Bernardi Guilielmini C. R. Scholarum piarum Sermonum libri tres

61쪽

Horum traxerunt operum, praxisque capacem.

Artibus his usus Deus est, quum prodiit extra Se ipsum operans, artes has limo immistuit udo, .

Ex quo constamus. Iussit natura creatrix i

Res causis prodire pares , similique moveri Indole . Quando igitur Deus est primordia rerum Aggressiis, cuicunque locum signavit in orbea e velut magna: caelos ad Qrnicis instar b . Erexit duplici nitentes cardine, terras Libravit medias immobile sundamentum . A terris undas, & ab undis abscidit auras:

Pars suprema Deos, volucres agitabilis aer, Terra feras cepit, ceperunt aequora pisces. Hinc omnis fabricae ratioque ordoque domorum i Doricus Etruscusque. Dehinc mirabile coepit Sculptor opus . Docilem fingens manus abdita limum Condidit humanos artus vultumque decorum, . Ossaque cum nervis haerentia, cumque micanti Iunctas arteria venas, tenuissima pellis :Quas tegit objectas oculis tamen atque videndas.

Hoc primum est, opifex quod castigavit ad unguem, Hoc tibi, Praxiteles, tibi magne Lysippe, imitandum Hoc . dedit exemplar fictor Deus ante Prometheum. At quis sat digno celebrabit carmine, facto Quas veneres pictor divinus, quosque lepores Addidit i Ex auro flavos per terga capillos Demisit, candore eboris frontemque manusque obduxit, pinxitque genas violisque rosisque , :Jussit & ex oculis canestibus aemula flammis Lumina succendi. Sed dixerit omnia nemo Ornamenta hominis: siquidem latet intus imago

tibus apri , Sen iam a caelesti demisiae traximus arce,Cujus egent prona ur terram spectan

62쪽

SERMO OCTAUUS .

Altera nobilior, divaeque simillima fornaae, Quam non nostrae artis, non nostri sanguinis edunt. Hanc, uinte, integritas, pudor hanc probitasque fidesque Et veri decorat species & cultus honesti. Illi nil humilis tellus, nil astra dederunt: Est divina quidem, sed scripta in pulvere imago :Quaelibet aura nocet, delet sera quaelibet illuc Appulerit. Mentem cohibe, si sorte tumescit, Pelle voluptatem, nulla est sera sevior illis. Ad rem propositam redeamus. Nos Deus esse Artifires voluit; pueros infudit in ipsos Nobilium species operum, quae siquis inerti Desidia liber primis tractabit ab annis,

Hunc olim divinum hominem fore nemo recuset, Qui sit templa Diis positurus, tecta domosque Magnificas homini, securas civibus arces :Qui revocet, Libitina, tuis heroas ab urnis, Et longum donet vitam producere in aevum Marmore vel Phrygio, vel nobilis aere Corinthi: Arbiter aut olim venturi temporis ante ora oculosque alta res in caligine mersas Facunda exponat tabula. Vidi ora severi Judicis, extremo qui tempore fasque nefasque

Diseutiet: vidi mistum , aut vidisse putavi Ingenti turbae pavidum te, Quinte, sed ibam Pon e ego pallidior . Spectanda est tristis imago In Vaticano: V saepe huc te conser, ab illa

Et sipere, & mores componere disce Per artes fidas virtutis comites vitaeque magistras. 'P a Non

a quid parem Deo facis animus,sed

hic rectus, bonus , magnus. uia aliud voces hunc , quam Deum tu corpore humano hospitantem Sen. ep. 3.b Iudicium exdremum in prospectu aviae Sixtinae pictum ab Immori. Inein vito Mich. Ang. Bona rota se Sicut inirium adium est ianua ,sic ad virIutem primur aditus es en ιι

63쪽

Non dum te ista movent i Superest ut, Quinte, videres In Capitolinis hodie quae sedibus illas

Gloria consequitur. Priscos ubi Roma triumphos Duxit, & extremae cumulavit munera terrae, Hic artes omni potiores laude celebrat, Queis delubra, domos, monimentaque cetera debet, Atque alias inter nitidum caput extulit urbes. Hic sua victori proponit praemia; quanquam Ipsa sit una sibi merces victoria & unum Munus honor. Quantam dant Lumina prima Senatus Purpurei lucem l quantam qui Maximus orbem Divino regit imperio , paribusque tuetur Consiliis CLEMEN si In apricum, quod vetus aetas Signorum obruerat, profert, molesque petitas Temporis insidiis operosio marmore sulcit, Ornat & arte pari: Divis nunc aede paranda, Nunc tabulis mentes acuitque, manusque potentum fervidus artificum movet, R decora alta reformat Artibus ingenuis, priis non invida laudi. 'Haec legis, & cupidus famae lucrique moraris rEja age, consiliis quantocius utere, dumque Dono modum dictis, dubiae tu ponito menti.

LIBER

En tibi inseriptio iubjecta aereae statuae ei in Capitolio erectae.

CLEMENTI . XII. PONT. MAX

S. P. R.

64쪽

LIBER SECUNDUS

Timet libro suo in taeem edito. Dieit se scribere ad erudiendam Iuventutem exemplo P. Paulini , ealtis orationes laudat. Poesi unice intentos non probat ,sed eam damtaxat tanquam ornamentum aliarum disciplinarum coucedit.

N , PADLi NA , tibi promissus pci libellus Prodiit in lucem. Vidisti membra storium Nec corrugasti nares , veluti

Ad tricas apinasque ' : at judicis instar amicis eris hoc, verem: nam quam mihi curta supellex Sit, me non fugit : fateor noscoque salilli Quantula si mensura mei. Iam pagina discet

a ἄunt spinae trisaque , επ siquid i nullius momenti,dictae ab his duo sop. vitius istis. Mart. l. 14. ep.I. aempe ras j pidulis nullo negocio a Diomati eisi Diuitigod by Coosli

65쪽

46 LIBER SECUNDUS

Nostra , quid intersit privatae dicier auri, Dicter & cunctis, qui pangunt carmina, vel qui

Acres Olfaciunt emuncta carmina nare.

Horum ego judicium formido. Nam quid ubique est Tam miserum tam turpe, tibi quam siquis ab aede Musarum antistes dicat: cur carmina condis, 'Aut quo haec admissi, meruere piacula chartae, Queis crocus & scomber foret aptior , & piper & thus Si mihi quis notus Musis 3c carminis auctor Dixerit haec, contra nil respondebo, sed ultro

Omnia concedam largus pro quolibet usu. Haec tamen haud multum me libera verba movebunt,

Horum s suerint , qui culpant om qὼν crasse se Cossim um', illepideve puletur , Ted quia' nupet, D Vel quia . turpe putant pirere minoribus: - illis

Non scribo: versent antiquos, jussa sequantur Unica majorum: ast auctoribus ossicit aetas Si praesens, quidquid dicent, facientve secundum , Hilae laborabit vitiis φ. Haec denique sutrima est: Scribo juventuti, cui vena Poetica cordi. Nos etenim ratio vitae praefecit alendis Ingeniis juvenum ' : hos exempla dominica scalpunt Valdius externis, Hi te, PAULI NE, Latinae

Purgatum auctorem linguae mirantur, & omnes

Ore tuo pendent taciti, quum verba figurisOmnibus exornata facis, pristamque loquendi

otet, uirtim Minxerit in cῖ-νυ Patmos , antriste Udentri Moυerit incestur : eerte furis . Hor. in Art. Poct. Illi enim videtur malum poetani, dum Verius iactitat , poenam luere pro magno aliquci facinore . b idem lib. l. epist. L. .e Nempe unum erit eΕ operibus praesintis temporis , quae ab illis improban

tur a

d Institutum Seholarum Piarum , ut ex nomine parce, est fiuventutem studio literarum allicere ad Pietatem . ac bonis moribus informate . Ordinem hune tundavit Romae an. I 622. ven. P. I leph Caaasantius Nob. Magon. qui ibidem magna Sanctitatis i ma otiit an. 1648. d. I. ScpI. At I. ano P a

66쪽

Instauras artem. Dixit Germania laudes Te dignas , dicetque alias, imitanda juventae Quod monimenta locas Ciceroni proxima. Eidem Hos ego versiculos dii , ne serte libebit iis Quum post Virgilios Flaccosque recentibus uti, omnes cogantur conflare aliunde libellos, Qui modice hune nostrum, paucos si exceperis, ante Cellunt: qn in multi velut aegri somnia, mentes . Corrumpunx teneras, salsamui R imagine rerutra i s Deludunt. Ergo bonus es ser re Poetast lNon mihi tale mei heno conscius arrogo minus , Nec veluti tu oratores, ita fingere vates POIIum ego, nec cupio .: Miraris, idonea rebus omnibus eloquii vis S divina MinerVae 1 Ars est, quae populos concordi in pace tuetur ,

Quae leges & jura sero defendit iniquis

Judiciis, Divumque metu, aut VirtutiS amore 3 A vitiis homines absterret, & ardua celsi, Suadet adim animo: quae verbo denique ut uno Omnia concludamus , honore V potitur & sere. At quis consequitur Fasces, quis colligit aurum, Qui Ias coluit Musast mihi parcite, Muis, Vester inops chorus est, μ nullo ardet murice Pindus. . Ergo meis totus p meptis nemo Poeta

a S. Iosepho sches. Eus. in Assii gym.

Rom. Eloquen. Profess. Editae. Eierim Romae an. I 2'. N Liptiae II18. . iii . Duae sunt artes , quam suas Dcare homines in amphssimo gradu dignitatis, una imperatoris , altera oratoris. Cic.

Deos

πιι habet , U magnum , sed μνα inane sophor quid tibi eam cirrha quid cum . Permessidas tin Romanum propius , diviti que δε- eum est Iris ara Ionant: ar circum pulpita nostra i . costiriles eathedeas basia sola cre-

67쪽

48 LIBER SECUNDUS

Fiet. Homo soli nemo sibi nastitur ; omnes Utilitate aliqua naturae lege tenemur Et prodesse aliis, & nullum laedere: quis in 'Ex puris putis praestabit utrunaque Poetist Aut satyras stribet, sapiens quas nullus amavit, Quasique premunt celeres probrosa morte secures: Aut si non tanto chartam calamumque veneno i /Inficiet, turpes quandoque docebit amores , P :ri lEt putrix in Venerem sua late incendia fundet Et dicet juvenuni curastru libera vina: s Aut etiam, si Djs placet, arma virosque sonabit . Nil super hoci quanquam bella conania, docta, diserta,

Non satis est ι Adriae peragrabam litora nupeT, in i , IAdque diem multam pransi in sta vocante .u . . Me caupone, suam multis laudante eulinam. Haud mora, pisciculos assos apponit, & inquit ;Hesterni venti rhombos soleasque prosundo . Sub mare merserunt , damnum reparabimus istis 1 LParvis, sed sapidis. Dum laudat, prandeo,' sed quo Plus edo, acuta fames minus exaturatur: ephoebus Discum affert aliumque aliumque, ego sellas edendo Non saturatus eram . Causam , PAULI NE, requiris, Qui scis nec ventrem mihi vulturis esse, nec ursi Pisciculi multum succi nil carnis habebant. ἰ e Admoneo juvenes scriptor, quod voce magister S. epitis admonui, mihi nec succensuit ullus Vel pater illorum, vel avunculus: ese Poetas Hos ego non hortor; nam carmina quisquis ut artem

Eligit, atque colit, rebus εt ineptus agendis, Non sibi, non aliis accommodus. Ergo imus in Damnas i liaud equidem : nam se me Djque Deaeque Semper ament, ut ei nil detraho; sed neque plura Cedo, quam sit par . Immini placet elle Poesim , Quod color est rebus: rerin substantia plena est ,

68쪽

Omnibus & numeris componitur ante colorem. Illustrent mentem juvenes & luce sophorum Et conssiliorum juris. Quo distet iniquo Rectum, quo stultis sapientia consiliis , &Quo verum falso discant, aliasque per artes Ingenium versent. Hax est substantia, robur . . , Hoc persecti hominis; vestes phaleraeque Poesis, ornatusque, quibus certis prodire diebus, Certis atque locis pneclarum est atque decorum. Arcades. exemplis Insoecundique relucent Perpetuis. Illi scrutantur viscera rerum, Hi nodos juris solvunt, causasque perorant, Hic urbem Prietor, Iudex regit ille tribunal, Denique quisque bonas exercet idoneus artes , Sed quum in Ianiculo laurisque hederisque theatrum Fertile, Aventino vel colle recluditur, omnes Et Musis dignos recitant, & Apolline versus. Haec, PAUL IN E, velim Vestigia certa sequatur, Nostris quae monitis formatur & arte juventus. Quod siquem, ut tanto in numero, natura Poetam Euinxit V, puram qui sorbeat Hippocrenen ὁVotis ille. meis evadat Horatius, illo Uel si quis melior, fiat Maro , fiat Homerus.

Inque suum fiartim Musa trabe. bar opus a rape pater dixis r stadium quid inatue tentas Maeoniues nullas ipse reliquit opes. Motus eνam dictis , totoque Helicon relicto

Scribere conabar verbasolata m dis . Sponte stia earmen numeros Nem bat ad apto ,

Et quod tentabam scribere, versus

a Duae sunt Romae celebret Academiae, Area dum altera , altera Intoecundorum. Hi eoetus suos cogunt in Hortis Gymna. sis in Monte Aventino , illi ad radices Ianieuli in nemore Parrhasio quibus in theatris audire est frequenter quotannis clarii orum ingeniorum lucubrationet ab Eos , qui Poetae nascuntur, frustra Sis conaretur a Μusis avocare teste ivid. l. . Trist. elag. I . At mihi iam puero coetestiasacra pDeebant ,

69쪽

SERMO SECUNDUS.

'usino iuris sui facto eommendat medioeritatem, ostendeus quam perniciosum fit ab ea discedere . Naturam eupiditatis explicat, euis non tempestive res litur, hominem in ingentia Mola praeeipitat. Indieat quaenam sint licita voluptates .

OBILITAs, FAUsTI NE, tibi est, aedesque resertae

Praeclaris belli ducibus patri busque togatis,

Sunt tibi divitiae, sunt praedia

multa tibi non Forma nec ingenium desunt ;sunt munera Divum Divia in multos, in te collecta sed unum .

Munus at hoc maius, minimum quod sorte putasti, Dieta tibi a puero lex, parce talibus uti, Nec turgere, ullum nec fastidire minorem. Nulla tibi vestis suit usque huc serica, nullum Uesti aurum intextum , Bredana subucula nulla e Pectore subtiles extendens molliter alas. Veste incessisti nummis ter quattuor emta Et pulla, praeter quod cingit colla decenter Linum caeruleum, sterorum insigne Uirorum. Parca fuit loculis permissa pecunia, servo Utilis ipse tibi raro usus es, & nisi tanquam ste aut assixo lateri custode , capillos Vix licuit crispare, uncta candere farina Nunquam . Frugali mensa vinoque salubri, Et ludo precibus breviore & munera vitae omnia complexo studio ' formatus es hanc ad

Usque

a Recensuit hucus ue regulas Collegii Nararent .

70쪽

Usque diem, qua prima virum te barba fatetur. Quorsum hic spectabat vitae modust Unguiculis ut

A teneris assuefieres mediocria amare , dc Nulla infinitis bona fluxa exposcere votis. Hoc medium, FAUsTINE, Omnes tenuere beati,

Atque tenent; ab eo nunquam discesseris hilum, Aut eris infelix. Natura cupidinis haec est: Quo plura indulges, inhiat quoque plura V , nec ingens. Omnia si injicias, implebis guttur: ut ignis Flante noto semin vicinam corripit, inque Bacchatur segetem, tum volvitur in nemus atque in Annosam silvam: domino nil sufficit igni. Est penus insanae fortuna cupidinis , utque Capta est illa oculis & tempore mobilis omni, Undique pleno hodie sundit sua munera cornu, Cras repetet majora datis, & dejiciet, quem Erexit nuper, dejectumque eriget λ hoc nam Perpetuo fallax volvit mortalia ludo. φFinge tamen laeta constantem fronte , quH optas Primum i Divitias. Quantas i Duplicare mearum

Summam. Macte animis, ordire negocia, volve Priscas membranas, titulos inquire sepultos Fundorum , litem vicinis atque remotis

Intende; haud deerit claro modus & locupleti. dAt faeta tandem sistes in duplice summa tSolus eris; quot-enim-quot condito ab orbe momordit Turpis avarities , duplicatum quadruplicare φ

a In omnibus rebus mediocritas est optima . I. . Tamen magis egendis nimium , quam parum . De Orat. a Midesiderium Iuum cιausit , eum Iove de felicitate contendit. Sen. ep. I. b Cupidisas ixdulgendo augetur a Fe- Asendo extinguitur . Ex Apoph. e Fortuna saevo lata negocis , T Ludam insolentem iuuere pertin Transmutat incertos honores ne mihi nune aliis benigna. Horat. l. 3. Od. 2 sad Pecunia Omma eskipsum.Αθt.s.la Uerrae Mille talenta rotundentur , totiadem altera, porro Tertia succedant , tr quae par qua