장음표시 사용
451쪽
RIA, OBER V. . o ' bra. septunx, quod pro septem unciis accipitur. 'Bissis, uncias octo significat, tanquabis Bessu melius.
tris, pro bis triente diceretur. Dodrans,uncia nona est,ergo noue cohibens: sic dictus: quod sonet demptum ex asse quadrantem, hoc est, tertiam assis portionem. Dextans,decem/mbit uncias, utique dempto festante ex asse,hoc est uncijs duabus,ut supra. Devnx uero undecim circumu*nit, fi quidem una uncia ex asse demptarita as,uel assis,uel pondo,nomina librae completae, duodecim unciarum: quibus animaduersis, & quae de sestertio modo mi naque praediximus,erit cognitu facilius,cuius ponderis talenta constarent:nam duplicis quicem rationis maius & minus extiterunt. Tu Ioannes senior interpellans:Equidem satis habere uideor,Guarine, de unciarum ordinibus, quam diligentissime nunc abs te numeratis, Caeterum antequam ad talenta progrediare,
hoc tamen mihi quod restat ambiguum in unciarum iterum nominibus,uelim prorsus expedias .Legi nonnunqu/, ut in Suetonio potii simum,de illorum principum testamentis.quae facerent antiqui. quos admiror eosdem potentes dominos, qui opulentissimi forent, in testamentarijs legationibus, ac mutuo quidem quosdam uti sellante, alios quadrante dona. tos, nonnullos etiam uncia sola, usqueadebexigui muneris inter tantos amicos largitiones impelas.Cui Guarinus: Si memoru tenes, quae paulo ante de unciarii denariorumq; simul ratione proposui,quod nunc maximE rein quiris, indicatum est. nam ut denariorum computationem antiqui unciarum rationibus
452쪽
4o8 DE POLITIA LITER A incluserunt, sic omnem pariter rerum suarum
imationem eis unciarum nomina accommodantes,seriem distribuerui. Ita cum festante quadrante ue donarent, non duabus tantu,
aut tribus librae portionibus,sed omnium bonorum haeredem donatum intellige, quae per duodenarium numerum forent compartita. Exemplum est,Pecunia defuncti regis duodecim milium numum aureorum aestimata: ipse autem testamento legauerat uxori trientemflijs uero aequis portionibus quadratem: quod reliquum superfuit,co struendo templo distribuerat.Ita reginae quatuor miliunumsim,non quatuor unciarum pars est: filiorum trium milium quinque milium autem templi constru ctio. Pari tenore, sed paulo dispersius,si decem duntaxat, uel nouem millia numsim extite rint, qui tamen in duodenas partes adsignabutur. Quin etiam ueteres solebant,ut in iuris ci
uilis libris perspicitur, & nos idem simul, unciarum nominibus bonorum haereditates impartiri,si de uniuersa rerum possessione legaretur: sed hqreditatem uncia uel deunce donare, uel a sse si omnem dandam instituerunt:alium ueste,alium libris,alium argeto campoue, aut secore,uti per licitatorem in duodenas partes icitatu est. Qua ratione plane constabat,quid cuique legato deberetur, nisi aliae rursus con trouersiae exortae forent, quae iudiciali arbitrio, legumque censura dissoluuntur: ut si nu-mus uel pecunia, quae publica dicitur principantis notatione impressa, in argenti uel auis ri ratione caperetur: si cubiculi strata, haerenistia ue parietibus ornamenta.nam dixit Virgi-
453쪽
RIA, 'LIBER V. 4o'lius: Arte Iaboratae uestes,ostroq; superbo. de- Aeneia a. nique si omne instrumentum lineum uel seri cum pro ueste habenda sint,si syluae,pascuaue in agri uel capi mentione cos sterent. Ad haec& aliam 'minus ratione praeter abaci consuς -οῶ reti characteres a Graecis quandoq; maiores nostri desumpserui,quami pseph ophoriam catal 'gumue,nos graece latineq; Arithmeticam Forto caecussi, rationem dicere possiimus, in uncijs librisi, aut iacuiatorid caeteris ponderibus designandis ordinem aligendum. grqcorum characterii prosequentes: nisi quod sexto quoq; loco altu charactere barbaru, qui in ludo abaci pro quinquenario recipitur: ita
gradatim numerum augendo multiplicando que characteres fere in speciem abaci compo fuerunt. Sed iam de taletis exequendum,qu dupliciter dixi,magnum &paruum appellata: quorum ratio a Plinio,Liuio,Vai roneque pretcipue cognoscitur. Plautus etiam duo talenta
dixit libras centum & quadraginta. Sed subtilius,si uultis,de magno & paruo differtadum.
Atticum maius appellarunt, minus seu commune,Euboicum uel Euhoeum .Maius pelam
est trium & oetqginta pondo, seu librarum Munciarum quatuor.Ideoque Liuius auctor est,
Romanos sanxisse, ne talentum octoginta minus penderetur, quod de magno dici liquet, cum pluris aliquanto fuissent existimationis r& hinc argumentum est a maiori precio. A minori quoque idem testis est, Sinatusconsulto
decretu, ne praeter libras ternas & quaternas uncias singulis talentis demeretur. Quibus rationibus constat talentum maius, ut dictum,
octoginta trium librarum, & unciarum qua
454쪽
4. o DE POLITIA LITER A is tuor aliquando fuisse. Idemq; alio loco de taISto maiori loquens historicus: Magnum talen tum Atticum,librarum octoginta triti,& paulo plus: quod pro triete suscipitur. In Phormion Terent. de magno talento memorat: ut, Si
quis daret talentum magnu .Sed hic interea uideant,quam diligetissime fecerint, Quintum Curtium in uernaculum transferentes,ut aIta errata praeteream, qui pro triginta milibus podo,hoe est, libris, a Dario in suoru redemptionem promissis, totidem talenta transcripsere, idem pondo & tale tum fui sie apud antiquos autumantes. Videant & nonnulli aetatis no strae oratores, qui scriptis suis prodiderunt, Decem milia podo talentum, seu decem milia librarum,talentum, pondo. nam quid unum cum altero sermone complicant utroq; librarum dixerunt numerum indicante. si enim podo lunt,talenta non: si talenta,non podo: qua
si decem milia librae librarum,quod insanientis est magis quam ignor ntis. Curtius autem cum de triginta duntaxat milibus libris auri mentionem intulerit,dicens pondo: illi uerboctogies &ultra triginta librarum milia posuerunt, talentum exponentes . Igitur ex graecis bonis latina fecere non bona. Sed sequar ego Propositum. Paruum uerb talentum, auctore
Varrone, sexaginta librarum esse dignoscitur, qui uel dixerit quatuor & uiginti sester iijs aestimatum: quo constaret, Plautum de magno Potius quam paruo intelligi uoluisse,nisi me diocre dixerimus inter magnum octoginta taminus saxaginta computandum. Sestertia autem, si meministis, duae librae sunt cum dimiru
455쪽
RI A, LIBER V. 4.33dia signatae. Festus Pompeius auctor est, ta lentum Euboicum mille numum fuisse. Sed hoc incertius obnu morum differentiam, uti uidistis, quorum aliqui trientales , alij quadra a tales esse potuerunt: tametsi de maiori bus denariis intelligendum foret, centenos num os non ' superat libras quinquagenas superat,n Psingulatim facientes. Ergo & hoc talentum sisse uidetur. paruo minimum ἰ nec Homeri quidqm in minus, uipia ludis Patrocli funebribus de talento enume- ώ xationem planam intellisimus. Quidam ob 'ν δ' id minus etiam paruo fuisse temporibus illis existimant, quod ultimo uictori duo talenta,
primo autem bouem tantum assignat. Sed
illud obstat pluris etiam fortasse quam talenta duo magna, heroas illos siue calcochito nes, bovem eiusmodi honoratissimum aestimasse: neque Entellus, ut in ludis est Anchi- Aeneid.3.
seis, bovem suum amictu aureo constratum, hoc est,uictoriae laudem,cum duobus talentis paruis magnis ite mutasset: ut non miremur bouem uel equum insignem tali factum,qua-do nostri uolucrem ab aucupio maioris etiam aestiment. A Virgilio de talentis paruo magnoque memoratio uidetur, sed maiori sane di stantia, dum aurea argenteaque proposue rit .Quod si utraque in pondere pro talentorum more constarent, quod aureum foret: longe tamen maximum censeamus, nisi paulo plus argento aurum interfuisse apud an inti quos arbitremur. At iudicio quidem meo,
aureum talentum longe maius argenteo,lon
non distaret et sue enim Atticum , siue militare
456쪽
41 2 DU POLITIA, LITER A militare potius appellemus. Erant taletorum multa nomina,Ptolemaicum, Syrium, Drtu, Antiochenum,Atticum,Babylonium,Sginq-um,Euboicum, Rhodium, Neapolitanum,Siracusium.Pondere quidqm pari omnia,sed ad Dumum collata disserui.hiticum Tyrio aequale,sed plus quadruplo ualens quam Ptolemaicum. Euboicum quatuor milia denarioru ua lebat,Rhodium quingentorum: Neapolitanufex,Siracusanum trium denariorum: minimulibris quinquaginta,maius LXXII. maXimu CCXX.faciunt. Inepte quoque ab Homero decem auri talenta legeremus,ab Agamemnone reconciliando Achilli missa, si de paruis an magnis intelligendum sit, ambigatur, uel ad argenteorum precium examinanda sint Nam quid tantum regem,tantaq; munera inferri decuit,filiam insuper eum regni parte polliconthde auroque magis quam argento gloriantem, ut ipsa subinde talenta pro communibus , non pro maximis accipiamus φ nec enim declarat Ouidius in Briseidis epistola,auri tantum bis
quinque talenta memorans. Quo magis intelligendum est,ea ex magnis fuisse, ubi contro uersia non apparet.Sunt Sc aliorum ueteru te stimonia quae nunc uti logiora praetereo: quorum recitatione percipimus, aureum taleium pro maximo.quemadmodum uncia auri, argeti v iciae prae staret, argenreum pro Attico uel Euboico designatum. Sod iamdudum uespe rascit, stationique meae quatus hic dies fuerit, fati s feci. Ad qu e m Ni colau s Strotet i ar Ergo iampridem de sermonum proprietatibus pluaima abs te suscepimus, & modo de ponderu
457쪽
mensurarumque ratione copiose. Exoptamus insuper omnes,qui Iaudum tuarum apud Leonellum maximi fautores sumus, ut cum crastina luce in statione Reeeleri s edoceas quid singularum literarum aut syllabarum figuret signincent.nam quasdam ab ali s didici, quas stequenter in libris, saepenumerb in tumulis uel parietibus, aereisq; praecipue numis & lignis inspicimus.lta cum superueniente nocte caeteri in stationem successi flent, ad eubile principis sequenti die,quae sine febrieitatione prςterijsivetonensis regressus, huiuscemodi orationem integrauit.
P Lurimi generis figurae sunt,6 praestantisis
simi uiri, ut hesterna disputatione petii stis,atuarijs ambagibus positae. Caeteruex antiquorum monumentis repeten S,quae dam arbitratu meo superaddam r ne tamen amore discessisse uidear, a prima litera ordine incipia. A. Aulus, uel sic, Α V, Aurelius. Α UG. Augustus,pro Octauiano, non mense. Graeci quidam syllaba intercepere, Agustos demptalitera V. proferentes. B.non habetur QCa ius, frequentissimer aliquando centum, sed a proximis est discernendum. D.Decius,sim pliciter positum:nonnunquam diuus,aut forinete dominus.nam ut diximus, domini nomen solus Augustus abhorruitiquo satis constat ilislius tempestatis magnos heroas dominos eti
458쪽
436 DE POLITIA LITERA Atiam appellatos. Habet & domini appellatio
illam extensionem, quae rei alicuius proprietatem possidet. Caesar uero Augustus nolui edominus,hoc est tyrannus uideri, cuius imparium proprium ui claretur, & in quo tyrannidem exercere prae si meret. sed cum N litera sociatur,ut in numismate aureo nuper uisum est Dominus noster, aut forte nobilis dicitur. in is de sequebatur Theodosius Aug. ab uno fronistis eius latere,ab altero pater patriae: quem de imperatorem, consulem saepenumero senatusconsulto designatum accepimus, & singulis quidem literis, ut iam declarabimus. In Enon habetur ex proprijs, aut quandoque pro Helio significatur,sed inepte, cum aspiratione melius, ii quidem a sole ,grqch - .r dictum uelimus,aut ab Heli ciuitate: alioquin cum diphthongo scribitur,ut AElius,uel Ablianus. Helias& Helia cu aspiratione,barbara sunt. F. Fuluius aliquando,sed filius plurimum, si cum aiio charactere seu syllaba, uel dictione iugatur, ut A. F. Auli filius, P. F. Publij filius frequentius. nam aliquando contingit explicari paterfamilias: materfamilias autem non simili auctoritate scribitur,neq; matrona. QiF . Quinti filius uel filia,sed rarius,si tamen de muliere praeponitur. F L. Flauius, non flavus epitheton. hoc
autem genus fuit AEnobarborum id est, barbasum rutilarum,a colore faciei tractum. ex quo genere Nero Caesar indignatus, a fratre nondum accepto principatu aenobarbum saluta xi. Litera Gno est in usu antiquorum, praeterquam de A. Gellio,vel Gallo: quanquam nonnullis placeat, Augellium potius coniuncte quam
459쪽
RIA, LIBER V. 433 qu in Aulum Gellium appellari, ut sit unus fermo. Quod si aliquando K scii plum o fenditur cum proprijs nominibus, C potiua
accipi debet, ut Caius supra,& hoc culpa dea scriptionis . Nam in marmoribus antiquis seu codicibus, uia numismatibus aliquando erratum inuenitur. Graeci cum K litera scribunt,sic Cnosion & nonnulla, quem nos Gnosium pro Cretense accipimus.Gaspar & Ga briel quia sunt barbara, in hoc genere non accipiuntur. H Hirsat,id est,aspiratio est, non litera, quae alia tamen forma & ab eis, S a noabis breuiore describitur. Caeterum ne in hac quoque specie maiuscula,tametsi apud gretcos E longum uideatur, apud nos in usu non est huius, quam nunc exponimus descriptionem. De I. litera non habetur in proprijs. Κ.non nostrum est,ted graecorum,pro qua litera nos C. semper utimur, uel uti debemus. Ideo qua male a quibusdam uocabulorum composito ribus fit, cum K. literam in alphabeti ordi ne recensent: male & ab eis paedagogicis praeceptoribus, quicunque eam primi in alpha beto nostro miscuerunt. nam siue latinae diis ctiones, siue graecae, ut calendae latinis literis describendae sunt,nunquam K. sed C apponi conueniet. L. Lucius. M. Marcus, nunquam Marcellus, uel Metellus, siue Macrobius, uel Matthaeus : nisi in multa horum Nominum repetitione, in qua primis tantum literis uti liceret, utpote in libris logicalibus, uel de iure seu medicina tractatibus, ne toties eiusdem nomen herbae uel ponderis describatur. N. non est inter propria nomina , sed aliquando
460쪽
DE POL ΤΥIA LITER A is quando cognomina,ut C N.Cneus, quasi discatur Caius & Cneus: ueI ut in tumulis uideismus,pro nepote uel natiuitate, aut natali annorum insequente numero,ut hoc pacto: A. N. S.anno natalis sui. nam eodem ore L pro
Iuna,& s pro sole in sepulchralibus posueriit. Eorum etiam imagines, solis in summo lunae Ino melius. uiuo saxi margine figurantes,quos deos manes itidem literis his D. M .in dandi casu descripsere. O non habetur. P. Publius frequentissime,nonnunquam Paulus. ut si aemilius sequeretur.nam sunt eius generis uocabula longo usu notissima,aIias ad populum, ad remp. ad fatres & pontifices, ac patriam referenda: nunquam uero Petrus, uel Paulus,aut quiduis aliud aetatis nostrae repraesentat. unde u quo Ddam videmus,qui Petri uel Pauli praenomine uocitentur,aut forte duplicato,ut Petrus Ioannes,qui sibi Ρ.literam anteponant, inani qui
dem dolo uel gloria id fieri dicimus, quo magis ab impetita multitudine pro Publio quam Petro dictitentur. a. Quintus in proprijs dico nominibus,nunc ordinarijs,ut quintus,uel quartus,aliquando Quinctius. T.Titus .Ty. Tyberius. v. no habetur, neque alia deinceps alphabeti litera. Ρ.Ρ.Pater patriae. Ρ. P. Ρ. priαmus pater patriae,quod datum Augusto auspicacius quam Caesari,& secundum casuum rationem interpretandum: aliqua do publicam pecuniam lignificat. R. Ρ.respublica: & muta iis literis,populus Romanus recte interpreta tur:sed commodius casum pigmonstrante syllaba describitur,ut Rei,uel Re, uel Rem P.ucdo populo.non enim quaerenda est obscuritas