Antonii de Haen ... Praelectiones in Hermanni Boerhaave Institutiones pathologicas

311쪽

ΙNoe ULATIO. Orbat plures alios se novisse dicit, qui tempore vario-Jarum epidemicarum inpune se contagio X posuerunt; sequente vero alia epidemica constitutione Variolosa infecti fuerunt. CL υκ Η ΑΜ ait Quid, quod quidam, ut eorum contagi adficerentur, aegrotantium hypocausta, sedulo, sed frustra, visitavere; - ast enimvero quidam istorum hominum nonnullis mensibus, aut anni post variolis fuerunt adfecti. - 'θInterim fateor , non in omni subjecto, in quo insitione facta nulla eruptio sequuta est , prognosta defuturis, aut non futuris , variolis adeo dubiam esse. Dummodo febris dicta variolosa adfuerit, tuto inoculatum a periculo adhuc futurarum Variolarum absolvere posis sumus, quod eXperimenta ab dic L. B. DE Sto Rc ' instituta abunde demonstrant, qui ait se tribus vicibus

repetiisse inoculationem in aliquibus horum, qui copio-U a fas

'' Saepissime ego ipse ab incunabilis ad decimum

quintum circiter aetatis annum expositus eram Periculo variolarum naturalium plures per hunc, C temporis decursum reguarunt epidemiae Variolarum, plus minusve funestae nullatenus tamen iis

omnibus fui adfectus. Dum demum studio Philosophiae in publicis collegiis operam dabam, correptus ariolis copiosiisimis, sed bonae notae, fui; Fenes me sedente juvene, morbo hoc, quod ipse tum temporis adhuc ignorabat, insecto, noculatoris, ut ita dicam vices atmosphaera Corporis sui agente Pessimae aeque ac optimae Variolae, quel hactenus eYpositus eram, aut quas tractavi,

nullam evin vim in me exsertae e. De WASSER B.

312쪽

sos PATHOLOGIA.sas, in aliquibus, qui paucas habuere variolas is in aliquibus, qui non nisi febri variolosa laboravereri sed has operationes effectu caruissera insuper hos conversatos fuisse cum iis, quibus variolae naturales copiosissimae erant immo cum his in eodem lecto decubuisse eo tempore , quo e Iccabantur pustulae, a Ximeque foetebant: sed haec omnia inutilia fuisse , hos enim a nos me minima ad parentia hujus morbi perstitisse. Experientiae contradicit id, quod Inocalatorii naaliqui adierunt febrim nempe subpuratoriam in insitis nunquam adesse. Sed lubenter cum I. GuYo fateor, hanc rarius adesse, longe mitiorem esse, ut O. 1ssoae '' testatur. Nec mirum , quod inoculationem praeparatio praecesserit m plurimis. Ultimum demum, in quantum scio, inoculationis emoIumentum est evitati sequelarum malartim, Ombo variolos superato non raro adparentium, ut sunt: ulcera pessimi moris, inmobilitates articulorum, tabes phthisis , maculae aut cicatrices corneae transparentis,

oculi plenaria destructio tautae c. Ast etiam haeet mala post variolas insititias observata fuere, etsi rarius; bona medella administrata etiam in naturalibus, ut plurimum , evitari possunt. CA ' Mem de Acad. R. de Chir Edit en 8. Om. VI p. 298.

313쪽

Incommoda ab instione forte oriunda.

Ne de partium studio suspectum me reddam, im commoda, quae ex inoculatione forte sequi possunt, recensere juverit. Priori jam capite mentionem feci, quod ex tali inoculandi methodo, qua plura infliguntur vulnuscula, faepius aliquod incommodum nascatur. Est scilicet illud, quod haec vulnera abeant in ulcera dissicillimam non raro sanationem admittentia. Ergo haec saltem insitionis methodus habet, quo detrimentum adferre PONest Verum haec methodus nunc EVIIuit. Quod nocendi suspicionem nobis movet ex id,

quod forte una Cum veneno varioloso etiam alius morbus , Ut contagiosus, aut haereditarius , inseri posset. Experientia enim, auctoritate maximorum in arte me dica virorum fulta, constat, praeter variolas plures adhuc alios dari morbos contagiosos; ω praeterea vero simillimum est, haereditarios morbos in sanguine latere, e , quod omnes tumores secreti ex eo secernantur;

hinc semen, per quod morbos tinus generis a patre in filium transplantari negari lavd posse existimo. Modum enim alium, quo id fieri posset, non perspicio, ideoque probabilitas sat magna adest, per insitionem hujusmodi morbos in ali os transferri; nam pus variolosum quidquam de contagiona materie , aut de seminio morbi haereditarii continere poterit , quum hoc ex sanguine paretur . Immo non solum lusus ingenii mihi persuadent, ut hujus opinionis sim, sed etiam experientia L Guvoae ' dicentis: in nous avait Ura dit,

314쪽

5I PATHOLOGIA.., dit, que par de experiences nites en An eterra, O avait observe, que a mallere de petite verole.. pri se 'unsviet, di avsit quelqu autre maladie, ne, communi quait que a petite Verole a celui, a quiri on inserati mais 'at ne experience si decisive du contraire, que e suis convaincu, que e choi de, a mallere purulente est rex important, que 'ai, resolu 'etre fori scrupuleu sur et article. Verum neque hoc incommodum est tale, ut evitari nequeat pus nimirum ex tali subjecto desumendo, quod neque morbo aborat contagios , neque e familia, malo haereditari adfecta, originem ducit. Etiamsi illud , quod ex Cl. Gu vo adduxi, me non sati Convincat , an timor , ne una cum variolis etiam alius morbUS Ommunicetur , non sit vanus quum nullam

Observationem adjungat, quae adsertum suum confirmaret talis tamen cautella non inepta erit, ut opinor, culus omisso facile famae nostrae detrimentum adferre

posset, si casu talis insito nasceretur morbus, quo ille laboravit, cujus pus ad insitionem adhibitum fuit. Est id incommodum, quod ab inoculatione naso eitur , quod ab inoculatis etiam alii infici possent, quorum sanitas non ita constituta est, ut ferendis varioltis pares sint, quod cap. v ex analogia, quam

varioIae naturales cum artes actis habent , demonstrare Conatus sum. hoc capite exempl6 a CL Govo observato fatis me confirmare posse existimo, qui testatur contagium in infantibus, quorum mater inOculata fuit, ad quam infantes sub statio exsiccationis adrnilli fuere, post aliquot dies variolas Produxis

315쪽

se Ast hae nos ab inoculatione instituenda ab g.

terrere non debent: nam huic malo adhuc obviam ire possumus, si insitio fiat in loco soli tario , ipsis variolantibus etiam superat morbo, iisque, qui uJusmodi aegris adsistunt, per aliquod tempus commercium cum reliquis interdicaturri aut saltem ultimis cum aliis conversari non liceat, quin prius vestimenta deposuerint, quibus induti erant, dum variolantium curam gesserunt; si inteamina a talibus laventur, qui variolas jam passi sunt; si denique vestimenta aeri libero Yponantur, quibus variolantes tempore morbi usi sunt. Hucusque

enim ab aere libero aliquem infectum fuisse non legitur. M 4 Quae Circa contagium variolosum inseruisse juvat hoc

Ioco observationem sequentem, non adeo adhu

dum Cognitam. - Femina pictaviensis, variolis nunquam adfecta, nisi fors in ipso adhuc utero materno iis aborasseth tertia demum vice gravida , durante epidemia variolosa enixa est infantem variolis obsitum. Ubera illi ipsa praebuit, quin exin fuisset insecta, etsi quidem id plurimum metueret. Refertur observatio haec in Gazette alutatre , 78O Iseo. O. OVum denuo subpeditans argumentum, cetum in utero materno variolis laborare posse. Quae hic contagii ratio 'An per Corpus matris, recipiendo lasmati prorsum ineptum, hoc inmutatum m ipsum usque Pusionis, ad contagium apti, transgressum fuit Corpus 3 Quid ad hoc illi, qui variolas non nisi a 'mite, nonnisi a viru , externe corpus ingressio, non in eo humorum discrasia quadam enato), Undecunque demum petito, produci sustinent Deiq

316쪽

Quaestio adhuc moveri posset,' a pluribus jam

1mota est an non ex insitione frustra instituta ob pus, quod in humorum circulum duci posset, nil mali oriatur. Ut quid hic certi determinari possit, ad experientiam provocare non incongruum erit. Hae autem, quid mali inde natum fuisse, hucusque saltem nos non docet e Xempla enim, quae id docerent, nulla adsunt; quae, si adessent , inoculationis insensissimi hostes divulgare non tam diu haesitassent.

An Θ quando, praeparatio necessaria se R

Methodus illa, qua corpus humanum ita disponitur, ut variolas facile ferat, Praeparatio nominari solet. Hanc ante inssitionem faciendam necessariam esse, omnium consensu quidem confirmatum est an autem

in quolibet subjecto illa fieri debeat, an non sint, quibus praeparatio nocere posset, dissentiunt plurimi. Capite u dictum fuit, morbos dari, qui Variolis accedentibus Xasperantur dariis contra , qui per se, brim inde excitatam sanantur. Haec si considerem, quid sentiendum mihi sit, dubitare haud postam Scilico deduco inde Praepara,

tionem in prioris speciei morbis absolute necelsariam esse; ast in morbis secundae pocisti illam absolute non requiri. Ideo tamen nulli suaderem , ut sine fuco praeo parationis praemisso talem qui hujusmodi morbo, Variolis sanando, aborat, inserat. Nam artis inperiti, aut hostes inoculationis, omnem culpam Inoculatori m- putarent, si aeger talis insitione facta ex morbo forte epigenomen graviter decumberet, aut omnino morere

tur.

317쪽

1 NocULATIO. 373 II, qui per tectissima fruuntur sanitate, nunquam praeparandi erunt ut ego Censeo ; non solum quia prae- Paratione non indigent, sed etiam , quia facili negotio inde damni quid inferri inoculandis posset. Talem enim valetudinem, ex subposito, quod sit persectissima, in melius mutare inpossibile est in peJus mutare non conducit, quum , quo perfectior est sanitas , eo facilius , caeteris paribus, vincatur morbus. in anonymus Auctor anglicus ' monet: - mir meu sor

est , quod sub titulo sanitatis optimae neutiquam ple- thoram intelligam, quam si non inter morbos, saltem inter causa morborum praedisponentes recenseo. Forte objicient aliqui, si liceat praeparare aegros, qui non indigerent praeparatione, etiam sanus Praeparareri posset, ne fama nostra periclitetur quum id jam in usu sit. His responderi potest, magnam inter prict em hunc casum esse differentiam. Sanis enim praeparatio fit cum periculo , ne Variolae, ob mutata non mutanda , dissiculter superentur aegri autem , in quibus insitio me praeparatione fieri posset, ob id quod prius morbus, quo exabantur, sanatus fuerit in quo omnis

Praeparatio consistere debet non dissicilius ex variolis

318쪽

De methodi praeparandi

Μedici americani 'hinoculandis Mercurium dulcem cum stibio diaphoretico, pulverem Ornachinum, aut sulphur auratum antimonii; cl. DI ΜsDΑΕΗ '')Chelarum cancrorum calomelani an gr. iij, tartari emetici A gr. cc os AN O Ros ENsia1N ''' pNlulas X gr. xij calomelani, r. vii camphorae, gr. ij extracti aloes, gr. vi gummi uayaei confectas; alii corticem alii haec, aut horum similia, per aliquot ante insitionem septimanas, propinabant. Quum, quid de his praeparandi modis censendun sit, decidere me utpote Tironem' non deceat, aliorum opiniones adferam. Auctor supra citatus '''' d,

Idem de aliis remediis in praeparatione usitatis, quae ex classe anthelminticorum sunt, sentiri posse, non dubito. Deciis, quae sunt ex classe purgantium, idem Auctor

319쪽

ait: - Quum omnia praeparata mercurialia, sanguinea

dissblvendo eumdem magis ad putredinem disponant, non inmerito suspecta habentur. CL ΗυxΗΑΜ '' de mercurialibus adfirmat, quosdam sane malos effectus in subsequentibus variolis ab usu eorum obvenisse, speciatim pete chias haemorrhagias, profusas diarhaeas. Idem ''' de cortice dicit: - Temere ageret, qui corticem, roborantia cardiaca cuidam fibris fortibus rigidis ac sanguine densiori, viscido praedito,

ut prophylatilicum , aut preeparans dare vellit. Qualis ergo praeparandi methodus conveniet g praemittamus adhuc aliqua o CL ΗυκΗΑΜ, reco demur prius aliquorum, quae cap. v. disscrtationis meae praemisi, dein proponamus methodum praeparandi, qualem censemus optimam. O. Hux Η ΑΜ ait: - Proculdubio variolarum species saepius a nimia sanguinis copia, humoribus acribu , aut magno inpurae materiae pondere in primis viis haerente oritur,o haud raro ut primum contagium fuit susceptum in diaeta , corporis motu, caeteriSque eon mittuntur errores, qui saepius in fine effectum edunt mortiferum Ab his illi, quibus variolae sunt inoculatae praecaveri debent. Ego in Disseri cap. I. adserui, reconvalescentes ob vires vitae debiles uno

320쪽

316 PATHOLOGIA.1i, qui a febri exasperatur, junctas persaepe male cedere. His praemissis Concludo, lethoricis v. s. administrandam esse humores acres juxta variam acrimoniae speciem variis corrigendos remediis primas vias amateria inpura liberandas esse vel sursum, Vel deor sum evacuando, prout materia et sursum vel deorsum turget diaetam constitutioni aegroti adcommodari debereri talem scilicet instituendam esse, quae non sit nimis aula, ne inde saburra driatur, at si bene digerat, lethora; ne uimis stricta, ne aeger ante morbum Jam debilitetur uno verbo dirigat semedicus juxta adserta HIPPOCRATIs, qui monet Conjectari autem oportet, an aeger cum Victu subsiciat perdurare, donec morbus consistat, numquid ille prius defciat, ne possit Cum victu perdurare, vel morbus ante

deficiat atque hebescat ' L. Condonandum autem aliquid tempori regioni, laetati, consuetudini. Vires vitae debiles cardiacis prius erigendae sunt. orbi febriles, aut qui his exasperantur , prius sanandi sunt, method6, quae cuique convenit. Quas si, quum sint tot quot morbi, hinc infinitae sint recensere vellem, dissertationis limites transgredi de

berem.

Si nequo tales inoculare nobis animus sit, quorum morbi febri ab inoculatione excitata curarentur, quid

nobis cum his faciendum sit, ex dictis aliunde patet.