Antonii de Haen ... Praelectiones in Hermanni Boerhaave Institutiones pathologicas

121쪽

hiis obfera atur. ' Rationem, Cur ad genu frequentissimus sit , longius indagare nolo. Forte ossa valde lata, ligamentum capsulare hic maXimum, minusque resistens, distensionis ad genu facilioris causam praebendi forsitan etiam altis in articulis iniit ma-1um saepius obcurrit, sed minus ibidem cognoscitur, aut non nisi serius, ubi vitia, quorum origo hydro pi minime adscribitur, jam sunt producta. S. 3. ydropicus ad articulum tumor, si Ian- Ceola cavum ipsum penetrante pertundatur, stillat liquorem , nunc impidum , nunc flavum, viscidum, e- ni calore inspissandum modo chorosum, viridescentem c. Variat ergo materies, uti in aliis hydropis speciebus variare solet; immo sicuti materies inadio hydrops ita degenerare potest, ut dorbum producat hydropi minime mallem , ita quoque cum materie hydropis ad articulos, forte citius ac alibi, contingere solet, haec in spissata, vel acris reddita, aliena ab hydrope symptomata saepe producit quae serius Vocatum, aut mali signa ignorantem, Chirurgum facile decipere possunt. f. 4. Cognita tumoris sede ac humoris, eo contenti, indole in ejus causas ii quirendum est, quae

duas in classes dividi possunt quarum prima id omne conprehendit, quod liquorem aversitanum in cavo articuli adcumulare valet. Altera vero classis eas continet causas, quae liquorem quemaeunque praeternaturalem ad avum articuli deponendo tumorem hydropicum essiciunt.

122쪽

Adcumulatur liquor aversianus, si is 1 copianaajori secernatur, quam quae resorberi possidi, vel et si debita secretus copia minus, vel plane non resorbe tur Augetur 1e retio liquoris, causis secretionis auctis; sive hoc ex adfluentium humorum indole sive ex Viribus eos propellentibus, sive ex organo ipso, liave ex causa pendeat. Sicut enim una alterave adsignatarum Causarum data, secretio liquoris astrici, sal, Vae muci &c augetur, ita secretio hujus inimenti,

ab iisdem generalibus pendens secretionis causis. In AE T. Eddib. Tom. 4. eL 1Μso tumorem ad genu recenset, qui hydrops videtur fuisse; Culus Causa fuit corpus durum, osseum, cartilagine incrustatum, mobile, cavo inclusum, sua irritatione perpetua s creti liquoris copiam augens. In Ectis. Paris. Anno 1728. Cec ALOE similis hydropis causam inm hilitati cruris ex acuta febri natae adscribit. A p culiari sanguinis dispositione augeri secretionem liquoris aversiani posse, putat Cel. Eviae in Tract. de morb. QC. Tom. I. Nihilomainus resorptio secreti liquoris minor, aut plane nulla, frequentior hydropis ad articulos causa est: s enim a quacumque

causa deficiat, et minuatur reforpii liquid hic essus

pergant interim causo secernentes illud studere, ad cu

muIabitur illud, o capsulam distendet, ac debilitabit

minuitur vero, aut plane inpeditur, absorptio, Causa haerent ii vasis, vel liquore ipso in vasis quidem, si nempe ea, quae inbibere liquorem deberent , nimis laxastat, paralytica, Callosa, aut obstructa quae vitia a multis aliis causis remotioribus , tum in tum externis, pendere possunt umor absorbendus ad-

123쪽

cusari potest, si is viscidior, ac magis iners sit, adeoque pro resorptione ineptior. Redditur autet hic viscidior I ex secretione ipsa miscella minus proportionata mora atque stagnatione

4 frequenter, a causarum eum adtenuantium Cabsorptionem promoventium, languore, vel defectu ; quales causa juxta InL R es ID. l. c. sunt calor & adtritus onsium ad se mutuo. Atque haec probabilius si ratio hydro-Pis genu in exemplo I. ΜALLO ET, nisi inmobilitas cruris ut jam CL 1Μso I. c. suspicatur effectus

Potius, quam Causa hydropis habenda veniat. Altera Causarum Classis , quae quadam metastas articulorum Ca-Va noxio replent humore, Vix non priori frequentior obcurrit; quos saltem ego hydrope genu pertrael andos habui, eorum plurimi ab alio morbo originem dii xerunt. Hujusm odi morbi sunt variolae , morbilli, scorbutus , lues venerea rhachitis , rheumatica, vel arthritica diathesis. In hominibus, ubi praeter memoratos morbos nullum in corpore Vitium adcusari poterat, ct bi nulla alia causa X aut interna innotescebat, morbum hunc frequenter observa ri. Bubonibus Venereis,

aut sponte retrocedentibus, aut retropulsis arte, metastasis ad genu facta, hydropem ibi prodacens mihi ob-

currebat frequentilas adhuc in rheumaticis arthriticisve amitigata, Vel cessante prioris doloris saeviti genu Ii hydropico tumore adfligi videre licuit pessime nec ininus raro hachiticos simili adfectos tumore deprehendi, in quibus horrenda symptomata semper erant metuenda clarissi. 1Μsos in Atl. Edinb L . reserthydropem genu a febri puerperarum relictum fuisse. Sunt tempora , quae in producendo hoc tumore quasst foecundiora sunt in febri illa rheuimatica arthritica, quam Magnis Archiater D. ST RcK Ann. med. L. descripsit, frequentes erant tumiores articulorum, quo P a rum

124쪽

rum plures erant hydropes In ultima epidemia, quae A. 757. 58 59. regnabat, Metiam ea finita, plures observabantur hoc hydrope adfecti. Num ne vero id

epidemiae ipsi, tum numero aegrorum clunes in mo- socomio te, decumbentium, num neglectui morborum a pauperibus extra mosocomis facto, adscribendum veniat, frequentes adeo tunc fuisse hydropes non decido. Solent aliae hydropis topici species quamdam, ut ita dicam , inter se alere adfinitatem, qua Una Πὶigrat in alteram, Vel quarum una existente facile quoque producatur altera; uti in hydrope thoracis, abdominis, scroti C. Videre est Verum mitratu sum semper, me id nunquam circa hydropam articulorum observasse plures in memorata epidemia dabantur hydropici, v. g. a scilici, plures etiam ea cessante observabantur, neque tamen unquam ullum horum Vidi genu aliusve articuli hydrope correptum fuisse . etsi aliis decumbentes Orbis frequenter eo Corriperentur. Pluribus causis tum primae tum secundae classis concurrentibus, aliove vitio topico articulum prius infestant , facilius tumorem hydropicum produci posse,

non est ut moneam.

q. 5 Hydrops genu ab initio hisce se prodit symptomatibus 1 Dolor percipitur ad motum, qui primo Ievior, sensim vero increscit ad magnam saevitiem. et Tumor adparet uti plerumque concolor, mollis, totum articulum diStendens, patellam quasi coronans, eamque parum protrudens, qui tumor pressJoni ita cedit, ut a Continuata femoris condyli tactu percipi possint.

3 Interim crescens magnitudine tumor, non amplius adeo aequabiliter patellam ambit, sed magis inge-

125쪽

qualis redditur,' vel inferiorem patellae partem, Vel, quod frequentius observavi, superiore ni Occupat atque Jateralem in- externamve ita ut in medio, ubi tendo 1-tus est, fere nullus adpareat tumor, adlatu Uer alterutrum, et utrumque, maximUS.

4 . Magnitudo tumoris saepe incredibilis est, ut duo tresve pollices transversos supra patellam adscendat; adeo relaxari igamentum capsulare potest i Adscensus iste tam altus multos decipit, qui vel ideo hydropem articuli minime suspicantur, quoniam tantam relaX tionem ac distensionem ligamenti capsularis inpossibilem credunt; verum apertura tumoris eos convincet de Veritate adserti hac enim facta ipsum articuli cavum patebit. ε; Tumor hic, etiamsi iligamento capsulari coerceatUr , plerumque tamen manifestam fluctuationem edit, quae saepe tanta est, utis supra&infra patellam communicet. Ad hanc percipiendam digiti aliquot unius manus tumori inponendi sunt, ut digitis alterius manus in obposito latere tumor pulsari leviter possit. Sic ma- nifeSta percipietur luctuatio nisi ligamentum, rigidius

factum, eam parumper obscuriorem reddat oportet autem adtendere , ne incautus, inperitusve solam elevationem majorem ligamentorum a materie obsidente i. gescentium , pro Vora fluctuatione agnoscat quale Casus fallaces aliquoties habui porro adtendendum est, ne motum obscuriorem percipiens fungum credat. 6 Humor apertura facta effluens, estis ipse, quem s. 3. descripsi, pro ratione tumoris magis vel minus copio SoStudio monui, haec signa recenti hydropi propria solummodo esse etenim neglectum si fuerit malum, aut sinistre pertractatum, id adeo a vera hydropis natura degenerabit ut vix ullam , cum ea analogiam retineat;

126쪽

I enim, malum si negligatur, humor stagnans copia increScens nimia, veram luxationem saltem in uno articulo facilius quam in altero producet, quae dissicillime curanda ab Auctoribus plerumque declara

tur.

et Si ob singularem articuli fabricam vicinarumque partium constitutionem, aliamve ob causam luxatio non Veniat, liquor stagnans mora , calore, propriaVeindole, quamdam acrimoniam contraher potest, qua erosiones, inflammationes , subpurationes, putredines producet, aut politissimas ossium superficies, cartilagines' ligamenta articulum Coercentia erodet atque o rumpet, aut absorptione liquidarum partium facta, febres totum depascentes Corpus accendet.

3 Tenuissima parte ante corruptisne diffata, residuum spissescet, ac anchylosin aut alium Umorem, generabit hoc so facilius , quia articuli motus jam inpeditus, vel abolitus, qui alias liquorem adtenuare solet, spissitudinis adjuvat genesim. 4 Indoles propria adlati humoris noxii Corruptionem ac degenerationem eo magis promovebit, quo pronior in eam Est sic in Variolosis, rhachiticis , aut cachecticis pessima sat cito mala, nempe febres, putredines, caries , spinae ventosae &C. Contingere solent. 5 Hydrops non cognitus incongruis si tractetur remediis, eo citius alienam induet Dymam, quo haec sint potentior quo diutius eorum protrahatur sus. Quid vero operatio sinistre instituta circa hosce tumores nocere valeat, hoc inferius , dum de Cura agam, recensebo. Subsiciat, unicum adduxisse casum, quo patebit, quae maIa ex habito ad aliquot menses mali neglectu nasci possint. Femina, quam ante quinquennium in fractura circa medictatem femoris facta Curavi, ante duos annos consilii causa ad me venit cum tu-

127쪽

8. II 84. INDI c. IN 'ORB AEORRIG. FLUID. I 23 more ad genu, tiem, ex signis supra descriptis, Ddropem articuli judicavi Malum quia tunc rocens erat, Inotusque articuli, etsi parum dissicilior, superesset suasit, ut, quia femina egena erat , meum intraret noso-cOmium meaeque curae me submitteret Femina differens consilium nonnisi ab aliquot mensibus elapsis nom- contium petiit, cum genu valde imagno, motiaque omni sublato, atque signis hydropis genti absentibus. Reme neglectu perditam videns, nihil tentavi brevique femina moriebatur. Aperto genu inUeni steatomatos am, spississimam materiem, cavitatis locum replentem atque

foetidissima cari eos femoris ac tibiae penitus destructum; atque ita malum facili ab initio sanabile opera , solo neglectu inmedicabile, immo lethale, redditur. 8 6. Descripsi quidem . prosced signa hydropi

Propria, ut tamen is eo securius ab analogo distinguatur Umore juvabit, plures tumorum species, hydropiutcunque adtines, percurrere, earumque discrepantiam ad signare.

I. quidem hydrops genu cum articulorum fungo , ad genu pariter valde frequenti, saepe confunditur ipse C . HE1sis Rus, tum in Chirurgia, tum in Ddsertatione de morbis genu, Collectionis ab HALLE-vo factae Tom. IV. inserta, hydropem genu ad fungum referre videtur Fungi den0minationem Chirurgi aliquando latius sumunt, sub eo multas tumoris cystici species , nempe meliceridem atheromoe . ea

dunt. agis proprie fungu est tumor quiscunque,

absque omni ferme calore ac dolore pallens, prementibus digitis mollitiem fungi vegetabilis exhibens, ad membrorum articulos, praecipue genu situs ortus a contusis, aut destructis, vasculis , vel cum humorum essu -

128쪽

effiasione, vel sine ea videlicet humoribus, in vasculis Pressione, aliave e causa, debilitatis, stagnantibus' excrescentiam fungosam effcientibus. Aliquando ossicu-Ja , lapilli, aliaque eterogenea corpora in fungis latitare deprehenduntur. Diversae igitur dantur fungo-TUm species , qua non nisi inperitus suae artis, iisdem ubique remediis pertractare praesumet. Differt autem fungus a genu hydrope Io ratione sedis fungus enim communiter extra articulum haereta cum cute mobilis est hydrops vero in ipso cavo articuli sedem habet es Ratione causiam fungorum enim frequentissima est vis externa a contusione, adlissione, diuturniori genuflexione, aut aliunde facta , hydrops vero passim internam agnoscit causam. 3 Ratione 6m- stomatum quia in fungo non est tumor adeo manifesta

fluctuans, patellam protrudens a Coronans, ut inaequaliter tendine divisus, communicans inter patellae partem superiorem, ac inferiorem, neque motum articuli adeo laedens. Praeterea ad adtactum alia percipitur resistentia in fungo, alia in hydrope neque ossa ipsa prementibus digitis in fungo adeo distincte percipiuntur. 4 Ratione diuturnitatis opericuli fungus enim diu absque gravior symptomate subsequente toleratur neglectus autem hydrops ditissima saepe Iethalia causa symptomata. Ratione curiam; quia ea, quae passim apJuribus Auctoribus in fungo laudantum v. g. adstringentia, caustica c. saepissime in hydrope nocent.

Hisce fungum ab hydrope subsicienter distingui posse cre

II. Solet hydrarthros facile confundi cum sede.. male ad articulos nato, a quo ut Xactius distinguatur, ipse GL PETIT jam monuit. Differt autem pariter I ratione sedis , oedem enim hujusmodi cellulas ac vesiculas pinguedinis occupat, cutemque ad articulum

129쪽

S II 84 INDIC IN AEORB. ORRIG. FLUID. 125 inflat, non autem cavum articuli obsidet. Ratione om-Ptomatum, in edemate nec gura tumoris priorisphin descripta adest, nec fluctuatio tam manifesta percipitur, nec pressione Continuata articuli ossa a se recedentiatam distincte deteguntur. 3 Ratione causae, Periculum, cura Variant.

Ill Analogia non Iovis est inter hydropem articuli, ac tumorem subpuratorium ad articulos factum , quae incautum facile decipere potest neque minus infreqUens est, ex inflammatione ad genu nata fieri subpurationem , atque pus in cavum articuli effundi. Porro pus aliunde natum ad genu metastatice deponi potest. Immo e degenerante articuli hydrope tumor purulentus nasci potest; sive hoc sponte fiat, ut tamen rarius contigisse memini; sive, uti frequentius sieri solet, sinistra operatio, aut vulneris facti mala pertractatio , abscessum generet. Causae interimi signa inflammationis antegressae symptomata subpurationem concomitantia, veram absces ius diagnosin dabunt quae

signa symptomata in genuino hydrope ut plurimum abesse solent. IV. Unicus adhuc casus superest , ubi diagnosis hydropici tumoris dubia manere potest videlicet, si ζ-gamenta ab obsidente materia turgenti ad pulsationem elevata, Contentam materiam praesentem fingerent.

Verum figura tumoris superius descripta fluctuatio in hydrope percipienda, deficient ut sic facile de hydropis absentia concludatur. g. 7. Hydrops articulorum recens , cognitiis, aptisque traetatus remediis, saepe non multum habet periculi, facileque curatur; neglectus vero , maleVe per tractatus, si non lethalis, saltem inmedicabilis reddit . .

Anchylosis ex iuspissato clinimento aversano nata,

130쪽

dissicillimae est curationis erosiones, corruptione ab

acri facto liquore causatae citissime proserpunt ac medicanaenia quaecunque respuunt inflammationes, subpurationes , Putredines a mistra mali cura factae, horrenda saepe Producunt symptomata, vix ullis sistenda remediis. Praeterea causae hydropis prognota aliquando pejorem reddunt quippe, si venerea, corbutica, Vel variolosa labes esse ad cavum articuli figit, brevi temporis spatio funestifctima oriri symptomata debent materiae enim ad corruptionem pronior indoles in loco delicatis adeo partibus constat non diu haerebit, quin funestam Iuda tragoediam Rhachitis, ubi mali origo fuit, pessimam semper prognosta exhibet; caries, spina

ventosa, ulcera pessima, tunc facillime a citissime generantur. E contrario minor degenerationis periculi que metu oritur, ubi a leviori solummodo errore in sex rebus non naturalibus conmissi hydrops suam traxit originem , nisi superveniens cache istica diathesis bonitatem prognoseo inminuat.

f. 8. Cura hydropis ad articulos pro diversitata

status ac gradus parumaper diversa est. . Si morbus recens, atque tumor non Valde magnus fuerit, resolutio ac discussio stagnantium aquarum tentanda est. Ad quem scopum Obtinendum ea adprime conveniunt, quae

DL L. B. AN W1ΕΤΕ in comm ad S. 566. laudat nempe in incipiente malo ad mentem HIPPOCRA-T1 frigidae aquae adfusio, quae in AZL Uinb L . simili in casu bono cum successu legitur adhibita morbo parumper provecto, ad mentem Inlus stictiones saepe repetitae, motus adfecti articuli, fomenta penetrabilissima

ex vino, sale, aceto , urina , additis scordio, ruta C.

proderunt in adhuc dissicilioribus embroche ex aquis mineralibus calidis, vel ex fomentis modo laudatis, Vel