M.T. Ciceronis Ad Marcum Brutum orator

52쪽

ORATOR. 18sit. Et sunt enim qui iambicu putent, quod sit orationi si 'IN Z LI smillimus su iugeri uis feri,Vt is potitiamu proptertudine; ris ac deatur in stilutis, quod ille dactylicus ri

numerus hexametrorum Insinlloquentiae sit accommoda --. - . - Ο

tior Ephorus autem leuis ipse orator, sed protectus ex opti et 'asIS et ima Zilciflina, paeana sequitur, aut dactylum fugit uicini ci Tetspondeum, de trochaeu. Quod enim paean habeat treis bre fi data ities, dactylus autem ditas, breuitate, celeritate syllabarci a' - 1abῖ putat verba Prociauius contra que accidere in spondeo; Is ac Mirochaeo, quod alter moeas constaret, alter carcuibus fieret alteram nin Lyruisil alteram nimis tardam ora a NTI,' α

tioncm neutram tempcratain. Scd de illi priores errant , Ephorus in culpa est. Nam ἐκ qui paeana praetereunt, OPvident mollillimum a sese numerum, eademque diplitu-mu praeteriri. Quod longe Aristoteli videtur secus, qui iudica dicat Heroum numerum grandiorem, quam desutaret sedi AN 'VT, quam clyacre ior vi ligari elle sermone. Ut Ita ncque bumilem, nec ab ecta orationem, nec nimis ales , - 'rem tam sinagferatasi prodat: plenam tamen ea vult esse gra T a uitatis, ut eos, qui audient, ad maiorem admirationem pos

si duc e Trochaeum aut a, si uia spatio quo u ltare Is tardacem appellat luiaco S breuitas CS cdignitatesia non habeat. Ita paeana probat, eoque ait uti b, 2' Omnes, sed ipsos non sentire cum tantur esse autem ter-on tium,ac medium inter illos sed ita factos eos pedes esse, ut in eis singulisnabdus insit aut sesquiplex, aut duplcx, aut .s S. Daq illi deam us ante diri, tantummodo com

nuati pedes. Aliud enim quidda st oratio, nec quicqua inro. - mictuus, quam illa, versibus Paean aute minime est aptus ad versum, quo libentius eum recepit oratio Ephorus verb

luta oratio iambum aulcm nimis c vulgaricli sermone. , ' - . . .,

53쪽

UIra asi spondeum quidem, quem fugit, intelligit esse aequalem aer fsulis; en probat; syllabis enim metielidos pedes, non

sitfesitavis existimat: quod idem facit dirocino, qui tepos, fibu=,6 interuallis est par iambo, sed eo vitiosus in oratio-6 nq,si ponatur extremus, quod verba melius in syllabas loni 1 - - giores cadiit. Atque haec,quae sunt apud Aristotele, eade a ' 'Theophrasto, Theodecteque de Paeane dicuntur. Ego aute sentio on in oratipite esse qtiasIIymixtos. confuses

, per iisdem Vteremur, quia nec numerosa esse,Vt poema, ne-

' que extra numerum,ut sermo vulgi est, debet oratio Alterum nimis est tinctum , ut de industria factum appareat. asterum nimis dii Jvium, ut e uagatum ac vulgare vi deatur: ut ab Atero non hyectere, alterum oderis. Sit igitur ut supra dixi permixta, T inperata numeris, nec dis- Iuta, nec tota numerosa, paeane maxime, quoniatii si si b GH Ams author ita censet, sed reliquis etiam numeris, quos ille'. temperata. Quos autem numeros cum quibus s: Pa -- purpuram misceri oporteat, nunc dicendum est, Μ Vr ytae etiam quibus orationis generibus sint quique acco

a U . Iambus enim frequentillimus est in iis, quae zzz - demista atque humili sermone dicuntur Paean autem am

plioribus, in utroque dactylus: ita invaria&perpetua ora- tione hi sunt inter se miscendi, de temperandi lac minime

astita fionis industria, quae latebit eo magis, si verboru sen- ET di essentiarum ponderibus temur. a qui audiunt, haec duo nimaduertunt , iucunda sibi cesent: verba dico,& sente-

tias: eaque dum animis attentis admirantes excipiunt, fu- it ita &iraetervolat numerus, qui tamen si abesset, illa plat rivi irine πrent vero nimius is cursus est numeroru Ora Iris tionis dico: na est longe aliter inversibus, nihil ut fiat extra moeu, nam id quidem esset poema. Sed omnis nec claudi-

54쪽

cans, nec quasi luctuans, aequaliter,costanterque ingrediens, numerosa habetur oratio. Atque id in dic edo numerosum putatur,no quod totu constate numeris, sed quod ad numeros proxime accedit quo etiam difficilius est ora tione uti, quam versibus,quod in illis certa quaedam, δ,definita lex est, quam seqqtiit necelle: in diccdo aute aiihil est pNEositum Jaisi auriae iminoaerata δε angivia aut dise 1oluta ut tutens sit oratio. Itaque non sunt in ca tactuam

tibicini percustionum modi: sed uniuersa comprehensio, se specieSOrationis clausa, S terminata est, quod voluptate ali , Ut riu iudicatur. . Solborum numeri tenAndi extremis ylerique enim censent cadere tantum numerose , . -ιλ. -H'

oportere, termὶnarique senisatyrina, Est auteta ut id maxi- denati ponid solutur 'ponenati est enim isse ambitus, n non abiiciddus. Quare cum aures extremum semper expeE 'ridita, .-Pctent,in eoque acquiescant, id vacare numero non oportet: et m. sed ad huc exitum tamen a principio serri debet verborum. cilla comprehensio,& tota ac ite ita inere, ut ad extremuveniens ipsa consistat. Id autem bona disciplina exercitatis, qui multa scripserint, S: quaeciique etiam sine scripto dicerent,sim ilia script9ru effecerint, non erit difficillim v. Ana nilnMulcribitur mente sententia, ofestimque verba' oncurrunt,quae mens eade, qua nihil est celerius, statim dimittit, ut 'osu8 elocMespsideat, quoru descriptus iaci. , - - tando alias alia te inatione concluditur atque omnia illa &λύ - , 9.. . I. prima,&media verba, spe, re debet ad ultimii. Interdum tam enuncursus est in oratione ilicssitatior, interdi moderata in I . ug illo: ut iam a principio videndu sit, quemadmodu velis venire ad extremu: nec in numeris magis,quam in reliquisin. - ornamctis Orationis,eadem cu faciamus quae poetae,effugi mus tamen in oratione poematis similitudine. Est enim in utroque dimateria destractatio: materia in verbis, tractatio

55쪽

M. T. CICERONI s

tiores simi, S liberiores poetae. Naac transferunt verba cacrebrius, thim ctia audacius, priscis libentius utuntur, S liberius nouisi quod idein fit in numeri uibus quasi necessitati parere coguntur sed tame haec nec nimis esse di- Esset seque ullo imodo coniuncta intelligni Et Ita fit,ut non it In ratione, ut in versu numerus extet, idque quod numerosum in oratione dicitur, non semper numero fiat: sed nonnunquam aut Glicinnitate aut cun Euchione ver-

Dorum ita Inumerus orationis quaeritur qu Issit: Ona

ni est sed alius alio melior, atque aptior si locus in om- , ψοῦ M EIS Ebor uno Vnde ortus sit ex aurium voluptate. mi. si componendorum ratio: dicetur alio loco, quia pertinet

ad Vsum, quae pars quarta, extrema nobis in diuidendo fuit. si ad quam te adhibeatur: ad delectationem . si qua dor semper. si quo loco: in tota continuatione verborti si quae voluptatc eadem hiae in versibus, quorci modu

et nota ita, sed aures ipsae tacito cum sensu sine arte definiui.

Satis multa de natura: lequitur usus, de quo est accuratius disputandum. In quo quaelitum est, in totone circuitu illo

- - ώ μοι - dicimus: an in principiis*lique parte numerus tenendus sit. Deinde cu aliud videatur . .. ,. ' numeru , aliud numerosum quid intersit. Tu aute in - - - , Emnibusne numeris aequaliter particulas deceat Incidere - - , Ut an facere alias breuiores alias longores. idque qua do, aut Cur, quibulque partibus, pluribusne an ingulis, impari'

56쪽

oRATOR.

quantos circuitus facere deceat. dcque eorum particulis, il

tanquam incii suistitereodum est quaerendumquem Z uec utrum una species εἴ hgitudo sipearum, anne plures &- - ιν

si plures, quo loco, aut quando, quoque genere uti opor-- teat. Postremo totius generis utilitas explicata est quae HLit dem patet latius: nsi ad unam enim re aliqua, sed ad plures, -- accommodatur. Ac licet non ad singulas res respodentema -- de uniuerso genere sic dicere, ut etiam singulis satis respons sum esse videatur. Remotis igitur reliquis generibus viati cselegimus,hoc quidsi quod in caussis, foroque versatur, des ---Hqu diceremus Ergo in aliis, id est in historia in in eo iquod appellamus επιροκτικον, placet omnia dici Isocrateo, Theoponeeoque mere, illa circu scriptione ambituque, ut tanqu-o se Pici usa citrra oratio, quoad insigat in sin- lis pineca is,absolutisque sentctiis. Itaque posteaquam A nata haec vel circu scriptio, vel comprehensio, vel conti nuatio, vel ambitus si ita licet dicere: nemo, qui aliquo G set in numero, scripsit orationem generis eius, quod ostet ad delectationem comparatum , remotumque a iudiciis, forensique certamine , quin redigeret omneis fere in qua-: drum numerumque sententias. Nam cum is es auditor; qui non vereatur, ne compostae orationis insidiis sua fidespitentetur gratiam quoque habet oratori voluptati auriuseruienti. Genus autem hoc orationis, neque totum assumendum est ad caussas forenses, neque omnino repudian - dum. Si enim semper utare: cusatietatem affert, tum quale sit, etia ab imperitis agnoscitur. Detrahit praeterea actionis dolore,auseri humanu sensum actoris, tollit funditus veritate ,δ fidem. Sed quoniam adhibenda nonnunquam est primu videndusst, quo loco deinde, qua diu retinenda sit:

57쪽

M. T. CICERONI s

itim citio modis commutanda. Adhibenda est igitur numerola oratio, si aut lauda dum est aliquid ornatius, ut nos in accusationis secudo de Siciliae laude diximus, aut in Se natu de consulatu meo aut exponenda narratio, quae plus dignitatis de*derat, quam doloris, ut in quarto accusationis de Ennensi Cerere, de Segetana Diana, de Syracusarusitu diximus Saepe etiam in amplificanda re concessi omniti funditur numerose rac volubiliter oratio. Id nos fortasse, perfecimus, conati quidem saepissime sumus, quod plurimis locis perorationes nostrae voluisse nos, atque animo contendisse declarant. Id autem tum valet, cum is qui audit,ab oratore iam obsestus est, ac tenetur. Non enim id agit, ut insidieturae observet, sed iam fauet, processumque vult dicendique vim admirans, non inquirit, quod repre hendat. Haec autem forma retinenda no diu est nec dico in peroratione, quam ipse includit, sed in orationis reliquis partibus. Nam cum sis his locis usus, quibus ostendi licere, transferenda tota dictio est ad illa, quae nestio cur, cum

Graeci κομματα,& κωλα nominent, nos non recte incisa, de membra dicamus. Neque enim cile possunt rebus ignotis nota nomina: sedcu verba aut sua ultatis, ant inopiae causese transferre soleamus, in Omnibus hoc fit artibus, ut quum id appellandum sit, quod propter rerum ignorationem ipsarum nullum habuerit ante nomen , necessitas cogat aut nouum facere Verbum, aut a simill mutuari Quo aute pacto deceat incise , membrat Inave dici, iam videbimus nunco uot modis mutentur comprehensiones, conclusionesque dicendu est aluit omnino numerus a primo, tum incita lius breuitate pedum, tum proceritate tardius cursum tetiones magis requirunt: expositiones rerum, tarditatem.

Insistit autem ambitus modis pluribus,e quibus unum est secuta Asia maxime, qui Dichoreus vocatur, quia duoeX

tremi chorei sunt, id est e singulis longis, de breuibus Ext

58쪽

planandum est enim, quod ab aliis iidem pedes aliis nominantur vocabulis. Dichoreus non est ille quidem sua sponte vitiosus in clausulis: sed in orationis numero nihil est tavitiosum, qua si semper est idem Cadit aute per se ille ipse praeclare, quo etiam satietas formidanda est magis. Mesa te C. Carbo C. F. trib. ple In concione dixit his verbis, O M. Druse, patre appello. Haec quide duo binis pedibus incisim .dein membratim, Tu dicere solebas, sacram esse re p. haec item me bra ternis post ambitus, Quicunque ea violavissent ab omnibus esse ei poenas persolutas. Dichoreus . nihil enim ad rem extrema illa toga sit, an breuis Deinde, Patris dictum sapiens, temeritas filii comprobauit. Hoc Dichoreo tantus clamor concionis excitatus est, ut admirabile esset. Quaero,nbnne id numerus effecerit verborum ordinem immuta, fac sic, Comprobauit filii temeritas iam nihil erit,etsi temeritas ex tribus breuibus, longa est, que Aristoteles, optimum probat, quo dissentio. At eadem verba, eadem sententia animo istuc satis est, auribus non satis. Sed id crebrius fieri non oportet. Primum enim numerus agnoscitur deinde satiat postea cognita facilitate, contemnitur. Sed sunt clausuli plures, quae numerose, iucunde cadant. Nam creticus qui est e longa, S: breui, longa:&eius aequalis Paean, qui spatio par est, sellaba longior, quam commodissime putatur in solutam orationem illigati, cum sit duplex nam aut e longa, tribus

breuibus, qui numerus in primo viget, iacet in extremo: aut totidem breuibus, Silonga,in Quem optime cadere ce-sent veteres,ego non plane relicio, ita alios antepono. Nespondeus quidem funditus est repudiandus etsi quod est elongis dua Dus,hebetior videtur, tardior, habet tame stabilem quendam S no expertem dignitatis gradum. In incisionibus vero multo magis, Min membris. paucitatem nim pedum, grauitatis suae tarditate compensat. Sed hos cu

59쪽

M T. CICERONI s

in clati stilis pedes nomino, non loquor de uno pede extremo, adiungo, quod minimuni sit, proXimum superlorem, saepe elli tertium ne iambus quidem, qui est e breui, S: Aga: aut par choreo, qui habet treis breues, sed spatio par,n5svllabis: aut etiam daci ylus, qui est e longa si duabus breuibus, si est proximus postremo, parum volubiliter peruenit ad extremum, si est extremus choreus, aut spondeus. nunquam enim interest uter sit eoru in pede extremo Sed

iidem hi tres pedes, male concludunt, si quis corii in extremo locatus est, nisi cum procretico postremus est dactylus nihil enim iiterest dactylus sit extremus, an creticus ruta postrema sellaba breuis, an longa sit, ne in versu quiem refert. Quare etiam Paeana qui dixit aptiorem, in quo esset longa postrema, vidit parum, quoniam nihil ad rem est, postrema quam toga sit. Iam Paean, quod plures habeat syllabas quam reis, numerus quibus da, o pes habetur.

Est quidem, ut inter omneis costat antiquos, Aristotelem, Theophrastu, Theodecte, Ephorti, unus aptissimus orationi vel oricti, vel mediae, putat illi cita cadenti, quo loco mihi videtur aptior creticus. Dochimus a uice quinque syllabis, breui,duabus longis, breui, l5ga, ut est hoc, Amicos tenes: quouis loco aptus est, dum semel ponatur iteratus, aut continuatus numerua pertum, de nimis insigne facit. His igitur tot c5 mutationibus, tamque Varus ivtemur,

nec deprehedetur manifesto, quid a nobis de industria fiat,

occurretur satietati. Et quia non numero solum numerosa oratio, sed de compositione iit, genere,quod ante dictum est, concinnitatis compositione potest intelligi, cum ita structa verba sunt, ut numerus no quaesitus, sed ipse secutus este videatur. ut apud Crassum, Nam ubi lubido dominatur, innocetiae leue praesidium est ordo enim verborum efficit timerum sine ulla aperta oratoris industria.

Itaque si quae veteres illi, Herodotum dico a Thucydide,

60쪽

ORATOR.

totamque eam aetatem, apte, numerosque dixerunt, ea non umero quaesito, sed verborum collocatione ceciderunt. Formae vero quaedam sunt orationis, In quibus ea concinnitas inest,ut equatur numerus necessario. Nam,cum aut par pari refertur, aut contra ruina contrario opponitur, aut

quae similiter cadunt verba verbis comparantur, quicquid ita concluditur, plerunque fit,Vt numerose cadat quo degenere cum exemplis supra diximus, ut haec quoque copia facultatem Erat, non semper eodem modo desinendi nec tamen haec ita sunt arcta, Mastricta , ut ea quum climus laxare, nequeamus. Multum interest utrum numerosa sit, id est similis numerorum, an plane e numeris constet oratio: alierum si fit, intolerabile vitium est: altersi nisi sit, dises pata I inculia, ct fluens est oratio . Sed quoniam non modo non frequenter,uerumetiam raro in veris caussis, aut forensibus circunscripte , numeroseque dicendum est, sequi .idetur,ut videamus, quae sint illa quae supra dixi incisa, quae membra. Haec enIm In veris caussis maximam partem orationis obtinent. Constat enim ille ambitus, de plena comprehensio e quatuor fere partibus, qua membra dicimus,ut laures impleat, S: ne breuior sit quam sitis sit,

neque longior quanquam truncave nonnunquam , vel

potius saepe accidit, ut aut citius insitandum sit, aut longius procededum , ne breuitas defraudasse aureis videatur, neve longitudo obtudiis . Sed habeo mediocritatis rationem . nec enim loquor de versu, S est liberior aliquato ora tio. E quatuor igitur, quasi hexametrorum instar versuti, quod sit, constat sere plena comprehensi, His igitur singulis versibus quasi nodi apparent continuationis, quos

in ambitu coniungimus. Sin membratim volumus dicere,insistimus: idque cum opus est, ab isto cursu inuidioso facile nos, de saepe disiungimus. Sed nihil tam debet esse