장음표시 사용
601쪽
ria,ad Pium Secundum,summum pontificem iber se ptimus cir ultimus. Prologus, in quo auctoris e cusatio circa uocabulorum descriptionem ibido quaestio orta per Suarinum de diphis thongis explicatARPARS L X Ι Ι I I. EPTIMUM & ultimuliterariae politiae librum hic conficiam, sacratissi me pater Pie. quippe cusatis uisum ea literis hactenus mandauisse, quae ex optimis Leonelli principis disputationib. me moratu digniora censerentur: opportunum duxi ij sic qu dam alia Veronensis summio Iatoris praecepta sub ij cere, plurimum huiusce dominae facultati conducentia, uti de diph-xhongorum atque orthographiae in caeteris fermonibus cognitione necessaria. Etenim proximis adhuc contentionibus de eo genere pertransitum saepenumero mentio facta, si cui de eiusmodi antiquorum scribendi cosuetudine inter Leonelli familiares & Veronen sem disputatum memineram. Sed cum locus non esset de ijs seriatim referendi huc in libru,
602쪽
Wr DE POLITIA LITERRA idcirco totam ipsius scienti grationem ab unis de coieci,partim latinis uerbis, partim etia gr cis, grς eaq; forma descriptis, quo lucidius artificiu mostraretur. Neq; enim dubite pro librorum inutilitate, qui plebeio ritu magis quam
oratorio more de uocabulorum ordinibus coscripti sunt,ut in Catholicone & Comprehesorio sic enim eos nominat) hasce Guarinianas praeceptiones quibusdam fortasse paedagogis pauciores uisum iri, quam pro rudiu disciplina satisfaciant. Sed in uocabulorum perquisitione non mihi latum seu inanis gloriae apud imperitos, siue superflui laboris apud doctio
res assumendum putaui, quantum in ijs duntaxat,de quorum magis opportunis orator ipse ueteranus inter eruditissimos disputare con
sueuerat. Hoc nempe ab initio mihi fuit constitutu,ut de politiori ac magis necessario in hoc opere documento dissertarem . A quo costio grauitatem tuam, de studijsq; meis expecta tionem,summe Pontifex,non alienam esse c5fido. Itaq; nunc eo feci libentius, eaque praesertim tempestiua occasione,quod cum nouissi
me de historia T.Liui j Macedonica per id tempus inter eosdem literatos uiros, ac praesente Guarino legeretur,in eum forte locum perue
nere disceptantes super Philippi contentione, qua rex ille postulabat a Romanis etquu sibi restitui. isq; de equo locus ea de paginasqpe repetitus utrum scilicet de equo animali, an aequitate sentiret historicus, dianum quidem risu. Erat autem is liber uenustissime Florentina manu descriptus,caeterv nulla fere cum diphisthogoru recta notatione: cu in multis scriptu
603쪽
RIA, LIBER VII Iocis,ut fit a librarijs eius artis imperitis,aut necessariae diphthongi deessent, aut contraria ratione descriptae. Ita cum de equo quadrupede an iusto magis intelligendum disceptare tur,V eronensis iucundus arridens,eXcepit. Q UEMADMODUM EX HISTOria T. Liuij Macedonica, orta quaestio per Sudrinum Ueronensem de diphthongorum opportunitate, ex ea
pagina , ubi Philippus rex aequum sibi reddi postulat, cum pleris de equo animali inscienter,alij de equituate dictum perite iudicarent: atq; ibidem de orthogrdapbiae dignitate,diphthongorums usu necessia
QVid, 0 Philippum uos admiramini eis
quum suu tantopere flagitantem y nec enim dicere caballu uoluit historicus, aut Bucephalum, ut Curtius Alexandrinum equum nominat,cum ipse graeco satis uocabulo Philippus uocitetur, quod amans sit equo rum. At enim cum liqc ioco magis quam serio dici uiderentur, etiam atque etiam illi percontari coeperunt, ut de equi petitione causam absolueret. At ille iam fere subiratus: Intuemini ne nunc tandem,inquit, quanta sit diphthonisgorum rectae descriptionis necessitas, quam ego saepe uobis, saepe alijs aduertendam seu
stra praedicaui, ut scripturam uolunt sine di phthongis facile intelligi,neque ad orthograrphiam id scribendi genus attinere Age uero, concedimus, peri tum in auctoris sententia nofalli:nunquid tamen scriptura suo carebit inis
604쪽
dumentos At quamobrem uos nunc Liuijser sum ignoratis,nisi propter librariorum inerti am,lectorumq; tum imperitiam, tum negligetiam magis, qui libros emendare non curant Nam ubi quis nescit,alter nolit, nihil unquam perficitur. Si ut apud priscos consueuerat, orthographia coleretur omitto nunc prosodia Tum rationem,& eam quidem a Prisciano suis formulis designatam) nequaquam in has sensuum dissonantias praecipitaretis. Ergo cu hoc in loco quod exquiritis, diphthongorum de/sit ornamentum, equum animal accepistis,cuius prima corripitur, nullam diphthongum recipiens, pro eo quod aequum,hoc est aequitate sonat,cuius prima producitur, diphthonguq; desiderat. Cuius disserentiae demonstratione ut in metro uideatis,expressa syllabarum ordi Aeneid. it. Natione,ecce de Camilla Virgilius: Quid tam egregium, si foemina forti Fidit equo φ Dimitis te fugam, & te cominus aequo Mecum crede solo. in prima enim parte, quia de animali est, corripitur: in secunda, quia de campi planicio, proditistum est epitheton. Sed quid agant me trificationis imperiti, ut si uersu forte uel ora tione soluta hunc sermonem Eque compererint, quod quadruplici modo poni solet ab auctoribus, quo pacto sine diphthongorum moderatione percipientφStomachari libet,cu me ad ea doctrinae praecepta reducitis,quq uos in
scholis puerilibus didicisse praestitisset. ex quibus cum documenta satis opportuna non perceperitis,haud turpe censeo eadem nunc adultiores rudimenta cognoscere. Sequor igitur
Propositum. Vna quidem forma eque uocati
605쪽
RIA, LIBER VII. σνς uo penitus describitur,& cum o minima litera superius uocandi casum indicante, si ab eo quod est equus animal dici uelimus. Quod si pro dandi uel generandi casibus in singulari
numero aut si pro recto uocandi casu in plurali ab equa foemina,cum ae diphthongo in postrema syllaba longa demo strabitur, ut aeque. Rursus si pro adverbio aequaliter accipere uolueris,quare non in prima e longa diphthonsus appareat,ut seque nempe arbitror latinas literas hac tanquam linguae resonantis appositione eloqui posse. Vnde a nostris latinis,srqco tamen uocabulo,hoc est, & in uersificatio ne, qua facilius etiam longae a correptis syllabae uersuum peritis discernuntur,& non mi nus in profarum serie hanc orthographiae rationem descriptam. quam quicunque contempserint, iure mihi censentur a politiae nostrae consortio dimittendi.Talia Guarino disseren- te,nonnulli,tametsi indocti,qui aderant,simul obstupuerunt : apud quos rara admodum in omni scriptionis genere orthographiae cura fuerat,librorum duntaxat communi lectione contenti,latinis tantum,&ijs quidem pro librarioru consuetudine scriptis abutetes .Qui dam autem, qui eiusdem praeceptoris interdum lectiones audierant, uel epistolas & chirographa iudicauerant accuratius, non usque- adeo mirari, sed ultro eius doctrinam laudi bus tollere, recordarique solebant: praeterea quemadmodum ab eodem non in diphthonisgis solum, uerumetiam seruandis accentibus edocti fuissent,in quorum eleuatione salte, S
in uocu depressione apud Graecos liberius est
606쪽
DE POLITIA LITER A artificium:Magna foret utilitas,aiebat, sicut in sextis casibus foeminei generis, ac praeteriti tεporis uerbis, tertiae coniugationis praecipue, tertiaeque personae,& plurales numeri, licut legere pro legerunt, ut ab infinitivi more discernatur:& in adverbiorum,uerborumque nominum differentia,ut tenere,ac tenere: quale est, Teneraeque puellae. In quo sermone uocandi
casus de puello diphthongum non recipit, ut Pernoscatis quam frequenter in diphthongorum artificio sit elaborandum. Ad haec Ioan nes senior:Equidem haud dubie scio, qui semper antiquitatis amantissimus fui, ut nuc pro omnibus loquar,orthographiae rationem,Quacum etiam diphthongorum accentuumq; Qescriptio cotinetur, in percipiendis auctoribus non necessariam solum, uerum etiam literaruornamento conducere : tametsi in prolatione non opus esset omnino, quam ne Graeci qui
dem in legendis diphthongis obseruarent, id faepenumero abs te,Leon et loque hoc in politiae certamine disputatum uidimus. Sed quid agamus Neque enim omnia possumus omisnes .Primum enim ipsi librari; hanc descriptionis artem non intelligunt, neque omnes prorsus antiquorum librarios intellexisse exactecbprehendimus, ut ex libris uetustissime scriptis apparet,in quibus mihi multet uisuntur dictiones diphthongos suas non habentes. Quet quidem dissonantia ita apud me etiam effecit, nedum caeteros, qui minus scriptionis orna mento delectantur, ut desperatione quadam omnem ex libris diphthongorum annotatio nom deleremus , nudam vi potius scripturam accipe
607쪽
.eciperemus,quam turpiter a librariis insignatam. Hic Guarinus: Verum inquis. nam quia librarius tempestate nostra dabitur,nisi idem oratoriae sit poeticaeque facultatis industrius Obseruator, quantumuis librum ei des emenis datissimum, qui pari tenore prorsus eXcribat, ut in exemplari constiterit' imo qui non se doctius intelligere putet, quam auctor ipse, uel libri dominus, siquid politius literarum chara eteres emiaxerit: in quorum sola faguratione, seu pictura orthographia ipsa consistere crediis tur,adeo ut si Prae s liabam aduerterit,uel e l5sam loco syllabae diphthongo notatam, idemna caeteris em gat,quoniam aprquidebuntur incipere. Is inquam, est apud librarios nostros Orthographiae modus,in quo alius ali 3 se prae instare censet. Sic indocti audacesque librarii nosolum productas suapte natura lyllabas,ueru
etiam quae omnino corripiutur,ut premo, preces, precor, precium, tanquam acutius perspexerint, daphthongis annotauerunt, insigni scripturae notatione, auctorumque contumelia.
Nam quod uocalis aliquando, aut syllaba de
more longa, ante aliam uocalem potata metri gratia breuietur, ut, Sudibus ue praeustis: aliaxes est,in numerorum casibus aduertenda. Solent igitur ex Hetruria Floren tinaque civitate
potissime libri quam uenustissime facti comis parari : feruntque ibi Vespasianum quendam eximium bibliopolam libro ru, librariorumq;
solertissimum, ad quem omnis Italica regio, longinquς etiam nationis homines confluut, quicunq- libros ornatiis imos uenales optat:
608쪽
D E POLITIA LI ΥER.Α-tinorum diligentia exemplaria bona conqui Tere,iameia,nt antea dixi,cum alio modo exeis plaria sint, alio a librarijs excribuntur. quo satis eos percipitur neque syllabarum intensio num depressionemque cognoscere, quae productae uel breues propter carminis ignorationem,per quam etiam alias geminari literas,a
lias simplices relinqui opus iitriaeque quando cum ch, uel ph, seu th, aut y, quod Graeci ypsi
Ion uocant, scribi conueniat, ipsis duntaxat arbitrio suo describentibus. ad quae incommO-da sponte commissa, accedit insuper incoin modius, in Graecorum fermonum defectio nes frequenter incidere quali fenestras, sed c5trario more obscuritatem legentibus opponetes, tum in sermones deprauatos . nam de superfluo geminatis, tolerabilius .enimuero quq pingit intelligere, non pingere tantummodo librarium decet.Tum Gualen gus: At quid in librariorum viiijs tantopere fatigamur quin ad necessitatem nostram potius accedimus, quae in epistolarum quotidiano usu consisti tyNobis quidem satis est, θ' Guarine, epistolas facere,dum tu maiora conscribis opera, ubi non Collatis ante oculos exemplaribus, ut librari tenent, sed ex nobis ipsis scribendum est. Quapropter Omnes abs te uolumus, quemadmodum superioribus diebus aegrotante Leonel Io de improprietate sermonum euitanda monuisti,diligenti quadam formula in hac orthographiq ratione rursus edoceri, quib' in dictionibus magis opportunis instruendi simus . nam eministi quosdam graecet facultatis ignaros,
in eo genere ita pret grandia uolumina scripsi ia
609쪽
RIA, LIBER v I T. 3e,nec tamen penitus necessaria cognitu com prehendisse, ut legentibus fastidio quam do ctrinae magis extiterint. Quo magis abs te re quirimus,uti consuesti in Virgilianis, Terentianis, Ciceronis, Satyricorum, historicoruque uocabulis electioribus admoneri, quae potissimum ad politiae nostrae cultum pertinere censeo: neque in primis tantum syllabis , uti mo do de equi aequitatisque dictionibus argumeta contulisti squam qui de orthographi et parte pro sensuu intellectu necessaria magis arbitramur uerum etiam in med ijs tam per oe 8 ae describendis: porro in ijs, quae diphthongis non indigent,a Graecorum tamen explicatione uenientia, operae precium est in libris agnoscere, pia orthographiae lege uel latine uel grqce dascribantur. Nam licet ad multorum sermonuintelligentiam Marcellum , Festum, Varrone, magistros habeamus: eosdem tamen auctore S sic nunc utique corrupte scriptos offendimus, ut quod in uocabulis suis ad orthographiam attinet,aliunde perquirere necesse sit. Quibus
rationibus etiam atque etiam abs te commo neri petimus,quo nos non uti alienorum operum librari j, sed nostrorum scriptores sine ulla exceptione laudari possimus. OD EX M VL T IS GRAE corvi diphthongis uix quatuor apud Latinos usu nea
cessariae permanserunt, scilicet C, ce, an, euοῦ quarum omnium princeps ae diphthonis atra mugis opportuna. Pars
610쪽
natissimi uiri,non tam mihi fatu , q memoratu divicilem exigitis. quippe quas pro graecarum literarum cognitione olim adolescentulus ex Manuele Chry lora, Graeeo summoque philosopho percepi, quasque deinceps frequenter exercui, omnes mini putotam Graecorum quam Latinorum dictiones esse notissimas,qua orthographiae ratione scribi conueniat. Verum enim eas duntaxat penitus enumerare,quae in primis medijsque syllabis diphthongos exquirunt, id ego dissicisius adiudico. nam quis id copiose possit efficere, nisi perlegendis passim plurimis libris, tem
Poris quoque multum absumpserit φ Quam obrem ut omnium uoto pro uiribus satis nisciam,ex electioribus saltem,ac magis opportunis,ut petitis,quae memoriae succurret, tumultuaria sane descriptione,partemque hic ex tepore, dum Leonellus abest, reliquum domi meae,alijsque diebus, cum uolueritis, ne non uestrae uoluntati morem gestum arguatis, ex Pediam .lam primum omni u duodecim diphthongos Graecos habere constat, sex proprijs, totidemque improprijs utentes: tanta adeo diphthongorum prosodiarumque uoIuptate Perfruuntur, ut duas saepe etiam in rectis castistius singularisq; numeri diphthongos habeat,
ει uarias. quale est πινῶxr: nos cum prima tantum Kneas. Quidam & in terminatione diphthongum adijciunt, quam eXponere non conducit,cum ipsi creberrimas habeant omnibus in partibus orationis. Caeterum ex proprijsbaβ, uicu, π,nos omnino colligemus. Diphthon'