Antonii de Haen ... Praelectiones in Hermanni Boerhaave Institutiones pathologicas

51쪽

S. 1121-22. ANTIDOTA. 7bulo omnes quisquillas, vidi oves eodem in stabulo cum bobus adsectis morientibus , tamen omnia

illa animalia sana manebant. - Sunt Uenena, quae semper ignota manent licet inde plurimi pereant: ut

inter bruta, sic inter thomines sunt. Immo sunt Uenena, quae natione quaedam norunt, sed non detegunt. Dixit mihi Gubernator insulae urinamensis, quae in India occidentali sita, ad Batavo pertinet, se cente a Xempla vidissi talia Negros dictos , seu ango litanos servos, quorum millanis indigent, tum ut ipsis Europaeis ministrent, tum ut sacchiarumo osseam colant, unde praecipui reditus coloniae exsurgunt, habere mira Venena. Gubernator fuerat cum familia tota in horto. Servi angolitani noverant ipsius filiae venenum dare , unde domum redux ad limina paternae arci emavit animam. Capti servi sunt, sed nullis tormentis naturam veneni indicare voluerunt. Habet illa angolitana natio hoc in arcanis , quo semper vindicent se a Christianis europaeis. . Id modo scitur, quod habeant venena subtilissima , quae inter ungue recondunt; adeo parum requiritur ad necem interea dum pocula aqua mundaari, vitro adfigunt, qui ex illo vitro bbit , certo moritur: hinc ait Textus 3 1122. Quae I in multis venenis hactenus vix noscuntur, nisi deleteria tantum facultate , vix Patente, nisi per solam mortem infeEli ita venenum pestis est; nemo novit , quid sit, in quo ejus con

sunt , insectis hoc tribuere, quae certis temporibus in

aere generata essent hominibus deleteria. Verum , haec gratis dicuntur, non demonstrantur. E cita putredine hoc deducunt, ex virtute sulphuris Habaci in peste contra nota quaevis insecta P verum, una

52쪽

48 PATHOLOGIA. res potest esse utilis contra plures res alias quae regaliae non sunt idem, sed diversae. In aliis deprehenduntur per mirabilia, Lybiae explicanda est efia; seps mordens hominem mox in putrilaginem vertit ejus membranam adiposam totam adipsas mordet hominem' homo perit siti angius est africanus, dictus haemorrhous, quo hominem mordente sangui per intestina, per nares , per ductus sali-Vales de corpore essivit . Quis talia explicabit g3 In nonnullis per effecta in aliis morbi occurrentia ubi nempe venenum facit inflammationes, subpurationeS, gangraenas, sphacelos et ita vitrum antimonii, mercurius sublimatus corrosivus vel ut ignis omnia crispando destruendo, vel coagulando humores, ut spiritus Vini, oleum vitrioli, vasis infusa c. 4 Denique in quibusdam intelliguntur a priori,

quod abunt, dum, o rita eneni natura , facimine pro-Vt lcuturta IC OSco, . g. a priori, quod pulvis adamantinUS, non nimis tritus, semper spicula gerens

indomabilia, datus homini, sese ubique infigat, insibnuet, .millena parva vulnuscula faciat. Angolitani deprehensi fuere etiam hoc veneno in urinamensi colonia Batavos interemisse e sumserant barbam animalis tygridis, canaque in minuta tenuissimum verterunt, ut fere invisibilis esset. Hoc experti minus agere, quando ventriculus bene repletus, quam ubi vacuus, dant cum primis cibis. Est rigidus ille piluso quantumvis parvus minutus, insinuat sei tunica villosa magis magisque per motum horum viscerum infigitur altius, nullis remediis resolvi potest, multis cum anxietatibus mortem facit Scelesti hi homines etiam sumunt pilos humanos, quando in

quibusdam, maxime ad barbam, vel aliis locis, sat rigidi sunt.

53쪽

S. II 22-24. ANTIDOTA. 9 Certe talia novi a priori, quid sint effectura adllaec porro quatuor possunt omnia genera venenorum reserri.

f. II 23. moras. 1122. o. T. dicta nocere toti sub antiis has lentis indicant adcurate obpoista rent edi , que parum intelles Za, ac illa enena quoad scientiamus ei ius , terminus scholae galenicae , nocens toti substan-rice, cujus natura ignoratur ignoratur specifici antidoti ejus natura quoque passim Narrant, Viperae Venenum punctu, vel morsu inflictum curari, inposita carne Contusa Viperina venenum scorpionis inpossit oleo scorpionum; omne fere genus Veneni domari a bufone in pastillos redactois mutet instar ad Corpus esto. Si haec vera essent, tune actionem antidoti aeque parum intelligeremus , quam eam veneni. Quos , fota experientia cognita ex historia enenorum peti debent; ut dixi, nam muli sua inque e-Πena, quam Priora.

S. 124. Secundari. 122. A b. 2. dicta obesse qualitate occulta, similiter exigunt remedia mira be-cii ea disia; ix nis mero casu invenienda, in Asoriam euenorum referenda, inde petenda in priori classe . . pestis adfligit ignoramus naturam veneniis modum agendi, dum primo inficit illico occidit. In hac secunda lal die ignoramus quidem veneni

.naturam, Unde V V. Mebant, occulta qualitate agere,

verum scio, quid primo fiat. Mordet ipsas hominem, perit morsus iij anguis haemorrhous mordet ae homi in sanguis per omnia oca corporis exsudat novi saItem plus, quam in peste noveram, nempe Uenenum

lio morsu inprimi corpori sed aeque parum, quam Tom. V. D ini

54쪽

5 PATHOLOGIA. in peste, novi naturam veneni antidotus, si inveniatur, forte aeque ignotae naturae nobis erit. f. IIa6. Tertia f. ΙΙ22. O. 3. antequam interimant, uim essectus prius si bosos producunt, quibus ita corrumpitur fabrica Corporis, ut in certi morbis cognitis, requirunt, ut Uc. si Venenum nempe Producit primo morbum aliquem notum, eo morbo tandem perimit, remedia adhibsnda sunt illi morbo Propria. Vidimus v. g. in No. ., quomodo ipsas mordens hominem eum sit inexplebili perimat ponam hominem illum in balneum tepidum quaeis actis, ut vasa inbibentia absorbeant tantum humidi, quantum pos sint etiam dabo ipsi aquam cunt aceto, Oob ambuci, Tibesiorum, Oxymelle, spiritu salis, vitrioli, bibendam omni momentori nemata similia, Osi unciarum octo, omni quadriliori adplicabo. Si haemorrhous hominem vulneret, ut undique

sanguis perpluat, video, dua hic fieri 19 illico resolvi sanguinem a spissitudine debita in tenuem chorem;

a laxari forte, ut circa mortem in aliis morbis, ultimos vasorum sphincterulos. Inplebo Corpus aqua , in qua tantum spiritus vitrioli, quantum sine aestione serri possit, methodo SYDEN Η ΑΜ 1, ut sanguinem dissolutum conpingam, ne diffuere Undique pergat immo &conabor, cortice peruviano nimiam humorum tenuitatem

emendare.

Si seps, hominem mordens, putredinem concili- et panniculo adiposo, inplebo Um, ut priorem at vero in balneum simile totum inmittam, extra balneum fomenta similia tot circumdabo corpori quum Pariter Corte Peruvianus ad gangraenam adeo bonus,

dabo illico. Dixi,

55쪽

S. II 26 ANTIDOTA. IDixi, M. 2. ignorare nos naturam Veneni dip, ne haemorrhoi, sepis , adeoque, si inveniretur specifi-Cum antidotum, ejus forte naturam nos quoque ignoraturos. Sed hic M. 3. ostendit extus, quando non adsunt antidota nota, artem tamen aliquid valere, ubi Venenum, natura nobis ignotum edat morbum aliquem, cujus in symptomata agere quidquam Possum US. Ignotum venenum agit per dysenteriam : in squillis marinis, hac lege multos occidentibus, Cura erat felix per ingentem copiam aquae, laetis, Olei, interpolato nonnunquam opto. In veneno mytilorum H quan doque violentum sit, eadem adhibeatur eura. Si enenum maculas rubras, aut petechias faciat, dant sudorifera, ut expellatur foras si Videam V. g. in peste macuἱari homines hac methodo passim perire, imitabor SYDANHAΜum extra Iectos ducam aegros liberum in aerem, inpleboque aquosis spiritu vitrioli; vel, quod usu probatum vidistis in vere malignis morbis, cortice PeruViano. Si venenum faciat carbunculos , anthraces, UbOnes, agam maturando materiem foras eliciendo. S. II 26. Si cognoscuntur enena adplicata, et

adplicanda Sc. novi v. g. hominem adsumsisse unciam unam olei vitrioli dabo illico huic uncias duas, tres, olei tartari per deliquium, aqua mistum nascetur saltertium , neutrum tartarus intriolatus; quod mox tunc ingenti aquae copia diluam, ut continuo aquae potu tartarus vitriolatus de corpore exeat, in sanguinem intrans non Oceat.

Sumsit homo drachm. sem merc. ubi Corros. dabo drachm. sem aut drachm usu sal Pur tari cum

Pauca aqua: acidum sublimatio muriaticum jungetur

56쪽

cum sale thalino in tertium sal digestivum SYLv11,

.mercurius et innOCUUS. Verum in his casibus deberem esse certus, quod homo adsumsisset tale venenum; si enim sta Spicor tantum non ita est, tunc erit meum oleum tartari per deliquium, sal tartari meum , venenum per se ipsum in visceribus ejuS. Talia antidota cito adhibenda sunt; nam si prius venenum jam destruxit partes, sero enimus. S. 1127. Unde cernimus C. S. 11 28. Atque ex illa habita indicatione OTI 27.)fcitur remedii correctari materies, an debeat elle acida, vel aikalina &c. Prosparatio ut pauca primum aqua diluatur, non multa ne antidoti vis debilior fiat. Dosis; si grana pauca veneni adsumta, etiam antidoti sit ossis pauca si nim plus dedero antidoti, erit id plus venenum per se si minus dedero, mutabitur veneni, prius dati, pars pars non mutata perget ut Venenum agere. Cur non adduxit hic HAENI Us enfectum redundantem ex binorum venenorum con1lictua adtendendum autem, inprimis dum debilia sunt, aut adfecta viscera , esse' ad hunc satis patet vel ex salutari illa in sedando vomitu luctantis cum sale aikalino acidi emcacia.

Adplicatio ; si in ventriculo haereat Venenum, ore si in ventriculo intestinis, ores an remedium adplicabo. Contigit in turri londinensi, ubi captivi po- Iitici detinentur , ut captivo nobili nem injiciendum esset. Injiciunt ex odio, ut illum perderent, Clysma aquae fortis. Cogitate, quot ilico dolores, quot ille expertus sit spasmos Medicus turris accitusis causae

57쪽

f. II 28-29. ANTIDOTA 53.1gnarus theriaca opio conatur mala sopire sed moritur captivus. Si ille scivisset causam , adplicatio facienda fuisset enemate liquoris aikalini, ut Cidum vitrioliis nitri ergo aqua fortis conpoui debet acido vitrioli & nitri ex aqua forti in alkali traheretur ;seu potius enematibus pluribus oleosis, potu copiosissimo continuo olei. Moderamen si postea, nimis sero intelligeremus multo minus veneni esse adsumtum, quam in principio dicebatur videremus jam nostram nimiam dosui instar Ueneni agere , esset prioris veneni addendum ali, quid, ut Veneni secundi, pro medicamento dati, vim

enervaremus.

II 29. Primaria autem , t fere communia con-rra milia ferme enena , Antidota, quos ideoque summi junt jus, ubi cognoscitur enenum datum , sed ignoratur rigularis ejus natura junt hos princi pue dicit AUCTOR ferme ; nam pili minutim conscissi, infixi sollidis, generalibus diluentibus involventibus non Videntur, Vinci posse, quum haec praeterlabantur, illi solidis infixi haereant hinc, quia casus quidam XCipiuntur, dixit ferme. Ecquidem lixivium calcis Vivae cum sale aikalino in liquamen vertit veteres panno laneos

pilosque, sed longo tempore indiget hoc lixivium, id ut praestet ut forte corpus citius sit destructum, quam illud id perficere posset; neque posset adeo potens LXivium ferri, neque maneret semper adplicatum his pilis, ut panni veteres is pili, qui Iiquescunt O.

Caeterum Cognoscimus venen Im, V. g. arsenicum nec, qua ratione agat in corpore humano bene OVDNUS, quia non bene veneni hujus cogniti naturam novimus, tunc conveniunt

58쪽

1 Aqua sincera calidior paulialam sanguinenstro, adfatim, subito, diu ingesta, injecta, adplicata aqua omnes inpuritates aufert secum, emollit, spasmos tollit; sed oportet esse 1 Sinceram nam inpuritatibus scatens posset forte excitare Vim Veneni metallicae particulae, aut calcareae, si insint, forte nocerent. et Calidior sano nostro sanguine sit oportet, calens ad 9 vel IO gr. , ut laxet omnia, solvat wasmos veneni frigida enim humores jam calentes posset coagulare excitaret spasmos.

3 Asiatinas ut brevi spatio libras Ois ultra

adsumat copia enim sola hoc facit, si quid faciat. 4. Subito ς si enim exspectaveritis, donec Venenum solida fluidaque jam corripuerit, sero enitis. 5 Diu nam licet pars veneni abluitur aqua

pars emanens agere pergit; neque omne tam Cito Xomnibus rugis ventriculiis intestinorum aufertur et Unde copiose, subito diu. A qua haec I debet esse ingesta ore, in quantUmpossit. 20 Injetἱ per anum, in vaginam, in vesicam

urinariam, ut corpori undique adplicetur possunt tamen venena esse, quae in vesica urinaria Omnia in gangraenam Uertant quare in omnes locos, per quos injectiones fieri queunt, adplicanda.

3J Adplicata hominem ponendo in tali balneo ;ut, dum aqua ingeritur ac injicitur, quoque per omnia bibula corporis vasa inbibatur. SYDEN HAnus in episola responsoria prima ad finem narrat historiam servi vicini sui, qui ex amore melancholicus vitae nem sibi quaerebat bona os mercurii s innati corrosivi. Accessit SYDEN HA hora fere ab adiutato veneno , Uta labia illi vehementer

59쪽

S. II 29. ANTIDOTA 55 ter jam inde tumerent, dolor adesset ventriculi ardens intolerabilis calor. Dedit celerrime aquae tepidae Congios tres. DCongius Continet libras civiles octo ergo plus quam mensuras discamus hic, quid sit, quod BoRRHAAVE jubeat adfatim ingerendam aquam Jjussitque nova talis copia ab integro abliguriretur, quoties Ventriculus epotam ejecisset ubi indicia erant veneni jam intestina petentis, jussitis tepidam copiosam enematibus injici Narrat SYDEN HAΜ, quod miser homo, poenitens facti, plures aqim libras exhaaserit, quam jussus esset. Hinc intra paucas horas convaluit exulcerationes in ore diaeta lactea intra quatriduum

Vanuere.

a Tum lixivium leve ex aqua communi ita sa- pone eneto, siniti copia , modo , tempore , usurpata, nam est tun aqua magis detergensis auferens tumis ratione olei plus involvens ubi de natura acidi enset venenum, esset statu ratione saponis antidotum. Verum, quum ignoremus saepe naturam veneni, si

illud aikali dives esset, sapone forte Ueneto augeSceret putredori hinc 3 aut aqua mplex a ponacea cum o melle, simili uo adhibita est summum abstergens sed tertim ea lege, ut quantitas parvi dolii per corpus transiluatis inbibatur Piso prorsum modo, quo de aqua dictum

Saepenumero ratio , vel unica , vel plurima , cur remedium quoddam, contra omnem X spectationem, Contra omnia a plurimis fide dignis Viris adlata illius encomi non producat effectum, inde deduci debet, quod vel non sufficienti Copia fuerit adhibitum , vel in usum vocata substantia alia,

60쪽

Otia blanda , recentia, re is ex enibus , pinguibus , farinaceis feminibus ; Olivarlim , raparum , lini, amygdalarum; sed blanda .recentia esse oportet. Vidi hominem fere enectum dirissima colica, a rancidi olei amygdalini haustu. X lenibus, id est, ut oleum modo lene sit; nam oleum raparum X acri semine salvolatile habente, est tamen blandissimum. - Amyg

eodem auidem nomine passim donata , re tamen, seu natura interna, diversa. Liceat hac occasione inserere locum sequeutem e opere meo 'liebi3t.

nisi physiche ammttingere, alio sors etiam subrespectu notatu non ' prorsum indignum: in latinum versum. - Subjunxit CL adisicus Rog, quem Cum voluptate inter amicos nomino, Dissertationi bene elaboratae inaugurali de gramine maunin Ῥιν feStuca fuit ante , casus practicos circa remedium antepilepticurn , quod malo hoc adfectis egregiam ullisse opem adseverare ipse qUeo. Quum libellus, apud Exteros saltem , non sat cognitus sit, nec Xperimenta cum remedio illo capta hactenus res iamri inserendum hic ratus fui historiam, qualem I A Ucaeo proposuit. Varia, ait in morbo sacro celebres in arte . medica Viri laudant remedia . Quaedam ho-

rum , Eblata CaUsa, malum integre curant allia, insultus epilepticos ita Conpescunt, ut adla procatarctica ablata, pro egumenam sopitam quasi teneant. Saepissime morbus pertinacissimus om- 'nem artis eludit operam. Pulverem foliorum aurantiorum in morbis convulsivis adeo extol-- lit Vir tot nominibus Medicinae carus Magnif