장음표시 사용
371쪽
Quis enim quaeso persuaserit mercatori, ut frumenta ex India Romam mittat raui, ut Romantis
ea inde expectet.Fac autem Vtrinque mitti .ex-
vectari,quis in regionibus illis ubiq; pollicebitur
laetos iberrimos frugum prouentus, populoruamicitias&pacem coria meatus S itinera illa3
Aut quo pacto Romlim inuehuntur frumenta illa sis aurigis aut baiulis,ne labori succumbant Ἐ-De fortunarum dispendio eant. Vel unicum de lais impedimentis sufficit ad dis aiciendum urbium cives , externo auxilio desti tutos,tot vero tantis incommoditatibus in, mersos,&dispergendum.Vel unica caritas, is bellique violentia , napedimenta negotiationum aliaque sat virium habent ad commouendos ciues, ut, ceu hirundines aduentante hyeme conclamatis vasis alio se recipiant. Ordinaria ciuitatum magnitudo consistit in his terminis, quibus vix contenta esse postunt. Onan is vero ciuita quae alimenta sua aliunde per praedictas incommoditates contrahit, diu durare nequit.Sic enim astectus est quisque, ut omnes Opportunitatis,quae obuiae patent, quam diligentissi
Accedit huc quod urbes maiores caritatibus facilius subiaceant,quam minores: quod pluribus alimentis egent. Grauius etiam pestis illis immo rari solet, satia lues illa urbes hominibus pluribus abimdantes vehementiore contagio afficit, pluresque tollit,quam pagos,ubi minor est hominiam freqilentia Pauci sit perstringam A magnis vrbibus nihil illorum abest, qriae supra recensui cum quoque pluribus indigeat,quae ex se mutuari nequit.Hinc effectum est, ut, quanatris eadem vis ge
372쪽
eiusdem fore permanserit in ciuibus,nihilomimis ceu pede fixo substiterit:quia virtus Nutritiua altius ascendere nequiuit Subsequentibus temporibtis,cum victualia magis magisque deficerent,
aut nulla iuncta sinat matrimonia, aut ut maxime
hincta sint iberi tamen egestate pressi animo ab
educenda prole abiecto, ex patria meliorem fortunam periclitatur migrarunt. Huic malo ut Romani tempestiue occurrerent , colonias deduxerunt:solum eo,ut ceu plantae translatae latior illis ansi praeberetur ad commodiorem vitae sustentationem. Sic quoque genus humanum certum numerum
attigit,nunquam cancellos , quibus seipsum quasi
circumdeditis transgressum Abierunt autem tria millia annortim,cum non minor, atque nunc est, in mundo viveret hominima copia. Fructus enim terra non sufficiunt pluribus alendis. In Mesopotamia primu genus humanum augescere coepit: inde progressu temporis in omnes terra fines est diffusum.Tadem repleta continente insula habitarii ptae:donec tandem multis vertentibus annis etiam
illas regiones,quas hodie nouum mundii appellat occuparui. Quod quaeso sub sole existit peius Eridis pomum,quod maioribus dissidijs,rixis,pugnis horribiliore sanguinis effusione defendere quisque conatur,quam tellus,victus, sedisq; inhabitanda commodita. Sucui laudi sibilalicunt,quod regiones ipsis contermina per aliquot centum milliaria steriles effectas devastarunt. In nouis insulis, in insilla Dominica sinitimisque locis incolae exeunt homines venaturi, quemadmodum noste uos aut lepores sectamur .carne humana ceu feri-
373쪽
sm DE CONSERVAT URBIUM.ferina vescuntur. Hos imitantii quidam populi in Brasilia,praecipue Aymurij, ut vocantur Mactat iij ii uos deuorant liberos, filis siue filiis ne per inde illis est.Gratudas mulieres di secant, .etusa excindunt,super prunis assant, Min conspectu parentum deglutiunt, id quod horredum est auditu, nedum visu. In Guinea adeo pauperesa egeni plerique vitiunt, ut suos filios admodum vili pretio Mauris vendant in barbariam abducturi fraut Lusitanis vedunt in nouas insulas abducendos; aut Castilianis in nouas insulas ablegandos. Idem quoq; accidit in Peru,cuitis incolae liberos suos fere nullo pretio vendunt proximo cuique obuio Ad hac astorgian egestas cogit,qiue fere impossibilem reddit sobo Iis educationem.Tartari Arabes ex solo rapto vivunt.Nasamoni casei plane feri in Aethi pia,similiter ex rapto vivunt, naufragos depraedantes: id quod saepius experti sunt Portugalenses.
Neque obscurum cuiquam puto, Gallos Teu
que populos,cum patria angustior esset, quamve omnes caperet Maleret, haud semel in exteras regiones eiectis incolis migraste. Hinc intra aliquot secula tot mutationes passim in Europa atque Asia, quarum regiones atque urbes aduetitia gens pulsis primis colonis occupauit. Ratio in promptu est aut enim nimiam incolarum multitudinem patria non ferebat:aut melioris vita alibi ducenda desiderio illi tenebantur. Vnde quaeso subortae praedationes 3 latrocinia,annon ex paupertatis miseria Vnde tot contentione, cotrouersiae finium herciscundorum,
374쪽
D CONfERvAT URBI v M. 3 annon ex ditionis incapacitateλLimites foci, se res,maceriae, S c. quibus praedia circundamus , cu stodes uarum&fiugum , sores aedium , serae pestili canes appositi,an non satis arguunt mundi angustiam , quae tenuius necessaria suppeditat,minusque desideria expleto Quid commemorem cruenta,arina,in quq inuicem procumbimus Quid saeua S diuturna bella omnia proruentia Quid comeatus,munitiones praesidia,expeditiones λ quid
Neque haec malorum terna omnia continet. Accedunt enim praeterea soli sterilitatis, annonae caritate occultae pestiferae coeli energetae S in- 1 lentiae, morbi contagiosi , pestis, terraemotus, ii undationes maris aliarumque aquarum, irius isunt ut certe sunt, innumera alia Annon his on
nibus Ingulis satis efficax vix inest euertendi
urbem,transferendi regna,nunc hos nunc illos in
colas eijciendi Quae cum ita sint,nemo est qui iam non videat causana, cur humani generis originalis
amplificatio hodie subsidat. QUIBUS ADMINICULIS PARTA dignitas & magnitudo conser Po τε AQVAM urbem nostram produxi
mus ad dignitatem S amplitudinem quan a habitus, natura situs praedictarum ratio num ferre potest omni cura enitendum est, qui dignitas magnitudo parata conseruetur. Simul semel ut dicam: neces aria omnino hic requisi tur.Iustitia,Pax, Abundantia. Iustitia strina cu que tribuit,fortunasque nostras in tuto locat, nec est personarum acceptrix, potctiorem imbecillo,
375쪽
patricium plebeio minime anteponit, sed aequabile ius uniuersis impertitur Atque hoc vel solo stitia nomine , quippe quae Omnes sub se virtutes continet optime quaeq; es publicae commendatur.
Hinc tanquam pro insigni nistitiae Romanis tiro gladius ad deterrendos seditios si sceleratos publicae propositus filii Vt enim secudum Festum, apud eos insigne imperi & armorum hasta fuit Proconsules enim de ciuilibus prouincialiu causis cognoscentes, pro tribunali hastam erigebant)itam facinorosos, homines animaduertentibus illis gladius semper in conspectu erat, sicut erucii te admodum illud tradu Iacobus Ramardi, libr. a.dedi Uzrs reg.iuris, 'bi italcribit: Saevit inuicem disia cordantium rabies, Minter togas pace rupta, sol ulitibus in usit infinii hasta illic ladibus S carnifex praesto est.Uuc pertinet quod Diode Traiano scribit. Nam citra prete uun prctorio, quem crCauerat, circundaturus esset enle, nudum eum illi porrexit. Cape hunc,dixit, siquide rei bene imperaltero, pio me hoc utere:Sin male, aduersu, me.
Hoc etiam attigit Plinius, ubi eum ita commendat, Nulla in audiendo difficultas,nulla in responden do mora: adeunt statimque dimittuntur Traiano quoque attribuit Aurelius Victor ties infimi es virtutes Sanctitatem domi Fortitudinem in l-lic armis Iustitiam S prudentiam utrobique. Sic videmus gladium evaginatum , nod si, tennitatibus imperatori rogibus praesertur, indicare iustitiam , ut terror sontibus uiatiaturi insontes sciantie sub protectione summi a pistratibus ab iniuria, vi tutos esse. Hoc quo
que olim apud Massilienses statum ui se te-
376쪽
satur Valerius Max. Caeterum, inquit, a condita
urbe gladiiis est ibi, quo noxiiiugulantur, rubigine quidem exesus, vix sum ciens ministerio, sed index, in minimis quoque rebus omnia antiqua consuetudinis momenta seruanda Moribus fioque nostris receptum est quando equites, qui aurati vulgo vocantur,ac a Lire Vel Regibus creari solent,ut gladiiis evaginatu illis tradatili ,eoru-que humeri leuiter eo perstringantur, cum com-raone actione, ut institiam foueant, viduas,pupillos ali atque miserabiles personas a vi iniuriave defendant. Quid quod adhuc, Ut fertur, in quadain 'impei 3 urbe extat gladius rubigine propemodum non sectus ac Massiliensis, exesus, quo olim coaetus fucis qui postremo in senatum eorum asthmius fuerat, stipplicium de sontibus sumere. Neque illi hoc ignominiosum sed potius honorificum, utpote factum ad tuendam iustitiam, filii Hue referri potest,quod in quibusdam locis Francia orienta lis longissima cosuetudine receptum est, ut is, qui in pago aliquo, 'bi furtum commissium est, nuper rime uxorem duxit, furi in flagrant cimine deprehens b,laqueum innectat; post omnes eius loci vi ri,quando nouus ille maritus signum eis peculiaredat, inprimis autem sciit teli, quorum quandoqtie plures propter diti ei fas urisdictiones uno taloco ius dicunt, illi adiutores , et se solent, ut fur de annosa si titilata extantibus ramisquerctr, ad hanc rem superioribus seculis delecta , suspendatur. Sic Maximilianum. I. huius nominis, Caesarem, serunt loca destitiata ad stipplicia son
377쪽
31, D CONSER, AT UREIvMnutem,tam seueriana in puniedis criminibus suis se,ut a securi,qua cla sontibus tum temporis supplicium sumebatur, cognominatus sit,ideoq; cum se curi, veluti peculiari nota ibi depingitui. Hic vi decim equestri dignitate iris, eo quod tres mercatores spoliassent,eo' interfecissent, in palatili suum vocatis,4 in tabulam collocatis, laqueos sin qui 1 inijci iussit: post proprijs manibus subtra
De Alexandro Seuero imperatore Lampridius in eiu vita, iiii em citat Erasmus in Chiliad. ita scribit:Si unquam furem vidisset iudicem , paratu habebat digitum,ut illi oculum eruerer talo odio prosequebatur iudices, qui furtorum fama laborassent, ut si eos casu aliquo videret,commotione animi choleram stomacho euomeret, toto vultu inai descente Sic de Bruto,Consule Romano cita
scribit Matth usiosius:Quanti inquit)extitit incomparabilis illa immortalis Bruti seueritas, qui patria libertate tuenda filios de reducendis regibus cogitantes,interimere no dubitauit, exurus tenerum Renitoris affemina, infractiim in-dtitus Consulis animum. Quale illud tribunal aut quale spectaculum,Deus immortalis, ubi tam di istrictae iustitia tamque severae ultionis laus cum a- rura ipsi pietate pugnabat Videbas Brute filios seruari tua indulgentia posse,sed contra gloris tu q&perpetuo nomini pluris stare splendorem iu-nitia libertatemq; seruatam Te spectante lictor sublata securi filiorum ceruicibus imminebat intendens iussuro tibi quid velles. Fili in te collers, Parce, genitor, serua nos tibi, praecari non desinebant. Quid agi Prute, quo te vertis in tam gratii ancipiti lucta Si te liberis orbas, infelix. Si
378쪽
D CONSERVAT URBIUM. 373 parcis, iniustus. At tandem non quod paternum iucundum,& molle, sed quod honestumis probabile videbatur deliberans,Percute, inquis, Vincat amor patriae laudisq; immensa cupido. Caeterum de iustitia extant passim tam apud saeros quam profanos scriptores commonefacti nes grauissimae.Sic enim extat Sap. I. capite.Diligite iustitiam qui iudicatis terram Iustitia enim perpetua&immortalis est. Iniustitia autem mortis acquisitio.Et Ecclesiast. . In iustitia agonirari pro anima tua usque ad mortem: certa pro iustitia, Deus expugnabit pro te inimicos tuos Bonique
adeo principis,ut inquit Eusebius Sardus, hoc unuproprium lucrum Minstar infinitorum alioru est, omnia sic facere,uti in ipso imperi tempore, post id,iustitiae ac bonorum omnium a subiectis testimonium habeat. Intelligatq; ut idem ait vir princeps, quod qualis fuerit ipsarum reru actionumq- quas agit,natura, talem quoq; ex ipsis memoriam & famam vel bonam vel malam consecuturus sit.His consideratis ita demum alterutram viam ingrediatur,vου eam quae perducit ad infamiam,vel quae ad memoriae splendorem Millam,quq ei melior futura videbitur,anteponat.Ibidem e Principatum gerens ne reminiscaris inimicitiara& dissensiomini,si quae prius tibi cum aliquibus intercesserunt. Non enim ad regnandum promotus es,ut teipsum ulciscaris, verum ut imperio tuo
subditos etiam ab alioru insidijs securos atque tutos custodires: it custos esses rectit magnae Deae Iustitiae minister ac interpres. Itaq; si quid admiseris praeter eius sententia aut deceperis ipsam, velut in Deam maximam delinquens, tum ab ipsa, tum a constitutis circa eam gemjs custodibus&
379쪽
ultoribus pro factis vindictam expectato. Praeterea si constitutus in magistratu inimicitiae mena orfueris,in deteriorem conditionem teipsum das, Scgrauitate ac sanctitate, quae requiritur in principe,teipsum privabis apud conscios tibi, quod mimiciar indulgeas, irosanctissimisnominibus. pro iudice 0quam, ac principe causum agentium hostis eorum turpissimo no.nine appellandus sis. Quin deprehensa vexitate agnitaque iustitia nihil moreris, quod ius iubet pronunciareat que exequi, idque impigre ac citra moram, nisi grauis obstet, necessitas Id, quod paucis admoduhodie quidem cura: est. Quo fit etian, ut non solum plerosque in anno , edintegram ferme hominum aetatem lites protrua antur, fatigentq; interdum etiam primam atque altera a sobolem
exhauriantur patrimonia, rabie veluti igni incendantur hominum odia , manus excitentur ad cae
dem,periclj teturque salus ipsa cum rebus Addamus,quibus interim curis, molest ijs, anxietatibus vitam agitau,qui lites gerunt. Nihil sane miserabilius,nihil infelicius, nihil calamitosius istorum
mentibus continue laceratisi diro mucrone confossis, hos nulla requies , nulla oblectatio iuuat, nullaque vel amaenitas, vel illecebra moueti plenos quide suis nialis Uvuis cruciatibus laniatos, sed his toruus semper aspectus, caput in ZX, ceruix demissa, ora pallentia,gemittis,plalaetus, stil-dor, furor, bla plaemia atq; desperata tanquam ad perpetuam aerumna: iὶ infeliciter, Iutis. Quorumalorum cum iudex causa est, potestne quicquam cogitari scelestius atque immanius aeum is, qui d buit his omnibus mederi mali atque periculis, is quidam sit, qui percutiar, critenter Tauciet, im-
380쪽
probos imitatus medicos, qui in sedandis lansuoribus, spe quadam amplioris quaestus differunt
medicamenta , proditores, praedones, interdum etiam homicidae. Qui enim, cum potest, oppressura non subleuat ab eo non propulsat iniuriam, viduarum,orphanorum, inopum,abiectorum humiliumque non miseretur, sed animum ad offensiones& calamitates indurat, tam est in scelere,
quam qui opprimit iniuriam infert, cum allec inferendo malo, alter in non obstando vel amoliendo arque proximum laedat, quod profecto tam alienum esse debet ab eo, qui magistratu dignus
habeatur, ut mortem potius subeat, quam Onscientiam tali impietate, tanquam inexpiabili crimine inquinari patiatur. Quin etiam, vim quit Sopater in Epist.ad Hemelenum fratrem quos prius non cognoscebas, Mnihil ad te pertinere piralbas amplius, quam quiuis homo communem hominia naturam, illos iam princeps reuereri debes, ceu ianotos familiares, ac omnes tibi amicos esse vides,paterna beneuolentia coplecti. Fugienda auteonanis arrogantia pertinacia tanquam humilis vilisq; animae affectus. Sui enim obliuisci proptegphantasiam breuis imper ij, magnam pusillanimitatem arguit. Neque vero ira in subditos utendum est,neque peccantibiis institutum suum sine reprehensione relinquendum : nam iracundia principem ab ios an iihil differre signum est hoc vero leuitatem ad peccandum in subditis gignit Praebeat autem seipsum simuli clemente mi malis infensum aetate quidem puniendo , clementiam: malis autem indignando, improbitatis odium p rq se ferens: Vt hoc quidem fugienda ecte mala illud autem,non ni iam iniplacabilem ijs, qui peccaue i