장음표시 사용
431쪽
haud raro oriatur 'h velis grato suo odore ad profundam' magnam inspirationem invitant qua sit , ut major aeris, his quidem particulis odoriferis inpraegnati, neutiquam vero a sua, quam ContraXerat, inluvie repurgati, copia hauriatur atque in pulmones adtrahatur. Quod idem acciditis iis, qui noxam , a putridis aeri admistis vaporibu metuendam , v. c. in theatris disiectioni cadaverum destinatis , avertere cupientes , pulveres sternutatorios in nares ducunt , sicque omnino plus aeris inquinati una cum hoc suo remedio ingerunt. Praestat his omnibus vapor aceti vel purissimi, vel ob gratum odorem cum caryophynorum aromatico-rUm, aut Cinnamomi pauxillo rosarumve aqua destillata conmisti. His enim vaporibus omnis aikalescens ac putrida aura, halitibus tam Xspiratis, quam per aegrotantium sudores e corpore eliminatis referta, optime a tutissime Corrigitur. Cavendum tamen est, ne, ut plerumque fieri solet, acetum adeo incalescat, ut em-Pyreuma Contrahat, quo displicere Non solum, sed &haud raro nocere ejusmodi suffitus posset. Satius hincerit, acetum frigidum pavimento conclavium inspergere , ut lente Xhalans atmosphaericam auram corrigat, atque simul grato suo odore aegrum reficiat.
Velis sola aqua aut circumspersa, aut alio modo in tenues halitus mutata, aeris , siccioris potissimum calidioris , cui nimium phlogiston inhaerens subducit, Indolem egregie emendat eodem modo, uti videmus in valde exaestuante Coelo a pluvia decident ablui quasi
' Videantur hic, quae jam ante in YGI FINE, TOM. IV. . 449. 45O , uberius circa haec Onui. De IV.
432쪽
4e AD PENDIX. auram , calorisque materiem X ea praecipitari. Sic qui a prunis per conclavia dissipatur aeremque admo. dum contaminat halitus, ab aquae ebullientis vaporibus optime olet sorberi quemadmodum nuper a Gallis fuit
adsertum experimentisque conprobatum. Miram quoque polliciet aqua calcis vivae virtuo tem , Communem aerem emendandi , quum subtrahat
ipsi fixi aeris admistam partem, ita puriorem ejus partem Xtricet de qua re tamen alia occasione plura erunt disserenda. Qui vero acido quodam vapore U. c. accensi sulphuris halitibus conspurcatus est aer, eum commode ab adsumta inluvie repurgant sati a thalia. ac de causa HALEs1 Us suadet , in iocis , hac ratione inquinatis, spiritum per linteamina sale tartari inbuta ducere, adseritque , se ipsum esse expertum , hoc modo corrigi ejusmodi aerem sulphureis , acidis aquosisque Particulis separari. Eidem usui aptus videtur spiritus salis ammoniaci , nuper nimiis a Gallis encomtis Praedicatu novo , inepto tamen , nomine at ali suo dictus, quo refocillari, ac in vitam reVocari subfocatos ab acido quodam vapore, experientia testatur. Constat praeterea, accensi pulveris pyrii vapores posse Conspurcata ab aeris ephitici congesta ac stagnante copia loca ita depurare, ut absque subfocationis metu ea
gredi possimus. Possent his innumera alia addi exempla, e quibus
dilucide adpareret, aerem Corruptum per alius generis
halitus Corrigi omnino, ac salubrem reddi nisi libelli huJus angustia juberet accedere ad ea emendaiydi aeris media, quae scimus novam ephlogisticati aeris copiam subgerere, quaeque adeo optima' ad scopum hunc obtinendum certissima auxilia esse videntur.
433쪽
ADPENDIX. 429 Solet vero, quod primo Ioco recensendum est, ipsa rerum natura largam nobis purissimi aeris copiam Per plantarum egetationem subpeditare : cuilibet enim notum esse arbitror, quantopere reficiat ac recreet vita inter laete virentes plantas acta : unde dudum ab Omni aevo Poetis fuit solemne , maximam humanae fel, citatis partem in vita Campestri ponere. Licet autem Xperientia plantarum diffusas exhalationes saluberrimas omnino esse docuerit , nondum tamen satis apertum ac clarum huc usque fuit, quaenam sit hujus resectionis Uera causa C litio.
Μulta quidem super hoc argumentum ab ΗΑLLESIO, BONNETO, ut alios taceam, fuerunt disputata, nem autem tam egregie tamque adcurate illudeXposuit, quam nuper INGENHOUS Z1υ , qui certissimis ac fidissimis experimentis detexit, plantas eodem fere modo ac animantia respirare, liCet prorsus pulmonibus careant. Haurire eas conprobavit per follia suae atmosphaera eas ambiente magnam aeris communis copiam, cujus particulas , ab elementari aere solutas in sui nutrimentum conUertant, ipsum Vero aerem Uriam,
his adhaerentibus particulis orbatum, ipsarum nutritioni haud idoneum , per poros in aversa foliorum facie hiantes, rursus emittant. Solummodo vero folia plantarum hoc di stum negotium perficere, celebris hic naturae Indagator docet quum , quos tam flores, quam fructus X halant vapores, nocivos omnino, animalium respirathoni ac sanitati prorsus inimicos esse, ex suis, summa cura institutis, saepiusque repetitiS, periculis intellexerit. Reperit praeterea quoque, per diem tantummodo, in meridiana praecipue luce a serena tempestate hanc
fieri in plantis aeris ephlogisticati secretionem & Y-halatiouem per noctem vero, aut in umbrosis locis,
434쪽
43 ADPENDI x. aut in Obuloso caliginosoque coelo, ipsa folia, eodem modo ac fructus flores corruptum ac inquinatum spi
Clare igitur ex his patere existimo, quantopere noceat, quantumque discriminis adferre queat , usitatissimus ille, praesertim delicatuli femellis , mos, quo solent angusta saepius cubicula graveolentibus planta-IUm , U. C. Violarum, Polyanthi, malorum citreorum foribus ornare; qui licet fragranti suo, C ati grato Odore nervos muleere ac reficere Videantur , aere a me inquinato, quem spirant, Onclavium curam mirum in modum conspurcant, sanitatique vere infestam reddunt. in plura prostant exempla hominum a ta- Ii, variorum storum exhalationibus depraVato, e re vel Prorsus subfocatorum, Vel certe graVissu i maliS, ΟΠ-
vulsionibus v. c., aut Kephalalgiis, conreptorum ').
' Quorum quaedam in antea adducto Ioco YGIBI NE retuli. - Patet simul hinc , quam male sanitati suae consulant varii homines, inprimis feminae plebejae, aut e vulgari classe, dum arcas suas magna copia pyrorum, pomorum graveolcntium, malorum Cydoniorum, Onerant, maximum inde redundaturum bonum firmiter persuasae. Scio quidem optime, multum plerumque laborandum fore Μedico, si convincere tales vellet, quantum in theoria sua a recto aberrent tramite dum haud raro autumant, ex malo animo , aut specie, ut
ita dicam, invidiae, proponi, ut haec omnia auferant, ac inpossibile plane es e, ut mali quid ex hoc fonte nascatur. De κ
435쪽
ADPENDIX. 431Poterit tamen commode aura in aegrorum cubiculis depurari ac renovari, Conlocatis in iis virideScentium arborum , tiliae, eiulae c. frondibus ; ut, qui ab iis exhalat aer ephlogisticatus novam materiem praebeat, quae solvere ac sibi jungere possit inluviem istam respiratione a perspiratione aegrotantium ac vaporibus tot remediorum , aliisque sordibus, aegrorum e corpore prodeuntibus in aere enatam. Erunt tamenis haec corrigendi aerem auxilia per noctem rursus removendam ne, ut supra dictum est,
nunc aerem nociVum exhalantia , Oceant omnino,
quum prod E Xistimentur. Sed ars hemica docuit cultores suos, e variis, vel a natura productis, vel arte mutatis, corporibus magnam extricare aeris purissimi copiam, eamque vario modo in hominum utilitatem a commodum inpendere. Sic primum a R1Esit quo fuit demonstratum, posse variis metallorum calcibus, potissimum a mercurio rubro calcinato, quem vulgo principitatum per e satis inepte dicere in ossicinis solent, separari aerem vere Purum, ac elementarem in quo diutius omnino vivere ac respirare animalia queant. Postmodum a SHEELIO, FONTANA, aliis, modus fuit descriptus, facilis quidem, tutus tamen ac fidus, quo ex nitro per ignem fuso non solum expelli insignis copia purissimi aeris, sedis in vasis coerceri, atque sic ad varios usus converti haud dissicili negoti queat.
Conmotus his experientiis Ce Ac HARD ut nuper relatum accepimus, ingeniose satis fornaci suae inponi curavit vas retortum loricatum, in quo fusum ab igne nitrum per rostrum, cujus apertura se ostium, in conclave hiat, hune extricatum aerem per totam auram dissipat, atque adeo salubrem omnino ac vere re-
436쪽
43 AD PENDIT. Iam min Angliae nosodochiis in eoeperunt edici,
aegris, prae cipue Phthisicis aut asthmaticis, ita prospicere, ut semper in promtu sit ejusmodi e nitro expulsus aer, in lagenis adservatus, quem aegrotante Percanalem , agenae inmissum , in pulmone adtrahere, sicque nimium in pulmonibus congestum agrem fixum Commode eliminare queant. Qui quidem ita conspur- Catus aer I, Xspiratione facta, in vas, calcis aqua repletum, inmittitur, ita ab adhaerentibus sordibus rursu repurgatur, ut Vere purus ac dephlogisticatus novae nunc respirationi aptus fiat. In quem usum a FONTANA inUenta, ab INGENHo Usa Io conmemorata, machina
437쪽
Dissertationem sequentem, a Celeb.
in Universitate Vindobonensi Prose re Melchiore Tonae , Inlustri fini Magni f. b Celeb. Domini Liberi Earonis A STorcit R. F. --jes a Gothis aulicis, Archiatrorum Comitis, Attidii medici atque incl tae facultatis Vindobonens moidis
ac Directori perpetui c. c. fratre pie defuncto, pro Dissertatione inaugurali defensam hic inserui, quum&febrim hemitritaeam Xactius pertra stet, Celeb. ΕΗARN eam saepius in Collegiis laudarit legendam Auditoribus commendarit, dignissimamque in hanc rem lectu esse, de febribus tritaeophaeis
438쪽
434 ADPENDIT. vertitur dum V. V. latini eodem quo graeci, nomine rem eamdem designarunt; id quod ex antiquis M. ERRENI versibu adparet: a) mortiferum magis est, quod graecis hemitritaeum Vulgatur verbis hoc nostra dicere linguak Non potuere .ulli puto nec voluere parentes.
Rob. ΕυcΗEN Us in suis ad SBRENUM commentariis in nomen emisertianae ut ineptum Xpunctum omnino Voluit. S. II. AGATHINus, edicus graecus, GALE Notcste, Vir non vulgaris, integrum librum de vocabuli: μGp Is significatione conscripsit , neque mirum fatetur enim GALE Nus, quod , si velit ea, quae de hoc nomine sunt ab Empiricis prodita, quae OStea ab ARCHIGENE c. disceptare tria sane Volumina vi Caperent. G Verum , ut inquit LATO, non est habenda de nominibus cura, quibus tot . a tantarum rerUm
investigatio proponitur. d omissis itaque, nulli usui futuris quaestiunculis cc λογοί η Coc , Primo perquiram in quo potissimum genera distinguatur ebris, cui hei mitritaeae nomen datum fuit ab Auctoribus. f. III. Primum genus hemitritaeae plerisque est , stertianos sinplicis , fors ta duplicis , Fars Smi protra
a Q. SERENU SA&MONI c Us de Medicina praecepta C. 52.
c Comment. II in lib. I. HIPP. de morb. Ulc. S. 25. d GALEN. de differ febr. I. a. c. 6.
439쪽
ADPENDIX. 43Slantur adeo, ut te parum admodum, e Plane non,
Nondum plane liquet, quamnam febrium speciem
UIPPOc RATES emitertianae nomine Consideraverit rGALENυs, siquis alius, idoneus ejus interpres, Conlatis inter se, quae divus senex variis in locis de illa pr diuit , neutiquam ebrim Hiragraphi hujuSab I ivpoc Ἀ-T 4 mitritissam dietam ite Contendit, gubsequente inprimis textu firmus Infestabant illos plerosque haec incommoda, febres horrifigae, Continuae acutae , omnino non inter sit entes et modus erat senas tertianus, uno die IeVius, altero gravita invadebant a summatim in acutiem augebantur a)AGATH1Nus de quo si. I. hemitritaeon in eodem genere cum tertiana manifeSte locavit, atque sola accelsionis vehementia ab ea differre fatetur b)CALsus pariter tertianam in duo genera distinguit, cujus alterum Ionge perniciossius, quod tertio quidem die revertitur, ex octo autem, quadraginta horis sereseri triginta per accessionem occupat interdum etiam Vel minus, vel plus, neque ex toto in remissione desistit, sed tantum evius est. Id genus plerique edici hemitritaeon adpellant. c Similiais alibi habet, ubi de curatione semitertianae agit. d Atque hac de causa usus fere inter edicos obtinuit, ut hoc febrium
genus hemitritiaeeae CELs nomine tractetur. q. IV . Alterum genus sit, dum quotidiano continua cum intermittente tertiana conplicatur. Ee a GALB- a II1PP. l. I. de morb. Vulg. s. a.
440쪽
436 ADPENDIT. GALENυ paragraphi superioris febres sollicita separandas , atque τριταιοφυεὶς teraianarias esse nuncupanis das voluit, nulli alteri febrium conplicatarum generi hernitritoEoo nomen concedens ait enim: hanc ego febrim compendiosae claraeque doctrinae gratia uno olens
adpellare vocabulo, inposui ei nomen semitertianae ca)Raro tamen admodum, his saltem in terris, accidit, ut distinctum quis hujus febris, . . typum
observet qua quidem de re non pauci, an unquam talis in natura rerum exstiterit, dubitare fuerunt ausi. Inter alios certo Franc. IEN b eam dari, aut peculiarem febrium speciem constituere διαρρηδ ην negavit; neque id temere forsan ab illo prolatum existimabitur, dum antiquis jam temporibus usque eo invaluit haec suspicio, ut eidem remoVendae quotidianam experientiam testem obposuerit GALENυ r quod enim talis febris, qualem dixi, accidat, neque hic vel testimonium HIPPOCRATIS, neque alteriu Cujusquam oratio requiritur quum quotidie nos ipsam Videamus,
potissimum Romae sicut enim in aliis Iocis alia, sic in illa civitate hoc mali genus abundat. Videtur tamen ex Textu . . colligi posse, HIPPOcRAΤΕΜ similem quoque febrim hoc nomine intellexisse; at vero quam parum referat in hoc curiosul inquirere, paucis denuo GALENU habet: si quod aliam quamdam febrim ab HIPPOCRATE femitertianam Vocatam esse putas, fallime in vocabulo ratus , rem ipsam addiscas. c)6. V. Tertium denique hemitritaeae febris genus abesse dicitur, quum febri acuto continuo tertiana jungitur.