장음표시 사용
91쪽
potu spadanarum iberari a suore uterino, retinere deinceps sanguinem intra vasa restituique sanitati. Effectus adeo contrarii ab eodem remedio habere quid paradoxi Eruditis videbantur. Verum est eorum 1implex admodum intellectus, si consideremus, in prioribus, menses nullos habentibus, causam fuisse vel inopiam boni sanguinis, vel vasa obstruct a Vasa autem obstructa vel humoribus glutinosis crassis, Vel nimia a- sorum obstructione per lenochoriam, aut thlipsim In aliis, quibus suo uterinus nimius, vel vasa laxiora sunt; et humores nimis tenues vel etiam Cum bonis vasis uterinis, bonoque sanguine, suo uterinus nascitur, si per aliorum viseerum obstructiones sanguis inpediatur per eadem fluere unde sanguini hinc nata res1- sisntia cogit illum per uterum, ut viam naturaliter aper-
tam , nunc Opiosita transire. Quaecunque nunc harum diversarum causarum obtineat, aquae spadanae videntur in diversas illas vim suam X serere posse. In aquis his est mirum illud restauran martiale, verum Cardiacum debilium a causa nonplethorica r est in a aliis his inconprehensibili modo solutumathali, solutum' acidum utrumque enim principium tale ars inde deduxit. Diluere ergo ratione aquae potest, adtenuare ratione saIiunt, Conpingere adtenuatos humores in debitam crassitiem ratione artis, sedis eamdem ob causam, quia adtenuat crassa, obstructa resolvit: quia Vero restaurans illud martiale se interponit inter IaXa elementorum cohaesiones, reddit IaYas fibras robustioreS, agitat easdem suo stimulo salino, ut in contenta liquid vim suam exserant eademque propellant. Unde tam varia obpositaque eadem illa aqua produce re apta nata est. Obest quandoque vel penuria boni humoris, vel vasorum debita rigiditas, quae si augeatur, F 4 MO
92쪽
morbo faciet Ia cum spadanis junctum utrique huic indicationi satisfacit. Quilin Vero aquae pyrmontanae ct alii multi fontes medicati, in plurimis cum sp*danis conveniant, poterit Medicus ea, quae de his dicta sunt, illis adpli
Imitari naturam saepe conati sunt edici pulcro
successu, quando fontes medicatos adire aegri non pos sunt vel aquas illas ex fonte in omnem terrarum plagam adlatas bibero recus*nt. Ferri crudi, minime Utati, limaturam dant, solam , vel Cortici peruviano vnctam, cum copioso lactis potu unde tunc saepe desperati fore morbi Cur3ntur.
Prodiit a risus anno I738. Tractatus de podagra
aliisque Chronicis morbis radicitus curandis , Auctore Petro EssAULT, burdigalens Professore , in quo multa nimis uniUersaliter depraedicatari sed tamen exempla Curarm mirificarum, quae Marte, cortice peruviano
lacte factae sunt, quarum plures in me praxi imitatu obstupui, in eodem opere continentur. Qui hune librum legit, licet, ut dixi , multa nimis universaliter adserta, multaque, bene gesta, male explicata sint; tamen, qui legit illum Cum prudentia, sui eum temporis lectioni inpensi haud poenitebit. Qui ultra de variis aquis medicatis, tam martialibus, quam salinis, legere amat, adeat HoFFΜANNI in ban 'materiem lucubrationes; iuti&, praeter plures alios CI. UcKER historiam aquarum mineralium. Hucusque de potu aquarum illarum sed extus dicitin folii Si quae calidae inponantur vasa rigidiora , certe emollescunt. Crura nostra, in aqua calida aliquanti:,per possita, turgent interpositu aquae turgent
etiam, quia laxatis vagis major in illis retinetur Copia cruoris Ilinc ad vasa rigida baliae aquae calidae, Oti
93쪽
ti corpori adhibita, infimi usus. Sed bono liquido
debent inpleta corpora es , vel saltem inpleri debent, quia alioqui oriuntur debilitates, immo, quod saepe Contingit animi deliquia.
Ratio est, quod in toto Corpore in tali balneo venae maxime dilatanturis sic retinetur Copia ingens sanguinis venost, quo tardius ad cor redeat unde pndem defectus sanguinis Venosi ad cor, Bd cerebrumis cereis bellum. Remedium primum est, ut dixi, Corpora replere eodem tempore bono cito parabili nutrimentori tum secundo rictiones lenes subinde in balneo facere, ut stagnatio sanguinis parumper promoVeatUr. Si pars corporis una tantum sit , V. peS, 3-nus, brachium , quae nimia rigiditate brarum areSceret, potest pars illa in calida aqua tantum poni vel aqua Calida, laboriosa renovatione, potest mappis lanei parti adsiduo circumponi . hoc proprie est, quod Uca OR de fora Velit quia tamen moxis de balneo agit, conjunxi firmulis fotum balneum. Laudato Aucaeo vaporem calidae aqU P. IVesimplicis, sive medicatae. Vapor certe aquae calidae est emollientissimus, videmiusque vel durissima coria, dum tali vapori exponuntur, instar muci Contabescere. Hinc balnea crurum prosunt mirifice in utero strictiori, quia vapores aquae e semicupio sub vestimentis ad uterum adscendunt. Habentur apud AquiSgranenses vaporum balnea. Iterum lille refero Embrochas, de quibus actum
Calore moderaro, Id est, calor naturali, vel irificiani , aeris. In AETIOLOGIA, de vario aeris Calore EgentCS, Vidimus, aere calido moderato hoc fieri, demonstrari per aestatem. Si aestas sit bona, non nimis
durans, Vestes in hyeme vere ad corpus aptae jam
94쪽
nimis nobis arctae sunt, corpore a calore in inni dia mensione laxato Coria hyeme dura jam fiunt paullo molliora, a reperimUs nosmet ipso minus agiles, minus fortes, magis laXos. Si idem aer fiat humidus, laxamur adhuc magi porspiratio inpeditur, ut fibrae corporis ad peripheriam retineantur,is eo magis fibrae ea humidi copia laxa fiant. Hinc oriuntur deniquo stagnationes, putredines a stagnatione febresque maxime putridae.
Μoderatus igitur calor Iaxat rigida vasa, hine prodest pro aliquo tempore in rigiditate nimia. Frictione scca, et humida , calida ς hic nunc defristione disserendi aptus locus. Dignus est extus
quidam HIPPOCRATas, qui huc referatur , ex libro de cina Medici, Tom. L. apud FOES. p. 746. : Frictio vim habet solvendi, adstringendi, carnem augendi, minuendi, quid sibi HIPPOcRAΤΕs Velit, mox explicat . dura frictio vim habet adstringsndi mollis frictio vim habet soluendi naulta frictio vim habet minuendi mediocris frictio vim habet inplend1.
Videbitis ad calcem uJus Textus notam FOESIT, qui hic laudatis GALEN text. l. a. de sanitate trienda et Uerum , Otius esset legendus potus hic liber Α- LENI, . CV. Ι-8. ubi multa bona de frictione Α-LENus habet, maxime dum invehitur in ΤΗΕΟΝΕΜ alexandrinum , Gymnasiarn, qui ASCLEPIADES, honorem hujus doctrinae sibi adscribebat, quum Constaret, HIPPOCRΑΤEM , loco citato, totum rictionis mysterium patefecisse. Vid amus vim extus hippocratici: Eae. τηο co,pasTim significat ligo incio, incula constringo sed CHARTERI Us reddit altringo sic videtur Verus sensus esse HIPPO RATI , ita quoqUE A GALE- No l. c. intellectus Gradus in ea varios agnovit dis-
95쪽
S. II 66. INDI c. INmo RE CORRIG. LUID. SI distinxit HippocnΑΤΕ dedit his paucis verbis Omnes Omnino regulas fricandi, quibuS V. celebres fuere prout enim indicatio erat, frictiones aut siccas aut humidas, aut cum aqua frigida Calidave, aut cumoleosis faciebant aut brevem, aut continuam aut mollem , aut fortem aut manu molli, aut callosa aut linteis laneisUe mappis Inter liquore ergnt: aqua, oleum, Vinum , spiritus, balsama penetrantia &c. prout fer bat indicatio. Sic idomu intelligere, quomodo una frictio va- . Tia, eaqUe obposita, emcere videatur. L . Frictio vim habet solvendi obstructum, si mollis est hic praecise casus noster Mollis frictIo movendo mollipter hinc inde obstructum Iocum, Conprimit vas in materiem, hanc dividit, uno in Ioco manere non sinit, propellit ex uno loco in alium' lem hac agitatione eYcitat vim solidi in liquidum. 2 - Frictio habet vim adstringendi, roborandi Iaxa pendula quas vinculo ligandi , si ita fat, ut omne humidum glutinosum intor fibras earumque elementa nimis interpossitum, prorsum inde XPellatur, X- trudatum ut, expulsis iis, tum . omnia elementa fibrae, tum omnes fibrae, olim separatae arcte ad se invicem accedant, si elaterem nondum amiserunt. Habeo tune ex Iaxitate rigiditatem. 3 - ulta frictio habet vim minuendi; certe Vasa minuuntur insigniter et Xemplum sumimus ex homine totori vix nisi vasais humores est in prima infantia, sed ita, ut humores vasa Xtendant in omnelndimensionem , usque ad persectam aetatis ἀκμην tunc est perfectum aequillhrium solida inter fluidaque Dum DUnc actiones vitae continuant semper, adtritusque actio ac reactio partium perennis fit, est frictio perpetua hu-
insidi inter solidaque Effectus hujus frictionis na
96쪽
tinalis es , ut multa vasa pereant, Ut malora vasa X pereuntibus minoribus obrigescant. Hinc multa frictio, inquit 1PPoc RΑΥΕs, inminuit vasa; immo inminuit OrpUS totum, quum corpus senile jam sit omni
dimensione minus brevius enimis angustius fit Immo frictio multa in corpore sano reddit partes rigidas callosas, ut pates in opificum pedibus' in plantis pedum Volisque manuum multorum hominum. Ergo frictio multa minuit ibi vasa minuit totam partem, prae duritie se contrahentem, nisi posthac callus
4 -Μediocris frictio vim habet inplendi
11oc patet in macie non desperanda panniculus adipo-sus conpressus, contractus in iis acet hominibus, ut oleum sanguinis nequeat in illis secerni, si caeterum ad-εsset. Frictio mutat hanc conpressionem, Varieque omnes has conplanatas Cellulas movet , oscula asorum in has cellulas patentia' conpressa mutantur, aperiuntur sensim oleum sanguinis in illas cellulas denuo secernitur, maYime si bona nutrimenta interea Corpus rei Pleant Haec moderata frictio facit. Frictiones in genere quoque id habent, ut promoveant liquidorum motus per vasa, augeant circu- Iationem. Hinc nutaquam faciendae fortes , ubi vis humorum auctior nocere posset unde in acutis morbis minus instituendae. Differunt ratione materiae. Vidimus jam antea, quod quum aqua calida primo laxaverit omnia solida ita, ut Venae jam sanguine turgeant frictio facta in aqua illum sanguinem promoveat augeat circulationem per expedita ala.
Frictionε cum aqua frigida, quae jam frequens est
Anglorum methodus, Promo 'et humores per vase, interea dum aquae frigus vasa laxa constringit, δε humores
97쪽
S. 166. INDI c. IN MORB. coRRIG. FLUID. 93 condensat Damnosa ergo, ubi vasa nimis am stricta sunt, spissi umores. Legendus hic Tractatus, anno elapso hic editus , O FERRO balneorum frigidorum pulcras vires uberrime, in convincenti inprimis ratione demonstrans.)Frictiones cum rebus aromaticis siccis, ut mastyche, libano, sarcocolla, accis juniperi, myrrha, styrace, Iabdano, benZoe , ad iridis florentinae e faciunto omne id quod faciunt frictiones siccae a vi frictionis tendissimae particulae adplicantur' promoventur per Vasa bibula, ut stimulo suo possint concreta movere, fibras incitare ad motum. Hae conveniunt, ubi laxa Minertia solida, nardique ac lenti humores. Frictiones humidae oleosae conveniunt, si rigiditas vasorum retineat humores, ne satis circulare possint. Oleosa, aromatibus ista , possunt laxare frictione solida, concreta fluida illo stimulo dividere.
Quae IlIPPoc RATE tam lare enuntiaverat, quae GALEN Us, V. plurimi, tanto studio docuerant, laudaverant, ea galenica Schola demum oblivioni fere tradidit, ita, ut altum de his obtineret silentium, totaque cura internis potius remediis , aut Xternis balneis, at
minimo frictionibus ' perageretur. Posterioribus temporibus hippocraticum studium denuo frictiones, ut Praecipuam curandi medelam considerare jussit.
' Hinc ea sola fuit equis reservata felicitaS, Ut
frictio eos sanos conservaverit in Seipsis Galenici, deindeque novi hemicorum systematum Conditores, neglexerunt facientes hoc modo idem, quod Atheniensibus exprobrabat Soc RATES, quod
98쪽
94 PATHOLOGIA. Sed, ut vidistis, omnia optima possunt noxia reddi, modo indicatio non bene capta sit. Regulae antea datae ad quamcunque indicationem adplicatae, demum frictionis usum' ustum reddent, .maxime utilem. et J Idem it materiem inpactam una cum a s Ob-pletis fovendo , molliendo , agitando , coerceiad , ut emollitio , putrefastis bubpuratio totius loci adfecti resolutio , in pus luidum contingat. Est quidem solutionis genus, quo topicum illud malum aufertur, verum non tentandum, quamdiu aliae viae supersunt praestat enim semper, vasa servare integra integramque partem Verum, si id nulla queat ratione fieri, praestat destructione vasorum malum vincere, quam cirrhosas Concretiones demum habere Id maxime adparet futurum, sive- media conpactum solventia non juvent, tamen omnimodo Artifex solvere tentet. Si obstructio sit nimis in-Pacta, quam ut resolventibus' frictione resolvi queat, Medaeus pergendo in his tenuissima inde removet, adcumulat Crassiora unde cirrhus. Videmus hoc toties in incipiente induratione glandularum , mammae , inguinis, parotidis. Dum de morbis uerperarum seorsum edendis egi, demonstravi toties, ex nimio resolutionis studio cirrho nasci. Unde si remedia solventia non satis valida in glandularum morbis, o de subpuratione cogitandum. Sunt loca minus obnoxia cirrhi sis situ suo maxime adspectabilia, in quibus Vitanda subpuratio, inquantum fieri potest, propter cicatricem. inc, si ingena inflammatio, Vel obstructio magna, cavendum omisni ope ne subpuratione facta foeda cicatrix per om
majorem Cuyam gererent equorum, quam sui suo, tumque liberorum. De H.
99쪽
nem vitam hominem deturpet. Si vero inpossibile sit,
Praecavere, Omni cura adhibeatur, ut adliciatur ad genae partem internam materies, ut ibi exiens nullam faciei turpitudinem conciliet. Si igitur subpuratio promovenda sit, ad hunc copum hic X ATERIA EDICA habetis Catalogum ma
1 Adsunt, quae obstipant poros omnes, ut tota vis vitae in obstructam partem determinata eamdem solvat, destruat ita sunt omne farinosae oleo eque artes, dum inmotae perpetuoque arti adplicatae manent.
S Adsunt stimulantia , quia saepe vis naturae in eam debilior agit, quam ut destruat illam stimulantia igitur superaddita, vasa bibula subeuntia, irritant
vitales actiones in obstructam partem, ut cito de . siruatur, cum liquido suo in pultem vertatur. Evenit aliquando, ut , quod sic subpurandum exspectaveramcus , ejusmodi remediis resolvatur uti vidimus in mamma mulieris , in collegio matutino casuali. Μulier haec circa et Martii mensis peperit. Infans quarta die convulsus mortuus fuit Iochiis per quatuor septinianas modice fluentibus. Pro more feminarum adplicata sunt utrique mammiae emplastra mox a morte infantis, ut et pelleretur ac Sinistrae mammae inde Contigit, quod optabatur, deXtrae Uero pars inferior vehementer doluit. Adplicato emplastro alio, mammae discus totus induruit , rubuit, dolores excitavit Hinc, ne cirrhus inde nasceretur, sed potius subpuratio, postquam malum fere per mensem duraverat , nulla illi resolventia praescripsi, sed decoctum ex herbis emollientibus, cataplasma eXaven decori lib. v. DL alv. Parietar. ana.
100쪽
96 PATHOLOGIA.Μedio alo, quum subpuratio non promoVeretur durities tamen augeSceret, *g. Um ammon. cataplasmati fuit addita, ut vim vitae in obstructionem XcitaremUS: quod, quum minus ferre videbatur, inpositum est iterum cataplasma emolliens, obstipans , additis adhuc olei lini Iiv. Attamen, dum hoc cataplasma per aliquot dies adplicabat, tumor visus est emollescere, inminui, ac demum post usum ejusdem cataplasmatis per - septimianas produ
Animadvertendum est, quod semper huc usque aliquid seros ex papilla exstillaverit; quod caeterum inter bona signa Cirrhi non habetur. Videmus hoc exemplo , sub remediorum subpurantium usu , ingentem atque ultra mensem durantem, spatio aliorum binorum mensium plane resolutum tumorem esse. Quae ratio hujus obstructio haec magis nata fuit e strictura vasorum, quam e densitate liquidi. in malactica, emollientia inposita solverunt constrictionem vasorum humores transierunt per vasa , olim stricta, an laXata, sicque omnis disparuit tumor si subponamus, humores in strictis vasis etiam quiete inspissari, a polychrestum cum melle decoctis emollientibus junctum , potuit hanc inspissationem solvere Cataplasmatum aqueae parte Potuere vas; bibulis absorberi diluere concretiones hu
Hinc convincimur; quod si talis dispositio ad
solutionem concreti adsit, methodus subpurationem promovens non inpediat hanc resolutionem, quodque propterea in glandulosarum partium, solventibus non obaudientium , concretionibus, cito ad maturata subpurata transivisse, noceat nunquam.