Tractatus de generatione in communi, libris duobus comprehensus, iis qui difficultatem librorum Aristotelis De ortu et interitu capere non possunt, apprimé utilis, a Ioanne Hellespontio

71쪽

concreto, omnia elementa inerunt. Proxime . Quarta ra- secunda cuique est conservatio as u tem p ratura, quatuor, in unoquoque, elementa re quu(itur. Namsi compositu, aequali omnium res conquatuor elementorum consistentia, non fieret M ras

a vicino, in quo haec proportionaliter uisiuit,

dis temperaretur corrumperetur. qtiae enim,

sese contingunt,in se invicem agunt ureagunt. Autoporteret,rem ad locum fieri talem,in quo contingeret ea esse, quae ac ipsum , essent improportionata. Sed talis non est Ergo omnia elementa, sunt in concretis corporibus Adde Quinta ra-d tactum nostrum, qui corpus concretum, a sectum contraria qualitate,facile discernit. Sed, quatuor qualitates, in unoquoque tangibili,deuignamus: quod ex contrariae qualitatisaffectio ne apparet pro qualitatibus autem elementa constituimus, quasi earum formis indifferentiis Indicat idem, custasque conservatio, o Harano nutritio. Nam quot, unumquodque nutritur, tot etiam constare oportebit aut Vacuum dari, quo recipiatur illud, quod accessit, praeter constituentia. Sed quatuor unumquodq. nutritur solido, ut terreo fluido, quod humectet solidum igneo, quod digerat: acreo, ex quo ac similetur partibus corporis, ad quas accedit. Hocque patet, vel in iis omnibus, quae uno horum, praecipue contenta videntur, ut vulgaris ex perientia docer. Itaque omnibus, aut iis saltem, qua

72쪽

tem, quae conservatur, i utriuntur,quatuor Septi nacta elementa insun r. Denique, hoc confirmat,

uniusci usque ultimum, Set resolutio. Ex tot Cnim, unumquodque constat, in quot resolvitur. Sed concreta resolvuntur in quatuor elementa, aut quidpiam proportionatum, Ut cuivis experiunt adsensum, manifestucrit. Quare unumquodque ex quatuor elementis costabit.

concreta siligeneratio cum elementum ex elemento gignitur. Transitio. T TA C TAE N in , ad perfecte concreta, quae re- , a quirantur declaratum: de imperfecte con cretis jam dicendu Circa autem praesentem quaestionem,coincidunt haec quatuor Primo: quomodo unum elementu immediate potest generari ex alio Secundo, quo pacto Clementa,quae conveniunt in una qualitate, facilius ad Di invicem transmutentur. Tertio, qua ratione,

ex duobus elementis, non labentibus similitudinem , in qualitate, generari possit tertium. Quarto, qualis sit concreta generatio, cum elementum, ex elemento gignitur. Quorum elucidatio, quae de praecipua quaritione, inquirenda sunt, reddit clariora. Ad primam autem, Ut respondeatur,tenendum: Cum generar hex elemento, aliud dicitur, non sic accipi, ac totum

Explicatio quaictionis prime.

Mucii

a et s

73쪽

clementum, transformatione quadam, in aliud traduci cberet ita enim tota clemcnta denatura toltcrentur,& numerus deficerct Sed mutatio, intelligenda est, de partib Clcmentorum. Ut cum transscrtur portio terra , ex portione aquae, vel ex aeris parte, aqua Ad quaestiolicinuero respondetur, hoc fieri, ob majorem virtutem clemcnti agentis Adtalcm autem muta Triare utritionem requiruntur haec tria Pruari , Ut unum,

alterii tangat, custis ratio prius reddita Secun do, ut unius virius fortior sit virtute alterius, alias alterum, non esset edicax, in alteru Tertio. i. ut agant, satiantur mutuo. Sichimus cxemplum, mi pilis elementis Putetur Lerram, Ua Terra caalias sicca est, S frigida,contingere aquam,quae of '

humida est,&frigida: aqua,quatenus humida,

aget in terram, destruendo ejus lacitatem,con . , traria superinducta humiditate: absente autem siccitate, corrumpitur forma terrae rursum inducta humiditate,inducitur forma aquae. Ergo, ex terra elemento, fit elementum aqua. Idem cotin t cum sibi repugnent clementa, scCUndum utram l. qualitatem ut cum aeris portio, attingit portioncm terrae: nam acrin quantum calidus, destruet frigiditatem Verrae, in quantum e catas, humidus, corrumpet siccitatem jusdem in S .miam.

troducetque caliditatem, S humiditatem Sed calidi humidum elementum est aer, itaque, terra, in aerem transmutabitur. Eadem D atto

74쪽

Expliculo secutidae quaesionis.

so ratio est in alus clementis Ad secundam vero(quaequarit caussam, cur elementa citius in se invicem transmutentur quae in qualitate coveniunt, quam qua non respondetur Fieri hoc, minori resissentia, in Mori covenientia nam quae clementa siccundum unam qualitate conveniunt,cum se contingunt,unumq in alterum

agit tum quia pugna est, secundum una quali tatem tant m sit, ut facilius superciti, id hodressistit, quam, cum secundum plures dissident.

Hoc apparet, cum terra tras mutatur in aquam, S cum in acrem . Ut in aquam transeat, opus cst tantum, siccitastcrrae, in humiditatem convertatur: nam in frigiditate conveniunt. Sed ut terra fiat Ur, Opus cst,tras utetur siccitas teriae, in humiditatem aeris S frigiditas, in caliditatem Musdem. Fit, haec minor resistentia, non tant Vm, ob convenientiam qualitatum, inclementis: scd etiam, ubi pugnant qualitates: verunt ob inaequales gradus, una cedit alteri, ut sit, cum in magnam ammam, inficitur aqua gutta, hic cito aqua, ob imbecillitat resistendi, convertitur in ignem qui tamen, est secundum utramque qualitatem contraritas aquae. Explicatio Tertia quaestio quae quaerit caussam, cur duo elementa, sicciundu qualitateS, non con Venientia, constituere possint tertium sic dissolvetur: fieri hoc, dc actione,duorum elementoriam, inter quae convenientia non est Scitiataractione

tertii,

leae, it

coget a sit, cincertibili i

75쪽

piae

o igni, ex quibus fieri posset terra: nam cum iignis siccitas, possit superare quae humiditatem introducet in eam estis vice siccitatem. E converso, cum aquae frigiditas, superare pos sit ignis caliditatem,calor non amplius erit. Sed frigidum,3 siccum,terram constituunt, utpo tet Uus propria qualitates. Ergo ex igni, aqua, propria quadam ipsarum ach:one, potest generari terra. Alterii constat, ex atret, SOL 2rra ad Sec nil

uncti sigm , majoris quantitatis. Contrarium evenit in iis, quae una qualitate conveniunt: ea enim, suo concursu, tertiti producere non posse sunt, propria ipsorum actione. Ut ignis,& aer, conveniunt in caliditate, cum vero calor dena sit, unius calor, alterius non corrumpit. Quare per ea,nec aqua, nec terra constituitur. De aliis eadem est ratio. Idem obs rvanduis est cum

cxtribus, quatuor elementa genetratur corrum

pitur enim, aliorum forma manentibus quali latibus quarti . Quarta quaestio quae fuit,ctim Explicat o iste modus generationis, a superiori, in quasimul permanent, omnia quatuor clementa sit ''' diversius, quo nomine, proprie voca itis sit, solvi potest, mediam latue do, quanda generationem, inter duas supradictas nam ista ne l. simplex dici poterit, siquidem, in ea, plura corpora composita, concurrunt: quae, in simplici generatione non sunt nequc concreta perfecte po-D et teriti O

76쪽

terit nominari cum ea sit, ubi perscista mixtio,

ex omnibus quatuor elementis. Quare Vocabitur impersecte cocreta cum ex utraque, tam

simplici, quam concrcta,aliquid mutuetur Ex simplici, quod sine mixtione sit rex concreta, quod in ea plura elemota concurrant, quae sunt corpora Distinguenda tamen haec est, generatione meteororum imperfecte mixtorum, ualiis enim utrumq clementu manet in iis non CAP. in II. De mixtione quo modosiit in concrctageneratiora. LTERvM , per quod diximus fieri con- ' cretam generationem,est mixtio Elemcnta enim, vel plura, vel in aliis compositis c6fu

sa, commisceri oportet: Ut concretu inde exo

riatur. Ut autem comisceantur, sic se invicem contingant, necesse est, Astat mutuo a re S pati possint. Distracta enim,&distatuta,ad aliquid aliud, ex iis constituendum, nunqua concurrent. Itaque, uno loco sunt elementa, qua Ingr/die uin concretum componunt. Nam mixtioncm proe actiopr e,. cedit ingredientium actio, in qua reliqua, in Wm 3Πq' cuiatur,&ad mediocritate reducuntur unius,

quod temperatu est, ex omnibus. Quod quidem, ex eo apparet, quod si conjuncta fuerint clementa, inaequalium actionum, ob differentes virtutes, mixtum non orietur sed qua potentiora, et lien

77쪽

aequali potentia,Concurrunt, alterant quaeda, ut achiva quaeda alterantur,ut passiva. Et ex utris

remissis oritur quiddam, quod disterens/- ζ esst,ab omni b. ingredientibus: hoc est,quod ne- ρ aliis simpliciter calidum est, neq frigidum, neque humidum, neque siccum,sed temperatum quiddam , ex omnibus, veluti est caro, Os, aut simile aliquid Ex his definiri potest mixtio, Mixtis quid mi stibilium alteratorum unio aut eodem sera e V b, .ue

ita contentus pugnantium qualitatum, una ror

ma compositaru Qua definitione,tria miXtis, Adstii ita attribui vidcntur. Primo quod in eis miscibi mixti tria.lia, actu, non remaneant in lapide enim ignis, a ita a terra, ter quae sant miscibilia,per quae lapis est compositus, actus siros amplius nolia bcnt, sed contemperantur omnia aequaliter in lapide. Quo attributo,distinguuntur mixta alterata, ab aliis mixtis, non alteratis. Mixtio nixtionis. met, enim varia significat ut cumulatione plurium ' retrum divorsarum retinentium proprias figuras quo pacto mixta sunt grana hordei, immi

Tmaras, ita granis milii, siliginis, aut alterius frumenti. Ex compositionem, plurium liquidorum: quo H. . finis modo, conjuncta aqua,& Vinum, mixta Vocan- latis tur Item confusionem: ut cum aromata, in ui mortario, aut frumenta molari constinguntur.

78쪽

In quibus omnibus commixtorum formae scuactus manent Ar,cum ad formam unam jubstantialem,constituendam mixtio, plurium sit, actus ingredientium, non amplius manent. Se cundo, indicat definitio, mixti convenire, ut licet miscibilia, actus suos, non scruent virtu-tcstamen, potentias,retinere. Ut licet in lapide actus terrae, non conspicitur frigiditas tarn cn,S siccitas, quae sunt propriae terraequalita estos, remanent. Et de aliis, idem est intelligendum Tertio ostendit mixtis attribui, ipsa adinvicem componi, sub forma, ratione alicu- Ius totius postquam enim comiscentur, simul cohaerent. Cohaerentia autem, non posset esse,

niti qualitates mixtorum, pugnantes, temperarentur quare omnes, in mixto esse,gradibus re, misit soportet. Haecque tria attributa tribu Sparticulis definitionis innuuntur. Primum particu

la miscibilium Secundum(alteratorum Tertium unionis. Quibus etiam tribus distingui tu mixtio,ab aliis mutationis speciebus. Amotu locali primum extra dubium omnes parti culae distinguut Ab augmento vero distingubrur: quod inmixtis, miscibilium actus, non remaneant in augmento vero, remaneat actit scorporis aucti licet corrupatur illud per quod augmentum fit Ageneratione disteri, quia in

generatione, forma acccdos ad materiam, cumca non commiscetur sed in mixtione, miscibi lia sine Acest est ,

Isai et terati

79쪽

lia sine discrimine sibi invicem admiscentur.

A corruptione autem, quod nullsi miscibilium corruptio- perit, aut corrupatura illic ad vcniens nova somina, veterem dei ruit. Separatur dcni lucabat Abahora teratione, quod cum alteratio fit, qualitates per quas sit alteratio, non commiscentur, cum suis substantiis: Ut cum alteratur manu nigra, malbam, albetdo, non commiscetur, clam manta. Sed miscibilium actus non remanent, ut fit pradictum, sed cffunctae, ad mediocritatem temperatam, solas virtutes relii reluunt: de quibus apertius dicetur sequenti libro Haecque est ipsa mixtio Uiscibilia autem quae sins, jam viden Mist biliadum, Si quid a operentur: nam cum mixtio quanam ab iis pendeat, ad eam plus timu is asserent. uiis , Miscibilia quidem si int, quae contraria sunt: in nus. que se agere S pati possunt qua facultate,quia praedita sunt clementa miscibilia recto nominari poterunt Post haec ,facile misceri possunt, Elimentare.

quae parvae quantitatis sunt. Talia enim, iuxta

seposita, facilius sese alterant, Astrans Utant, bilia. quam quae inaiora sunt tardius enim magnae quantitatis, sese superant. Adduntur his rara, iuri quae patentia sua, ad recipienda solida,vel com nus. plentia,faciliora sunt,co pactis Praeterea, minus per se consistentia, magis sunt miscibilia,fortio ribus, S magis consistentibus: requirunt enim

hu)usmodi aliud per quod suilententur, hi vcatur debilis in ipsis virtus alia quasi suis locis D lixa,

80쪽

i actio

fixa, omni adventitio resistunt. Deniq. miscibilia sunt,activa,S passiva, duci ilia ob similem aliquam qualitatem nam valde resistentia, inductilia commisceri non poterunt. Quibus omnibus opposita dissiculter miscibilia fiunt. Restat ladem videamus, quid operenturmis cibilia ita mixtioni, quantum ad praesens institutum, finis imponetur Ex iis, recte, cum proportione coniunctis mixtum oritur, temperata mediocritate effectus. Non enim desinit pugna qualitatum in miscibilibus dum in omnibus, remissi gradus, ad naturae rei conVeniente conjunctionem,proportionentur. Unde ergo quaeres tam multiplex rerum mixtarum, facies, si una, in omnibus temperatura, mediocritas 'Dicere ideo fieri possimus, quia non similiter, qualitates hae in omnibus aequantur sed mediocritatis limus, sunt gradus varii secundia varia subseci a Nam mediocritas haec, seu aequalitas qualitatum, in mixtis est quod ita conveniant elementa, ut unum, non superet, aut corrumpat alterum. Haec autem secundum varia subjecta, vanis fit modis nam ex una contemperantia caloris, cum frigido, humido, sicco, generatur caro ex alia os alia nervus usimilia. In eademque carne, nec haec ipsa, uno modo contemperantur. Diversa enim temperatio est horia in carne humana, sein equina, siuilla,ci cervina Et in humana,haec, omnino conveniunt,