Quaestio, an antiquorum doctrina de crisibus et diebus criticis admittenda? : An in curandis morbis et praesertim acutis observanda? : theses quas, Deo juvante, in saluberrima Facultate medica Parisiensi, praesentibus competitionis judicibus, publici

51쪽

omnibus et liquidis partibus pestiferam asserre turbationem , quae ex insperato desineret, ut multa probant exempla, Si, supeTVeniente cutis exanthemate critico, Virus per hanc Viam evacuari

Q UT STIO SECUNDA .

An doctrina de crisibus et diebias criticis in curandis morbis et Proesertim acutis obseroanda pInter medicos qui crisium doctrinam admittunt, pauci quidem in curandis morbis hanc semper observant. Illi etiam qui , theorice scribentes , medicinam evectantem quam maxime Commendant, non jam ita loquuntur in Observationibus clinicis; et palet activa remedia , nulla lenus consideratis crisibus diebusque criticis , ab

illis adhibita fuisse. Sic, dogmatice disserens, Sydentiam ius dicit :Natura sibi permissa negotium luiam, Suo tempore, HXSequitiaV, materiamque ciebito ordine secernit et expellit, tit Nostro ope, Ποstris artifciis atque auxiliis non indigeat; stiis Diribus optime instriacta, suis opibus locuples, suo denique ingenio satis edocta. Sydentia mi us tamen non expectantem certe Semper medicinam fecit. Sic, inpleuritide peripeumoniaque tractandis, in omnibus morbi periodis venam aperiri indiscriminatim jubebat, et vendesectionibus naturalium crisium munus adimpleri dictitabat : Mediante peninsectione, morbisca materies penes meum est arbitriiam, et oriscium aphlebotomo incisum trachem Micos subire cogitur. In febribus con tinuis , naturae incessum fere Semper turbat Vomitum Ciendo, pu gantia adhibendo, venas aperiendo. Hosmannius, Boerrha avius, in eadem sententia esse videntur, criSium doctrinam observandam esse praecipientes, neque in clinica operum parte sibi constantes.

Dixere quidem nonnulli medici adhibitis remediis morbi principio, vel augmento, non impediri sed tantum accelerari crises. Habita

52쪽

Tatione morbi, et natura criseos praevisa, venam incidunt, dia rhaeam, Vomitum aut sudorem cient, etc. Sic, aiunt, non raro

contingit ut spontanea haemorragia , principio facta, morbum jugulet. Sed hic objici potest maximam inesse differentiam naturales inter arieque provocatas evacuationes; certe, Vende Sectio menstruorum haemorroidum-Ve partes implere nequit; atque, ut plurimis jam citatis observationibus probatum est, minimam eXCretionem, a natura praeparatam et absolutam, largissimis eVacuationibus, arte excitatis, multo utiliorem esse. bExistimandum eSt etiam , non paucis in casibus, naturae viam invertere remediis non conCeSSum eSSe, et, invita arte, morbum ad faustum in DuS- tum-Ve exitum, Superantibus naturae Viribus, pervenire.

In re tanti momenti, quas igituD suscipiemus partes 3 Hic quidem in medio stat Oirtus. Nunquam obliviscamur morbos Omnes, praesertim acutos, suusta crisi terminavi posse; crises igitur praevidere, et fovere omni animo semper nilamur; Prosperos adVePSOS- e Naturae motus attente observemus, et remedia adhibituri naturales morborum periodos inspiciamus. His omnibus sedulo consideratis, naturam agere sinamus, omni nocente causa tantum remota, si nulla sese praebeat indicatio; in hoc casu, Omne remedium vel inutile, vel noxium esset. Si contra gravis sit morbuS,

et quicquam periculi asserat , iunc, nulla criseos vel critici diei

ratione habita, Praepotentissima remedia adhibenda sunt, neque crisis expectanda est. Nescimus enim an non ulla facienda sit crisis; nescimuS an non Crisi etiam superveniente, morbi vis superari possit. Sic, in benignis Variolis , inutilia sunt certe omnia remedia; medicus nullo modo naturam turbare Conatur. Eruptione vero non apte facta, apparenteque pravor a Symplomatum turba, omnis cunctatio

discutienda est, activisque remediis periculosus morbus debellandus est. Tandem declinante variola , apparentibusque signis criseos Seu Per Ptyalismum, seu per diarrhaeam, crisi favendum est. Alterum adhuc exemplum prodamus : num in peripneumonia, pleuritide, Vel peritonitide , crises diesque criticos expectabimus 3 Sic certe non

53쪽

morbum , sed aegrum jugulabimus. Diutius creditum est, jam sese praebentibus Peripneumoniae sputis, elapsoque quarto vel quinto die, haud jam venam incidendam esse sic etiam asseruit Pringle

celeberri musque Stoli de scientia et genere humano bene meritus est, multis observationibus demonstrans in omni peripneumonia rum periodo, habita tantum symptomatum ratione, VendeSectionem adhibendam esse. Nihilominus , criticis sudoribus sub die ju- ' dicatorio supervenientibus, activa omni medela abstinere tantum cive naturae motibus favere sapientissimum mihi videtur.