obscurior & impeditior,tum propter varia,& admiranda phaenomena,& apparentias Siderum, perpetuo motus comittantes , chira etiam propter tardas, Qua dican- dc inexpectabiles quorundam Plaris i. netaruna reuolutiones,&progressus; enimvero, secundorum mΟ-bilium seu Planetarum, singulos motus, qui nobis alioquin ino dinati,& inaequales apparent, se si in se ordinatissimi plane, &aequalissimi sint j ita perpetua aequalitate, & costantis simo ordine conciliare neces le est quemadmodum sane summa coelestium &perfectissimorum corporum perfectio postulat, natura suadet,&ratio dictat, experientia urget) ut
non tam apparen S inaequalitas, paucissimis excusari, & demonstrari, quam tuto ac perpetuo citra errorem colligi, Venari, atque praedici, exhiberique etiam oculis
possit: id quod pauci sane hactenus praestiterunt; quin suis hypothesibus non semper aliquiὸ aut nimis superflui,adesser, aut exacta
conuenientia cum phaenomenis deesset. ι
netarum bipartitur unum dium, alterum Verum Vocant, quorum uterque certa linea te minatur.
Medius quidem , linea med J Mediis, ct motus Planetae,vel Epicycli, in dicatur .& venatur. Et haec linea z. . ianil aliud est, secundum antiquos, πιμη ἡ πι& Tychoncira,quam radiuε rectus a centra minuti, Phue ad Zodiacum protractus aequi iustum lineae a centro aequantis exeunti ad centrum Epicycli. Secundum nostras vero Hy- Sι di potheses,Phc radius nil aliud est, quam linea recta, ex centro Hro D sivi que quid sit. Planetarum orbis excentrici, Prique ad corpus Plmetae in Zodiaco, protracta. a... tHinc medius molus Ptinetae, es arcus
a principio Arietis, 2 sque adium dictas lineas ctimputatus Iecundion Agnorum
Hiem inseo excent ιω. Linea altera,Peri motus nuncupata, lania veri est Perum motum Planetae te minans. ιη in 'Secundum Ptolomaicos, & Tychonem , est radius rectus ex centro mundi per corpus Planetae ad Zodiacum protructus: Verus motus, ab . Y 7sque ad hunc lineam computatus. ras Pun
Secundum nostras vero hypotheses. Hic radius, est linea ex centro antiqua, diaci mobilis, ad corpus Flarietae U. que protracta, γerum illius locum in iam ditio mobili Zodiaco iudicans: γerus itaque motus Pim secundum nos, a principio Y huius circuli, Viue ad rari M.
tum dictuin buram computatur. tua Planeta
Linea Peri motus Epis cli est focundum antiquos, quae a centro mundi Lima rar,
per centrum Epic cti ad Zodiacum protra I
56쪽
mas eius protrahitur. Hinc verus motus Epi- με cycli usque ad hanc lineam nu
c vi,um Centrum meAm Planetae, est arcus minum Zodiaci a Iura auxis ad lineam me lynmotus Epicycli computatus. Centrum γerum aut quatum 'vero est arcus a linea an is, γέ ead lineam Ni i motus Diocli numeratus.
flux lix Aux quoque duplex est apud q veteres, vera, & me)ia: Haec quae media Diocli dicitur ) linea a centro AEqitani Hier centrum Epicycli protrilla ostenditer: Sed illa, & vera, linea a centro mundi, per centrum Epicycli δεμ nitur aux autem in s cunda significatione es unus Zodiaci, ab ariete
que ad lineum augis computatus. Akkρι-- am secundum nos, dc in pridum au- ma significatione, es p flus cir- ferentiae excetrici Mi cuiusque Planetae, maxime a centro ma ni orbis in eccliptici circuli r olsts, determinatumqueper lineum ex iam dicio centra, per centrum e centrici latrinque protractam, que ad circumferentiam orbis Pimetie,diciturque linea augis: huius Op-
pG η positus punctus dicitur oppoῖ- tum augis, seu Perigaeus; Estque
punitum centro circuli eccliptici propinquius, limperangi e diametro in circumasci entia excentrici oppostum.
Aux lectandum propriam significationem,& nos, es arcus A diari , a principio Arietis, in excentrico Uiuisit e TLinetarum propriis, nu
meratus .a - - Caeterum argumentum medium Fla-
- ἡ ' netae aptid antiquos, est arcus Epicyta, ab eius media auge, secundum mo- pars I.
tum eius ad cent. corp. Planetae num ratus. Argumentum Perum autem ab ange argu - r. computatur.
CP μυs ficu 0rbis excentricus Excrem quasi egredientis leu exiscedentis centri) secundum antiquos, est is cuirus centrum aliud est a centro mundi lecundum nos vero in cuius medius punctus ex cent. dimi in sera avis a centro circuli Eccliptici, aut a
Sole: imaginamur autem nobis in Planetis, circulum eX centricum, per lineam a centro eXcentrici,VLque ad corpus Planetae euntem, regularii sime motam, in Omnibus Planetis secundum veteres vero tantum in sole, cum in alijs ab aequantibus reguletur in Super centro proprio excentrici,una reuolutione facta describi, in signorum orbe,seu Zodiaco. Circulus Pero Excentricus in Luna Drenuria
paulo aliter sese habet, nam es cir--.culus, s nisi potius Epicyclum dixerimus cuius centrum aliud est .acentro ecclipticae . a temi licet non adeo multum ab illo distet, sicuti aliorum 2 ipsini circulum Lunae ambientis. Linea vero obsidum Lunae, Liuia ab perpetuo secundum lineam me- tam istis,dij. motus solis mouetur cum suo
Epicyclo intra Zodiacum mobilem in consequentia, singulis die-
57쪽
bus tot minutis, quot medius motus solis conficit i hoc est ι 8. ι/ I9. 44. Idque secundum hypotheses COperm-nicanas reformatas.
Quibus dictis et cum Planetarum motus,super propria suorum orbium centra, a centro mundi,& medio puncto ecclipticae, diuersa,vniformes,& regulares sint, necesIatio sequitur, eosdem motus ad centrum terrae collato S, eo magis inaequales, & inordinatos apparere, quo magis centra eorum orbium acent. terrae & Ecclipticae distant : hinc ut antiqui cum Dib. Ptolemaeus, & Tycho,hancinato liqM dualitatem ad certam aequalita-
ponant. tem conitantem , respectu centri terrae reducere possent; sic penes habitudines centrorum eXcentricorum ad centrum mundi Iluersos etiam excogitarunt orbes:quq incommoditas tota inde orta est, quod centrum terrae non aequa,&proportionata distantia a centris excentricorum statuerint: Hinc
tot illis circuli orti sunt, cum nobis tamen ob iustam oculi a centro ecclipticae & excentricorum remotionem, & suppositionem unicus excentricus pro quolibet, totum absoluat negotium,& RLmint . ficiat.) Alio enim illis dicuntur H
Dui ct ι moceutrici seu concentrici, quorum nempe centra finit eadem cum centro
miners: alij excentrici, de quibus
supra quosque nos unicos, cum unico Zodiaco mobili recipimus, caeteris omnibus tanquam super-
fluis reiectis) horum iterum alij
excentrici abfutute, aut solummodo is rei secundum quid, quorum a traquest
perficies, connexa nempe, e P concaua, dei neatur circulo aluiuo, cuius medium mirum extra mundi centrum esse intelligitur. Possunt autem iterum Excen- Excontatrici simpliciter in duplici esse differentia: aut enim eorum ambae pia dis
superficies,idem centrum habent, suntque undique aequalis amplitudinis, v. g. quando parallelae sunt; aute dem superficies respiciunt, habentque centra diuersa inter sese, quod accidit cum sunti nequalis spissitudinis, neque inter se parallelae existunt. Excentrici 'vπὸ orbesfecundisn quid o λ ι
dicuntur,qui amica tantum fui super-
fcie diuosum a centro mutat centrum fortiuntur; altera eorum puperficie cem trum mundi restideum qui necessario semper inaequalis latitudinis existunt,unoque loco ampliores,alibi vero e contra angui Iores. Pr terea orbes tam concentrici, quam emcentrici : vel sunt simplices,aut sua latitudine etiam includunt Epicyclos: si includunt, γocantur ratione suorum Epicyclorum incluso- .rum,Excentrenoecii. Diocli vero sunt paria quidam om vis uisbes quibus,antiqui immediate infigunt, e ce circumducunt sidera,seu Planetas: qui eo quod longe sint supra centrum mundi eleuata,minime ua timcumferentia centrum mundi amplectunia
58쪽
Fius disic- rabile quidem esti non in eodem xione),c excentrici sui plano existunt &
ablia M- perimunt, sed dupliciter planaeorum, a plano eXcentricorum hi esum deflectunt : nam cum centrum fluamM. epicycli in nodum boreum incidit,tunc planum ipsius iacebit in
plano ecc ipticae : hinc vero recedente epicycli centro, diameter
apogaei epicycli paulatim recedere incipit, a plano deferentis tu
per diametro mediarum longitudinum, Ut vocant, ita ut epi
cli pars ima, flectatur in boream,
quo etiam epicycli centrum cum
excentrico inclinatur, suprema vero seu aponea in austrum; sicque apogaeum dc perigaeum, continuo a deferentis plano in epicyclo recedunt, donec epicycli centrum incidat in boreum limitem maximae latitud. excentrici; &tunc epicycli planum cum diametro apogaei, maxime a deserentis plano declinabit : quales etiam declinationes intelligendς sunt proportionali ter, dum centrum epicycli iterum a boreo limite discedit, versus nodum auriorem vero in praecedentia tin
una fit contrarium) qui mo- Motus --
tus super epicycli centro valde est inaequalis & irregularis ser- iner . uris,go nulli bi sibimet constans j eo θῆν quod prictum epicycli apogaeum medium dictum , a quo plancta aequali temporis sipatio, aequaliter elongatur, non eodem modo se habeat, nec quoad mundi, nec quoad excentrici cetrum deferentis; sed solummodo resipectu aequantis,ad quod planeta in epicyclo aequaliter inclinatur. Est autem AEquans in plano
excentrepicycli circulo defcripti G, cim dis buur. culus ex ipse excentricus , respectu cent. mundi. Dicitur autem aequa' is, seu aequalis motus , eo quod centrum epicycli aequaliter super eo progrediatur, cuius ambitus par est circulo, ab epicycli centro integra conuersione descripto: quo fit, ut hi duo circuli perpetuo sese in duobus oppositis punctis, per aequalia secent, non tamen se scindunt eorum superficies, sed
sunt unum quoddam continuum planum. strinum ; a nodo austrino vero Statuunt autem veteres epi - prepartis recedente, per semicirculum ex- clorum semidiametros ad sui excen-
centrici austrinum, talis recessio trici lemidiametrum in tali pro- ζ. .is 'redit, qualis in boreali semicir- portione, cum Ptolemaeo&alijs: culo fuit: quae quidem res, cum Saturni semidiameter Dio- multis alijs inconuenientijs est ita est partium 6. ἰυ. vi ,u intricatissima. Iouis Vero partium i I.ἱκ-tarum in Mouetur autem planeta in Martis partium 3ysta scircumferentia sui epicycli circa Vencris 49. Io
.... o partem superiorem in cosequen- Mercura, . 22. t. mamu- tia signorum Zodiaci circa infe- LMiae
59쪽
Qualium omnium semidiameter excentrici est partium
Diu hia Est autem diamus motus planetae visi seu m epicyclo , seu anomalia epicycli,
.., . Vel argumentum: Sut i quidem
mentum FZ . Z . 44 . Annuus Pero sig. I i. ρυ' I . g. 32 . cuius integra reuolu- γ tio absolvitur annuimplici. I 2. diebus et O. hor. Diurnus motus ro argumenti Iouis in epicyclo est, 34'. 9. 4 V. Annuus, sig. Io.gr. 29. 27'. perficitque suum circulum in epioch. I. anno. diebus JI. hor. 2I. 9 . Martis est 27 . IV. o V. Annatis Pero sig. F. pari. I 8. 28 . Veneris 36 . 19/ . 28 V. Avianuus sig.7. grad. 13. I . ΑΙ /. perficitque integram reuolutioncm I. anno diebus χΙ8. 22. hor. IF . Mercul gradum. l. 6 . 24 . integram conuersionem perficiens, diebus. III. hor. 2 I. I . L
nae denique grad. I 3. 3 . totam reuolutionem perficit diebus 27.
hor. 13. I 8 . Med, -- Deni flue etiam excentricis deserentibus tribuunt suos mO
ἡ-: in excentris, & epicyclis simul,
O diurno aequari motui diurno solis, adeo istu que motum uniuscuiusque innua m/- epicyclo, haud esse planetae pro-- prium, sed mere respectivum, & πι-
inatum, atque in tum exsuperatione motusFolaris, supra motum planet rum : hinc fit, quod quo tardius
Planetet medius motus in excen trico fiat, eo velocius e contra in epicyclo moueatur t & viceversa, quo velocius in excentrico Voluitur, eo tardius in epicyclo feratur ; cuius ratio est: quod totus motus planetarum in epicyclo,& excentro id est medius, e r Quantum iocli simul sumptus, secundum SMμε main Ptolemaeum semper debeant essesi revis,
aequales toti Asirno motuistis, sic v.g. iam p. cum Saturnus suo medio motu diur 'no conficiat tantummodo 2 in. Ου. 33Mars vero e contra 36 .Bμ - 26 . 39/ t. vi Vtriusque motus,
toti medio motui solis diurnosia is
aequetur, necessario tantum ad inm media
ι. pro motu epicycli quan- ta auribam tum una die Sol suo motu meta dio utrumque superat ε, quae quidem se rationu minuta in Satvrno sunt necessario II . 7 . 44 M. in Marte vero tantummodo 27 . et AIN. ηo V. Hinc sane impossit -qη
bile videtur motus epicyclicosῖ - inesse planetis realiter aut apropriarati M. intrinseca forma prouerire,nam quod extrinsecum & mere relatiuum est, illud minime intrinsecum esse potest.
Neque etiam minus Venus, Sc ratiis Mercurius motum Solis medium in ruin& diurnum participat apud Ptolemaicos, soc unum interest: quod quemadmodum superiores, de motu Solis superante in epicy-
60쪽
icyclis, proportionaliter tan- Luna quoque haud minus vi- mΦ tum participant, quantum sol n- detur participare totum motum ' , pisu los motu suo medio superat; sic solis insito epicyclo,qui statuitur in Mercurio & Venere fit partici- a Ptolemaicis 33. gra. Io . diur- ta his
patio motus solis in excentricis: nus : motus autem medius Lu riiam ita
cuius motu solis motus superatur nae , a linea medij motus solis A in epicyclo. diurnus qui dicitur aequalis Itaque solis motus diurnus longitudo Lunae a Sole, vel sm
esto 19 . 8 . 18M . plex elongatio aut distantia Lu Veneris vero diurnus in tuo na a sole) determinatur a Co
Veneris superationis supra so- adeoque periodicus Lunae&proalemo. 36/.19 i. 27/G. prius erit 29.dierum 11. hor. 4 . Cursum et absoluit in Orbe φ . dempto igitur medio motu proprio diebus 1 et q. h. 17.26 . soli. diurno, hoc est 19 L 8 j. Redit adsolem a vespertina ad 18 / . amotu Lunae in epicyclo, vespertinam diebus. 183. hor. 22. id est IJ.gr. 1o . prouenit hicino Mercuria diurnus in orbe est tus diurnus iam dictus 1 a gr. 11 I. gr.4. F/. 32 . 26 . I / . hoc est elongatio me Superationis: diaa sole Vera,in suo proprio cir-' Supra solem. g. 3.6/-24 V. culo eXcentrico, secun sum no- Absoluit cursum in orbe pro- stras hypotheses. prio diebus 87. hor. 23.Α /. Reiectis itaque omnibus sua OmηψM Redit ad solem ab una vesper- pra etiam positis motibus relatilina ad alteram diebus D 1. hor. uis epicyclorum , solummodo motibus mediis contenti erimus; Et hic motus ab una vesperti- & consequenter etiam nobis vla : na ad alteram, reuolutioni epi0ch a tro evanescunt omnes epicycli &Ptolemaicis tribuitur qui a no- aequantes;nam in rei veritate, ut bis assjgnatur merito eorum mo- suo loco melius videbimus: epi- tui in excentricis; motus enim, cycli superioribus ab antiquis as-
quo se inuicem stuperant mobilia, signati,nil aliud sunt, quam ipsis est illorum proprius: atqui Vene- sima eclyptica&circulus solis inris & Mercuri j motus superatio, excentricos superiorum transla- respectu motus solis fit in eorum tus&c. Et haec de motibus. epicyclis, ergo motus ille est eo- rum proprius & verus, & nullo modo dependens a motu solis,