Bernardi Guilielmini C. R. Scholarum piarum Sermonum libri tres

31쪽

Pergens Rausto dare monita , hortatur ad colendam Relig7onem, deterret ab ambitione , exeitat ad studium γur prudentiae , ω ad ineundam gratiam Potentiorum, cujus camptanda O eonseruauda modum docet. ALVE, FAUNE, iterum: specus

hic, nisi fallimur, ille est, Qui dedit Umbricio sedem, quum sessus in Urbe

Vivere iter Cumas propera ret, remque domumque tam una veheret rheda, cumque sodali Ultima verba daret ' . Non est Urbs alta Quirini, Vivis qualis erat Iuvenalibus, Umbriciisque. Artibus ingenuis locus est , sunt multa laborum Emolumenta. Τhorum quoniam facit herba , fluitque Hinc sons ingenuo topho nam marmora prisca Trivit Ionga dies) patet inde virentibus agris

Fertilis 2Egeriae vallis, sedeamus, & audi Quae tibi ab incoepto Romae sermone supers int. Multis Umbricius causis, quas tristis Aquinas Saepe tibi attonito numeravit, abibat ab Urbe: Multis te causis hortabor in Urbe morari. Relligio mores mutavit, & omnia Sancti Principis exemplo nota & virtute reguntur. Non impune datum est peccare, aut nectere fraudes. Crede, locus meritis non ullus apertior Urbe Roma, non ullus Roma est doctisque probisque Utilior e quicunque sacram dicteria in Urbem Iactat

a Vide Iuven. Sat. I.

32쪽

Iaelat mente furens, aut Romae non fuit unquam, Aut admisit ibi, quibus illam temnit & Hit. Nam peccatur, ubi nebulo coit unus & alter, Quos liquis veniat Cato, tristi dis spat ore. Τe pr o docui sermone quid evitares; Attentum hoc breviter, quae sint facienda, monebo. ordiar a sacris h : namque hinc incoepta petuntur Quaelibet, huc redeunt. Divinis rebus adesto,PAusTE, libens , jugique Deum pietate manuque

Durus adorator crede hinc faustumque suturum Et felix, animo votum quodcunque movebis. Fortunae Deus est reetor, moderator honorum, Auctor opum; siquis quidquam desiderat horum, Hue adeat, vel si demens aliunde requiret, Probrum pro titulis poenam pro munere poscet.

Ambitione nihil tenebroso erupit ab Orco Turpius in terras, nil saevius . Illa verendam Fallit amicitiam, socium foeda arte ab honore Dejicere aggreditur, rapit haud concessa favori Munera, vim tentat, sancti convellit & aequi Leges: quid tandem linquit mala pestis inausum, Quae patre calcato selium conscendere suasit 3 ς Non hac, FAUsTE, via, non his anseambus ibis Ad trabeas aeque Superis invisus & imis. Votis pone modum, de te nil grande tuisque

Coram aliis narra, tacito nec pedire senti. Sola meret dominos divina modestia Fasces, Solaque contemnit, dura quum sorte negantur. De te, quod non sis evectus honore, queretur

exhibituri, audito Catonis in theatrum adventu , Omnes aufugerunt.b Prima incia Diis immortalibus debentur. Cie. l. e.

e Tullia Ser. Tullii filia, uxor Tas

quinii Super.regium solliun aditura comitecto in via patris necati cadavere , a rigam ejus reverentia lora retorquentem compulit, ut per medium patris cadaver carpentum ageret .

33쪽

Nemo , serent omnes , si non merearis, acerbe .

De studiis age quod superest, quodque utile Romae Censeo prae cunctis. Dat Justinianus honores, Auget opes idem. Jus anceps nosce, & agendis Causis verba para Baldi mentemque profundam. Jure domus sua cuique , suus servatur agellus, Iure greges, tabulis res jure relicta supremis: Jus Entes damnat , delatos crimine falDAbselvit, populos pariter regesque gubernat. Uno quaeque loco, modicis ars quaeque tenetur Limitibus, potis est quia duci vita sine illa :Omnibus una locis omnique scientia juris Tempore consulitur: labefactat omissa potentes Urbes, communis vitae sacra vincula selvit. VAdde, palatinis tibi quod nascentur in hortis

Forte brevi violae, quas mite Favonius aura Nutriet, ut sancte commissas rexeris urbes, Atque tuis oculis causas inspexeris aequum

Judicium dicturus. Opem dabit unica legum Norma, fidem nulli potiorem tutus habebis;

Namque carent Odio leges, nec amore moventur :Res & gesta sacra pendunt in lance , nec aurum Croesi, nec vultum formamque Lycoridis ardent. Sed quoniam novus es, nec saeva pericula nosti

Incustoditae minitantia ubique juventae ὁFabor in aure aliquid. Veniet tibi squa Lycoris obvia, siqua tibi juvenum de more placebit, Mollibus & verbis ea mollia verba vicissim Reddet, & absentem propter pallescet uterque: Heu

a Nihil .st is citatare tam diligenter retinendum , quam iso civile . Etenim hoc sublato nihil est , quare exploratum cuiquam possit eis, quia suum, aut quid alienum sit. Cic. pro Caecan. b qui ius eisiae contemnendum putat , is vincula revellis non modo iuri. ciorum , sed etiam utilitatis vitaque communis. Idem ibid.

34쪽

Heu mihi l de FAus To, de jure & legibus actum est.

Namque solet curas alias sua cuique Lycoris Excutere, & dominans se sussicit Omnibus unam . IJos , FAUsTE, occursus fugies cane pejus & angue: Illud enim bibitur selis quandoque venenum Luminibus V, pectusque subit, populatur & artus. Rectius invises Proceres , sacrique Senatus Purpureos Patres integrae exempla daturos Uitae, & aperturos aditum studiisque bonisque Artibus. Horum aliquem totis tibi viribus opta Fautorem: anguis tibi primus honestaque sorma RAmplum iter expedient, sanctum & penetrale recludent, Deinde probi mores, oculi non cuncta videre Proni, parca manus gestu, sermonibus apta Lingua, tacere potens, donec te jullerit ille Respondere. Fidem dictis servare memento Perpetuam: tibi non mentiri impune liceret. 4Illius arcanum nunquam scrutaberis, & si Quod tibi committet, secreto in peditore condes Non commendabis, nili quem bene noveris intus, Quique sua possit vita tua dieta tueri. Nullius mores, nullius facta reprendes, Praecipue Procerum. Imberbi cens ,re quid uuluam est Intolerabilius Z Longo nil tempore posces, Nec nisi quum multis adiget te dicere, siquid Sive tuis opus est incoeptis , sive tuorum. Hoc caput est: breviter dices, qua parte laboras, Quaque tibi primum possit succurrere verbis:

nrentius. Auth. quibus modis Nat. eLfie. Ieg. β. Novimus . i b Octilisiant tota nostra luxuria r himos in omnia quotiuis visia praeeipitam, miramur , adamant a concupi cunt.

Quint. in Declam, Ut vidi, ut perii , ut me malus ab sit error . Virg. Ees. 8.e Liberalis iacies commendatoria ad nationes omnes Epistola . Ex Arist. ap. Stob. Serm. 63.d Plurimos lore , pessum imo de re mendacia. Vet. Iamb.

35쪽

Cetera sponte seret. Non aulam creber adibis, Non rarus nimium; hac ratione ignotus & illa Contemtus fieres. Sed quem video advenientem ZNon fallor, jam noster adest TENCINus η, & illum Umbella nosco rubra rubroque galero Et veste & numero servorum: huc advenit Alba Passibus incedens lentis; mora nulla, venito, Occurramus: eo nihil est humanius usquam, Nil generosus. Hisce fides est proxima dictis.

Adolefientem philosophieit rebus plus aequo additium hortatur, ut mentem vertat ad salabriorem meditationem .

ARTE si de mente mihi sei tentia b certa est Exemplo , DIODORE, tuo: nam mens tua semper i

Cogitat , inque ipso vigilansfugit otia semno. Nocte dieque sephos volvis,

priscisque recentes Componens satagis verum reperire: quibusdam at In rebus latuit semper , semperque latebit. φNon mihi sunt anni Priami, vel Nestoris , inter Versor adhuc quintam decadem, vidique sophiam Ter mutare vices. Priscum systema recessit Alve

a minentissimus Cardinalis de Tenein Arehiepiseopus Lugd. Galliar. Primas, Regis Christianisi. Legatus apud Sanctam Sc dem . . Cogitatio a me divelia .eqint. Si cessarem ab omni cogitatione . tuita esse desinerem . . . sum igitur praese res eo gitarer . Ort. Medit. 2.e Antiqua est querela a Democrito ad nos usque pervagata , physicarum T vum veritatem in puteo trusam delite.

36쪽

Adveniente novo, quod erit vetus, ut volet alter Neutonus, vel Lebnitius Si nil magis unum est Quam verum, cur multa animos sententia versat tCur tot tam multis fervent certamina sectis Ut quo . torqueris ', studium moderatius optes, Atque ex incertis discas emergere , res &Discere vitae aptas ducendae , & quaerere mores. Haec hominem, DIODORE, decet meditatio, verum laec

Repperit, haecque potis la est p stare beatum. Utilitatis enim quid habebis, ut omnia noris

Natum secreta , atque unus seceris aurum , Natum si non Auctorem noris, eique

Parueris i Quid scire iuvat num materies sit Coit posita ex atomis, aut postremo ex elemento, Si non perpendis dilabi quolibet in te Momento, celeremque suo minitare ruinam Pondere nil contra Libitime tela paranti Ex virtute, manet quae sola in funeris hora Immortalem animam centum rationibus, atque Priscorum seni sapientum ostendere, doctum est: At nil deque domo deque hospite licitum esse, Illam qui excipiet digressam corpore, stestum. At capit astrorum motus, phaenomena, Vel quae Apparent taelo, vel quae terraque marique, Explicat, & quales sint res quantaeque minutim Pensat, & evolvit densa e caligine causas. φHoc bene, si juvenes doctura viam properaret Τicinum, aut Pisas: sed magnum portat in aequor . Vasculum aquae: nulla est quanquam indoctissima quondam

Secretas inter mentes a corpore, quae non

. S rentia nor exercet inertia .... l Sν patria volumus,fli nobis vitiere ear quot petis hic est . Hor. lib. I. Ep. II. l e Virtur, integritas, probitas in t h Id. ep. 3. Hoc opus, hoe strauium t mine , non lingua volubilitas , non aras parvi properemtia σ ampιν, i mnJciemia requiνi Iolet. Cic.pro Plane.

37쪽

38 LIBER PRIMUS

Praecellat te notitia , primumque λphorum. Reieret haud igitur num plurima sciveris , unum hoc Quaeretur, fueritne tibi menS crimine pura . . t Notum ibi vel pueris plusquam experientia monstrat 'Cuiquam doctorum nunc pene magistra virorum. l, Post ars pneumaticum siphonesque , experiundum est . Quid nostris solidum sit rebus, quid diuturnum. omnia praxipitum labuntur ad instar aquarum. Sis mihi itu testis, ROMA inclyta , nam quod in Urbae Terrarum domina contingere cernimus , orbis Sentit idem totus . Mihi non evolvere mens est Secula prisca : etenim si quis fortasse rediret Gesar, ubi sua tosta , suos ubi quaereret hortos, Balnea, naumachias , turres, templa , amphitheatrat

Rudera nil praeter pavidus spectaret tu Urbe

Non Urbem inveniens, non se, non ossa suorum. εἰ Haud ego bis decimo repetam quidquam altius annos Imus ubi suerant aedes, ubi sunt modo, nuper ' Ivimus: huc illuc subierunt marmora , turpes vi Asperasi ubi lateres faciem ostendere, platea . L .

Latior haec, brevior facta illa est. Terra lapisique Mutatur : quid nos, sumus heu qui pulvis & umbra lUERTi CE jam quinto sedet Augustissima rerum

Insula , quae multos pro votis omnibus annos ' . Insideat o Procerum quot senera vidimus, atque Florentum juvenum o nobiscum quique supersunt Secto orti elapso, quam intra mutantur & extra

Vix. sanum invenies: dolet hic podagra, dolet ille Asthmate, surdescunt aliqui , multi sine vitro

Haud nostunt passu distantem tertio amicum. Iam frontem sulcant rugae, jam tempora circum Albescunt crines siccoque humore recedunt.

a Nemini exploratumpotest esse, quo- ad annum , sed ad vesperum. Cic. A. modo habiturum sis corpus , mn incoide Finibur .

38쪽

Quis curas animi quis acumina dixerit, aut quum Spes urget, timor angit, amor quicunque molestus Exagitat, pendet lis, agris grando minatur, Scibter & uruntur miseras hypocondria costas tAnnos adde decem: nostrum quot terra recondet, Vel quot eo spatio peplum lugubre notabit Θι omnes ut vestes veterascimus: unus & idem Ipse es, magne Pater Superumque hominumque, tui nec Anni descient post secula mille a ruina Urgetur quidquid non in te nititur uno. Proxima stultitiae est hominum sapientia , soli Quae satis una sibi est, & nomine gaudet inani. Qui sibi multa negat, quorum esto brevis usus, & aurem Praebet conliliis aequum suadentis amici, Solicitus ne se faeti ullius atque cupiti Poeniteat , toti praeponimus hunc Peripato .

Hic, Di ODORE, sapit, loculos qui pandit egenti, Divitis a misero qui vim defendit avari, . Nullum qui laedit, laesius qui parcit , & illam Non putat illuxisse diem sibi, qua bene non est

De populo meritus, nullumque lucratus amicum. Utilius causas meditabere serius horum, hQuam fluxumque, siuemque maris, genesimque colarum.

a Non sibi soli se natum homo memi--ris , seu patria , sed Juis , ut per fiagua para illi relinquatur . Idem ibid.h Socratis omnis aerario re in virtute laudanda , π in omnibias homimbur auinretiris s--- es, ranais eis meis batur 1 persctum sibi opu/ esse ratu/asi quis satis esset concitatur Iua cohoristatione M fluuium cognosc. niae pereApianuaque Hrιutis. Quibus enim id perIu um est , ut niιιι mali. nr te esse , quam bonos νωσι , iis reliquam facit m esse doctrinam . Desid. Jacot. de Docte. Philosophor. ex Cic.

39쪽

N priscis siquid sapienter Roma

Instituit, suit ille , duci qui

i servus ovanti Adstabat, monitusique dabat gestatus eodem Curru , ne victor sibi plauderet , & populari Inslatus nimium fortasse dehi-.

Namque coronati postes, denseque senest e, Et via tecta croco, & cives e sedibus omnes Effiisi celso sublimes pegmate, misti Vel populo ambiguo clamantes: jo triumphe Certatim, senitus fidium clangorque tubarum Et plausu & laetis plena omnia vocibus ire Transversum victorem agerent, facileque caducum Sinciput afficerent subita vertigine , ni quis IIunc prope mortalis naturae testis adesset, Qui tot laeta inter sati meminisse doceret. Adsum ego, MARCELLINE, tibi comes additus unus Τot laudatores inter, qui certa monere ordiar , & prono populo contrarius ibo. Iustar enim victoris oras, veherisque per urbem

Auram a Imperatori triumphanti adstabat servus auream coronam gestans immunentem capiti victoris, quod sic Iuven. explicat Sat. IO. uippe tenet sudam bane publicuι , , sibi cin ι . . 'Ne plaudat, curru servin por Iuv

40쪽

Aurato curru, vehitur LUCRETIA ' tecum,

Vosque omnis tectis & agris effusa juventus Turbaque miratur matrum: vos versibus gstra Inconatis tollunt pueri super, atque puellier / i. to digno conjuncta viro pulcherrima conjux l ho par, cui nullum Venus aequum junxit, & in quo Regna Cupido tenet, tota & vis servet amoris lo. . sed ego medius coeptos abrumpo triumphos: Nam pars una chori jure atque ex ordine canto,

Non qtae qualiscunque mihi dictavit Apollo: omnia namque novis solet indulgere maritis Ductus adulator, nec veris gaudia salsa Secernit, vitiis metuit nec prodere laudes. Me culpabit Hymen, solos qui admittit amores, Qui lususque jocosque procax & libera verba Iit Fescenninos ' in connubialia festa. Quid mihi cum nato Veneris Bacchique remoto Longe homini sacris ab talibus t Ille juventae Sola voluptatis dulcissima pocula pnebet, Ille suis facibus flammas succendit in unum Corpus in ardentesque genas oculosque micantes: Quid multat insanit. Nil mirum: nam quid amaret, Ni quod eum a puero foedi docuere parentes tNon ita formabis, dederint quam Di tibi prolem, MARCELLINE, tibi tua nec LUCRETIA solam ob faciem, ob nigros oculos, ob labra placebit Purpurea: heul veluti flos decidet ista venustas: Vultum ruga brevi, frontemque seni lis arabit, Et tua quanquam aderit, sit ubi LUCRETIA quaeres,

a Nomen uxoris .

b Talis est, qualem optat Iuv. Sat. 6. Sit formosa , decens, rivos a foecumda , vetustos Portkibus uiri nat aυos , intactior omni Crinibus est sis bellum darimente Sabina . e Feseennini versus dicti a Ff ennia urbe Etruriae, vulgo Galles , uti putant, cantari loliti in nuptiis, pleni erant

omni ob cenitate di probro.