Antonii de Haen ... Praelectiones in Hermanni Boerhaave Institutiones pathologicas

451쪽

haberet. Vertim tamen, quum post GALENUM plurimi in ea opinione essent , quod tertiana a bile, quotidiana vero a pituita suam ducat originem , omnium quidem medicamentorum scopus erat, a corrigere, evacua reis c. dubium tamen remansit semper , an medicamenta , quae Vel tantum bili, vel tantum pituitae, pro ea, quae pariter animi illorum insidebat, opinione mederentur , an haec , inquam, mJul porrigen Gari an quod prae placebat, diversis temporibus diversa curatio instituenda foret, atque hoc modo uno die uni , altero alter obclarratUr. Postquam vero recentioribus his temporibus alia longe de humoribus , alia de medicamentis docuerunt fida rerum experimenta, plurimae de his disceptationes conquieverunt sponte. Missis itaque his , breviter perstringam, quae ad curationem harum febrium pertinere videntur.

S. XXIII. Febris est illud naturae instrumentum, quo parte inpurae a puris secernuntur; k Medicus vero naturae est minister, atque Hu fere tantum aemulator, ut quae ista recte V sua, haec ille arte moliri soleat tandem Causa proxima S. 16. harum febrium est lentor, miraedam Viscositas arteriosio nervosi liquidi naturae itaque hanc soluere, Vacuare &c conanti Opitulantur praeprimis Medici, dum in stadio S. 12. , frequentius tamen . 5. , Utunis diluentibus, 'aperientibus , salinis, nitro, stibio diaphoretico non abluto, tartaro regenerato, sale ammoniaco, prunellae , polychresto, nitro tibiato c. . quae duo ultima prae aliis in hemitritaex post AEA GLivium commendat Frid.

452쪽

448 ADPENDII . Hos sΜΑNNυ s. t In senibus' sicubi adhuc vi seis

bris justo minor est, moderate aromaticis ex absynthio , centaureo minori &c. in pituitosis utuntur salibus, e quocunque conbusto egetante residuis quae, conservationis causa fumo sulphuris , ut hic fieri solet, mutata, in hoc forsan casu tutiora sunt: si p. g. sale febrili dispensatorii c. vel iSdem tacheniano more Paratis; a quibus tamen, ut Maromaticis, si vel major febris inpetus, vel levis inflammationis metus subeat, religiose puto esse abstinendum. Ubi putredo metuitur , praestant Oob sambuci, berberum, ribesiorum, Cum nitro, sale polychresto, &c. Dum hepatis obstructi signa adsunt, decocta radicis graminis, cichorei C. Cum pauco sale polychresto

melle vim labris in solvendo juvabunt egregie. f. XXIV. Si materia in primis viis urgeat, pro

symptomatum diversitate vel vomitorium , vel purgans exhibendum est eo tempore , quo operationem integram ante novum ParOXysmum absolUere, quoqUe tur hae his remediis in corpore conCitari solitae, X SY, DBNHΑΜ consilio , leni optato sedari valeant. s. XXV. Quod si tamen durante paroxySm V mitus sponte oriatur, is aqua tepida, mulsa c. pro moveri commode poterit. IPPOCRATEs, qui naturae nisus acute adeo indagare in verat, hujus in semitertiana methodi utilitatem non ex hypothesi, sed Vero effectuum exemplo conprobat uxori ΤΗΕΟΤ1N in semitertiana anxietas sin, ut horror incipiente febre, sitis progrediente tempore incipiente febri calor ingens

453쪽

ADPENDIX. 49 gens et ubi aquam mulsam bibisset is vomuisset is horroris anxietas sanata sunt mali punici succum POStea accepit. ni g. XXVI. Vomitorium parari poterit ex pecacuantia , purgans . . e cassa , tamarindis , C.

quae tam pulchre in semitertianae imitis profuisse, quotidiana experientia didicit Adrianus PIGELI Us), n ex rheo, agarico, senna &c. f. XXVII. In stadio S. XIV conveniunt diluentia, demulcentia, blande aperientia, . g. decoctum hordei,

nitrosa, subacida succus citri , roo sambuci , ribesiorum c. g. XXVIII. In fine . V. si sudor prodeat, ebdem quasi critico tisana, jusculis carnium cum succo citri &c materies subministratur. g. XXIX. Quum diversa saepe symptomata S. VII. in hemitritaeis urgeant, his obcurrendum est propriis quidem remediis habita tamen semper ad primarii mo hi indolem ratione r si e g. deprehendatur is caloris gradus, qui in febri perfecte continua venaesectionem Sc indicaret nisi sanguinis rarefactio , plethora, ingens capitis dolor c. majoris periculi conmoneant,

cauto opus esse videtur, ne noceat.

f. XXX. cm L. 7. demorb. popul S. 47. cn L. 3. c. I.

454쪽

45O ADPEN DIX. l. XXX. ibo aeger utatur, qui neque incitet febrim tamen longum ejus spatium sustineat. o Humidum in febribus prodesse victum II1PPoc RATEs p monuit in acutis enim febribus, quas, in semitertiana saepe evenire idem testatur, plerumque dabat hordeaceam tisanam , ejus succum , vel Cremorem. q)Alii ex avena, ex mica panis aquaise similia E- vis nutrimenti genera pro diversa duratione , Vehementia morbi, regione, anni temtpore, aegri aetate , tedisperi consuetudine varia, jam ma ori, an minori nutriendi vi pollentia , parca Copia exhibent eo tamen, quod ELsus x voluit tempore, quo principia Cibi a decedente potius febre, quam reliquiae ab inci piente excipiantur. Reliquarum rerum non naturalium usus sit moderatus, in statu S. XIV. quies, calor temseratu C C. f. XXXI. Si vero febris vel sponte sua, ut OH dicamentis similibus cessisset alimentis eupeptis paullo liberius esset indulgendum remediis interim roborantibus uot simili firmiandum corpus , atque dein aliquoties, si res exigeret, Per alVum purgandum. q. XXXII. Febris . ΙΙΙ. IV quum plerumque sit autUminali , ehenmens, si ne ue sponte , neque dictis his remediis , rite licet usurpatis , conquiescat , sed Contra provectior aegri aetas , profusi sudores , subita debilitas, aliave perniciosa Saeptomata , non nisi Cum

febri

455쪽

ADPENDIX. II febri auferenda , periculum minentur cortice peruviano inducias inpetrare, Vel febrim prorsus pellere, tutum haud minus ac necessarium est. f. XXXIII. Innoxium enim ex sua indole hoc esse rei taedium, facile persuadebar , postquam unicam aegram quinque circiter libras repetitis ossibus bono cum effectu adsumere Vidissem. Nec requiritur , ut sensibilis quaedam evacuatio elicem ejus usum sequatur semper neque facta talis evacuati recidi Vam semper, ut voluerunt, Praecavet. Sic Vidi ante paucas epti-nanas u enem ab adsumto cortici pulvere valide purgarum, simul a pertinaci satis febri liberatum; quae post leviores in rebus non naturalibus errores bis denuo recruduit, sed' bis dato vomitorio, continuo quievit. S. XXXIV. Bona fide ecquidem fateor, me, quem GALENU descripssi, S. IV. hemitritaeon distincte nunquam potuisse obserVare. Eum dem tamen inter alias pertinaces febres Cortici per uviano cessisse apud VRΑ-TIs LAVI 1ENSE S lego . similis forsan casus est, qui in constitutione labacens t) de quodam Nobili narratur C. Hemitritinam CELs vero anno potissimum su

456쪽

ut in hemitritaeis cortex usquequaque omittatur sed ut S. V. OtaVi , Curavit febres, quae semper inflammationem mesenterii pro causa habuerunt in febribus autem inflammatoriis prorsus hunc obesse cui alias vel . in maxime continuis ad intermittentium classem pertinentibus , prticem sumendum proponere religio non

sunt RATIS LAVIENfE &c cos. XXXVI. Quum autem majori: quam in intermittentibus febribus, copia corticis in hemitritae opus; tempus vero remissionis , quo iis tuto datur , longe brevius sit haec sensim minuenda, repetitis dein do-sibus tollenda penitus videtur. S. XXXVII. Abacta sic febri, aeger abstineat iis bo disiicilioris digestionis, nimio fructibus horraeis, aura frigidiori, purgatione per alvum c. f. XXXVIII. Caeterum cognita per fidas observationes natura praedomi inanti epidemici, cognita temperies naturalis, vel morbos , aegri, magnitudo symptotimatum &c., singularis morbi curationem dirigere debent e. g. si obstructionum in visceribus signa adsint, hae solvendae sunt antea , qu3m corte ueruvianu ingeratur. Si provectior aetas accessionem perniciosam fore praemoneat ni intermedio inter paro Xysmo tempore induciae saltem inpetrentur) medicus omnia agendo nihil tandem aget, aeger Vehementia mali obprimetur, quod dici solet, μετα πολεα ν συμαχία. Ca-

x Epistol. respons P. 63. y L. c. Pag. 66. et L. C.

457쪽

Capiti deIcΤΕRo iis erui praecipua circa bilem capta tentamina recentiora nectenda itaque erunt, ut nonnihil perfectior succi hujus animalis historia habeatur, Xperimenta,

gen 178O publici juris reddidit Versa hic ea Xhibeo. I siquido hoc , G. En En ait, plurimi

scripserunt , Xperimenta cum eo instituerunt, Auctores. Utu vero copiosa adeo suscepra fuerint tentamina, non tamen ex illis demonstrare subiicienter hactenus Ecdit bilis principia constitutiva. aXimam quidem partem determinata ab Auctoribus Dorunt haec principia desunt nihil os eius nonnulla quae, Ut erdantur, omnino merentur. Repetenda simul Erant experimenta HELΜONTII BA GLIVII, BOER HAAVII, aliCrumque magnorum edicorum Chemicorum, cum bile instituta. Addidi his experimenta plura, ut sic major principiorum in bile contentorum detegeretur UmeruS.

458쪽

454 ADPENDIT. is omnibus experimentis adhibui biΤem bubu-Iam, ut nunquam non recentem, si pia foret, hune

haberem liquorem Bilis erum citi l me in putredinem tendit, atque haec est ratio, Cur multae illae disquisitiones cum bile humana aegerrime inititui queant. Praeterea nullum inde obtineremus commodum, quum animantium biles quoad principia sua non multum ab invicem mitferant. Bdem in hepat e sanguine secerni , atque perduehum poculliarem in intestinum Vacuari odeCadactylon ex hysiologorum ac Anatomicorum scriptis subinscienter patere poterit. Dotes Xtrinsecae, ac me experim ntorti Chemicorum auxilio in e detegendae sunt quod bilis succus Viscidia sit albuminis ad insti viscidior in animalibus aetatis provem oris , quam in junioribus. secundum Itil. ALLERυ bilis octi; plo gravius pondus iustinere valet, am quidem aqu3. Bilis humana animalium soniorum amariss maest, adeo ut drachmia bilis integram Chopinam aquae,

cui admista fuerit, nauseo so- amarissimam reddere queat rhac ratione pars una bili misceretur cum centum Circiter partibus aquae. Quo Vi Scidioris colore saturatior bilis fuerit, eo amarior est; quo autem minus polorata, quo minu ViSCida , eo simul quosior,

hine eo minus ramai a res.

Color bilis piserum qua ex favo Quiridis aqua diluta laus magis adparet. In morbis Verd, tum ani-IIalium, tum hominum, Color nunc descriptus in varios alios abit. Notatu inter alia observata dignum est, ab usu rubiae tinctorum bilem colore donari rubro P uti I. UcANE ObserVavit. Atque haec, ab dis' a tione hemica, circa bi-l dii sensibus Patent attamen ne unicum quidem succi

459쪽

huius mirabilis principituit ex his omnibus statuminari potest aliae adhibendae erunt en cheire seS, quo intimior bilis crassis pateat, quo ejus elementa ab invicem ejungantur; sine quibus proprius illi scopus atque dotes determinari non queunt. Hae vero non nisi hemide Ope obtineri po erunt sine qua nec hysiologo, nec Medico Practico certas statuere licebit theses. Tentamen . Admissa tincturae succi inspictati heliotropi tricocci cyaemuὁ bilis , ruborem

non XCitat syrupum Violarum reddit viridem. Tent. 2. Ab admistis acidis bilis coagulatur in substantiam pinguem , resinoiam. Ab Cidis vegetabilibus coaguli in enascitur debilitolinum, ViX non uti in coagulato lacte. Ab acidis mineralibus multo fortius adducitur, maYime autem, Umacida adhibentur mineralia concentrata. Oleum Vi trioli producit massam tenacem, Ping Jem, re smi formem, ex bile , sim acido hoc mista secedentem ac in igno quoque resimae in morem sese gerentem Connubium bilis cum acidis ab omni succedit effervescentia nisi fors tali aquositori infundatur oleum vitrioli concentratum quo quidem in casu effervescentiae species Conspicitur, misceI-Jaque incalescit ea autem phaen omen obserVari quoque poterunt, si oleum vitrioli infundatur aquae

Tent. I. Bilis recens, cum calce vina missa,

dimittit spiritum volatilem aikalinum . atque calX illa cum acidis denuo multum effervescit, si his in-riciatur. Tent. . A spiritu vini vulgari bilis recens aliquantum coagulatur. Si vero spiritus vini supra

460쪽

56 ADPENDII . cineres clavellatos rectificatus fuerit 1 bilem nil omnino agit. Tent. 5. alia ali alia fixa bili addita, illam non mutant observatur solum tantillum spiritus Volatilis aikalini liberati, ut a miscella calcis vivae cum bile, minus tamen fortis. Tent. 6. Spiritus salis ammoniaci, spiritus volatilis aikalirius vulgaris in bile pariter nil mutat, , ut salia alkalia fixa, terram nullam

Tent. 7. Bilis olea solvit, ut cum aqua misceri possint maculas pingues e vestibus eluit; resinaso balsama resolvit ceram, adinstar vitelli ovorum in corpus fluidum redigit Pent. . Solutio aquosa aluminis, vitrioli viridis, ac caerulei, cum bile ista, eam Vi none aequo coagulat, ac dum acidis mineralibus puris adjungitur. Tent. . Miscuit L Aucaeo bilem recenistem cum spiritu nitri illico sunt coaguIata. Missa haec miscella per chartam emporeticam, quo remane. ret resinosumis pingue. Quae sitrum transierat aqua, acida adhucdum satis crat, nec ex integro laphans. Aquam hanc acidam in vase vitreo calori leniori adeVaporandum Yposuit. Sub vaporatione secesserunt occi, in massam resinosam sese unientes e separavit hanc ex liquido, id vero ulteriori evaporationi conmisit. Siccum prorsum factum, quin enatae crystalli nitrosae. Dum siccissimum totum foret liquidum, deprehendebatur paucum sal navo-fuscum , nullis determinatae formae crystallis donatum, in lingua saporem genuinum uitri producens P carbonibus ardentibus