De curatione per sanguinis missionem liber: De incidendae venae, cutis ...

131쪽

i3 CVRATIONE mitti in statu impetuque febris, si in ea remissici non speratur: quod nos cum Celso faciendum esse dicimus, facimusque contra vulgarium medicorum sententiam, continuo in bucca habentium, D Quae iudicantur, hiudicata sunt integre, neque' mouere, neque nouare, aliquid sue medicamen ..pa tis siue aliter irritando, sed sinere. Misimus igitur hac occasione sanguinem in magno ipso morbi

D. tau impetu in multis, ut in Domino Beaurepere,quem 'TI 'e, assidua, vehemens stertianae finitima febris v gebat cingrauissimo vomitu bilioso in ipso exace bationis tempore. Ad hunc inquam vocatus dietatum quinto circiter meridiem, quo tempore periculosissime exacerbabatur, de a febri, de ab acem bissimo vomitu eoque iam inani,& praecedentibus acerbiore, veritus ego deteriora videlicet ne huius perseuerantia vena aliqua interna disrum peretur, aut inflamatio agitatas partes adoriretur, aut vomendi ille irrequietus impetus de febris adeo ingrauesceret, ut remediis postea nullus locus

superesset,statim significo illi sanguinis missionem

fore hoc ipso tempore necessariam;ratus eam symptomatum acerbitate a iecoris incendio fieri: ideo medicum qui eius curam gerebat accersiri iuberet. Ille confestim respondetu meo plus quam alte-rius consilio fidere meae tamen per uasione ad illum qui proxime habitabat)mittitur, quo non in- Uento, venam me praesente aperire facio,adincias quindecim sanguinis. Cuius auxili tanta fuit visa opportunitas esicacia, ut una cum fluente simis. guine vomendi stimulus cessauerit in totum, debris missa,quq sensim incilinans ad diem septimum percurata est. Non enim hic nobis defuisset infamiae alidita, si infelix fuisset exitus, cum mox al-

132쪽

r pix et x xvit, id mi s rore rae 'si ter medicus quem in via coueneram, ubi primum ex me quid fecissem intellimur, imp enim msuccessum rei,statim infit Praestitisti id nons imdie ipsa exacerbationis, sed etiam hora summe flictionis. Non inficior nquam alle, Maluissem a

differre in horas quietiores: No fuisset forsita, aio, iuuandi locus tacuit hic ille. Idem in obsidione Rupellarum praestitimus in multissio praesertim ex familia Illii strissimi Maresch Retensis,ut in eius oeconomo Domino Ferreriae, cui fecimus sanguim mnem mittere in summo febris ardentis labore dc

periculo licet iam bis nostro consilio a diebus quinq. fuisset etiam missus. Et in Domino Ferta e reter

nepote Domitii Mareschali;& in Troiat lauto eluis L .,' Idem cubicularioso in Decoi eiusdem chirurgo: in Comite Hormee dc in Domino Batono dii pr fecto Miramundo, Missardo, aliis multis tum in eodem hospitio degentibus, tum per exercitum disseminatis,uehementissima, Miaxi

me putrida febri, imo subpestilenti laborantibus.

Quorum Omnium nostrorum aegrotantium dictae obsidionis nemo certe interiit, qui venae sectione

situsius. Occubuit ComesVsaius ad die septimum, qui ne g. repeti sanguinis detractionem passus est, neque primam nisi parcissime admisit, cum tamen plenissimis, amplissimis venis mcorporis habitudine calidissima de late virili esset. Ea ipsa occasione decessit oeconomus Illustrissimi Polem archi Cossei,cum tamen pene etiam omnes exesus dem familia ab eodem genere febris affecti per venam bis, aut ter nostro consilio e stam seruati fuerint Ante hoc priusquam dictae febres grassarentur defunctus est vita coquus ex famulis Mar-reschali Retessis,qui aperipneumonia,S pleuritide

133쪽

die sexto e medio sublatus est. Hic est profectbuniuersus defunctorinnumerus eorum qui se nobis in tota Rupellens obsidione sine vulnere curandos tradiderunt. Qua certe felicitate curationis usi etiam sunt aegroti nostri aliis locis, sed non alia ratione ab antedic aqquatenus pertinet ad missionem sanguinis a nobis tractati Q uprum tantum duos, aut tres, quidem scitu dignos in praesens recensebo,ex iis quos qstate praeterita in opido Cameracensi, Peronae, Vin exercitu serenissimi Ducis Andium curauimus. Ad Vergerium quod distat Cameraco tribus leucis, ex longo labore, Mincursitatione in hostes sub ardente Canicula, innumeritum nobiles, tum milites, uno eodem die, eodem genere febris correpti sunt, eademq. ymptomata fere omnes sunt passi: ex his multos C a meraci vidimus, febris erat ardens cum summa putredine, inplomata:dolores capitis,sirenum,&totius corporis confractio praetcrea anginae ac peripneumoniae frequentes erant multis stillatio sanguinis narium, multis eiusdem profluuium rem, superueniebat, ut in Vilier, ni aetatis annorum D rmix novemdecim: initio secundae diei sanguinem detrahi iussimus ad uncias quindecim, a meridie decem, postridie libram, quinto die sesquilibram; die

cleptimo mane cum illum videre grauissime aegrotante, Ac in magno periculo versari, dico Captuano, de Dione Regis inserenissimi Ducis An. lium Chirurgo eruditissimo, qui illi venam praecedentibus diebus secuerat, Cert si mihi frater es sit, aut filius, detraherem illi nunc sanguinem dclamius quam antea: verum id si faciam de interea dicar illum iugulasse: non mittitur,sab horam secundam pomeridianam prorumpit sanguis enaribus

134쪽

dentes se tantundem deiecisse , quia non suppetebat illis copia lancium attingo pulsum; qui tam exiguus erat, tamque tenuis, vxvix possemrillum percipere, interim celeritate incredibili euntem, iubeo vinciri brachia, Wcrum, in quibud nulluni apparebat venae vestigium ex varum e Mitto interim ad chirurgiis: tadem ' brachio iungivinculi mora, de constrictioue dolothsa vena ostenditur; qua aperta ad reuulsion em id sest detracta thi-tuni dimidia ci, retinebatur tantis her apposim digito, mox hocsublato alia dimidia sic ego discedens iubeo horae spatio detrahi ad uncias irri ad summum,&nutriri interim patientela sorbili, de vino substitit sanguis nocte copiosi eruperunt se Adores mane dum redeo, inuenioillum penitusis ratum af re huic stillabant fere quotidie in res sanguine Idipsum accidit mino de 'oursy i.

verunt huic die ipse septinis tanguinem misi a b rem ad sesquilibram, cum iani bis misissem sem per ad libras duas eo ipso die septimo plus quam

librae quinque profluxerunt adhue ex naribus; ncia et sudauit, sanatus cstri huic etiam sepotares

stillabant, aliquando etiani ad libram pros bai, Multos ex his sic restitui vitanus Mici minculante septimmeter, audetiam quater sarum tam non miserimum: Uride fere ortium aut quintoaut septimoin sanitate restituebantur hxcepta duo bus, aut ad summum uibus qui hcininimo iunipers 1ari Quod i maestam retiam Ca- pluani epistola,qu. 'mihi historim; tantium postulanti respondet. Qui quidemi Ca-

135쪽

pluanus semper apud me fuit,qgrosque meos mecum in dicto exercitu visebat Mylares solus etiam leuandi milia laboris gratia reuisebat ex quibus omnibus unus nobis ulteriit dicere, postea.Quare ut ad rem rede Udico iterum essicacissimum e ses dium missionem sanguinis urget morbo, tegims suspectus est. In quam sententiam facit, illac si direntis, Mitti sanguis debet ubi quis ans' ginaesti angulatur, ,hi priorisfibris accessio pe-a ne confecir parentque subsequi verisimile est, ne-yrque eandei ni videntur sustinere aegri vires posse.

Dicos stri hoc intellisendum esse de intermit . e re ' dicimus intelligi debere dc de in-,termit*ntei& dedassidua exacerbatioties habente. Sedostolinodde intermittente, aliud supra alla

tum do coisine te i modo intestisas id oportere fieriirit utraque iv in quovis alio mmim deplorata iniquo maior est 1spicio ingraues r

endi quam deelinandi literam sati perceperis. Sed rogo num Securtimus gang tice, dum suoin uigoreexistens prorima est, ut in sphaceiu transe ea mimahginae dum aeger proxinius est ut expi serenam pleuritide, M peripneumohiae, dum non ficturit hiritum Ut aere haudami latet dici posse moria vigorem tantuiti essedum a interficit, aut aron timidi estis inclinet; reliquunt vero aut , -- es', intrinclinationis. Sed hoc est ver drisai erepare, cum totum id tempus vigoris, dc statumesse dicatur a medicis dum morbus per spa- Mah aliquod in pari quodam cerrumine cum viria

biregiarum ut astrolagis pini vi illos dicum esse stationaribs. Et in

136쪽

PER AEAN cui Nas, is sIONE M. I 3sborum declinationibus num censendum eroioc et 'remedium inutile putabunt aliqui sic ech, Preti tibis mischacrationes naturam posse residuum quod minus' mest vincere, si potuit maximum quod erat in mor- u misebi consistentia extenuare. Id certe piarunque ve-Prum est, caetesiim non raro etiam falsam, iuxta illud Hippocratis, uq relinquuturin morbis reci ,, diuas facere consueuerunt. Dicunt hic aliqui nono,

deberi has morbor reliquias missione sanguinis, sed purgatione tolli;at nos contra hac stilicet magis, quam illa, non tamen in omnibusinorbis, sed plurimi friationes dictv sunt impra capite intac 'chymia Sed quidam sunt inedici qui non tanti faciunt mores de motus morborum, quanti alia iublimiora, abstrusora,& inaniora qui sunt Obserua Aia Moationes aspectuu in strorum praesertim hinae,dum tur peti ea scilicet coit, aut intuetur astra,aspectibi id opus, ,

utatum, secundialibus. Quod qui curat,idipstini arum et sane mihi videlitur eis cereri, rotantis situ rem 'quod intemetipsit in facit is qui dum per agrum incognitum incedens astra strando praeceps ruit in puteum sic hi aegros sua hac in re inani astrologia praecipitant hispe perdunt Non itaque hic

astrorum aspectus considerandi, sed vires moreriae motus morbi, aegrique status Circa haec autem vel anaxime oportet medicum esse intentu is non

137쪽

dissicile veto hoc, quod sola obseruatione singularium in mometa horarum transmutabilium comprehendi potest Libenter de tacite haec praeteriis

sem, nisi id viderem adhuc ab aliquibus dodiis medicis religiosius iusto obseruari, inpraesertim in Gallia Belgica, Ac in Anglia quibus locis,

hipsos aliquando chirurgos pertinaciter audias refragantes non debere hodie aut cras mitti, quia: luna sedet in signis huic operi aduersis stla in cunctatione aeger saepe de medio rapitur. Sed iam hic accipe epistolam Capluani, cuius silperius mentitarem fici

Aa a me non uapri me Anglia SAB litteras multu nominibis pergratam bifuere Ammamque in tu lagendis percepi voluptate tum quq exii te benevalere in exems tum quia quo in bonore ac ex matione a. pisii ginam omnesque i Rem,proceres is abun- Astu gnaruerim Verum mp ensi omissis, qua ne, iami latent, ad reliquam tua epistola partem accedam Deum ope MaxInterim rogabo, ut roti compos ias. liqua igitur tua epistin parte quoniam viscribis tibi vi minebis monem aliquam'cere libello tuo; qui in D cura epersanguinumissonem postula ut ad te quam pii in omnium vitarem mim curem, laboran miabs te notata hia ori qmstumori anno Camera-ia Premis, is exercitu a Wisique locis, aut mis, ac rec

138쪽

PER 'Ncv IN IS VI om i 3 ereptis uere Eac in re, ut tibi quoniam id unum habeo in vore faceremptu, omnem adhibui diligentiam, flu-dium, ac abs te multum exoptatu obseruationes undique quilui,neque infrinm,neque museolo, neqWali' bM- cumque locis a te per iteras mihi Amsicati offendere tui. Suac- ιισnt, viae reuocare in memoriam pos fistuosi ubi illa exuleres in scripta; monea que quidam tui causa feriret, Caterum et ego non eorum omnium nomina, neque morbi progressum scriptis mandauerim, nonnullorum tamen aegrotantium ictorias renest, atque eas cum meis obseruationibus reposui, quorumnamina ad te obiter cribo ea tamen geadfacio, ut tam iis mei inflituti rationem tibisaltem non displicere intellexero, credas ac omnino tibi per uadeas me tibi ob laturum centum es eo plus aegrotum hinorias notatu,se obseruatione dignissima ;qui quidem agrotantes meo conflio, vesivi meum dicam, tuo tu enim is es qui me agris propone-bG tuis es ad uim imitationem dum laborantris schrabam, me pro virili componebam, istis inquam es cui me

plurimum m=fateor, volo M MMDchrum meracen 'bus Peronae, Pondorm itangit, semetirae re, ain Hela rispumesciri alam lentialidis febribis, alvi profluum,sntertu angina, pleuritide, peripveumonia, atque auiis multis periculo Dimis morbis hiberati,ct primina anitati remiturifuere.Neque profecto proxim. postDeum eorum omnium consecu

stitabatur, sequem acutissima', cum capitis , --uesse corporis, in signi dolore corri sui, Si senior

139쪽

pellatur. Porro is est, qui ob largiorem ut ipse censebao

sanguinis detraitionem Dione summopere irascebatur; qui tamenibi reipsa comprobauit quatas vires habeat hoc

miam, Seiusdem authorem ac consultorem extulit a- sertim cum huis au beneficio, hibe metiam se viderit a veteri alterius auris surditate. Ex iis omnibus qui in diuersario Angeis aegrotabant, praetersios cuim meminerim habeo neminem suare is cui afebreplane maligna, deseri quo vocetur nomine haud scripsit, nepotem tamen Domi--u i ni de Senseuat eum esse annotaui I xero qui ebre in signi, nariumstillatione, dimilio, multi se aliis sauissimis comitata promat, iactatus fuit S cui Noenim quaterrenam amuit vocatur capit eis de Eours. Ex nobil=-Aouto bis Pre Clarissimi viride Phargis,qur ad mligne Cratidos hastitabanturAEdecem numero erant quissima omnes eo infere temporis puncto in morbonciderunt, trium tamium histori Glabrarita , cur ter copiose admodum missem fuit sanguis, O cui die timos/peruenit ea reformi-2rvii dabilis haemorrhagia,uappellatur Dommmde Visteri t. a terribotti toties r-- venasecuis, ct cui die quinto noctu ad alutem tamen solutum ei muculum, atque exin maxima ofusa ei augu mi rapia, matur Domi,

talitata multa dene debis illamput m intersectione, em timo simul et amo adstarem, mus fuit sta 'Mubna mim, mili cum dimidia, cuique die

140쪽

PER AEA FicvINI; MISSIONEM I3 idi cedente iactantum raptim, currenti calamo scripst. Caeteroram rero quos ego fulmiris iam dim)-andos 'sim . historias,si ere velis, certi em me cito; et enim cium omnia umma pro te faciam, me M'- ctiale Capseanumq. tuum amareper . Ex D- risurum Lutetia prid. OL Mart. II 2. Indicat efflumpta ab anni temporibus. O

QUEMADMODv anni tempora morbos inducunt, S eorum mores mutant, itaec ex iis aliqua indicatio sumitur plus minusue detrarhendi sanguinis. Itaq aptissimum Hippocrates Galenus vernum tempus iudicarunt, post hoc autumnale, deinde hyemale aestiuum vero huic auxilio esse aduersisInnum pronuntiant, IIII. cur. etiamsi morbus sit imagnus, 3 aegrum ae 'te floreat. Quae sententia vera tantum est, dum OD ad curam . .

tionem sed ad praeseruationem eorum o bolum et qui ex longissimis temporum interuallis recurrux,

non eorum 'qui iam urgent, aut frequentitas re- enstet e deunt; nam in iis id Galeni praeceptum inutile est quoniam incentiam materiam vacuat, ut sus docet Esse quide aestate moderandam: contrahen-d in non insciamur, cum largissin a d beat mitta hyeme, parcissime vero aestate, Vmedio modo duob. reliquis teporibus. Interim id largissimum, ' P parcissurium non simpliciterdicimus, sedc tum ad ipsa tern pora,c mi aestate soleant i cuili, corpora ardore languescere,q vere multo sta ne redundare, ut est in anni temporibus aliquod discrimen contemplabita, ita etiana in partibus

ipsius diei. Sed id audi tum cana mribus da

inducias,