Titi Liuii Patauini ... Decas prima 1

131쪽

ctor reuerta aut prope te hic Zabi dimicus cada. ebctuli caeso Fabias prioris anni costi, Verba ne illis stater ut pugnent te impetratum credri sa1 impetrabunt,per quos iurauere. Cr nos,ut decet proceres,ut Fabio nonane est dignum,pugnando potius,quam adhortando accedam: s militum animos. Sic in primum infellis hastis prouolunt duo Fab ,totamq; mouerunt secum acie. Praelio ex parte una restituto,nihilo segniss in altero cornu cn. Manliss co ut pugnam ciebat. ubi prope similis fortuna est uersuta. nam ut aetero in cornu O . Fabi se in hoc ipsim consulemnantium iam uelut lusos agςntem bones, er impigre milites secuti sunt:er ut ille graui uulnere ictius ex acie cesse sit,interstctum rati,gradum retulere: cesissenis loco, ni

consul alter cum aliquot turmis equitum in eum partem citato equo aduectu uiuere clamitans collegam e uictorem

Aso altero cornu adesse rem inclinatam sustinuisset. Manlium quos ad restituedam aciem se ipse coram olliri. duoαrum conbulum cognita ora accendunt militum animos Amul cr uanior iam erat hostiu acies,dum abundante multitudinesteti subtracta subsidia mittunt ad castra oppuαgnanda. in quae haud magno certamine impetu facto, mpraedae magis quam pugnae memores tereret temptus,tri rq Romani, qui primam irruptionem sustinere non potuerunt,m is ad consules nuntijs quo loco res essen conglobati ad praetorium rectu Cr sua stonte praelium ipsi reo nouant: Cr Manlius consul revectus in custra ad omnes portas milite opposito hostibus uiam claustra ea desteratio Thusces rasiem magus quam audaciam accendit. nam cum incursantes quacunque exitum ostenderet stes iano aliquoties impetu issent:globus iuuenu unus in ipsum cori

sulem insignem amit inradit. prima exceptu a circunmintibas

132쪽

li tibus tela sustineri deinde uis nequit. consul mortifero vula nere ictus cadit,'sis circa, omnes. Thuscis cres it audaria ci Romanos terror per tori castra trepidos agit. Cr ad a citrema uentiam foret, ni legati rapto coctussi corpore pa, te lassient una porta hostibus uiam.ea erumpunt,consteras natos agmine abeuntes in uictorem alterum incidunt coii solem. ibi iterum erit uri pasta. Victoria egregie parra trita tumen duobus dim claris funeribus . Iris consul, a secernente senatu trumptam,siexercitus sine imperatoos re triumpbare posit, pro eximia re bello opera facile pasa forum restondit sesamilia funesti Q . Fabi, statris mora

te,rep. ex parte orba coctule astero amisso,publico priuao, tos deformem luctu lauream non accepturum.Omni actor: triumpho depositus triumphus clarior fuit. adeo stren ins tempore gloria interdum cumulatior redit. Funera deinaeli de duo deinceps,college stareus, ducit. idem in utroque, laudato cum concedendo istis suus laudes, ipse maximumi potem earum Ierret. neque immemor eius, quod initio cos sulatus imbiberat: reconciliandi animos plebissaucios mi' lites curandos diuidit patribus. Fabijs plurimi dati: nees alibi mulare cura habiti. inde populares iam ese Fabii: ν nec hoc ulla, nisi alubri reipublicae arte. I gitur non paαs tr in magis quam plebis studiis caeso Fabius ciam T. Vir, ginis consul actus,neque bella,neque delectus, neque uti lam aliam priorem curam agere, quum ut iam aliqua exr parte inchoata cocordiaste primo quoque tempore cum' patribus eoassescerent animi plebis. I taque principio anni censuit: priusquam quisquam agrariae legis autor tribuis nus exiisteret, occuparent putres ipsi suum munus facere: captiuam aurum plebi quummaxime aequaliter darent.

- σquin esse habere eos, quorum sanguine ac sudore parui tussit.

133쪽

xio DEQ PRIMA Atos t. asternati putres sunt: questi quoque quidam, in

mia gloria luxuriare Cr euanethere uiuidum quondam talud caeson:s ingentu. nullae deinde urbanae fctiones Iu re. Vexabantur incursionibus Aequorum Latini eo cum cum exercitu Caeso infusin ipsorum Aequorum agriam depopulandum transit. Aequi be in oppida receperui, nimmque se tenebant. eo nulla pugna memorabilis luit. At a Veiente hoste clades accepta temeritate alterius consula- acturas de exercitu foret, ni caeso Fabius in tepore submsidio uenisset. Ex eo tempore neque pax nes bellum cum Veientibus fuit. res proxime formam latrocini, uenera legionibus Romanis cedebant in urbem: ubi abductas senserant legiones,agros incursaban bellum quiete, quiete

bello inuicem eludentes. ita nes omitti tota res, nec per

sci poterat. Cr alia bella aut praesentia initibunt, ut ab Aequu Volscus, non diutius, quam recens dolor proxia me classis trans e quiescentibus aut mox moturos sie apparebat sabinos si per insistos, Hetruriams omnem. sed Veions bonis asiduus magis quam gravis, columeliis sepius quam pericula animos agitabat: quod nullo tem pore negligi poterat, aut auerti alio sisebat. Tum Fiaebia gens senatum adit. consul pro gente loquitur. Asia duo magis,quam magno praesidio,ut scitis patres conscript bellum Veiens eget. uos alia bella curate: Fabios hoaepes Veientibu3 date. autores si ustulam ibi maiestitem Romani nominis fre. nonrum id nobis uelut miliare bellum priuato si ptu gerere in animo est. repub. Crinilite illic,er pecunia vacet. Gratiae ingentes actae. Consul e curia egressus comitante Fabiorum agmine qui in uestibulo curis senatusconsultum expectantes steterunt, domum redi t. iusi armati postero die ad limen confulis a

134쪽

L I B E R II. rst, esse, domos inde discedunt. N anat tota urbe rumor:Fam, bios ad coelum laudibus I runt: familiam unum subhse. ciuitatis onus: Veiens bellum in priuatam curum, in prias nata urina uersum.βssint duae roboris eiusdem in urbe gens tre: depos ant, haec Volscos sibi, illa Aequos: populos Romano tranquillum pace agente, omnes finitimos subia; i gi populos pojis. Fabh postera die arma capiunt: quoa tufii erant, conueniunt. consul paludatus egrediens investibula gentem omnem suam innructo agmine uidet: u ecceptus in medium signa frri iubet. nunquam exercitus

u dcqlle minor numero, neque clarior ama er admiratioαν ne hominum per urbem incesit. Sex Cr C C C . milites, te omnes patricij, omnes unius gentis,quorum neminem du

cem sterneret egregias quibuslibet temporibus senatus, ii ibant unius familiae uiribus Veienti populo pectem nutiiss nates. siequebatur turba,propria alia cognatorum sod lium que, nihil medium nec stem nec curam,sed immensas omnia uoluentium animo: alia publica solicitudine exeiis' nα ,fauore Cr admiratione stupens. ire fortes, ire felices s labent inceptis euentus pares reddere consulatus inde ac y triumphos,omnia praemia ab st, omnes honores terare. praetermissis capitoliam arcem, Cr alia impia, quico quid deorum oculis, quicquid animo occurri precillitur:

i, ut illud agmen faustim dis felix mittunt: sostites breuis in patriam ad parentes restituit. Inc misse preces. in uici uia a dextro I ano portae carmentalis profecti, ad. cremeram flumen perueniunt.is opportunus uictus locusos comuniendo praesidio. L. Ael lius inde,Cr c. Servilius ii cos s. acti. er donec nil aliud quam in populatioibus

res iii n5 ad praesuiu modo tutandre Fabij satis erat,sed totaregiae,qua Thilscas ager Romano adiacasua tuta

135쪽

r. DEC PRIMAE omnia infesti bonium ,urgates per utrans finem ficerer Interuallu deinde haud magnu populationibus luit: drumer Veietes accito ex Hetruria exercitu praesidiu cremeae rae oppugnat: π Romanae legiones ab L. Aemγlio cos. adductae cominus cum Hetruscis dimicant acie. quanquam

uix dirigendi aciem stultu Veientibus fuit. adeo inter primam trepidatione dum postsigna ordines introeut, subsidias locant, inuem subito ab latere Romana equitum ala,non pugnae modo incipiendae,sed chytendi ademit locum . ita justi retro ad axa Rubra ibi canra habebat palacem supplices petunt. cuius impetratae ab infiiti animis leuitate ante deductum cremera Romanum praesidium poenituit. rursus cum Fabijserat Veienti populo sine ullo maioris belli apparatu certamen. nec erat incursiones modo in agros aut subiti impetus incursantiam, sed aliquotaties aequo campo, datiis signis certatu gens quila poripuli Ro.sepe ex opulent finia,ut tum res erat, Hetrusca ciuitate uictoria tulit. Id primo acerbum indignums Veientibus usum. inde consilium ex re natum,insidijs Droce hostem captandi. gaudere etia multo succesu Fabiis audaciam crescere. itaq; Cr pecora praedantibus aliquoties vetasut casu incidissent, oba tum a er agrestiu fuga uasti relicti agri: subsidia armatoriam ad arcendas populationes missa, sepiss si lato quam vero pauore refugerunt. Iamq; Fabii adeo conrepsicrant hoste, ut sua inuim armanes loco,nes tempore ullo crederent fustineri posci haeestes adeo prouexi ut ad costem procul a Cremera marigno campi interuallo pecora , quanqui rara bositam apis parebant arma, decurrerent. CT ciam improuidi effuso cursu lassidias circa ipsum iter locatas seuperassent,palati quepasini uaga ut sit pallore iniecto raperet pecora, subito

136쪽

a primo clamor circulatus exterruit, desti tela ab omni pari te accidebat. coeuntibu3s Hetruscis iam cotinenti agmiὰ ne armatorum septi, quo magis se honta infrebat, cogeis a bantur breuiore statio Cr ipsi orbm colligere. quae res' er paucitatem eorum insignem, Cr multitudinem Here ji scorum, multiplicam in arcto ordinibus, faciebat. tum a m a pugna qra in omnes partes parem intenderunt, in unum locii se omnes inclinan eo nisi corporibus armissrupere cuneo viam.duxit via in editum leniter colle. inde a primo restitere: mox ut res studi superior locusstatimo dedi recipiendiq; a pavore tanto animum, pepulere etiae subcutes: uincebatq; auxilio loci paucitas,ni iugo circuismillus Veiens,in ucrtice collis euasilbet. ita superior rursus' hostis ictus, Fubjj cxsi ad unu omnes,praesidi s expu

gnatum. C C C V r. perisesatis couenit:utum prope pui bere aetate relictum, stirpe genti Fabiae dubjjsq; rebus populi RO. sepe dona belliq; vel maximum futurum auxia

. si . cum haec accepta clades esset, iam C. Horatius Croti T. Menenius C O S s .erat. Menenius aduersus Thuseos, victoria elatos consistim nasus tum quos male pugnatue .er I uniculu bostes occupauereCobsessas urbs yrcisub pir bellum annona premente transierunt enim Hetrusci. 7γberim ni Horatius cos. ex Volscis esset reuocatus. , adeo que id bellum ipsis institit moenibim, ut primo puα, g tum ad Speisit aequo Marte, iteru ad porta Collina. , oi quanquam paruo mometo stuperior Romana res fili:

meliorem tamen mittem recepto prinino animo in futura praelia id certamen βcit. A. Virginius Cr Sp. Servilius , c O S S . sunt. post acceptam proxima pugnae cladem Vea, states abstinuere acie.populatiore erat, er velut ab arce

t i 3 Ianiculi

137쪽

x34 DE c. PRIMAEI disiculi pagini in Romanu agrum impetus dabunt. notiusquam pecora tui non agrestes erant. capti deinde ea dem arte sunt, qua ceperant Fabios. Secuti dedita operapasim ad illecebras propulsa pecora praecipitauere in in sidias. quo plures erant,maior caedes luit. ex hac clade aratrox ira maioris cladis causa atque initium luit. traiecto enim nocte Tγberi canra Seruilij c o s. adorti sunt opopugnare. inde lusi magna caede in Ianiculum se aegre re ceperui. consistim ces ut er i e transit Tγberii castra sub I aniculo communit. ponero die luce orta no nihil crhesterna felicitate pugnae ferox: magis tamen, quod inois piast eti, quamuta in praecipitia, dum celeriora essent, agebat consilia temere aduerso I aniculo ad castra hostia acie erexit . foedivis inde pulctus quam pridie pepulerat, interuentu collegae ipse exercitusq; est seruatus. inter duas acies Fletra ici, cum inuicem bis ais illis terga darent occidione occisi. Ita oppreJum temeritate felici Veiensseui . Vrbi cum pace laxior etiam annona redhi, CT aduecto ex campania lari elo, Cr postquam timor bi cui Iuturae inopiae abh eo quod abditum fuerat,prolato. Ex copia deinde otios laticiuire rursus animi:Cr pristina mai postquam foris deerant, domu querere.tribuni plebem agitare suo ueneno,agraria lege in resistentes incitare patres,nec in universos modosed in singulos.Q . confidius

Cr T. Genutius autores agrariae legu T. Menenio diem

dicunt. inuidiae erat amiJuam Cremerae praesidiu, cu haud pro I indestitiua cosul habuit et. ea oppresit cu σ patres haud minus quam pro coriolano annisi Uet, Cr patris Agrippae fauor haudduam exoleuisbet. In nutam temperarunt tribuni cum capitas anquisipent, duo milia aeris damnato inuictu edixerunt.ea in caput uerti negant tua

138쪽

LIBER II. lis ignominia: aegritudines,inde morbo absumptu esse.

Alius deinde reus Sp. Servilius,ut consulatu abj c. Nautio CT P. Vallerio C os s. initio stitim anni ab L. ceditio. T. Statio trib. die dicti, no ut Menenius precibus suis

aut patrum, sed cu multa fiducia innocentiae gratiae s tribunitios impetus tulit. Cr huic praelium cn Thuscis ad I ani tu erat crimini sed struidi animι uir ut in publico poriculo ante, sic tu in suo,no tribunos modo,sed plebe oratione feroci refutado,exprobradoq; T. Menenis danatioin nem morteq;: cuius patris munere restituta quonda plebs eos ipsos,quibus tam saeuiret magistratus,eas leges habearet: pericula audacia dilicusit. iuuit Cr Uirginius collega tecti s productus,participando laudes: magis tame Meneti manum adeo munuerant auimu proluit iudicissi. Cert ine donusinito, Veiens bellu exortu m,quibus subini arma

coniunxerat. P. Valerius C O S. accius Latinora Hernico

rum s auxilijs cum exercitu Veios mious, castra sabina quae pro moenibus sociorum locata erit,co im aggrediaturuatamq; trepidatione iniecit, ut dum disterii, alis alia

ruanipulatim excurrui ad arcenda bonium uini, ea portacui signa primam intulerat caperetur. intra uultim deitiaetae caedes magis quam praeliu effictumultus e cariris cir in nrbem penetrat. tanquam Vehs capita, ita pauidi Urietes ad arma currunt. pars Sabinta eunt seub dio,pars Romarinos toto impetu intentos in cactra adoriuntur. paulis erauersi turbatiq; sunt. deinde Cr ipsi utroque uersis signis resistunt: π eques ab consule immfus Thuscos fundit Iugus . eadems hora duo exercitus duas potetifimae crninimae finitimae getes superatae sunt. Dum haec ad Ueritos geruntur, Volsci Aequis in Latino agro posiverat ca

139쪽

r36 DEC. PRIMA Eptis Hernicis sine Romano aut duce , aut duxilio euctris

exuerunt. ingenti praeda praetersuas recuperatus res potatili sunt. mifus tamen ab Roma consul in Volscos C.N autia mos credo non placebat , sine Romano duce exercitatus socios proprijs uiribus collujss bella gerere. nulla

genus calamitatis contumeli que non editiam in Volscos est. nec tamen perpelli potuere,ut acie dimicarent. L.Furirius inde cr c. Manlius C O s s. Manlio Veietes provincia euenit. no tamen bellata .induciae in annos X L. peteri

x x ν si tibus datae: frumento stipendios imperato.Paci externin festim cotinuatur discordia domi. agrariae lagis tribuni ths stimulis plebs furebat. cosules nihil Menenij dumn tione,nihil periculo deterriti Seruilijsumma ui resistunt.

abeuntes magistratu consules Genutius Tr. p arripuit. L. Aemilius er Opiter Virginius coctulatum ineunt.Vopiscum Iulium pro Virginio in quibusda annalibus consule inuenio. Hoc anno,quoscunq; consules habuit,rei ad potapulum Furius er Manlius circumeunt sordidati non pleribem magis quam iuniores patrum suaden monent,honoribus er administratione reip.abstineat. consulares vero fasces,praetextam curulem que sella, nihil aliud quam potapam funeris putent. claris insignibus velut intulis uelatos ad mortem destinari. quod si cosulatus tanta dulcedo sit, iam nunc ita animum inducant: costulatum captum er oppresum ab tribunitia potemte esse . consuli uelut appaaeritori tribunitio omnia ad nutum imperium que tribuni

agenda essecsi se commouerit,si respexerit patres,si aliud

quam plebem esse in repub. crediderit exilium Cn. Marat , Menenij damnationem Cr mortem sibi proponat antate oculas. His accensi vocibus patres, consilia inde no public sed in priuato,bcductas a plurium conscientia b

buere

140쪽

a es

LIBER II. τ37buercubi etiam id modo constiret ure an iniuria eripienis dos esse reos .atrocifima quaes maxime placebat sentenotia:necautor quiuis audaci acinori deerat. Igitur iudicij die cu plebs in foro erecta expectatione stiret: ruri prioino,quod non descenderet tribunus deinde cum iam mora sistectior feret, deterritu a primoribus credere,cτ deserim de proditam causam publicam queri tande qui obuerissati uestibulo tribuni fuerant,nuntiant, domi mortuu ese inuent . quod ubi in totam cocionem pertulit rumori focut acies funditur duce occiso, ita dilapsi pusim alij alio. praecipum pavor tribunos inuaserat, quam nihil auxilijsacratae leges haberent, morte collegae monitos. Nec paratres satis moderate ferre latitiam. adeo , neminem noxae poenitebat,ut etiam insontes 'cise uideri uellet, palam sinent, malo domandam tribunitia potestitem. Sub haeresimi exempli uictoria lectus edicitur, paventibusstribunis fine intercesione ulla consules rem peragunt.Tii uero irasci plebs tribunorum magis flentis,quam confiis Iam imperio ex dicere,actum esse de libertate sua: rursus ad antiquareditum, cum Genutio una mortuam ac simultam tribunitiam potestitem aliud agendis,ac cogitanda quo modo rettitur patribus. id autem unum consili

esse,ut se ipsa plebs,quido aliud nihil auxilii habeat, deis

dat . quatuor Cr uiginti lictores apparere consulibus, o eos ipsos plabis homines: nihil contemptius nes infrmiussi sint qui contemnunt. sibi quenque ea magna atq; horrenda facere. Ista vocibis alis alios cum incitassen ad Voleronem Publium de plebe hominem, quia quod ordiones duxissere, negaret se militem fπi debere, lictor misius esia consulibus. Volero appellat tribunos. cum auxilio nemo esset,consules stoliari hominem,cir uirgas expedirii , iubent