장음표시 사용
31쪽
poterant. Pulsus frequens erat et parvus. Gastro-inleslinalis membrana mucosa sana videbatur. Ρulavit doctor Lerminier ascit idem uxlevi peritonosti inflammatione originem ducere ; primo die, in ano hirudines; sequentibus diebus, vesicatoria in inserioribus membris, aromaticae frictiones tu abdomine, diu retica. Non tamen minuebatur hydrops. Catharlica tunc adhibita sunt. Sirupi rhamni semi- unciam cum unciis duobus ricini olei hausit aeger. Hoc purgante dato, super venit i moderatus alvi fluxus; primae dejectiones biliosae fuerunt et solitis excrementis sormatae; sed paulo post ejiciebatur tantum lini pida serositas, leviter flavescens. Plurimae seri librae ita deorsum suxerunt quinquaginta horarum spatio; hoc elapso tempore, subsidebat venter, nulla amplius in eo percipiebatur fluctuatio; tunc alvi
fluxus imminuit, et, praeteritis aliquot diebus, sponte sua cessavit. aeger, post nonnullos menses, in nosocomio phthisicus occubuit. Pulmones scatebant tuberculis, Praeterea, in abdomine, nonnullae intestinorum circonvolutiones cellularibus pseudo- membranis inter se connectebantur, exque peritonaei superficie passim surgebant tube cula, forma et magnitudine pisum adaequantia. Nihil aliud inventum est in interna intestinorum cavitate nisi cruda tubercula mucosam
inter membranam et muscularem nata.
Quo natura Uergit, eo ducendum. Hujus Hippocratis Aphorismi veritatem praecedens historia demonstrare poterit. Diure lica, diaphoretica et alia remedia, tum externa, tum interna, incassum adhibita suerant. Purgans, quod datum fuit, moderatas tantum apud plerosque homines dejectiones excitat. Contra apud nostrum aegrum immanis diarrhaeae serosae occasio fuit; dixisses, apertis a natura praeparatis viis, resorptum peritonaei serum per intestina mirabili impetu fluere. Nonne est hic vera melastasis 3 Non est hic locus animadvertendi peritonaei tubercula primam verisimiliter causam fuisse obscurae et sere latentis peritonitidis ex qua orta est ascitis, ut egregie a doctore Lerminier dignotum est.
32쪽
OBSERVATIO I 6. Variorum malorum itu ba, apud eumdem hominem
Obserpata, quam Garrhina soluit. Morgagni, Epist. 8.
Homo quidam vicissim correptus est diversissima nervosorum SymPtomatum serie, intermittente febre, anasarca, et denique mania. Alvis luxum provocare et fovere conatus erat Morgagnius; sed frustra : vix excitata, cessabat diarrhaea, nec ullum levamen asserebat. Tandem biliosus alvi fluxus, sola provocante natura, ortus est, et paulo Post sanitas rediit.
Animadvertit quoque Pinelius, in maniae accessionibus, diarrhaeam, sponte natam, haud raro veram faustamque morbi crisim esse. Narrante Dumas Maladies chroniquos , iuvenis diutius nervoso quodam afficiebatur morbo, quo gignebantur cataleptica symplo mala, periodica animi alienatio, trismus, universus etiam tetanOS. Sponte fluit alvus, ct omnia haec prava incompositaque Symptomala ex insperato desierunt.
Non modo alvi fluxibus varii judicantur morbi, sed etiam per vomitum haud paucas solvi posse aegritudiues non dubium mihi videtur. Illae aegritudines vel in ventriculo ipso vel in intestinis, vel in remotis partibus sedem suam habere possunt. Quis medicus ignorat homines esse, qui, poStquam Per plures dies sine appetitu et in valetudinario
flatu manserint, solitam repente sanitatem recuperant, biliosa vel
mucosa materie per vomitum ejecta quis ignorat, spontaneo vomitu iacto, diarrhaeam saepe tolli, et morbum sanari 3 At, objiciet aliquis, non sunt hi Vomitus persectae crises, quales ab Hippocratae definitae fuerunt; sateor equidem; sunt tamen repentinae mutationes quibus vel minuitur, vel etiam tollitur aegritudo; cur ergo inter crises has mutationes haud numerabimus 3 De hac quaestione infra disseram. Denique, non negandum est vomitu sacto varios morbos, diges-
33쪽
tivis etiam viis alienos, vel sanari, vel decrescere, vel Saltem permutari posse, considerantibus quanta turbatio, excitato vomitu, inloto corpore cieatur. Sollicitata bilis evacuatione , hujus humoris Secretionis excretionisque modum mutare potest vomitus; sed in physiologica scientia adeo pauca scimus, ut assirmare nequeamus Vellevissima iecoris actionum mutatione non modificari posse seu di gestionem , seu omnes nutritivas functiones. In actu etiam Vomitus, in anxietatibus quae eum antecedunt, in torporis statu qui eum Sequitur, quot organa maximi momenti modificationes subeunti cordis Pulsus primum accelerantur, ac deinde lentiores fiunt. Mutatur circulatio in capillaribus vasculis quorum alia relinquit sanguis, in alia eodem tempore impetuosus ruit. Simul cutis actio excitatur. Vio lenter sese contrahentibus abdominalibus musculis , et praesertim diaphragmate, variarum partium, seu in thorace, seu in abdomine
contentarum textus, propriet*tes et actiones magna vi permutata tur , etc. Spontanei vomitus utilitate cognita, ars saepius naturam imitata est emeticorum usu. Frequenter, intempestivo horum-ce medica
mentorum usu, imperili et valde vituperandi medici multum nocue runt; sed, meo judieio, non negari potest vomitoria medicamenta, opportune et prudenter adhibita, saepe saepius saluberrima fuisse. Ita arbitrati sunt illustrissimi praeteritarum aetatum medici, delernum
artis nostrae decuS. 4'. Spula.
Sputa, critica dicta, in pulmonis ipsius aliarum-ve partium morbis
seorsim considerari debent. I'. In pulmonis morbis, sunt-ne sputa vere critica 3 nisi criticas vocare velis omnes evacuationes quae in organis inflammatis fiunt,
haud intelligo cur sputa peripneumoniae vel pulmonaris catarrhi critica dicantur. In omnibus his casibus, seu in bronchiorum interna superficie, seu in pleura vel peritondeo, seu in tela cellulari visce-
34쪽
rumque parcnchymate, Statim ut supervenit inflammatio, acciden talis fit secretio quae varios praebet aspectus, tandemque sublata inflammatione tollitur. Magni certe momenti est diversos secretionis hujus accidentalis aspectus considerare, quia ex iis inflammationis ipsius periodum dignoscere, eiusque proximum remotum-Ve terminum nuntiare possumus. Sic ex sola inspectione peripneumonide Sputorum pulmonis statum dicere saepe facile est. Un6 verbo, in plerisque evacuationibus eriticis dictis, non est, meo judicio, evacuatio ipsa quae constituit crisim, sed reipsa organi mutatio, mutata evacua-lione, nunciata. Excludendi tamen sunt casus in quibus Dera rnatoria morbisca vel morbisera, e corpore eliminanda est. Tum critica est ipsa evacuatio. In hoc sensu, vomicae vel calculi expectoratio, salularem adducens mutationem , critica expectoratio merito dicenda
mihi videbitur. ti'. Quod si in ipsis pulmonum morbis haud admittenda sint sputavere critica, ex his quoque patet per spula critica, sicuti per alvi fluxum, terminari posse varios morbos in pulmone Suam sedem non habentes. Sed docet experientia hanc criseos viam multo rarius quam intestina vel cutem a natura seligi. Plerasque enim de criticis sputis observationes ab auctoribus collectas altente legenti patebit haec sputa critica dicta nihil aliud esse nisi naturalem exitum pulmonaris catarrhi quo praecipuus implicabatur morbus, quique cum hoc morbo resolvitur. In nonnullis tamen casibus , praesertim in febribus continuis, sputa se praebuerunt tanquam vera crisis. Sic apud Hippocratem do vorbis oulgar. lib. S , hist. I legimus rotunda et crassa sputa apparuisse, variis morbi Symptomatibus decrescentibus. Ali quot etiam casus a me ObServati Sunt, in quibus derepente , nec
ullo bronchitidis vestigio praecedente, Opacae et quasi purulentae mucositates exscreatost fuerunt, morbusque suit judicatus. Clianique medicate, Partio, Obs. 68, 8o. Coeteroquin haud mihi
semper necessaria Videtur bronchitidis existentia , ut vel mucus , vel serum, vel etiam pus in bronchiis secernantur. Haud semel observavi bronchialem membranam albissimam esse apud aegros qui mu-
35쪽
coSana, Serosam, aut purulentam exscreationem in ultimis vitae temporibus praebuerant. In criticorum abscessuum articulo de his sactis plura dicam. Sed in nullo casu, per sputa crisis evidentior suit quam in sc-quenti. OBSERVATIO I7. Hydrothorax σmplomaticus. Ingens seri quantitas repente exscreata. Seri in Pleura effusi resorptio. Homo, in Caritatis nosocomio iacens per hyemen anni 18ao, cordis anevrysmate laborabat. Membra sedematosa erant; praeterea pectus, in dextro latere percussum, multo obscuriorem quam sinistro sonum edebat. Tunc non nobis notum erat stethoscopium. Nullum erat Peripneumoniae signum; putavit doctor Lerminier extitisse hydro thoracem , cordis anevrysmatis symptomaticum. Nil novi per plures dies nobis praebuit aeger. Tussiebat ut omnes an evrysmatici, et mu-COSa SPuta exscreabat. Repente summa anxietate corripitur , anhelans sit et tandem ejicit sputa , pellucida, viscida, quasi aquosa, Vel potius albuminis aspectum referentia. Haec spula tam abundanter exibant ut aeger vomere videretur. Per aliquot horas perstitit hic uberrimus fluxus. Postridie mane respiratio facilior erat, aegerque gaudebat, exclamans se ingenti pondere quo pectus comprimebatur plane liberari. Ρercusso thorace, haud parum attoniti sumus, invenientes dextrum latus non aliter ac sinistrum resonare. Sic, dum in interna bronchiorum superficie essunderetur serum , in Pleuroecavitate resorbebatur. Haec observatio conserenda est cum quinta decima, cui simil
Varias inter evacuationes, niilla forsan tam saepe et tam evidenter
36쪽
critica est quam sudor. Hujus excretionis quantitas, temperatura, color, Sapor et Odor maximam requirunt altentionem ; necesse est adhuc consideremus corporis partes quas sudor invadit, morbi periodum qua manifestatur, alque morbi naturam. Docuit tandem experientia quot et quantis periculis intempestiva sudorum supressio comitetur, quantique saepius sit momenti seu sudorem Provocare, seu iam provocatum fovere. Omnes observationum collectores tam innumera criticorum sudorum exempla reserunt, ut nulla ex his indicanda mihi videantur; sed quae mihi observata sunt, tantum hic narrabo. Si meae Credam experientiae, in nullo morbo sudores critici iam frequentes sunt ,. quam in pulmonum inflammationibus. Tum hi si sudores abundantissime fluunt, et morbus rapide penitusque tollitur. Tum per plures dies cutis madescit, simulque paulatim varia peri-
pneumoniae Symplomata eVanescunt. OBSERVATIO I8. - Pleuropneumonia. Iudicatorius suctor Sub quarto die.
Famulus, octo et triginta annos natus, dolore pleuritico in dextro latere correptus est quintodecimo die augusti 182a, sub matutino tem pore. Paulo post rigor ingens, dein calor; sudor nullus. Tussis parva; dyspnaea levis. Sub vespero, venaesectio. - Secundo die, dolor pers-lans; respiratio sat libera; pectus ubique sonorum; respiratio ubique naturaliter audita, sed dextrorsum debilior; pulsus durus et frequens. - Tertio die, sputa rubra et viscida; venaesectio. - Quarto die, Sub Vespero, sudor copiosus qui per totam noctem quintumque diem perstat. - Quinto die, dolor nullus, respiratio liberior, sputa jam non cruenta, sed adhuc paululum viscida. - Sexto die, omnem frequentiam amittit pulsus, respiratio in utroque latere aeque auditur; levis bronchiorum phlegmasia tantum adhuc manere videtur. - Sertimo die ei sequentibus, convalescentia.
37쪽
Apud hunc aegrum crisis per sudores manifesta videtur ; caeteroquin levis erat morbus, solis nuntiatus sputis, et inflammatio exiguam PulmoniS partem, seu centrum, Seu radicem tantum ver similiter invaserat. Inde omnis rhonchi absentia; inde quoque facilis et rapida sanatio. Duae venaesectiones symptomata sine dubio mitigarunt, nec crisim impedivere. Nunc peripneumoniaS graViores, Sudoribus aeque judicatas, lectori praebeamus.
OBSERVATIO I9. Pleuropneremonia. Criticus sudor sub septimo die. Tabellarius, tres et trigenta annos natus, in Caritatis nosocomium receptus est tertio die mensis februarii 18II. Primo februarii die sub vespero dolorem acutum sub sinistra mamma senserat. Nocte febricitat et tussit. Tertio die, crepitans rhonchus in sinistro latere auditur; hic quoque obscurior sonus; sputa rubra, Viscida, pellucida; dyspnaea; febris. Duae vendesectiones, altera mane, vespero altera. Hirudinum applicatio.-Quarto die, status melior; sputa catarrhalia. Quinto et sexto die, recrudescunt symptomata : sputa iterum valde cruenta; dyspnaea ingens; nullus SinistrorSum pectoris sonus, et rhonchus crepitans altissimo gradu. Febris ardens. Veninsectio quae fere nullum levamen assert.-Septimo die, cutis , usque aridissima, copiosissimo sudore madescit. Ab hoc momento, status multo melior; respiratio libera; sputa catarrhalia; febris sere nulla; major pectoris sorius.-octavo et nono die, redit naturale respirationis murmur. Sequentibus diebus, convalescentia.
Hic aeger in melius ivit quarto die, vena bis aperta. Sed quinto die,
omnia symptomata iterum in pejus ruerunt, nec nova sanguinis emissione imminuta suere. Septimo die tandem, copiosuS Sudor, venaeseC-tionibus ecticacior, morbo desinitivum et felicem terminum imposuit. Nihilhominus, non credendum est, apparente Sudore, pulmonem ad
normalem suum statum repente rediisse. Hunc statum modo recupe-
38쪽
ravit, cum, paucis elapsis diebus, rhonchus crepitans, sensim minutus, naturali respirationis fremitui locum plane cesserit. Alios haud semel observavi casus, praecedentibus contrarios, in quibus natura, quasi impotens et manca, imperfectam per sudoreS es-sicit crisim, qua morbus iudicari nequit. Tunc naturpe debiliori ars succurrat necesse est. Simile inter caetera vidi exemplum apud juvenem peripneumonicum cui venaesectiones, morbi principio factae, ingens primum levamen attulere. Quinto die, leviuscula supervenit di phoresis, et quod arte tam fauste fuerat incaeptum sudore critico persici poterat. Sed vix ortus sudor brevi decessit, et gravissima rursuS apparuere Symplomata quae venaesectionibus et vesicatoriis seliciter de bellata sunt. Ab octavo ad nonum diem, iam decrescente Peripneu monia, cutis iterum madescit; sed mox, ut primum, supprimitur sudor, et iterum recrudescit pulmonis inflammatio quae tandem, novis vendesectionibus adhibitis, sub vicesimum diem, parva diapho-resi redeunte, penitus resolvitur. Huxhamius asserebat a se nunquam visam esse febrem graVem omnino judicatam, nisi supervenisset magis minuMVe Copiosus Sudor.
Hic certe exaggeravit Huxhamius; sed saltem experientia demonstrat in multis febribus continuis, vel levibus, vel gravibus, omnia SymPto mala saepius ex insperato desinere, simul atque sese praebent sudores. Sexdecim hujus generis observationes in opere jam citato retuli. Vid. Clinique ingesicale, premiere Partie, Obs. 8, 9, 18, a I,
6'. Exanthemata Maria. Hic etiam morbos omnes enumerare necesse esset, aegritudines, quae exanthematibus variis sanatae dictae sunt, recensere aggredienti.
Saepe sine dubio in tali materie vel errarunt medici, vel alios in e rorem inducere quaesiverunt. Sed in multis quidem casibus haud du-
39쪽
bium est assectiones varias aculas vel chronicas exanthemate nato sanatas suisse. Exanthematum criticorum naturam consideranti liquet omnia exanthemata, quibus cutis vel acuto vel chronico modo assici potest, morbi alicujus solutionem producere visa esse. Hic sor san proposito non alienum erit inter critica exanthemata variolosas pustulas, scarlatinam et morbillos enumerare. Sed de exanthematibus criticis, de quibus ubique agitur, satis superque dixi. Unum tantum addam de opinione Huxhamii et Ramagetini qui petechias, inter critica axanthemata, collocaverunt. Saepe saepius hasma maculas observanti, veram crisini sormare nunquam eae mihi visae sunt. Haud raro quidem sub fine morbi apparent, gravi nullo symp- tomate ; sed etiam tunc nullam morbo mulationem asserunt. In se
bribus quoque benignissimis petechias, quasi epidemice graSSantes , observavi; indiscriminatim sese praebebant sub principio, augmento, vel sine morbi; neque in ullo casu vel levamen, vel majus periculum gignebant.
7'. Urinoe suxus. Quid profusius, simul et obscurius, et adhuc magis controversiae obnoxium , quam quod de urinis criticis scripserunt autores 3 Hic in factorum expositione ordinem a doctore Doubie in semeiologia indicatum sequar, et de urinarum quantitate , colore, densitate, Odore, nec non de urinis pellicula , eneoremate , et sedimento turbatis, vicissim tractabo ; et primum satebor in hac criseos praesertim specie, multa adhuc facta desiderari, novasque observationes et investiga
tiones valde necessariaS ESSe.
Haud raro observatum est plurimos morbos repente et sausteterminari, simul atque mirum in modum augebatur solita urin rum quantitas. Quod praesertim in hydropibus multis manifestissimum est ; sit ne in hoc casu vera metastasis, qua , serum in variis Partibus resorptum, per urinarum viam eliminatur P Asserentibus
Hildenbrandi et Double, rheumatismi acuti copioso urinae fluxu haud
40쪽
semel judicati sunt. Vidi adolescentulam quae, jam a pluribus mensibus, variis nervosis symptomatibus crudeliter torquebatur; urinae secretio apud eam prodigialiter tandem aucta est, et sanitas rediit. Nemo nescit in plerisque morbis acutis urinae colorem mutari, et rubram, navam, suscam, nigram fieri. A variis causis hae mutationes pendent, tum a diminutione serosarum vel aquosarum urinae partium, tum a bili, tum a sanguine cum urina mixtis. Quid nunc dicam de signis ex urinarum colore, malam faustam-ve crisim nuntiantibus P Hic multa incerta, multa obscurissima sunt. Urina alba a multis auctoribus critica habita est in angina membranacea, Seu
Urina crassa, vel foetida in omnibus morborum periodis aeque se praebet, nec ullam crisim nuntiare mihi videtur. Antiqui et haud pauci reconliores medici de urinae nubeculis et sedimentis subtilius, meo judicio, dissuerunt. Ut unum hic exemplum tradam , non recta erat Veterum obServatio asserentium eneo
rema, pedicello quodam vasis flando haerens, crisim persectam nuntiare; imperfectam vero, si liberum fluctuaret. Chimica analysis demonstravit substantias quibus urina turbatur, quaeque in ea tenues pelliculas , floccos, sedimentum-ve formant, fere semper esse vel materias in hominis sarii urina haud existentes, scilicet, mucum, pus, calculos minimos, rosaceum acidum; vel materias quae in hOminis sani urina existunt, sed minus copiosae, aut dissolutae. Sic, in naturali statu, urina certam acidi urici aqua multa dissoluti quantitatem continet; cum aliqua Causa aquam suam amittit urina, deponitur acidus uricus, et sedimentum sormat. Sunt in urina aliquot salia quae acido tantum urico dissoluta servari possunt; imminuta
igitur hujus acidi quantitate, solidescunt haec salia, et deponuntur.
His cognitis, attenta obServatione querendum est an, per morborum decursum, natura vel quantitate urinae elementorum mutata, nasci possint in tota oeconomia perturbationes quibus morbus sanatur,
vel in pejus ruit. Urina quidem in variis morbis tot et tantas modificationes incredibili velocitate subit, ut ejus mutationes, criticae