Imperiorum mundi catalogus et descriptio

331쪽

ρ DE SED PRINCIPI s.

ponto Eiixino quod Turcae Mare nigrum , vuIgo Mare Mappiore vocant Propontidi, quae nobis Mare D. Georgi nominatur.Euxini ponti ambitu est duorum inanium septingentorum parvoruni imiliarium. Propontis Vero ultra, ad ducenta milliaria porrigitui, o nec Archipelago alias mari Aegeo,Turcis Mari albo cinia mittitur. Nullius tempestatis quantumuis procellosa s*uitia nauigationes prohibet, quo minu variete merces utrinq; in urbem adserantur. Et haud scio, an, si modo dictam urbem aluis adhuc fluuius nauigabilis allueret,aliquid ad euus perfectionem

cedere posiet. Ambitus eius est N. millianu Maddita PERA, octodecim intra huius complexum septingenta millia hominum inuenias Pellis tertio quoque anno Vehementer ibi grassatur: vel ve-xius dixerim, raro aut nunquam fere a pelle inamun iis est. Unde profecto non indignum proponiturdi puta toribus proble03a,cur illa lues tertio quoque anno ut Cayri septimo instar tertianae febris vehementiori paro Xysmo in urbem ratione situs aeris salubrem reuertatur. Quae quidem ego in. praesenti differo, aut ingenij exercitatioribus dis

Intra Constantinopolim septem montes conspiciun cur. Inuenias ibi prope litus ad orientem, Turci ci imperatori gynaeceum,cuiuimur ambI- tu suo tria milliaria coercent. Inuenias ibi acina mentarium, bi officina&statio nauium fornicibus piusquam centum triginta enitet.Videas vr

bem situs ration. latis amoenam,portubus laudatissimis ciuium militatudine, iaci otiationibus freo uentis limis, ipsiusque imperatoris aula splenditia Pio acto conspicuam ornatam, ut ficile inter

332쪽

omnes Europaeas, primas reportet. Vna enim imperatoris aula triginta millia armatorum equitu. ac peditum alit. In Africa maximam celebritatis famam assecutae sunt; Alcai rum,qua urbs non ita pridem ampli lii mi regni potentissima Metropolis adeoque ciuib. abundantissima facimt.Tremisse, quae cum adhuc

foreret, sedecim in iis familia continebat Tune tum nouem millia Maro cco centum millia Fessa

ubi Africae regis potentissimi aula est, sexaginta quinque millia aedificiorum continent. Quamuis orbis Christianus multa habeat regna. eaque splen fictissima,omnia tamen puta quorum membra snt continua GaIlico facile concedunt multitudine Gincolarum opum. Gallia circiter 27 o. parochias Pariesiensem pro vi accipimus habet,in quibus vltra quindecim hominum milliones Inueniuntur. Bonis, quae natura locorum suppedita & opibus , quas humana solertia cogit, Gallia omnibus nationibus est superior. Regia aula longa temporis serie hactenus frit Lutetiae, via . de ad tantarn magnitudinem excreuit, ut parem in orbe Christiano non inuenias. Ambitus eius est duodecim milIiarium: intra quorum fines ac septa quater centena&quinquaginta hominum millia plus minus degunt.Tanta ibi est rerurn copia, tanta delitiarum. voluptatiun omniumque, quae humana vita requiuit,est abundantia, ut, qui non vidit, nec credere nec imagiriatione concipere Regnum Anglicum,Neapolitanum , Ortiaga lente Bo hemicum, comitatus Flandriae, ducatus

Mediolanensis dignitate potentia sibi inuicem sere pares sunt undes urbis, lὶ aliqua lo aulas

333쪽

3it DE SEDE PRINCIM s. suas habuerunt praedictarum regionum principes parum discrepant:Eiusmodi sunt Londinum,Nea polis Vlysbona,Praga, Mediolanum, Gandalium, in quibus singulis plus minus centum sexaginta

mille honaines reperiuntur. Paulo tamen amplior caeteris est lysbona,propter commercia Aethiopiae,Ingiar,ut 4 Brasiliae,&I dinu ob motus heliaticos, quae in Bolgica gliscui tanta magnitudinis in Hispania nullam inuenias urbem , non tam quod hactenus in plura regna filii diuisa,qua quod fuminibus nauigabilibus caret, sine quibus sufficiens commeatus, quo aliquantulum popuIus extraordinarie aleretur,inuehi nequit Celebriores Hispaniae urbes, quae olim regiae erant sedes,vulgo censentur:Barcinon, SaracOffa, Valera, Corduba, Toletum,Biturigum,Lugdunum,quae quidem omnes magnae sunt,populosae Italiae tame urbibus in

ferioreS.

Has antecellit Granata, vulgo Garnata quae longo tempore Mauroru regibus sedem praebuit, multis eximijs aedificijs abusdem exornatu Pars eius in monte,pars in plano sita est. Quae monti adhaeret, intres distinetos colles est diuisa aquis abundat, quibus uniuersa regio habitabilior effiacitur irrigatur. Quandiu America patuit,in maximam potentiam succreuit Seiulia,quibus maris aestus ibi exu dans m comparabiles opes adfert. Ambitus est sex paruorum in iliarium, octuaginta millia hominu complectens.Sita est in sinistro littore fluuij Betis, quem alias uadalchivi vocant. Exim ij templis palatiis insignis, solum habet fertile, amoe

num.

Vaglia dolid tametsi urbs non sit, excellenti mis

334쪽

Da sng AINCIPI 31smis tamen urbibus Hispaniae comparari potest id que quia longo tempore regia sedes ibi fuit. Sie

Madridum urbs no tantum in maius aucta est, sed adhuc augetur,propter sedem regiam,a rege Philippo eo translatum.Tantum ibi valuit aula regia, ut ex nimio incolarum confiixu Vnus pagus, quae ibi olim erat,populosissimum oppidum totius Hispaniae euaserit. Polonia populosissima urbes sunt racouium&Uilna , quia Cracoui principes Poloniae, Vilna magni duces Lithuaniae aulas suas habe

bant.

Tribus potissimum urbibus Moscouia inclaruit: Volodi meri , Nouogarda magna, Moscouia specialiter ita dicta;quae omnes ac singulae celebritatis nomen inde assecutae sunt,quod summi Moia coiriae principes,vulgo magni duces, aulam suam ibi constituerunt. Hac ratione nostro seculo urbs Moscouia prae caeteris celebris est, quod nimirum Magnus Moscouia dux aulam suam hodie ibi fo- iet. Moscouiae urbis longitudo est quinque milliarium paruorum, latitudo aliquanto minor Amplissimum ibi est castritum, quod ducis magni palatium est aula. Adeo populosa est, ut a quibusdam Constantinopoli,Lutetiae uelysbonae aequiparetur,atque his tribus Europae urbibus , ut florentissimis ita populosissimis velut quarta adda-

Syriacusarum urbs omnium Sicilia urbium amplissima,quatuor maximis urbibus, ut Cic. tradi olim constitit. Causam amplitudini dedit, res umsiue tyrannorum V antiquitus vocabantur sedc s. Commorei j vero iegotiationibu , quas clim Africiaris habebant,deseruescctibus,ri sede re a

335쪽

33o D fg DE PRINCIPI s. Paternaum translata, Syracusa pristinam celebritatem indies magis magi' perdiderunt: aler-mum vero caput extulit, dignitatoque ac gloria

excreuit.

Paterna capacitas satis ampla est secundum inter Italiae urbes locum facile obtinet insignis spledidis templis S palatijs, fauetorum reliquijs, Iautissimisque aedificijs a Saracenis extructis. Duo

vera potissimum, luς nostra secula ibi construi viderunt,notatu digua sunt. Unum , quod via regia per media in urbem patefacta est,adeo recta,plana, lata, longa, vinum simile quippiam habeat uni uersa Italia, iure dubites. Alterum est , quod valla,muisitio S,aggeres , Versus mare, amplissim ain atque tutissimam efficiunt numibus statione. Opus sane dignissimum, quod admirandis Italorum operibus adiungatur. Marcus Polus, cuius supra mentionem fecimus,

rerum Ind. libro secundo, capite 68. tradit, Quin- satvrbem in Magni Cham ditione centum passitu millium ambitum tunc fuisse complexasn atque in ea numerata foculorum mille ac sexcenta millia,ut si quinque siue mares, siue farmina per sin-

nilos foculos adnumerentur,una illa urbs octii a-gies decies centem hominum illa continiussevisa erit. Verum cum omnimn rerum vicissitu dosemper fuerit, post ducentos a Mareo Polo annos cum eo profectus suis et Nicolaus de Comiti bus, comperit,adeo insignem urbem iam diu antea excidium passam,ac nilailominus adhuc instauratam,atque ad trimata passurim millium ambitu fuisse redaetiim. Id ipse Nicolaus memorat in iti

rario Indico apud Ram usium tomo I. In eo nu-nWratos Pontςsδd duodecim millia, Quo tantae e-

336쪽

D SED PRINCIPIS. Errant amplitudinis, ut onerarias naues admitteret, Polus eodem loco testatur Mortellius in Tartaria. Viam autem eius Vrbis primariam protendi latitudine o. passu una,longitudine ad 38. millia pas. suum extendi Polus ait, scribitque quaque versus reliquas extra urbem vias perstratas pluribus inc-sibus non permeari; nam octo mensibus etiam Odericus posterior tradidit Adijcit quoque Polus, ibi plateas ese ambitu singulas bis mille passiiunia

Incolarum eius tantus est numerus, ut ad pugnam

numerari possint idonei usq; ad ducenta millia:

quandoquidem reccta domorum millia conscripta sunt. Paquin, regiam in Sinarum regione urbem, adeo late patere memoratur, Ut septem dierum interuallo recta pertransiri non possit, cum praeterea munita sit tribus ambietibus muris. Quidquid

ad alimenta regi necessarium est, infra hunc ambitum nascitur. Urbe rex nunquam egreditur: assistitia illi quingenti gigantes, non minores pedibus quindecim. Flumine tota urbs alluitur,ex informatione Iesi tarum , de rebus Sinarum, to mori. Melchio Nugnea Iesu ita scribens ex Malac-Quod si libet orbis noui,aut Indiarum, aut extra Europam plerasque urbes admirandas audire,

facile mihi stippe terit,ac bre tubus recolam .EstVo

hac urbs in Iapone memorabilis , longa ad quatuor passuum naillia,habetque proximas ingentes turres clatitudine Maltitudine undiq; cospicuas

quod earum tecta inaurata sunt, Lud Froes in literis anno Dominii 386. Est maguci in eodem Iapone centum millia oculorum continens, ut

Franciscus Xauorius testatus est suis ii iis .is R

337쪽

In eadem quoque insula Meacus urbs est, quae memoratur centum octoginta millia oculariun habuisse,eodem Nauerio teste habere autem adhuc centum millia constat. In eadem insula est sacci urbs Reipublicae ritum seruans,velut in ita lia Ueneti Admiranda ibi est opulentia, numerati sunt mille ciues, quibus non minores sunt opes triginta millibus aureorum, supra autem sunt plurimi: tanto fastu educanturoannes, Ut quisque ciuis paterfamilias, siue viri,siue eminae, reges aut regi ni nuncupentur, filiivero,principes, i Ferd. Mender scripsit anno Domini iss . Propterea si Constantinus Constantini Magni filius,qui solebat, cuRoma esset, licere,tot se reges videre quod ciues, iii ea urbe fuisset, verius id dixisset quam Romae. Odia auitent regia urbs Indica orientalis Sor-nai regnoVenetiarum in Italia urbii amplitudine: situ coaequanda est: tota enim in aquis exaedificata per omnes vicos aquis adnavigaturi sed il- ad valde est admirandum,numerari ibi plura, qua ducenta cymbaxum millia,qtiae sex milliaria in latissima patento urbem alluente flumine occupant,omnibu' transitum impςdiunt. Ferd Men- dea annoDomini Iss . Sunti aliae in aquis ex dificalfurbes in orietemam in Ilii riae insula,cognominem urbem esses trunt ligne ama otam Pr ster regiam, quae sola la- dea est; in imo mari fixis stipitibus struti domos V ci patent adeo, Vt per singulo venalis annona cymbis deseratur: sunt autem viginti quinque domorum millia a Mauris culta, ut Antonius Piga- feta testatur. Est Lao urbs in eadem insula illa quidem amplior,eadem structura, in undis exaedi ficata,atquc ab Ethnicis colitur, eodetin ira ta

338쪽

y, fg DE PRINCIPI s. 333 teste.Est in eodem orientis Indico tracti alia urbs cui nomen V in, adeo autem proximis aedificijs abundat, suburbi; sque oppidis villis, ut toto biduo inter aedificia semper eatur, & unam urbem omnia huiusmodi aedificia complecti putentur, Polus libro r. capite 3.

Quin&Ceu scala duplo Venetlj amplior esse

putatur , ut odericus tradit libro primo.Zaiton quoque urbs duplo Bononia in Italia amplior esse perhibetur. Ibi in unico coenobio idololatrarum numerata sunt tria Monachortim millia Extabant quoq; undecim ingentiuua idolorum millia, ou rum minimum hominis altitudinem superabat, Odoricus libro primo.Sed Fluxu,quae in eodem Indico tractu iacet, amplissimaestri patet etenim ambitu ad passitum millia triginta, ut Oder lib. r. tradit. At alia urbs,cui Chilera phe nomen est,anaiahitum quadraginta passuum millium habet, atque

in ea lapide pontes numerantur ad trecentos septuaginta eximie dificati Est etiam alia urbs re gia, cui nomen Tescol in angi prouincia, Vene-ti; triplo maior, in qua nitot naui pia conspici viatur in usu haberi per fluvium,quo alluitur, quanta omni in Italia, tum mari tum Viditerraneis fumi nibus lacubusue reperiri queant. At Cambalu Magni Cham regia urbs bipartita est. Pars altera ambitu protenditur ad passitum viginti quatuor millia citera proxime ad quadraginta millia Unicus

autem murus tramque Urbem cingit,qui protenditur ad centum passuum millia Atque haec quidein Asachiaria 'eteribus cognita. At memorant nO- pro secuto,qui eo penetrarunt, priter has ingentes urbes inuentana urbem Mego , o domorum

millia concinctem.Sed di urbs Lanchin ab ingressu

339쪽

33 DE SEDE PRINCIΡ1 I. ad egressum tanta reperta est longitudine , teta linea toto triduo pertransiri non possit; eius ambitus ad leucas septuarinta porrigi fertur,id est

ad Italica milliaria 28 o. Reb. Sin pari. 2. cap. 2ῖ.

At in orbe nouo nostro lis seculo comperta non sine admiratione multa de urbibus recoluntatur. Nam qui illum lustrarunt affirmant, Alexi cum urbes centum viginti nillia magia arum aedium habuiise, augerique admirationem, quod tota in palustri aqua fuerit exaedificata, abest enim a continenti,qua proxime, Oeto millibus passuum, cum eius ambitus sit ad duodecim millia passuum. R feruntque in ea tantae megnitudinis templum bisse compertum, Ut quingentae domus in eo extrali potuerint in ambitu habere turres quadringentas PraealtaS,quadrangulareS, centum quinquaginta

pastinim ambitu: itur in summum usque verticem percommode, primum quidem gladibus centum triginta per girum: deinde exurgunt a vortice dii aliae turres, singulae altitudine pedum sexaginta. In

eam urbem cum lacus falsam ferat aquam e con tinenti, canalibus in superficie laci locatis, potabi lis plurima aqua deducitur. Nec unam tantum Vrbem continet is lacus , sed alias plures. Sunt in

eadem exico horti porticibus ex aspide lapide

confectis exornati,eximioque artificio compositi. Eiqirod valde libet annotare, in eodem nouo orbe,in prouincia Tapalum altera tantae amplitudinis urbs comperta est,quae exico prorsus com paratur, ut Petrus Aluaradus scribit. In Per uaco autem eiusdem orbis Pachalchanu urbs , Roma maior comperta est. Sed Cuscum regia urbs in Peri co, cuius muri amplitudine sunt admirabi

ij cofecti ex grandibus lapidibus, quandoquidem

340쪽

quadrangulari forma sunt , per singula latera pedes triginta,quandoque viginti, ad minus quindecim. Est in eodem orbe Tascat tecat, in qua quadringentiae turres numerata sunt. Sed omnium rerum vicissittido est. Cum etenim Cortesius toti orbi nouo Caroli Quinti imperatoris nomi- De praesideret,ob seditionem illam tantam urbem Nexicum igne consumsit a postea augustissime restaurari curauit,exaedificato palatio, adeo magno sum tu amplitudine, ut cum ipsi senatuique uniuerso ac praefectis prouinciarum pluribus percommoda hospitia darentur, quicquid eius palati su poresset habitabile, ad septem ducato rum millia locaretur inquilinis, uti memorat Surius in Commentario anno Domini 118. Vt quanquam sint haec memoratu perdigna, admirari tamen etiam libet, quanta eius urbis adiacentis sint oppida, quamq; ingens populorum frequentia,ut omnia fere orbis loca superare numero hominum videri possint. Municipia enim prope urbem quaedam septem, quaedam quindecim, alia viginti, alia triginta, alia quinquaginta, alia sexaginta, alia septuaginta domorum millia obtinent. Accedit his,quod solo in exico referunt multi summa fide dignissimi, triginta fuisse Dynastas,quorum quilibet habuerunt sub se centum millia hominum, aut circiter, Mima millia Toparcharum, qui alios sub se haberent clientes fiduciarios,ac beneficiarios asellos, Valuasores Valuasinos. Qui Dynastae certa anni parte famiam suam alebant in ciuitate exicana curia regis Nonte urna &ex ea non licebat illis dis edere ad suas prouincias nisi regis permissu, ac reliciis siue