장음표시 사용
761쪽
ge honestiorem sententia illa induisse faciem
videatur. Quae tamen affert, sintne veritati consentanea, ab aliis di lcussum iri, nullus fere dubito. Mea quidem parum refert, sintne Jesultae, an alii figmenti hujus auctores: nunquam tamen a me quisquam impetrabit, Ut non Cladem, quam aliis erroribus suis &
Theologiae & Philosophiae Morali hi ipsi
Societatis Jesu Sacerdotes intulerunt, tantam esse censeam, ut nullis, quantumvis praeclaris istorum in literas bonasque artes meritis , possit pensari. Sed acceperint hunc errorem ab aliis: fortissimos tamen pertinaciss-M Amosque ejus defensores haec ipla Societas T . subministravit. Ab ea vero periculosissimas Mor. a opiniones,subinde in moralem doctrinam invectas fuisse, cuidium , ut alios taceam ,jam pridem est a Cassiano a S. Elia I)Theolo expurgagis Nemausensibus : tu atque Arnaldo. t . a) Et , nonne profanum istud de peccato φὶ philosophico commentum, annitentibus SO- Bbqui cietatis hujus Doctoribus in scenam prodiit ξ hius , G Aut, si antiquus crror est, quod non plane abnuo, a Stephano Baunio b) tamen, eun-
dem maxime ab orco revocarem, e Xceptum capitibus
ab Eltrix io, defensum , c & propugnatum rei extis. ab Antonio Burgundo, d) Jacobo Plate l- δεμ
762쪽
bus Iesu itis fuisse, palam est: si quis vero
inficiari ausit, eum rectiora doctissimus Vir 1ὶ λ μ- Antonius Arnaldus u) docebit. Ita mora-τaHa- lis doctrina, optima nobilissimaque philoso-pἡ ἡ phiK Pars , profuga velut & extorris, modori AZ Per Jureconsul torum, modo Theologorumta. add. castra oberrans,mitius prosecto ab illis,quam 6 r. his habita est, quippe quibus parum fuit, non' ' ita ut decebat illi litare, sed corrum Dere insu- a. est 3. per re depravare, pulchrum visum fuit. Nec alia eam temere e Xcipere fata potuerunt, eX quo a Philosophis neglecta, quin ejecta in exilium, dc penitus proscripta suit. Rem Omnem a primis, quod unt, arcessiere fontibus juvat. Fuerunt, res nota est, olim homines, qui rerum omnium scrutabantur di investigabant causas. Hos Sapientes initio,deinceps post Pythagoram, Philosophos appellabant.
Cum vero in naturalium maxime rerum Contemplatione aetatem agerent, Socrates tandem, eam veram sapientiam esse intellexit, quae homines non tantum doctiores, sed & meliores redderet, adeoque de formandis ad omnem honestatem hominum moribus, fuit sollicitus. Permulti ejus fuerunt discipuli, qui varias iterum condiderunt scctas,quarum illae demum quam proXime ad sapientissimi Viri disciplinam accedere videbantur, qua in moribus emendandis, in vitae intcgritate dc Puritate tuenda, plurimum studii atque ope
763쪽
NATURALIS. IIrae collocabant. Platonicorum cum primis& Aristotelicorum celebre olim fuit nomen.
Et Plato quidem ) ipse de morali philoso- v. phia, sive Jure Naturae subinde praecepit,
praesertim vero in Mologia Socratis, in Cri' d. pias, tone, Philebo, Menone, Alcibiade primo & ne. Dact. secundo, Charmide, hi enim sunt Dialogo- qui Gal-rum tituli, sed fundamento certo neutiquam inniti, quae disserit, peritissimis harum rerum α.ihodo viris est observatum. Multa etiam dissimu- studio m lasse credi Iur, unde multae ejus de gravissi-μὶν λώ. mis quaestionibus sententiae,nemini sunt perspectae. Platonici vero, quorum ad nos pcr- venere scripta, Xenocrates Chalcedonius,
Plotinus, Philo Judaeus, Apule jus, Maximus Tyrius, Chalcidius, Jamblichus, Musonius, Proclus, Alcinous, ut plurimum de moribus pauca tradunt, quae Vero tradunt tanti non sunt, ut non aliunde meliora possint hauriri. Aristoteles quidem majori longe solertia in hac quoque philosophiae parte,quam Plato, Versatus est. nec contemnenda Peripateticorum, Theophrasti Eresii, Andronici Rhodii, Alexandri Aphrodisaei, ceterorumque opera: ego tamen ita arbitror, Stoicos, genuinos Socraticae disciplinae alumnos,in hoc literarum genere ita excellu iste, ut Peripateticis aeque ac Platonicis Epicureisque
dubiam reddiderint palmam. Extat Epistola Gregorii Naziangeni ad Eudoxium R heto
764쪽
F) v. ' rem, μ) in qua cum ceteris Philosophis ita contendit Stoicos, ut his principem tribuat HII. inter omnes locum, cujus judicio plane subscribo. Non spernenda, fateor, sunt Pythagoraeorum effata, quae praeter Schalterum, in in Dils vel potius Marcum Mappum si) aliosque de Eth ςμ c tenebris produxit Vir Doctissimus Mag-'' nus Daniel Omeisius, H cum Stoicis tamen
i iis E- vix illa quisquam, ut puto, Contendere aude-ebica PI- bit. . Utinam vero multae praestantissimorum buq Uirorum, qui strenue in porticu militarunt, pulcheri imumque de ossiciis hominum, quae periere, commentationes, ad nos perveni DI v. D senti Sane tum demum posset intclligi, quantum Ius Naturae deberet Stoicis. Praeclarauis quidem lunt, quar Seneca, b toicis Utiqcie, Philos non Epicureis, ut Scaliger censet, aut Cy-
nicis annumerandus, i) Epictetus, & qui, judice Dacerto re utrumque superat, M. P=Q. ad Aurelius Antoninus Imperator dc Philosophus, pr.3 cepere, iis lamen,quae a ternis tene- ζοῦ μ' , bris obruta sunt, Stoicorum operibus,haec Ce-
ads. . dere, puto. Non leviter autem Stoicos Iussum. Natui se attigisse, nec intra para: neses substi-nὶ . tisse, sed exhausisse penitus, vel Ciceronis de offici is libri testamur. Ut ut enim Academii is, iis corum subinde illi probentur placita, in mo- Bibliο- rali tamen philosophia ex Stoicorum fonti-gr ρθ- bus, sua ut plurimum irrigavit arva. Haec vero quotieS mecum reputo, mirari lubiit,qui
765쪽
semim,ut non Christiani veteres manibus pedibusque in Stoicorum philosophiam ive- ,rint. Errores enim illorum, haud dissiculter potuissent resecari. Hieronymus quidem a Christianorum de moribus placitis quam proxime abesse Stoicos profitetur diserte. o in cap Nihilo secius plerique veterum, Platonicorum abrepti sunt mysteriis, saepius etiam iii 'gravissimos errores praecipitati. Si con)iciendo hic proficeretur ad rei summam, quae tamen Certeroquin lubrica admodum via est, haud adeo displiceret mihi illorum sententia , qui multitudine sua Chri itianis quam maxime nocuisse Stoicos , praesertim cum moribus integris vitaque honestissime acta, magnam sibi parassent auctoritatem, indeque adeo odio illis suisse, opinantur. Sane Stoicos, seu aetate omnes ceterarum haeresium Philosophos numero superasse, Sextus Empiricus jJ locuples mihi testis est. Quic- ρὶ Id. 1 quid hujus sit, neglexerunt Stoicam Phi- de Philo-losophiam, & Platonicam initio, deinceps 'vero Aristotelicam , inito quasi certamine amplexi sunt, eo quidem eventu, ut parum abfuerit, quin moralis doctrinae penitus jacturam fecerint. Enimvero ut illorum, qui se Peripateticos aut Aristotelicos e sic gloriantur, de undecim vii tutibus commentationes, quandoque satis jejunas, dignas esse, quae hoc titulo superbiant, credam, ViX a
766쪽
me impetrare queo. Non is sum, qui de gloria di existimatione summi Philo phi,
aliquid detractum cupiam: Pio, multos vanissimae ambitionis celtro percitos, eo usque dementiae processisse, ut tum demum ele-. gantissime lapientiae se litare crederent, si in Stagiritam calumniarum plaustra eXonera
rent, inter quos Franciscus ille Patritius sis,' primum obtinet locum ; sed nec illud me fuagit, hominem fuisse Aristotelem, & praesertim quae in philosophia morali scripsit, saltem quae hodie extant, multis modis & auis geri dc emendari posse. Et nihilo secius per aliquot secula, ex quo Scholas occupavit Stagirita, intra hosce terminos morum doctrina substitit. si in majus adhuc malum, graeci sermonis imperitia accedebat, unde hi ipsi, qui Peripateticae disciplinae
praeclari audiebant interpretes, ne mentem quidem Stagiritae suis assequebantur, ludicraque adeo commenta suis propinavere discipulis. Sed huic quidem malo praeter alios Petrus Victorius, eruditissimus Vir, obviam ivit. Atque de Aristotele quidem multi praeclare meriti sunt, moralis tamen doctrina non alia inde incrementa sumpsit, quam ut nunc demum ouid Aristoteles senserit, neminem facile latere posset. Fata tandem
dedero Hugonem GTotium, illum Juris Naturalis Restauratorem felicissimum, qui restitutae
767쪽
stitutae suo nitori philosophiae moralis, glo riam , apud literatum , quacunque pater, orbem , jampriden retulit. Reprehenduntur, fateor, in ejus de Belli & Pacis Jure libris singulares quaedam sententiae , quas tamen facile declinabit peritus Lector, neque propter aliquem naevum, totius Corporis pulchritudinem despiciet. Hic signum aliquod ad bene de philosophia morali sperandum sustulit, viamque primum ingressus est, quam clarissimi deinceps solertissimique Viri , suis signarunt vestigiis. Alterum a Grotio locum sibi vendicat Johannes Selde-nus, cujus cura atque indu stria factum, ut quae Hebraeorum de gravis limis Juris Naturalis capitibus, sententia sit, neminem fugere possit. Extitisse in hac gente, qui & ingenio & doctrina cum quibusvis certaicqueunt . vel Mosis Maimonidis doctissimi utique Viri & Iuris peritiissimi , exemplo constat. Accedit, quod quae a Majoribus
suis acceperunt, diligentia, qua possunt maxima , referant Hebraei Doctores, atque vel hoc nomine de morali doctrina non male meriti videri possint. Nec omnino nihil Thomae Hobbesio debemus. Quin si rantam attulisset probitatem ad literarum studia, quantum attulit ingenium, ingens ab eo emolumentum cum omnes litera , tum maxime doctrina moralis capere potuisset. Iam
768쪽
vero profanis ridiculisque commentis, eas quae bene excogitata scriptaque sunt, polluendo, & se & alios industriae atque laboris sui fructibus privavit: audaciae autem suae& insaniae poenas, Cumberlandio, Cochio, Scharrochio, aliisque doctissimis Viris dedit. Nimirum certatim inde Juri Naturali suas consecrarunt operas, praestantissimi Viri , interque alios laude sua non privandi sunt, qui aureum illud Hugonis Grotii de Belli & Pacis Jure, opus, aut suis illustrarunt commentationibus , cum Theologi , tum Jureconsulti celeberrimi , Osiander, Zieglerus, Feldenu S, Boeclerus, Ceterique, aut lummam ejus brevi quadam facilique methodo exhibuerunt, quos inter Vir illustris, Philippus Rein hardus Vitriarius,& Dethlevus Marcus Frisius , vel potius ScheM-rus, hunc enim Grotii Enucleati autorem esse , ipse fatetur Frisius, principem Jure suo sibi vendicant locum. Et Vitriarius quidem quae accurate & erudite a Grotio scripta sunt, unico compleXus est fasce, summaque facilitate exposuit, in iis vero, quae perperam ab eo sunt prolata , aliterscntire, aliorum quoque non neglectis placitis neutiquam sibi religioni duxit. Sunt praeterea, & alii doctissimi Viri , quorum pars in hisce castris strenue militarunt, pars adhuc sortissime militant, quorumque per
769쪽
omnia ora circumvolitat fama: horum vero hic decantare laudes, plane supervacaneum foret , cum nihil de iis tam praeclare dici possit , quod non multis superent modis. Ego vero, quoties haec moralis doctrinae incrementa mecum expendi, expendi autem
sepius, toties insigni persu sus sum voluptate , felicitatemque nostri seculi satis mirari non potui. Jamque certa me spes tenet, fore , ut, quae deesse doctrinae hujus perfectioni eidentur, addantur propediem, sed dc ut illi rectius sapere discant, qui Ius Natura: , a doctrina morali, quam Ethicam vulgo dicunt, secernentes , hodie demum aut nudius tertius illud enatum esse doeerique coepisse, adeoque e recentiorum saltem scriptis peti ac hauriri posse, perperam Opinantur. Tradiderunt quippe jam antiqui Gsimi Philosephi, Aristoteles & Plato, Ceterique Jus Naturae, adeoque recentiores ita sectandi sunt, ne tamen penitus negligantur veteres. Grotium omnes imitari velim, iisque magistris, quibus ille pro secit,
proficere omnes. Philosophos ille consuluit omnium sectarum, consulit & Historicos, Oratores, atque Poetas, qui haud raro cum Philosophis paria faciunt. Certe ex hujusmodi Scriptoribus, quantum roboris, aut praesidii, aut subsidii auxiliique , aut cultus di ornamenti accedat morali doctrinae,
770쪽
& Pacis opere intelligi posse Johannes An- ., dreas Bosius vere non minus ac prudenteryaἡ ' judicat. 0 Boeclerus su) vero neminem Gro-Prud. CLtium, aut amare aut aestimare posse dicit, nisi qui inde prosectus sui rationes expedi- μα vit, unde & ipse Grotius, nisi qui easdem artes, eosdem artium sontes , quibus Gr ment. ad tius assuevit, imbibit.