장음표시 사용
161쪽
deretq sectas medicor sui temporis, quotquot ante eum, post Hippocratem fuerant rarissime ad id praesidium confugisse, eius coaetaneos ad illorum imitationem pariter oc illam diicere, dc detestari Quare in nouae opinionis introductione, nouam dico, quia a saeculo Hippocratis usque ad Galen pene in totum phlebotomiae usus exulaueratis is erat paulo exquisitius A lucidi iis ambigua mobscura quae sunt maximi momenti, ut hoc est, aperire 3 declarare usiod nullo modo aptius essicere poterat quam exemplis, quibus potius homines mouentur quam Udis rasionibus.
Quid rogo hoc loco iunior medicus, aut etiam senior in mittendo sanguine timidior iusto faciet, si hoc unum nunc Galeni exemplitii sibi proponat imitandum' Dices, bidui spadonnittet quater sanguinem hei mihi quam saepe in iacturam grotan
tium vidimus medicos minime iuuenes hanc responsionem attulisse in patrocinium sui erroris. Piget profecto me hoc anno musta, sl ara antea viuisse miserrima exempla, utpote cum in ple Uritide, peripneumonia,&febrib. ardentib grauissimis diceret medici satis superq.fuisse missum sanguine bis terque repetita sectione venae, cum nunquam ulla earum accederet ad libram unam, sed ad Nncias quatuor, vel quinque, vel ad summum Octo,vel nouem; adeo ut omnes dict venae sectiones simul iunctae non essent conferendae cum ea quam primo quoque tempore talis affectio indi- ctis subiectis quae nominare fas non est, efflagita tant, interea aegri sic eliis ad supero euolgbat. Di
cet,ustu ureo redeam unde digressus sum, se bis, is quaterue sanguinem misisse. At interest non quani
162쪽
quam Ope venam aperias, sed quam parum aut multum sanguinis detrahas: est enim in hoc,valetudinis, vel interitus causa, non in cute quae scalpello discinditur. Verum enim uer Galenus hic excusandus est,cum ex aliis historiis, ex eius pr*ceptis 3 confect1One suae consuetudinis mittendis anguinis, licere lector possit fere ad iustu, quantum axis erit in hoc aut saltem quantum subitrendum quod exemplo demo strabo, ubi adhuc ex eoos edero quantum sanguinis velit posse mitti pueris annum quartumdecimum iam attingentibus.
Quibus sanguineis existentibus , dc acuto morbo correptis, dicit adsunsimum detrahi posse cotylam lsime libram: postea constantibus viribus intelli iged perseuerante morbo iterata mi issione posse', item educi cotylae dimidium Verum nos saepe insitio ilibus subiectis det morbis, maiCrem quantitatem detraximus, sed tamen non multo, pr3sertim uno die, nempe mane ad uncias quindecim, Ne
speri vel horis sex vel octo post iterum dimidiam libram,vel usque ad uncias octo Iam veniamus ad exempla, inchoantes ab hoc Galeni vel imili exsanguinis fluxu epulinon ib. a quo affectu Vt non nulli timenes, etiam homines aetate consistentes aut post mulios clamores, aut nixum sonandae tu bae, aut ab impetuosa, violenta aliqua corporis excrcitatione, aut a tussi, vel alia qua uis causa a piuntur ita eorum plaerique curantur si bona corporis sint temperatura, tempesti vh saccurran
itur, sinon errent in victus ratione de quibuspirinibus hic dicere locus no est, sed de missio-guinis huic curando, & proui Cin Jo Phycni ei Vi s.... i. Sit ergo patiens virilis aetatis mediae cyrporis prS Asia iis ceritatis, magnitudinis&temperiei, mediocrit Lm venosiis,
163쪽
venosius , laboribus corporis assuetus conitinanibus, in caetero vivendi generemo distblutus quidem, sed neque etiam nimium cautus, ut maior
mortaliu pars existit: hic, ut Galenus ait, dimidiam sanguinis heminam vel circiter, tussiendo eiecerit, certum est hunc a pulinonibus prosilire; ergo in hoc, primo quoque tempore finge de mane fore, recte duas heminas siue bras, vesperi vero . aut heminam, vel si pleniusculae venae sint, sesquiheminam potcseducere et postridie mane heminam similiter,aut sesquiheminam sub noctis crepusculum dimidiam heminam;nam sic no paruo artificio rationem sequeris. Copiosior enim prima esse debet, quia morborum initiis, ut illi sunt ut plurimum imbecilliores, ita patientis vires sunt robustiores Pr terea quia in hoc affectu celerior xvalidior requiritur reuulso de euacuario, quo parcior de tardior sit sanguinis cursus in pulmones, ad
quos tarn illet viana ceperat cum magno patientis periculo: minor lcbet esse vespertinasse qUenS, tum propicreti acta auonem praecedentem, JUqiu si paulo largior, tum propter minorem temporis interiscapedine, quae forte intercessit inter utram l. Hac
vero paulo copiosior aut praecedenti par esse debet tertia, quae in sequens matutinu seruatur, eo quod vires aegrotantis vrsupponimus fuerint non solum cibo, sed, somno, di longrore spati, quiete recreatae, manima postrema quia creditur arti perstitis Ieflux onis impetus &vasa pulmonis Omni superfluitate esse libera de patientis vires latit 3 edditas infirmiores. od si dictus affectus mol- erit,albiam, de .pauci sanguinis hominem praehendi derit, hemina satis fuerit, prirna detractione, vi -
renit,tuor autum hemina postrema Vorum etsi
164쪽
haec veluti quadam stata ratione d methodo praescribantur;raro tamen accidit, ut eodem Ordine in
usum veniant: cum interea multa contingant,quae
curationis ordinem initio institutum peruertunt, cum non sit necesse tribus diebus continuis sanguinem mittere, nisi sanguinis etiam fluxus perseueret: quamuis eo non perseuerate recte triduo
mitti possit sanguis, verum post primum diem minus detrahendum quam diximus. Propo fit, qMundam morborum exemplis se curatione, ostendere nitirer quantum sanguinu demi sit
A cet ori nunc exemplum laborantis e
bre syn Ocho, vel ardente, Vel peripsa cum Onia, vel pleuritide, vel angina: Nam sis in his in gulis morbis cura iis unam regula quoad tanguinis missionem spectat, sequaris,in nulla re erraueris, nisi de loco conicdai de quare iam aliquid supra a nobis dichum est. De tempore vero in tribus vltimis nunquam nimis mature ludi vena potest; fere etiam neque nimis copiose, dum naodo libras quinque uno die non XCCsicris nam vis horum morborum facile, tuto suo init O, quo vire: aegri validissima sunt, proposito remedio infringitur; quoniam inflari imationes sunt, quarum materianis statim retrahatur in aduersam parietin, habunde evacuetur, tumore breui edit, qui aut strangulat antequam ad suppurationem vetuat, aut suppurata hominem tabo misere consumit Raro ergo in his affectibus dum in me est, obsequetnte in habeo aegrotantem no detraho ad libras duas, vel
duas cum dimidia mane,d non inclinantem'r ad sesqui-
165쪽
ad sesquilibran , quatuor sexu horis post in viri
fortibus aliquando ad libras tres , unica vice,&duas, sex vel octo horis post sed copiosius mitte re vel confertim quinque libras euacuare, non solum non sex, Galeni exemplo, sane hactenus non fuit animus, eo quod semper maluerimus in omni opere agundo ex quo Vel noxa aliqua aegrotanti vel nostro nomini labes conirngere posset aliquomodo infra subsistere, quam superflue aliquid moliri. Et frater meus, cuius ipse consili, exemplo usus inanem tuerilem illum timorem olim
mihi cum caeteris medicis communem familiare excussi, non raro ad metiripi ex Pede moratio, se scpissime libras quatuor, requin yue,cum maxima a 'grotantium utilitate detraxisse, muliaque se
ac liberali sanguinis missione pr*stitisse miranda in
variis morbori generibus, in quibus medici prodesse illam posse minime putabat, ut in colicis doloribus, Sc nephriticis 3 ischi adicis, de his tum
acutis, tum diuturnis 3 Contumacibus morbis,)ouae nullo alio remedio vinci poterant imo annosia penori ad me scripsin se filiae suae annos septemdecim naiqardenti febre corrept , peste eo tempore&in ea regione vigente, ac Canicula aestuate, tertio morbi die nam antea puella recusabat,quod postea morbi magnitudine victa admisit sangui Dis libra duas mane hasteram a meridie detraxisse: postridie malo ingrauescente cum vehementissimo capitis dolore nancinante parem modum similiter detraxit, ite item sequeti, malo ita per- seuerant: ut fere de eius vita desperaret, dubita uit magnopere, num rursus tanguine mattere de
ab ret, an dem libram adhuc detraxit, unde nocte quieuit, silibetata est. Incidit tamen illa, inqui ti
166쪽
PER a ANGVINIS IMMAE Issduabus horis post missu ira vltimo sanguinem mgraue animi deliquium,q Od illum exterrus te verum statim cibata ex iusculo carnium cum vitello oui, molestum affectum abegit, unde inquit,Tantum in hoc video me deliquisse, quod tardius cparcius illam cibaverim in hac j signi euacuatione. Quantum etiam sanguinis miserit duabus aliis eius filiabus praegnantibus, dictum est supra Redeamus iam ad institutum. Quod si postridie malum adhuc crescat, aut non decretat, iteranda erit venae sectio verum an parcior fieri debeat priore, an squalis, dubitari potest Maiorem nuc, hoc est, in repetitione, no modo no laudo sed omnino de
testor: verum tam huius rei iudiciu pene praesentem dc perimm medicu conssistit qui corporis vi res desumptas cum a moribus aegri ritim a Venarum plenitudine, vel vacuatione Coserat clam Ora bi magnitudine, cinia sit anginas 'Vae paucis pl*runque horis hominem suffocat praestet: dcum , Celio dicam,temerarium experiri auxilium,quam Hsinere certo Ggrum perire.Temerarium dixi,imita otione authoris, non quod tale dici debeat, si periti
medici consilio celebretur, at in re praecipiti, lae runque ea quae salutem ferunt, quae temeraria videntur;&quae, quoniam praeter consuetudinem
fiunt, temeritati potius a multis ascriba solent, quam eruditioni Ergo si ad suffocatione aegrum progredi videas, ut aliquado vidisse nobis coligit, dum nec per suffcientem experientiam huius auxilii, nec per ordinis authoritatem consiliis statutis contradicere nobis liceret, confidenter recurras ad primum praesidium, cuius quantitatem detrahendam, venarum dato vinculo facilis aut dissicilis repletio dictabit fretus, ut suo loco dicetur, non
167쪽
dccsse anquinem alendo corpori per diem integra: m atri Utiam biduum ei cui venae sic facile replet, tur. Quare optirne Celsus in hoc dixerit Vis corpori melius ex venis, qUam ex ipsa specie, maris scilicet,vel feminae,obesi vel macri)colligitur.
Pleuritis etsi insigniter sit periculosa adhuc
magis peripneumonia, paulo tamen maiores adiuuandi inducia praebet, quam angina, dum ea grauissima es . Ergo in iis omnib. etiam quamprimundi fieri potest, large sanguis detrahe dus est, idem auxilium postridie repetendum, si pridianum non suffecerit, ut prudentissime a Toreto fa-V R'-ctum et in curatione uxoris Rotandi Regis pin-- cernae vehemetissima pleuriti de laboratis,etsi esses aegra naturae imbecillimae. In hac ille septies octo diaerum spatio mitti sanguinem proposuit cuius
consilio ego, qui interdum aegram reuisebam,&e in ic in au vili necessitatem percipieba sine controuersita assentiebar. Mittebatur igitur interdum
bis in die interdum semeL Sc modo ad uncias decem, modo ad quinque vel sex pro ratione virium patientis, quae paru, quidem erant, tum ratione naturae aegrotantis, tum magnitudinis morbi,tum
Ctiam occassione sanguinis corrupti. Sic illa hac poti si mam ratione curationis liberata est, non neglectis interim purgantibus 8 topicis medicamentis de reliquis auxiliis ad id ficientibus. Non dissimili Drorsus modo in angina faciendum est Mitte lusscilicet inguis insecundo, intertio atque post primam sanguinis detractionem ex brachio recte etiam statim mittetur ex lingua, quam taud iteram sequacem habere alteram ex brachios quo liquid ad guttur affluxerit largius prae vinculo quam erit eductum, per hanc statim reuellatur.
168쪽
PE , AN Gui Niti Is SIONEM. I 6 Conferunt nais, omnibus horis interiecti inter sanetuinis missiones, vincula data artubus, cu-
cur itulae cum ferro scapolis appotriae' etiam pureatio quae validissim bducat sed non post diena
secundu nisi declinante morbo Verum haec extra nostrum institutum huc fori adductantur,non tamen praeter propositum. Qilemadmodum peri- pneumonia aliquanto est angina tardior, de pleuritis post peripneumoniam ita de febris ardens poli: hanc Sc synochus non putrida post ardentem,&non putrida post putridam;accedunt arduate sua nocendi: scilicet si horum quodlibet in suo summo
consideretur me confera forte exiguam anginam,(quae aliquando cito e facile sanescit)cum maxima synocho non putrida quae celeriter in putredinem degenerata cito aliquando patientem exim-guit In synocho vero utraque conuenit etiam initio sanguinem mittere, verum non tam repente id necessarium est fieri ut in antedici is, nec etiam tam large: luoni aptarunque maturae euacuationi duarum libraru ita remittitur, ut vix sit opus ab adverum ubi sanguinis vitium est, certe etsi febre multum remitti videam non tamen non repeto detractionem, serseuerate malo iterum atque iterum mitto, quamuis raro atquc large ut primo Verum
id ponendum est in arbitrio adstantis 3 prudentis medici,qui e re praesenti consilium capiet Utile tamen fuit haec pauca exempli gratia inuenibus, de aliis docilibus ab euacuationis generi minim eras
suetis ante oculos ponere quo cosidentius aeon uenienti is eo morbis occurrant , tam quanti Qate quam occasione.
169쪽
EX Horia A summa quantitate sanguinis, qu
confertim in morbis acutis mitti potesst; exa-rninandum est nunc an modica detractio aliquando utilis esse possit. 5 raro quidem medico minime vulgares audiuimus dicetes in morbis contumacibus quos a vitio sanguinis fuisse ortos, feri contumaces crederent, exiguam missilonem nullius fore emolumenti, grandem vero maximi nocumenti. au'd nos quidem ut minime inficiamur, si exiguum, bulium per se considerentur, ita etiam neque eam csse utilem nescimus, quae inter haec duo veluti extrema collocata moderata dicetur: quae aestimanda est ex viribus quae nuc sunt,
non quae olim fuerunt rati saepe euenire, ut ei homini cui interdum tres libras auferre sui Get aequuna', nunc heminam superfluum , uncias vero quatuor, aut quinque, iust tam tam oderatum fore,
Pro viribus ergo praesentibus libratio aestimanda est: at in hac libratione, ut iam supra diximus, dc millies vidimus, controuersia est, ut notauimus in Polemarchi Brixiaci curatione, de qua supra sumus locuti de in Illustrissimo Duce iuernens a febribus, assidua de duplici tertiana, magno so didOq. vulnere genu pervadere, in quadragesimudiem confecto, Vad extremuextenuato Cui pr8ter sententiam medicorum quorundam, Vchi rurgorum omnium qui aderant, maximo de praesentaneo fuit iuva meto detractio unciarum trium
sanguinis impurissimi: qui modus si largior uis ut de hominem simul abstulisset, cum eomet die,
170쪽
rum in opere ipse, tum etia post ter animi deliquio fuerit prehensus. Noli igitur tam facile opinionib.
inexercitatorum connivendum est, sed exercitationi cum ratione inhaerendum, per quam intelliges hac in re languentes ex hac modica evacuatione leuatos fuisse, non solum ex euacuatione an
guinis, sed etiam ex dissiatione putridi vaporis principes omnes partes assicientis. Quare in longis morbis si vis adhuc aliqua corporis superest, quae cognosci debet ex pulsu, venis, inimi constantia, expedit tentare num haec aliquo pacto iuuet quae si nulla in re vires laeserit, pro utili reputanda est. Quare postridie si magna impuritas est, ut diximus de cacochymia repetenda est freti eam
sanguinis missionem esse utilem, quae aliquo modo aegrum leuat, non semper Caria esse inutilem qUse non leuat, cum magnos morbos inchoantes aut increscentes saepissime prima missio neque secunda non minuat, sed tertia aut quarta Verum aliquando etiam aegri praesertim imbecillimi creduntur leuari dum mittitur, cum tamen non te
Uentur: utilis ergo iudicanda est, cum leuatio ipsa perseuerat, aqua indicatio redeundi denuo ad id ipsum auxilium sumenda est: nam ea indicatio ex optimis est, quae a iuuantibus de laedentibus sumitur. QuFcum in aliis omnibus auxiliis a medicis admittatur, atteistissime obseruetur;cur vero in hoc solo contemnaturetc reiiciatur, nihil certe v deo quod sit rationi conlanum. Proposita aduersam oblemones, ab authore utantur, o soluuntur AP, xxx II. PMo xim M est nunc, ut quaestiones Mobi istiones aliquot, tum tacitas, tum patentes ad