장음표시 사용
571쪽
RIA, LIBER VI. vi qualitatem ,& id genus spectes, quod soluthmelius exponitur. proinde epigramma metri cum,ex omni parte nitidissimum,breuiq; constare debet oratione,nec ligandum puerili sermonum consonantia,cuiusmodi legi solet a ludi magistris in gramaticae praeceptionibus Alexandri. Itaque monosticho uel disticho saepe Martialis elegantissime utitur. Sed profecto non minus admiranda est in exiguo epigrammate concinna copiosaque breuitas,quam uel pridie de minimis gemmarum impressionibus atque figuris dii putaremus. In quo gene re est Neronis tempestate inscriptum carmen, uti uulgarunt in Licini j precioso tumulo, que ille contubernalem suum mire dilexisset: Marmoreo Lycinus tumulo iacet, at Cato paruo, Pompeius nullo: credimus esse deos 'Sic plexunque nostri de catello, philomela, psittaco, dc id genus, funebres nisi uersiculos scripsere: sic Martialis operis sui ultimum librum facere conatus est. Cuius quidem Germanici carmi nis structuram, quo distinctius repetatur,uidetis,ubi pariter dicitur: Imae partes, & Rapido amni,cum suo uerbo Trahiatur: sic Lubrica testa, & Tenerum caput, cum uerbo Abscidit al-ω. ligantur,quae ex maiori parte sunt epigram a- ' diis. Caeteri duo uersiculi, ut, orba quoci inuen ruri Gisso tum mater,&c.in conclusionis oratoriae facie, M audacteriet seu cantoriae melius, ut in musarum fine cer- musarum pronimus, pedetentim in partes suas resecatas: tantilenarum quippe cum impossibile sit, ut superiuε innui, dionust ut viris Proesertim in multorum uersuum compositio .3 ' - 'ne,rerum & sententiarum uarietate in omnia g tormbus penitus eandem obseruari uariationem,
572쪽
Mr DE Por IlIA LITER A is quam non Ouidius, Tibullus, Martialis ipse deniq; Virgilius seruare potuerunt: saltem dimidiatos esse decet, uti nunc de ijs postremis
duobus: Orba quod inuentum mater. ecce una pars. Dum conderet urna.altera: ita tamen
inuicem colligatae, ut sensu diuidi no possint: - & satis antique loquitur ac tragice, Hoc pepexi flammis .ite init; alia.enimuero huiusce consonoritatis iucundum est artificium: idemque
non minus cum sentetiarum grauitate, quam membri uel articuli coloratione . nam in eodela Daph. eontexendi genere mirabilis est Virgilius: Ante focu,si frigus erit funa pars) si messis,in um In Melib. bra: altera, ac simili diuisione: Hic tantum Bois
reae curamus frigora, quantum Aut numerulupus,aut torrentia flumina ripas. uix interest unum epitheton, torrentia. Itemq;, Aut herbae campo apparent,aut arbore frondes. na qubdin fine praecedentis uersus omiserit,nullam, Midem epitheton, sic herbarum elegantia utrunque carmen eX potuit, huius ueluti caudae alterius apicis facta copuntione. intercludunt e Iaim, ut dixi, uersibus epithera praecedetia modo, modo sequentia, delphinorum instar inter undas eluctantium. Quod si nobiliora exemis pia dari percupitis, En eis plenissima est: ut, At nunc horrentia Martis Arma, utrumq; cano. si placet hoc posterius duae sint in metro parti Culae. nam alioquin in uno subtrahi no potuisset, Troiae qui primus ab oris: aut,Italiam fato profugus Lavinaq: uenit Littora. alia etiam cum suo epitheto. Gaudent, ut dixi, poetae suo more,ubicunque possint, adiectiva substantiuis opponere. Caeterum iste primus locus eκ-
573쪽
RI A, LI BER VII. ordii ideo per intersectiones uenustior est, quasi per exiguos quosdam grauioris alitis saltus ad altiora paulatim evolando subleuetur. In quo epithetorum genere Horatius in primis, ac Seneca tragicus copiosissimi sunt. Id autem intersecti carminis sentis ita uenustum in primis,graueq; reputabimus,ac coronarum more florigerum & redolens, si rarum interuenerit.in tragico sane stylo talis uersuum compositio 1blelmaximo cum sententiarum pondere sociari: ut,Stat sua cuique dies: & hic una pars.breue dc irreparabile tempus:alia. Sed famam extendere factis, Hoc uirtutis opus: aliae sunt.Item,Naues, quae forte paratae, Corripi Untruna. Onerantq; auro:alia. Simulq; distinctione &alia diuiduntur: ut, Portantur auari
Pygmalionis opes pelago: dux foemina facti.
Devenere locos,ubi nunc ingentia moenia cernis, Surgentemq; novae Carthaginis arce. Nec
non lyrica modulatione multae huiuscemodi seruantur insectiones.' ut, Regitur fatis mortale genus, nec sibi quid qua 1 pondere potest, Firmu, & reliqua. Quinetia singularibus spondaeis seu dactylis idem ordo in rebus grauissimis arduisq; uersatur: ut, Monstru horrendu, informe,ingens,cui lumen ademptu. Idemq; Lyrici uersus in epithetorum dulcedine & coinpia maxime cotexuntur, quorum,ut apud nos
princeps est Horatius, sic in Graecis Pindaricaecantiones efferuntur.Comici epithetis non u/tuntur, sermonu nuditate tanqua candore cotenti, dicendi uim quam ornatu indicantium magis:in quibus mira tanaen sententiarum copia copsistit ordine multiplicato,uti modo dei interis Aeneid. m. Aeneisti
574쪽
DE POLITIA LITER A interfectorum genere monstratum. Ergo si di barolog. xeris:Poeta sum primum animum ad scriben
dum appulit,sibi illud negocij credidit solum
dari, populo ut placerent, quas fecisset fabulas . fere eiusmodi sunt omnia,nullum uideas epitheton,nec in prologis solu, sed nec in materiae tenore: ut, Vos isthaec intro auferte,abi te: Sosia ades dum,paucis te uolo,epithetis carent. Sed ad consueti carminis dulcedinem redeamus.Quemadmodum de citharizandi harmonia monstratum,loco conclusionis aptissimo:sic ad magnorum praecipue operum principia cum suauissimae quadam modulationis ut ad minore ingressione peruenire decet, ' ad minore sub caut rectivio inde cantilenam inter expectationem audito maiorem. rum respiciamus. Sic ergo virgilius primis septem uersibus finiens, Atque altae moenia Romae,extemplo cantum suum instaurat: ut, Musa mihi causas memora .cuius ordo carminis
ab Homerica modulatione non discedit,iam etsi Graecus a Musae uel deς inuocatione prius incipiat,uterque sane priore congressione proposita altiorem stylum exordiuntur. Sic Sta lius, eiusdem aemulator,Achillei dis initio desinenseu Tota iuuenem deducere Troia: mox
plectra recolligit, Soluerat Oebalio classem
de littore pastor. Praeterea non plures uersus
opus esse iudicamus, absolutos seu singulari ter positos,sed ab alio,praecipueque superiore dependentes esse decet: quale est, Extremaque agmina caudae Soluutur.&addit,Trahit sinus ultimus orbes. Ita quandoque epitheta superioris uersus cum subiectis in sequenti carmine aptissime sociantur: ut,Nigra uelut magnas
575쪽
RIA. LIBER VI. domini cum diuitis aedes PeruoIat, & pennis
alta atria lustrat hirundo.non inco rue tamedi stare uidentur,cum longissime distent. nam ex tertio uersu epitheti digressione permitti tur. Idem fere, At mecum raucis tua dum uesti ausigia lustro,Sole sub ardenti resonant arbusta cicadis. Interdum propius adueniunt, licet duorum uersuum appositione: ut, Centumq; Sa- ε nbaeo Thure calent arae. adeo ex duobus uersi bus dimidiatis unus fieri uidetur: sic,Nullaeq; Georg.3.
Rut herbae campo apparent. Uanquam uer- .sus est alioquin hypermeter dictus, 1yllaba in fine superextante,' quae cum sequentis statim No superest initio conglutinatur: quo genere rarissim e uti ollaba, II legis
conuenit. Verumenimuero omnium pulcher sit, rimum uersum ego censuerim, cum ita uariae i., 'sint epithetorum subiectorumq; uoces,& uer 'horum,ut nullius desinetia sermonis alterius in terminationi conformetur: sed omnia circun quaque diuersa uoce, resultante iucunda modulatione,ut in fidibus dulcissimam efficiunt symphoniam : eiusque generis carmen apud omnes poetas non facile reperitur,quod ipsas
cecinisse deas, ipsumque Apollinem composuisse putes. quo in genere est Virgilius prin/ceps apud Latinos: ut, Quadrupedante putre Aeneid. s.
sonitu quatit ungula campu. totus melle sue coq; circumfluit hic uersus,ut aurea cithara,aureatae tuba resonare sentiatur.& hic uicissim Vngula superat,eadem qua modo diximus uenultate & copia, de glacie in uersu, Thrax puiser.in qua re falluntur, hoc ideo tam sonorum carmen existimantes, quod totum dactylicis
Praeter caudam constet pedibus . nam & illud in
576쪽
Aut duriores legendum est: aut prior uox
meliores. Aeneid.s. Aeneid. s. Aeneid. s. Georgic. a. ubi pro curuatur,
alii conflantur legunt. DE POLITIA LITERA Ain pedibus sententiaq; per simile est: ut, Quadrupedumq; putrem cursu quatit ungula campum, in undecimo JEneidis: non tamen ubiq; lio cum gratia simillimum, quod quadrupedusimili tono confiniant. Multaque sunt Lucani dactylica, ac nuda carmina, non ideo Virgilia nis comparanda: quale est, Cumq; superba foret Babylon spolianda tropharis. unum habet epitheton, vel si duo sunt cum uno substanti uo, alterum quasi superfluere uidetur. Ita ne huic quidem Virgiliano conferendum: ut,Corytiq; leues humeris,&lethi fer arcus. qui uer sus tam spondaeo quam dactylo constructus, geminis tamen epithetis honestatur. ergo di
uersarum vocum potius consonantia, epithe tot umi geminatione, quam dactylicorun umero metrioationis altitudo conlistit: nec diuersarum uocii omnino, uerum etiam syllaba
rum, S quod subtilius est, literarum uarieta te, quibus vox ipsa loquens emcitur, ut ex eo de poeta percipimus,alio alijs molliores ' de terioresq; faciente uersus. quod si quandoque apud poetam plurimarum vocum parietatem audiamus, fit in a praesertim desinentibus cialia terminatione magis, ac magnifice quoda- modo: quale est, Cristaq; tegit galea aurea Iu-bra: uel,Omnibus in morem tonsa coma presela corona: aut, Ora puer prima signans intonsa iuuenta. Sed ad literaru ordine accedo. EXe-plum est,' Et curvae rigidum falces curuantur in ensem. in quo uersu cum omnia sint, ut modo dixi, perfectissima,non tamen is est in pulcherrimis numerandus, ob literaru f δί l colis
lisione:cuius hic siimilis est ut,Reduces illi ludunt
577쪽
ah IA, LIBER uti dunt stii dentibus alis. Offendunt sane tum fII Aetiisti
labae pares,tum desinetiae consimillimae: quein admodu de in Ouidio, alioquin metrificandi peritissimo, hoc saepe malum inuenitur,ut in primis, Sollicitos fecisti Romule ludos, Cum iuuit rapta Sabina toros.Sunt hic & uerba oris dine collocata,& epithetorum numerus, ut dictum,sed parum laudatur ipsi: at illi profeci bmeliores,d ityrus,& fruges,&neiaq; armale gentur, Roma triumphata dum caput orbis e xit. in quibus seu Tityrus siue fruges epitheis, ton ipsum repraesentant,ut de frigore & pondere modo dictum: tanta adeo nonnunquam est duoru substantivorum autoritas. Hic cum quidam uultu voceq: pressa Ouidiana laude de Virgilio maxima innuisset, Leoneuus ad uertens, subiecit: pulcherrimam quidem olim fuisse.sed quae minoris nunc esset ponderis, erga Virgilianam grauitatem: quae non solum illa felicium Romanoru tempora superasse, Uerum omnia futura secula aequiparatura crederetur. Quin ab ipso Marone potius & perpetuas & fere aeternas aliis comendationes dari solitu: ut, Duni iuga montis aper,fluuios dum piscis amabit, Dum thymo pascentur a Pes, iuDapbni. dum rore cicadae, Semper honos, nomenque tuum,laudesq; manebui. In primo quoq; R- neidis idem ab AEnea dictu in Didone, quod si cupris mundi & rerum fines amplecteretur. Ostende ribus ueri bis bat Leonestus huiuscemodi carminis atque muta alioru repetitione,si rara foret, elegatissimam ut in Virgilio certe perrara est) in soluta uerbo ratione nonnunq Opportuna. Itaq; princepseontinuauit: Quamobrem suaviora fuerunt,
578쪽
Dae POLITIA LIΤERAis ac rarissima carmina, diuersa uoce resonantiar ut cum saepe contingat epitheton cum supposito eiusdem esse consonatiae , sicut modo, sΞ-neiaque arma, de literae geminatione melius Georg. . resonuerit,s paululum separetur: ur, Stuppea torquente balearis uerbera fundae. & hic par ticipium uideas pro uerbo conueniens.Item In Gallo. que uenuste separatum, Dum tenera attondet famae uirgulta capellae. Sic ea bellissime, quae modo dixi, repetita interdum coloratione. naeum superius audiretis, Dum iuga montis a per: nuc fere persimilem uersum accipite,Nee eum uectus equis altum petit aethera, nec cuGeor. 3. lauit. Praecipitem oceani rubro ' lauat aequore cur rum. Hic autem ex praestantissimis uersibus
est,ut modo significauimus in uersu, I brax puer,cum de nomine Glacie non frustra superfluente diceremus: sic in hoc uersu,nec inepte,superfluit. Non igitur magis in carmine quam1bluta oratione uitiosa repetitio, neue alij in
rhetorica arte tum uerborum tum sententia rum colores, si quam aptissime uersibus inserantur. Delectantur interdum poetae auri, argenti, aerisque iucunda repetitione astute laisn ut re charissima: quibus non absurdum ui deatur, quod omnium utique mortalium anto Aeneid. q. mos occupat.ut, Cui pharetra eX auro, crine ρ nodantur in aurum, Aurea purpuream subiae
ctit fibula uestem. Sed quam diuersa uoce considerate.nam aurum, auro, aurea scripsit. Item
Aeneid.τ. alibi: Aurea pectoribus demissa monilia pen- Tecti auro. dent, Strati auro fulvum mandunt sub denti
Aeneid a bu aurum.Nec illud dissimile, Aurea cetiaries' ' ollis, atque aurea uestis: ut caput & barbam
579쪽
RI A. LIBER VI. poetae ex auro depingerent. Ouidius pariter: Metam. .
Aureus aXis erat , temo aureus, aurea summae Curvatura rotae, radioru argenteus ordo. Nec
minus argentum Virgilius cum auri splendore coniunxit: ut, Haec inter tumidi lath maris Aeneid. s. ibat imago Aurea, sed fluctu spumabant caeruIa cano. quum sane ex argento fuisse monstratur,ideoq; subditum, Et circum argento clari delphines in orbem. item, Auratis uolitans argenteus anser Porticibus.Necno eX aere, quod Graeci orichalcum uocant, nos aurichalcum, magnifica poetae demonstrat opera: quale est,
Erea cui gradibus surgebant limina, nexae t Aeneid
rure trabes, foribus cardo stridebat alienis. Ite in armamentis egregia opera: ut, Erataeq; micant peltae,micat greus ensis. Acin nominibus alijs itidem iucunda repetitio: ut, Omnis eo Aeneid.8. terrore AEgyptus, & Indi, Omnis Arabs,omnes uertebant terga Sabeti. quippe dc in uerbis uicissim apponitur: ut, Urit enim campum li- Georg. . ni seges, urit a uenae, Urunt Ietheo perfusa papauera somno. Quamobre elegantissimi uerissus fient omnibus, quae supra memorauimus,
argumentis,ac uiua uoce res nantes. decet e
nim carmen efficaciori quodammodo spiritu, quam orationem solutam constare, ut in uersibus equitantes, in alijs autem elocutionis partibus, quae numeris carent & legibus, pedestres incedere uideamur: qua ratione fit ut uersus dicti sint, quia saepe uertantur. sunt enim
studiosissime prius castigandi componendiq;, quam in luce prodeant,ac omni superflua uel , inhonesta uerbositate purgadi. deniq; ut Ho- Inpoisi Latius ipse praecepit, mora, labore, lima, pus:
580쪽
no DE POLITIA LITERA Aideoq: clamat, Vos o Pompilius sanguis, reis prehendite carmen,Quod non multa dies, iaci multa litura coercuit, & quod perfectu decies no castigauit ad unguem. quod in intempestiuos uersificantes dictum est, adolescentesque praecipue inanis gloriae cupidos, quibus satis uisum in conficiendo poemate syllabaru rationem obseruare, cum in soluta oratione omnis non minus puerilitas superflua quam loquacitas sit ab ij cienda.Neque enim in carmine cum opus est, frequens coniunctio eadem spernenda est,cuiusmodi videmus a Virgilio & a poe- Aeneid. a. tis Graecoru melioribus factitatum: ut, Atha masq;,Thoasq;, Pelidesq; Neoptolemus. quoco iungendi genere saepe virgilius utitur, multoq; tame frequetius Graeci, spondae u in quinto pede reponentes. Sed illas ego coniunctio nes odiosas esse censuerim, quas totiens imponunt, uel saepe etiam in duobus iunctis uersiis bus, qui eisdem finiantur dictionibus. Quod senus poetae nostri potissimu abhorruerunt, Ideoq; criminandis. na a uerius principio eis duut in sermonibus, quod nostri saepe faciunt,no modo non superfluu,uerum etia concinnuapparebit. Videntur aute,ni fallor,haec carminum genera quae posuimus, hoc pacto posseco parari seu discerni liicidius namq; sunt cuomnibus suis epithetis, seu certe freque tibiis uerbis scripta) si pedestrem exoluas in oratio
nem, uerbosam quodammodo, ac minus comptam efficiunt. Marone tame excepto, qui tanta arte suu opus intexuit, ut in prola resolutueloquentissimus etiam uideatur. Sed non mi-ru in caeteris, ubi opus no sit humidas aquas,