장음표시 사용
63쪽
Paschalis antiqua cum nova Collata.
64쪽
Cap. I. De partitus vet. Calendarii. 47 decimo mense, qui Embolismicus dicitur quique pleniis esse deber; π go
Nov. numeratis 3 o diebus, reponitus idciri ias merus s e re ione 29 D c. di superfluunt tres Epactarnm dies; cum quibus numerabis primum L marciri mensem anni sequentis etiam 3 o dierum ; & appones Dum erum aureum 6, E regione et o Jan. sicque prosequendo, omnes aurei numeri suis locis congrue praefixi habebuntur. Apprime observando, cLrpente ausco numero
1 , die Sus residuis in fine anni pro Epaciis anni sequentis, aliam diem
addendam esse, ut ad primum aureum numerum recte perveniatur. Tabellam VI ex veteri Calendario extraxerunt antiqui, qua expeditius P .in chalis Solemnitas innotesceret. Cujus artificium in transpositionc a i colum
numerorum consistit, Qui numeri, primas Lunas Pasch les ab 8 Martii ad y Aprilis, in Calendario designant ; eosdem a et I Martii ad I 8 Aprilis.
ad quartas decimas Lunas Paschales exhibendas in lite Tabella, transbilete. Adeo ut aureum numerum Is , E regione 8 Martii in Calendario praefixum , primamque Lunam Pasclialem designantem : transtito termino Paschali a prima Luna ad quartaindecimam ; e regione a I Martii, in Tabella p a fixerunt. Et sic de caetetis. Hanc cum alia Gregoriano Calendatio conso mi tradere lubuit, ut ambarum collatione, expeditius errores Paschales deprchendantur.
Tertia & quarta columnae dies mensium colligunt, tertia juxta veterem stilum, in quarta vero novo accommodantur. Qui dies ad 2I Ap. t i; extenduntur , quia 1 et a Martii ad as Aprilis, termini Dominicarum Pal l lium comprehenduntur. Secunda & quinta columnae litteras Dominicales; secunda, juxta veterem stilum ; quinta, juxta novum, complectuntur. In prima & sexta adsunt numeri aurei, quartasdecimas Lunas Palchales denorantes .; prima veteris stili numeros aureos continet; sexta eosdem eorrectos exhibet. Non est hic explicandi locus, quomodo hac opitulante Tabclla, cujusque anni Paschalis Solcmnitas innotescat Sed conserat pc. itus ambo Calendatia , duplicemque Tabellam , dies cum dic bus, numeros aureos cum numeris aureis, veteres cum novis, novolque, cum veteribus; & judicet, quodnam Calendatium chirsui Solis & Lunae tecti iii accommodetur.
De erroritus veteris Calendarii. O Uando vetus Calendarium usu receptum fuit in Ecclesia ; AEq noxia&Solstitia, primas & quartas decimas Lunas satis accurate d fg b it , Palcirilemque Solenanitatem rite indicabat; quia Coelestibus tam Solis quam Lunae motibus satis accommcidatum erat. Sed prolixi temporis Tr.i diu ;minimae, quae primitus censebantur mendae, ita sensim sine sensu lactevete , ut deinde Sapientibus intollerandae viderentur. I. Aunus Solaris Iulianus inprimis fuit mendosus agnitus : eo quod motu annuo Solis non accurate menso, & inde compulis civili & ΛMonomico inter
65쪽
48 Di T. VII. De Erroribus veteris Calendarii.
se discrepantibus, Equi noxia & Solstitia coelestia , suas antiquas Sedes deserentia , in calcem mensis retrocesserant.
Apud omnes Auetores habetur, Iulium Caesarem , qudragesimo quinto anno vulgari Christi Epochae anteriori, sui anni, octo diebus post Solstitium
Hycmale, initium fixisse : attamen correctionis tempore, anno videlicet Is 8a, liuius anni initium , octodecim diebus ab eo Solstitio aberrare coinpertum svir. Tempore C. Nicaeni, Vernum AEquinoxium inter et o & a IMartii continetebat, ideo pro determinatione Paschatis, usquinoxium Ecclesiasticum et i Martii .ab eo afflixum fuit : sed anno correctionis, aequi- noxium coeleste a peritis Astronomis obscoeatlim, inter decimum & undecimum Martii incurrere visiim est ; & nostro Saeculo , inter nonum & decimum Martii, evenire dignoscitur. Hanc AEquinoxii ae Solstitii discrepantiam , euilibet comprobare fas est. Consulat annua Calendatia , eaque eum novo & veteti Calendario Tab. V. conferat. Et eorum progredientem diversitatem comperiet. V. Gr. Ephemerides Desplaces Regiae Academiae Parisiensis, novo stilo computatae, anno I7 9, Vernum AEquinoxium , die a I Martii, hora prima matutina, assignant ; quod tempus ad veterem stilum reductum , Io Martii, hora prima matutina contingere probatur. Similiter eaedem Ephemerides, anno 17 o, die et o Martii, hora 7 matutina, AEquinoxium fuisse enuntiant, quod tempus veteris Calendarii Sectatoribus suit, die nona Martii, hora I mar. Comprobet similiter annos praeteritos & futuros , & ubique in praesenti Saeculo, eamdem undecim dierum Discrepantiam inter utrumque Calendarium deprehendet. Stinuique agvertet, quod a tempore correictionis , hoc est , a I 6o anni , AEquinoxium Uernum nobis semper sistitit & sistet inter a P N 2I Martii ; veteribus autem, non solum anno I 3 82 , decem diebus, 2 sita antiqua Sede discesserat ; verum etiam ab eo tempore una die ditacessit ; & Saeculo suturo I 8oo, duobus; Saeculo I9oo , tribus ; sicquet ultra futuris Saeculis dissitum erit. Hinc Sacrae Solemnitates fixae, suis temporibus minime celebrantur 1 veteribus. D. Augustinus ait, Son. I 2. SS. Ut homiliaretur homo, hodie natus est Ioannes , quo incipiunt decrescere dies ; ut exaltetur Deus , eo die natus est Christus , quo incipiunt crescere dies. Enuntiabat Augustiuus, quod suo aevo omnium oculis verum patebat. Nativitas ergo Critisti, tempore D. Augustini quarto nempe Saeculo , cclebrabatur statim post Solstitium Hye male , a quo dies accreicunt ,
scut novo stilo facimus t Joannis veto , statim post Solstitium Astivum, a quo incipiunt decrescere dies. Veteris Calendalii Sectatotes Augustini dictum , quomodo comprobabunt ; qui Christi & Ioannis Natalitia , quatit ordecim aut quindecim diebuς a Solstitio, celebrant; nisi gratis oblatam Calendarii emendationem arripiant. Sed dicent, C. Nicaeniim , Vernum AEquinoxium Ecclesiasticum , diei a I Martii veteris stili praefixit : nihil curans de AEquinoxio ccelesti bene quidem atque sapienter, ad sedandas interminabiles controversias 2 Vernum AEquinoxium civile ar Martii affixum fuit 1 ut nunc etiam , novo stilo , erilem die retinetur ; sed perperam dicitur , Patres C. Nicaeni ad AEquino- um Caeleste miliatelius attendisse ; a quo, juxta Scripturam di traditionem supra
66쪽
Cap. II. De Erroribus veteris Calendarἰρ. η'
supra relatam , ne eessario pendet primus Lunaris mensis anni Saeri Hebraeorum, in quo necesse erat sacere Pascha. Ideo die et x Martii, AEquinoxi uincivileam xerunt illi intres, quia tunc temporis, eadem die, Caeleste A qii inovi uti
contingens, ab ea numquam recessurum arbitrabantur. At ubi experientia
constitit, ab ea die enormiter discessisse; neglecta littera , mentem Concilii , Sacrae Scripturae, & traditionis sequi, decens & necesse est. Cum audis aut legis optime Lector, a veteribus & a nobis dici, vige. simam primam diem Martii, aut aliam diem aliorum mensium , meminisse oportet : magnum esse discrimen inter diem & diem . simili voeabulo nuncupatam. Quae dies est illis 2I Martii , eadem est nobis plima Aprilis r & quae nobis et I Martii, eadem est illis decima Martii ; ut insuperiori Calendario Tab. V. advertere licet. Hic est primus 3c notabilis
error veteris Calendarii, quem percipere nemo non potest, qui oculos habeat ad videndum. II. Secundus est in annis , mensibusque Lunaribus. Veteri Calendatio, aureos numeros, primas Lunas indicantes ; Dionisium Abbatem , anno Christi circiter syo, recte inseruisse censendum est : apposuit autem tertium numerum aureum e regione psimae diei Ianuarii ; ergo currente illo numero,N vilunium Caeleste eadem die contingebat, isque annus Epactam nullam ε habebat. Annus autem C. Nicaeni 3 a s , fuit numeri aurei tertius; similiter anni 1 34 & 333 habuere eumdem numerum aureum tertium et ergo hi qannis, Novilunium Caeleste eontigit, ptima die Ianuarii. Ad majorem intelligentiam , memorandum quod supra dixi, D. . V. Car. 2. pag. 27. Iulium Caesarem, suum instituendo Solarem annum , non a Solstitio Hyemali, sed a Novilimio postea contingenti, eum incipere indixisse, ut inde
tum Solatis tum Lunatis annus simultaneum initium haberent ; quamvis in decursu sui Calendarii, ad menses Lunares amplius non attenὸ erit. Anno
ergo primo Epocliae Iulianae, Novilunium conti Sit prima die Jan. quapropter annus ille primus nullam habuit Epactam ; sed annus ille primus , qui
quadragesimus quintus ante vulgarem Christi Epocham suit, numerum aureum I habuit : tunc temporis igitur, si Calendario Iuliano aurei numeri
ada ecti fuissent ; numerus I primae diei Ianuarii ascribendus fuisset. Dionisius autem, ad primum annum Iulianae Epoclaae, minime attendens , sed anni C. Nicaeni rationem habens ς numero aureo tertio hanc diem consignavit. Quod autem tempore C. Nicaeni, currente aureo numero 3, Novilunia prima die Januarii contin serent. Hoc sequitur ex institutione Iulianae Epochae. Cum namque primo illius Epochae anno , numeri aurei quarto- decimo , Novilunium prima die Januarii acciderit ; u annus nullam habuit Epactam seu aste istum η , eique & sequentibus , Epactarum Setiem N αa-jusculam congruisse liquet : quia illa sola Series , sub aureo numcio I , actam . exhibet. Vide Tabulam VI . ex ansam Epadiarum Nodi i- Iumorum , Dissertationes quenti tradendam a primo autem anno Juliano ad Nicaenam Synodum, discurrerunt 37o anni; sed post annos 3Ia & semit Iem debuisset fieti saltus unius diei in computo Lunae : ergo tempore C. Ni caeni assumenda fuisset Series P maj. praecedenti Superior, quae sub numero aureo tertio Epactam . subscriptam exhibet. Quae Series tempo-e Dionisii
67쪽
go Diff. VII. De Irroribus veteris CalendarII.
adhuc perseverabat. Ideo in omnibus veteris Calendarii mensibus, aureum numerum I immediate ante tertium appositum videbis. Hinc numeros auia
reos, Dionisii tempote, in Calendario recte praefixos fuisse colligitur et calculitque Asttonomicis comprobari potest. Sed Tractu temporis ejusmodi
numerorum ordinationem Novilunia Caelestia transcenderunt. Ad vetus Calendarium eum novo collatum attende Tab. V. & hoe mendum advertes. Veteris stili numeli aurei, a prima die Januarii sumpto exordio, in prima columna distribuuntur, juxta Epaetarum Seriem P Majusculain : novi stili autem aurei numeri ordinantur in sexta columna , juxta Sitiem C. majusc. Saeculo volventi & futuro inserviente: n. Advertas quaeso , inter utrosque numeros dii crepantiam , plaerumque cur quatuor dierum, semper trium. Cumque noster aureus numerus , sicut Noviluniorum Epactae, propter rationes infra explicandas, primam Limam non enuntient, nisi una die , ut plurimum duobus, quandoque tribus diebus post Novilunium Caeleste: hinci equitur, veteres aureos numeros, primam Lunam enuntiate quinque, sex, aut septem diebus, post Novilunium Caeleste. Uc evidentius haec discrepantia clarescat, exempla proferre lubet. Ephemetides laudati Desplaces novo stilo computatae, anno I 74o , Novilunium Caeleste assignant 28 Januarii, hora 8 matutina. Eodpira anno , veteres aureum numerum XII nobiscum computant ; qui numerus in sexta columna Tab. V. Deprchentus, nobis primam Lunam enuntiat Ian. duobus diebus post Novilunium Caeleste : idem numerus I 2 in prima columna assi impius, & ad quartam relatus, veteribus primam Lunam indicat die et Februarii, quinque diebus post. Novilimium caeleste. Si autem Ephemerides ad veterem stilum reducerentur, Novilunium assgnarent die IIJan. tertiae columnae hora 8 matutina e num crus autem aureus XII sextae columnae ad tertiam relatus, nobis primam Lunam enuntiaret I9 Ian. vcteribus autem 22 ejusdem mensis, hoc est, quinque diebus post Novilunium Caeleste. Qitis non videt magnum esse discrimen inter Novilunia civilia veteris & novi stili : quod annis praeteritis fere simile fuit, & fututis Saeculis
turpiter accrescet, nisi Gregoriana correctione coerceatur. .
III. Porro quod pluris interest , & maxime damnandus error ; Vetus Calendarium , a vera Paschatis die , saepe numero aberrat. Ad rectam Christiani Paschatis rationem, dies Dominica post quartamdecimam Lunam , in AEquinoxio Caelesti vel proxime post illud advenientem , accurate cst ob servanda. Ita docet Apostolica traditio, Sanctorum Patrum placitis, Conciliorumque Decretis declarata. Vetus autem Calendarium AEquinoctium civile, volventi quidem Saeculo , undecim diebus post Caeleste designat ;Limamque quartamdecimam, tribus vcl quatuor diebus post P euilunium Caelcste , enuntiat. Hinc veteris Calendarii Sectatores , Cottici litterati C. Nicaeni, minus sapienter adhaerentes, meni cmque ipsius deserentes : saepes pius intempestive Sacram Paschatis Solemnitatem celebrant. Iino si Iudaei apud eos incolerent, praxi & verbo ad confusionem aut ae.nulationem eos
Ut quod dico luce Solati pateat, Consule Paschalem Tabulam VI antiquam cum nova collatam a facile percipies ; quandonam veteres, in Celebratione
68쪽
Cap. II. De Erroribus veteris Calendariξ. ς IPaschatis, nobiscum conveniant aut discrepetat. V. Gr. anno I 738 aureum numerum X, illis nobisque communem numeravimus ; illis littera A , nobi vero E, Dominicas designarunt. Numerus aureus Io , veteri stilo, in prima columna assumpilis ; quartamdecimam Lunam 27 Martii tertiae columnae ei ς
assignat ; quae dies illis N nobis fuit hebdomadis Feria secunda; idcirco
Pascha celebrarunt 2 Aprilis ejusdem columnae. Idem numerus aureus X. novo stilo, in sexta columna appositus, & ad tertiam relatus; quartamdecimam Lunam a 4 Martii exhibet , quae die, illis & nobis suit hcbdomadis Feria sexta ; idcirco Pascha rite celebravimus corum 26 Martii , Octo diebus citius. Rursus aureus numerus X novi stili , in sexta colimin 1 aisnuptus , quartamdecimam Lunam prodit die 4 Aprilis quartae collimnae, riteque ccleb tavimus Pascha sexta die ejusdem mentis ; eorum aureus ni merus Io vetetis stili, in ptima coluinna inscriptus & ad quartam relatus, quartamdecimam Lunam indicat 7 Aprilis, & Pascha celebrarunt I 3 ejusdem mensis : ergo illi, octo diebus tardius quam nos, Paschalia Festa egerunt. Anno IT 39, aureum numerum XI ompibus communem habuimus. Veteribus littera G, nobis vero D, Dominicas indicarunt. Numerus autem aureus II primae columnae, quartamdecimam Lunam die Is Aprilis tertiae columnae enuntiat ; quae illis & nobis Dominica fuit, quaptopter et a ejusdem mensis Pascha celebrarunt. Novi stili idem aureus numerus XI in sexta columna appositus, quartamdecimam Lunam indicat 22 Aprilis quartae coluinnae ; quae dies, cum sit ultra terminum quartadecimarum Lunarum Pas.chralium , ad i8 Aprilis inclusive restri eluin , nobis demonstrat, eam Lunationem fuisse secun)um mensem anni sacci Hebraeorum, ideoque ineptum ad Pascha manducandum. Quaerenda igitur praecedens quartadecima Luna , quae revera fuit nobis Paschalis. Quapropter noster aureus numerus XI, primam Lunam in Calendario indicat, die is Martii quartae columnae Tab. V. Cujus quartadecima Luna, die a 4 Paschalisque Solemnitas 29 ejusdem, inensis indicata fuit ; veteres ergo, uno mense tardius quam nos, Pataiae
Datis exemplis liquidis patet, octo diebus , unoque etiam mense , saepenumero nos anticipare Pascha, veteres vero illud retardare. Quinam ex utrisque rectius juxta mentum C. Nicaeni, Sanctorumque Patrum placita. illud celebrant 3 ejusmodi dubii solutio, ex Plenilunio & AEquinoxio Caelesti repetenda cst. Non enim ad libitum cursum Lunae menstruum, Soli sique amnium , computare licet: sed computum nostrum civile , motibus Caelinibus accommodari S coaequari, nec cise est.
Porro laudati Desplaces Ephemerides, anno I 738, primum post AEqui- noxium Plenilunium contigisse referunt ; die ε Aprilis hora 1 se totina rnoster autem aureus numerus X , eadem die, quartamdecimam Lunam , seu
Plenilunium civile , enuntiavit; recte ergo ejusdem anni Paschalis Solemnitas 5 Aprilis celebrata suit ; quam perperam ad I 3 ejusdem mensis, ve
Praeterea eaedem Ephemerides,anno II 3ς AEquinoxium quidem hora I matutina EI Martii,Plenilunium vero i quens hora I matutina a 4 Mar tii, contigii scassetunt. Noster autem aureus numerus XI, eadem die, quartamdeciman
69쪽
s 1 DIU. VII. De Errori Ius veteris Calendarii.
Lunam indicavit; haec igitur Lunatio fuit revela Paschalis. eaque solemnitas et V Martii rise celebrata fuit. Perperam ergo in veteri Calei dario, tertio Maji, secundo anni Sacri mense aflignatur. Quod de duobus praecedentibus anni, dictum est, de quampluribus aliis dicendum . . . Itaque quoties novi stili aureus numerus vel Epacta, Feli1 quinta, aut
sexta, vel Sabbato, quartamdecimam Lunam enuntiat; toties veteris Cale darii Sectatoribus, octo diebus tardius Pasclia celebrare contingit. Ratio hujus est, quia eo tum numerus aureus tribus diebus semper differt a nostro; propterea quando noster aureus numerus quartamdecimam Lunam Feria quinta Indicat, eorum numerus die Dominica et quando noster, Feria sextu ; eorum
Feria secunda ; & quando noster Sabbato ; eorum , Feria tertia sequenti incidere necesse est. Praeterea quando noster aureuς numerus vel Epacta, ar Martii ad primum Aprilis, quartamdecimam Lunam indicat: toties uno mense tardius Paschalem agere Solemnitatem eis contingit. Ratio hujus est. quia ut in Tabula UI cxhibetur, eorum 2I Martii nostro primo Aprilis renpondet. Quoties vero Feriatum hebdomadis dierumque mensis discrepantia similitanea Occurrit ς hunc uno mense, Octoque diebus tardius quam nos, Pascha celebrant. Hi sunt praecipui maximique momenti veteris Calendarii errores, qui in Saeculorum decursu masis ac magis accrescent et eo in si Pniores, quo ab omnibus oculos ad viόendum habentibus, percipiuntur.
De Causis errorum veteris Calendarii.
V Etetis Calendarii mendas attento animo revolventi, eorum causa facillinnotescet. Ut temtoris civilis computatio recta sit, Solis, Lunaeque mutum , quantum possibile est, ex aequo metiri debet. Si comptitum civile motus C elestes retrocedat ; excedit, debetque minui : si vero eosdem antecedat ; deficit, debetque augeri. Duplic I errori erat obnoxium vetugCalendarium , aberrabat enim a vero computo Solari atque Lunari, & utrinque
I. In prilco Calendario, cursum Solis annuum diebus di sex horis et quae, quaternis annis, diem solidum mensi Februario intercalaturum 6mstu' tuebant, absolui supponebatur. Existimabat Iulius Caesar cum suis Astron mis, hoc annuo tempore revoluto, Solem ad idem Zodiaci punctum , AEqubnoxium nem te aut Solstitium redice. Uerum Diuturnὴ exporientia constitit.
hanc anni dimensionem computo civili valde accommodatam ., majorem esse quam par est ; cum namque civile AEquinoxium ea determinatum, certo
que diei fixum , post aliqua Saecula AEquinoxium Caeleste transcenderit; liquet
persccto, hane annuam & civilem Solis motus mensuram, vera , naturali adc Astronomica longiorem esse. Tempore C. Nicaeni anno sollicet 32s . Uernum AEquinoxium tam ei vila quam Astronomicum II Martii contingebat : Haec duo pellacte concoidabant, primuin in ciso, secundum in Disit iroo by Corale
70쪽
Cap. III. De musis emram veteris calendarii. . II
eomputo hominum : sed tempore correctionis anno scilicet, I 382, hoccst, 1as 7 annis a C. Nicaeno a AEquinoxii civilis computum, uinox t Caelesti; motum decem diebus transcenderat : illud enim censebatur quidem fieri ai Martii, sed revera undecimo ejusdem mensis contingebat. Et nisi computo civili; eongruum remedium, per suam 'correct idneni adsibuisset Ctegorius XIII ; Tractu Temporis, non sollim .Equilaoxia & Solstitia Caelestia, quae tempestates anni, Hyemem & aestatem, sementem & Messem
moderantur, , suis antiquis Sedibus enormiter aberrassent ; verum etiam
Solemnitates Sacras Domini Nostri Iesu-Christi , Deiparae Virginis, Festaque Sanctorum dimovissent , tetinuissent quidem diei & mensis, idem nomen. sed ad alias anni tempestates transissent. Haec ergo civilis anni Iuliaui nimia prolixitas, inordinationis veteris Calendarii prima causa fuit. II. Nimia Cycli Lunaris civilis amplitudo , Cyclo Lunati Caelesti minime eongruens ; alia suit causa. inton Atheniensis hujus Cycli Auctor, veteresque Astronomi post eum Lunam cum Sole conjunctam , post
novemdecim annos Iulianos, non solum eadem die , sed itum eadem hora &momento, iterum conjunctam reperiri supponebant. Sed hoc civile Decem- novale computum , facile commodumque licEt , cum Cyclo Decem novalinaturali & Caelesti minime congruere, plurium Saecillorum experienti I, compertum fuit et quippe conjunctionem Caelestem Astronomicam. una & media circiter hora , conjunctio per novemdecim annos Iulianos mensurata transecendat. Eo sensim, haec quam tumuis modica porrectio percrebuerat; ut ab anno syo, quo Dionisius exiguus, aureos numeros erimas Lunas indieantes. Calendatio Iuliano adjecerat ; ad Is ga correctionis Gresorianae tempus, hoc est. IO 1 annorum curriculo, itibus aut quatuor diebus, , suis Sedibus eas recessisse , non relativh ad dies mensium, sed ad conjunctiones Astrorum, comprobatum fuerit. Luna prima eo computo Lunari civili non prius enuntiabatur, quam cum iam quintum aut sextum diem in Coelo ageret. Hine maxima tum Paschatis tum caeterorum Festatuis Mobilium proinveniebat inordinatio. Ueteriς Calendarii erroribus, eorumque causis cognitis , quae congrua illis remedia fuere ad Libita, exponamus.