Observationes medicinales de febribus intermittentibus et qua ratione eisdem medendum sit. : Opus quod scientarum, artium atque litterarum Academia Divionensis praemio coronavit, die II augusti 1782.

41쪽

demicae consuescunt postremo putrida ex humili atque Hudos solo Huvia. quam ratio1iem in agro moguntino, uXta Rhenum fluvium , inque

aliis circum urbibus quae positae in humili bio

sunt, istae febres magis, quam in elatiore sede atque montibus familiares sunt. Quemadmodum aestate vii 1749, ita tempestate febris intermittens praeprimis tertiana popularis erat, multa hominum millia in humili civitatis parte, quae propior Rheno est, prehendit contra vero OS, Ut in colle qua via meridiem ei sus itur , habitabant, tutos reliquit Utique quoniam saltabrior ibi loco-lrum aer habetur Rumor enim est, istam urbis partem utique ob aeris alathritatem olim pestis e N- pertem mansiss es, ideoque regionis aurea die go

deue nomen accepisse. Ita in oppido p-penheim . quod quatuor stadiis Moguntia abest

atque positum uXta Rhenum fluvium muliosque pallides est, his imi cives febre intermittente laborare consuescunt, et ea dissiculae etiam cum cortice peruviano liberantur; similiter aliorsum 1 simile ingenium loci est Contra in montibus pauci febre intermittente tentantur; et siqui febre at iacti ilue deferuntur, hi citius aut aeris salubritate aut medicinae opera liberantur: non quod elatior montium regio vel expers misismatis sit , vel ad quod ibidem est, emendet aut extinguat, sed quia antiqua vitia, quae naiasmatis fomes sunt, corrigit, emendat, corpusque integritati restituit: sicqne λ-

42쪽

mite orbat, Si quo iners iasma est. Utique neque solum in bono tempestatum habitu certior valetrudo est, sed pejores morbi quoque, siqui inciderunt,

leviores sunt et promptius filuntur. Ο Similiter medicamenta, quae fomitem tollunt, corpus tutum 'praestant, febris mi asina receptaculo orbant, et si idem iners Sciunt. Ita protinus adlubitum medicameritam imitorium febrim extinguit, si ejus fomes corrapta bilis est, quae iii ventriculo residet. Ita purgans pharmacum si im-Puram colluviem, quae in intestinis ressidet, vel post febrium continentium coctionem ibidem critice deposita fuit, subtrahit, fel nem delet. Ita diversa quaevis auXilia , quae fomitem quem quem tollere possunt, ipsi febri medentur. Iside tot tamque diversa remedia, quoniam ea aliquoties successierunt, tanquam febri fuga ab antiquissimis hucusque -- poribus commendata sunt adeo ut in botanolog o-aeum libris vi aliqua herba sit, cui febrim nitermittentem pellendi virtutem non adjudicaverint. Ve-aeum ista, nisi ea fomitem vel omnem Xcutiant,

et ante coquant, vana sunt. Istorum autem

Omaaium remediorum potissim in febris ipsa est. Ista enim suum fomitem et coquit et movet et Xitui aptum reddit sine qua praeparatione vi ulla febris apta curationi esse potest. Et quoniam Orte peruvianus talia corporis vitia, si non scinper,n A. C. Celsus Lib. II. Cap. I.

43쪽

tamen Apis me altera virtute corrigit, altera migsma enervat, Uti ita jure pro specifico febris inter mittentis remedio habetur: qui successus uos autores sepe fefellit

Esse autem non solidarum partium sed humorum tantam vitia apta ad fomitem se is praestan dum e la1 patet, quoniam subtractis coctis humoribus febris desistit quoniam recens nati infantes, qui nullam in solidis partibus noXam habent, nihilominus febrim intermittentem ab affecta sive matre sive nutrice accipiunt quoiatam humorum vitia febre ipsa emendari, solidorum ero pejora per eandem fieri consuescunt. Posti emo in quaestionem venit, quomodo febris excitetur Illud inter authores disputatur. Quos intercilii febrim esse volunt, ubi vitiata liqvili materia sanguinem coagulat, sicque vasa obstruit alii

cum imperfecti et corrupti humore nervos eXant.

GA L E N i, tertianam alite flava, a pituita quotidianam, quartanam ab atra Bile statuit, exque istichu moribus, prout hi aliud atque aliud viscus occupanr, aliam atque aliam febrium speciem esses confundi vero diversas febres, ubi divexsi tales humores coluerunt. Ego vero maxime sic puto febrim intermitten-

tem tunc est quando mi asma febrile tanquana

causa Xcitans, eum vitiato in corpore fomite, tanquam causa disponente coiavenit, eidemque Qii-

44쪽

Ambo uiacta per universi corporis vasa agita31-tur, naiasina crudum vasa vehementer irritat, atque nimio suo stimulo convellit, atque ach nimiam contractionem cogit ita arteriarum pulsus parvus, convulsivus, varius e evenit. Hoc frigoris Ἀ-dium est. Contrito interea temporis aliquantummiasmate mitio stimulus evenit, sicque fortior et liberalior vasorum Tio fit, inde febrilis calor oritur postremo quando mi asina ita per febrim circumagitatum lene inersque faciunt , sudor erumpit, qui contritum mi asina et veluti coiis -ctum eliminat. Hucusque febris suum iasma mutavit, et fomitem aggressa quidem est, at non solvit eundem. Finita accessione, quemadmodum post unam quamque febrim continentem corpus fractum lassumque et pulsus infirmus est, debiles viscerum functiones sunt, laesum edendi desiderium est,

mensque torpet.

Liberum istud post accessionem intervallum o do breve inter quotidianam , modo longius inter tertianam , longissimum inter quartanam est: donee iterum naiasina a fomite suscipiarur eidemque unitum novam rurshm accessionem excitet priori similem. Similem dico priori non alterius cujuspiam ordinis accessionem , quoniam ipsi fomiti sive cauas praedisponenti ea ines proprietas, Ut ea non

aliuin a nitatinate febris xythmum typumque admit-

45쪽

tat. Illud e his colligere licet quoniam infantes recens nati, si eorum mater intra se aviditatem e bre intermittente laborabat, ipsi cum nascuntur, eadem febre laborare consuescunt similiterque silumni, si nutrix febre intermittente affecta est, quoniam febrium recidivae etiam quae post annum, imo multo serius revertuntur , 13ihilominus eundem typum etiam ad horam servant, quemadmodus capite de recidivis dicturus sum. Denique quod eundem corpbris statum semper eadem febris sequatur veluti id juxta anni tempora, ut HIPPOS RAVTΕ notavit, observare licet.

De signis febris intermittentis, argue de si s adiis. Fisi febres Intermittentes multas atque diversas notas habeant, nihilominus harum nulla quod mirum videri potest adeo perpetua est, quasi per eam solam febris certo sive cognosci, sive distingui si aliis morbis possit. Aliae enim protinus a calore incipiunt, aliae a frigore, aliae ab horrores aliqua cum ridicula garrulitate accessit, cum loquaerdesipientia ad Yimm usque continuavit aliae sic desinunt, ut e toto sequatur integritas at se ut aliquantuli quidem luantur e febres, nihilominus tamen quaedam reliquis remaneant, donec altera accessito sequatur ac saepe aliae vix quicquam

46쪽

nu nihil remittunt, sed ita , ut coepere, Continuant. Deinde ali fervo em ingentem habent, aliae tolerabilem ' aliae tempore eodem revertuntur, aliae vel serius, o ocius aliae longum tempus accessitone et decessione implent, aliae breve aliae cum

decedunt sudorem movent, aliae non movent, atque alias pei sudorem ad integritatem venitur, alias corpus tantum imbecillius redditur. Interdum vero

accessiones confunduntur , II Ut notari ne lue tempora earum neque spatia possint. Rursus aliae sine calore sunt aliae totis corporibus inlioerent aliae tantum in partibus sunt: alia alterius cujuspiam morbi figuram ostendunt, quasi febres intermitten tes non essent. Ob quas divertitates quoniam alia quae febres dissiculter cognoscuntur , di Iculter

etiam curantur. Siquidem cujus rei non es certariotitia, ejus opinio certum reperire remedium nourotest. O .Multum igitur interest nosse , morbus, qtii est, quod febris intermittens sit maXimeque in dubio invasionis initio. Illud aut per majora atque communia signa scire licet, aut e parvis atque privatis notis discimus. De illis nunc dicam, de his paulo magis infra. Et quidem febris intermittens vel lente accedit, vel protinus erumpit. Quos febris lente invadit, hi incipiunt corpore et anina torpere , levi et fugaci capiti dolore assi.

O A C. Celsus de Med. Lib. I. in praef.

47쪽

29ci, bibitare, cibos non multum appetere, neque tamen saltidire eosdem altero die aut paucis post diebus mente et corpore magis languere dolere saepius capite, sitire plus, sepe fauces sileas habere, velle potam frigidum, acidulum, minus appetere carnium jura, ipsas vero Parnes non esse , frigida et fractus horaros desiderare minus firmiter cruribus inniti, dolere e coXendice cito ad motum lastiari, sudare uXta frontem, cum ambulant aut calidum bibunt, non vero sic ubi quiescunt, urinam ingere magis lavam, amoenum vultus colorem decoremque amittere fauces mane siccas a

bere, et dentes limosos, et halitum oris qualis e- , junis hominibus 1t indies magis aegrescere, non multis ita post diebus plus caleres sitire amaptiui fauces magis siccas et os amarum accipere, dentes glutinosos, halitum gravius olentem, potum et cibos velle frigidos acidosque, fastidire ura ea; nium , carnes ipsas respuere , magis incalescere urinam profundius flavam, spumosam et quae rethram urit, emittere, e cruribus et coxis dolere, immadescere saepe sudore, ubi calidam bibunt, aut cum hominum turba est; frigescere facile vultuppitere, flavescere palpebris.

Hi saepe jejunio morbum frangunt, saepe post

unum medicamentum vomitorium eveniunt, nonnunquam alvum purgans pharmacum tales adjuvat.

Utique quoniam febris fomitem vel jejunio consu. mundi vel Vacua ille Pharin Q ζ launb

48쪽

Sine his, ut si ista nota profecerunt, aegri indidie magis aegrotant calent et sitiunt acrius, lingua saepe faucibus adhaeret ipsae fauces magis arent dentes sunt viscosi, anima veluti a longo

jejunio celet, istique aegri frigidam liberaliter hauriunt; ipsumque vinum rhenanum album, quod iani bibere consuerunt, nunc respuunt, quoniam

vappidum idem ipsis videtur, propria sua lingua

decepti, carnes nauseant, panem secatinum , quasi nimis acidum , triticeum vero amarum putant, sua

lingua falsi, calida recusant potulenta, post quae, si assumserunt, largus sudor erumpit levi de causa modo algent, modo sudore immadescunt; dolent acrius capite, circaque tempora ad intentas arterias punguntur laboriose dormiunt et tumultuosa soni ni habent, oculi cavi, sicci, atque calidi sunt, iidemque in vivida luce ita laeduntur, ut lacrymos emittant, color vultus flavus et foedus est, tumque corpus lassum quasi e fatigatione est arteriarum pulsus vel magnus et fortis, vel frequens et celer est urina rubra evenit, atque urethram, cum transit, urit, etiam spumam suam diu susti 1iet, totaque crassum , ubi infrigescit, sedimentarii praecipitat.

Atque isti quidem aegri non diu sic habent,

quin febris, quae obscui hucusque fuerat, omni no explicetur.

49쪽

Quorum ei febris protinus erumpit, hi incipiunt corpore gravari, scitare , membris distendi, frigescere, pallescere, vultu flavescere, cruribus et coxis lassari, e corporis extremis partibus inalgere, itas apice- et extremis digitis livere , vago frigore

per dorsu:n perfandi , post fugaci saepe horrore

concuti, dolere capite, dein tremere, paulo post vehementer horrere, dentes dentibus saepe ferire, membris quati, sitire, demum rigere, intereaque urinam tenuem aquosam emitteres, aerem tremula inspiratione lante attrahere, eundemque frigidum cito Sare.

R imum hoc est febris intermittentis stadium, idque modo longius modo brevius est. Alii enim duas horas frigore implent , alii dimidiam horae partem , alii fuga breveque frigus habent, alii tres okas ante languent, et frigescunt, quam X toto infrigeant : alii item protinus a calore incipiunt. Neque veruin est, quod quidam volunt, nullam febrim intermittentem sine frigore esse, saepeque falluntur, qui ex frigore nosse volunt, ea bris cujus generis futura sit , in his enim nihil put-petuum est. Intra istud frigoris stadium aegri diversim hahent Alii ex horrore in altum agitantur veluti convulsi ex delicatulis mulieribus aliquae convulsaea et ut asthmate strangulatae fuerunt quasi hystericae, intra calorem vero nec quicquam. Alii tussina si

50쪽

cam trahent, alii ex hypochondito sinistro dolent, cum ubi frigus incepit, tum ubi idem ad summum pervenit. Vir deXtrae manus digitos aurigine tinctos accepit, quotiescunque propter febrim friguit. Arthritiei dolorum plus hoc frigore quam calore persentiscunt. Quorum ossa olim sive fracta sive loco pulsa fuere , hi ex iisdem ut vh rimum dolent, dum febre inalgescunt, fere etiam perpetuum est, eum, qui febre intermittente olim ab raverat, in nosterum, cum febris iterum prchendi , simili ratione modoque habiturum esse, maXimeque intra horrorem. Quod ideo nosse interest, quoniam in- posterum , febris , siquidem talis perobscura foret,

promptius per eadem signa cognosci poterit. Existimo , istud frigus esse, quoniam iasma brile a fomite receptum, eidemque unitum cor

simul atque arterias, venas item atque omnia universi corporis vasa ductiasque excretorios vehementer

ut cruda quaeque possunt stimulat adeo ut X-

inde ista vasa veluti per convulsionem contracta angustentur tque rigescant; neque sanguinein ceterosque humores sive facile recipere, sive liberaliter propellere Xcernereque possint. Ob quam causain humorum circuitus impeditur, et i asorum libertas deficit, minor in vas attritus est, calor extinguitur, frigusque est pulsas parvus et frequens quandoque inaequalis ob vasorum cordisque convulsio. nem est retinentur e , quae secerni debuissent;

ideoque cutis alba subflava sit.