장음표시 사용
211쪽
A. D. 1 11. qui ubi de operibus publicis Mcolai v. jussu excitatis ver---ba facit , ductu ni Aquae Virginis inter ea commemorat, atque ab eo restitutum, & ornatum suisse, ut pluribus in locis, & insculptis litteris, &insignibus ipsius Pontificis manifestum erat, aperte tradit. De magnis aedificationibus Nicolai Pontificis munificentia in Urbe inchoatis, &perseetis alii probati Scriptores in medium asserendi esse mihi videntur, qui licet breviter ea complectantur, nonnulla tamen exhibent, quae ab aliis praetermittuntur, aut distinctius, & accuratius ea memorant. In his est Petrus Godius Uicetinus natu, qui in libello a de conjuratione Stephani Porcarii, quem dum fatalis illa conjuratio initio anni I 33. detecta est, stripsit, postquam narravit, urbem Romam Meuaι Pontificatu beatam fuisse, gemmis, vestibus pretioss adeo coruscasse, ut ante quingentin annos nemo meminisset, eandem urbem aedificiis ab eo ornatam suisse monet. In his recenset aedes Pontificias ad x Mariam majorem . Ad haec addit, a landamentis pro magistratu Urbis, Capitolium, & moenia imstaurari, Leoninam civitatem novis muris circumdari, magnificas aedes in Vaticano aedificari, turribus, ac parietibus magnae crassitudinis ibidem extructis, molem Hadriani , quam castrum S. Angeli appellant, muniri, atque pulcherrimis cubiculis OrnariiEcclesias praeterea plurimas refici , tectum ac templum S. Stepbani in eoelio monte prope collapsum, a novo fieri, ac item Diaconiam S. Theodori , cujus sundamenta, quum uno impetu do
fecissent, iterum poni; in Vaticana Basiaca absidam b)a sundamentis , quorum altitudo xxv cubitorum fuit, extrui, & Pantheon plumbeo tecto cooperiri, eundem Pontificem mandasse. Huic succinit Platina e , qui pavicis eadem serme habet: AEd eavit praeterea, inquit,
212쪽
muni e , endide , tum in Urbe, tum in ratico A. D. i 11.no. In Urbe aedes Ponti ias apud S. Mariam ad Prae--, e . Resiluit di templum S.Stephani in Coelio monte: a fundamentis vero erexit S. Theodori temptam inter Palatinam ct Capitolinum montem in plano situm . Pantheon quoque in medio Urbis positum, vetustis mum M. Agrippae osur , plumbeo tecto resiluit. In G-tieano autem , ct Pontificias aedemumstus operis in hanc formam , quam nunc cernimuι , redogit, ct muros Vaticanipraealtor er latos inchoasit , jactis insanis fundamentis ad turres , ct majorem molem super- aedificandam , guibur eoerceri hser possent, ne aedes
Ponti is Petri templum ut ante aese factum
es ) diriperentur. Inchoavitpraeterea ad caput templi B. Petri amplam tesudinem , quam vulgo Iribunam vocant, quo templum augustus , di hominum magis capax esset. Pontem quoque milvium resiluit, ct aedes egregias ad balnea riterbiensia aedificavit. Iuvit ermultor pecunia , qui in Urbe aed .abant. lus etiam mandato vici Urbis fere omnes an funt. Vides nonnulla a Godio , & a Platina commemorari, quae a Manet-to practereuntur, & contra a Manetio alia recenseri, quae ab his omissa sunt.
Inter tot , ac tam egregias virtutes illud tantum Meuao Pontifici nasuti censores vitio dant, quod facilis , & pronus ad iram esset, quippe qui natura bilosus erat , sed sicilem etiam reditu ad benevolentiam suisse tradunt. me es , inquit Platina , quod ansam malevolis dedit ad erependum hominem de Deo, ct Boisinibus optime meritum . Alii addunt , nimio vinorum studio delectatum , perquisitis undique seleelorum vinorum
generibus. citerum mores ejus per omnem vitam ca-
213쪽
i a Ut TA Nico LAI v. PONT. MAX.Α D ia xx stigatissimos suisse, omnes fatentur. Ad ejus laudes illa addenda est, qua litteras &viros doctos ita coluit, &sovit, ut nullus antea Pontificum Maximorum majorem sit gloriam consecutus. Sed hanc spartam singulari Disce piatione exornandam decrevimus, quam seorsim cor nidis loco, hie subnectendam existimavimus.
214쪽
Erga litteras , & litteratos viros
216쪽
AMDiu in Italia , ingeniorum licet altrice, Graecae Latinaeque litterae jacuerant , atque nobilissima omnium regio rudis ianarum artium , squallore obsita torpebat, foedamque ba bariem, qin infusicata erat, non delevisset, nili ante christiani iaculi x I v. ii expergefacti, liberalibus disciplinis ultro se dedidissent, atque eas veluti ab interitu revocasesent. At sensim Latina lingua renasci visa est; Graeca ouinque, veluti pretiose merces ex orientali plaga adducta addisci coepit; ex quo sactum, ut bonarum artium studia in vitam rediisse dicerentur : sed puerascebant, neque
vires sumere, aut adolescere poterant, nisi Romanorum Pontificum praesidiis & ope juvarentur. Per ea tempora Romana Ecclesia diro, ac diuturno schismate conflictata suit; donee, Superis bene faventibus, NICOLA Us v. exortus est, qui, schisinate sublato, optimarum artium commodis mirifice prospexit. Eo igitur Pontifice creato, litterarum studia revirescere, atque florere, fructusque uberes edere coeperunt. Quotquot enim, aut Romae , aut alibi, doctrina clari serebantur, certatim ad Nicolaum confluxerunt, aut ab eo praemiis acciti sunt. Eugenii quidem I in Pontificatu ab Epistolis Apostolicis erant Poragius Florentinus , Georgius Trapezuntius , Hupius Bundus , Leonardus Aretinus, & Antonius Lusui sa)quorum aliqui Martini quoque Pontificatu eodem mundi re perfuncti; ac iis addendi Bartholomaeus a Monte P utiano, Cincius natione Romanus. Poratum, Sc Nondum
Quandonam bariabaries ex Italia depulsa.
217쪽
Florentinus Ni eolai Pontifieis horratu ediderit.
dum, ac Trapezunt;um Apostollicis litteris conscribendis Nicolam iterum praefecit, quibus & alios addidit, ut suo loco dicemus. Utrumque praemiis ad scribendum Ponti-
Atque ut a Porato ordiamur, quocum vetus similiaritas, dc consuetudo Nicolao, antequam ad Pontificatum eveheretur, jampridem intercesserat, eidem tum
Thomae Sarzanens libellum de Infelicitate Principum σ) inscripsit; & simul ac Pontifex creatus est, orationem de ejus laudibus f habuit. Ipsius ergo Pontificis hortatu Potatas Xenophontis 'oropaediam , Dudori Siculi Usoriam e Grmo in Latinum vertit, & quatuor de Varietate Fortunae libros scripsit, prestra singulis Praeseti ne, seu nuncupatoria ad Pontificem Epistola. In Praefati ne librorum de Varietate Fortunae quid lauat hortatu scripserit,his verbis commemorat: Hane veroHIsoriam, quum videatur ei contermina libro , qui es a me sim de Principum Infelicitate, in tuo vero nomine edituI,
eonsentaneum duxi, tibi eidem homini ined alio nomine , quum in suprema si omnium dignitate, loco munusculi dicare. Plurimum quidem me tibi debere promteor , qui semper tuli cohortationibus effecisi, ut X nophontem ad nostros traducerem, qui es de Insituri ne Cari, in quo, si ut alis legentibus feci, tibi aereptum debet referri , meis laboribus auctori. In nuncupatoria vero de Diodoro Siculo, postquam praemisisset, nonnullos Pontifices in erigenris , ornandirique doctorum virorum ingeniis dormit e : te solum , inquit,haee no a conspexit aetas, qui quum probe noris, virtu rem vitae mortalium ducem ein, praefantes doctrina virorsublevares , ct ab inerti otio adscribendi nego-eium
218쪽
Rempublicam ab eo nunc regi , gloriari possimur, qui
sapientissimus exisat, , diligat sapientiae sudio
sos. Mox: Itaque nunquam fatis pro meritis tua probitas , ct virtus laudari sores , quσ quum omnem ante actam sitam variis disjunis impenderit , nune ρο doctis favet viris , ua munificentia reliquos ad eandem Incitat virtutis aemulationem . E fune, cujus in ter omnes tenuis es ct doctrina , ct dicendi facultas , profiteor , me tuis exhortationibus , liberalitateque compulsum, operosim quam antescribendistidio incubuisse. Nam quum prius hortatu tuo Xenophontem isori ritu Latinis legendum tradidi em , ct hos quoque sex Diodori Siculi libros, uorsabulosos ob antiquitatem temporum nam ante bellum Trojanum actaeontinent) appellavit , traducendi munus, te instante, suscepi. Haec Pomius, qui A. D. I 3 3. Florentiam adiit, ac Florentinae Reipublicae a secretis didius est. At Georgius Trapeguntius, vere ne, an contumeliose nescio, in epistola ad Andream filium data Neapoli Kalendis Iuniian. I I . a hujusmodi versiones ejusdem Georgii laboribus deberi si ribit, ideoque ingrati animi crimine Pog-gium arguit: Nemo enim pene ignorat, inquit, quot quanta ue mea DI Florentinum Poratum merita extiterunt. Universa enim Apsoliea Cancellaria testis es, quotidianis laboribur meis, tum Xenophonticam Cari disciplinam, tum Diodori inraptiam insoriam
e Graeco in Latinum, vel venisse tuum, vetperverti se . Paucis vero interjectis habet et Sed Papae Meolao misto roganti, atque adeo jubenti obtemperare volui.&on enim eram nesciui, tanto magis jubere Principes, quanto vehementius rogant. In eadem epistola affirmat, litteras, quae tum circumferebantur, Mahomeris Turra-Z rum
219쪽
Blandi opus de Italia it histrata Nieotio Pontifici
νostolieis litteris seribendis a Nueolao Pontifice s raepositi.
Georgius Ten e llumius Ponti heis justa verterit. De his verilonibus variae censura.
rum tyranni ad Nicolaum Pontificem , a P mo emiscis esse: eas a Iohanne Auri a Siculo vagatas primum filisse , atque Noto Siciliae urbe Romam delatas commentum esse . Frequenter illius tempestatis domviri simultates inter se exercebant , de quibus aliquid inserius attingemus. Poraio Florentino Flavius Nondur , alter ex Ap stolicis , ut ajunt, Secretariis, copulandus est , qui Hist riae stribendae , Romanae urbi , & Geographiae Italiae illustrandae animum intendit. Italiae ab eo illustratae lectione Meolaum Pontificem admodum delectitum fuisse , ipse Blondus in litteris ca) ad Franciscum Barbarum testatur , cui Barbarus resi,ondet , laetari se maxime , quod Italia illa Summo Pontifici placuerit: quaesie ornata di iuu-Metta es copia, acultate tua, ut quas nerva randiar in arce ponipossit. Plura antea sindur seripserat, Rab Eugenio I v. Apostolicis litteris scribendis adlinus fuerat , cui muneri eum iterum Mesam Pontisex praesecit. In horum praeterea numerum retulit b Georgium Trapezuηtium , Iobannem Tortetuum patria Aretinum , Iannotium Manettum , & Mcolaum Perottum , quibus honoris causia addidit Franei eum Pbuelphum. Hi Graecis , & Latinis litteris praestabant , quare in Graecis Scriptoribus Latio donandis operam Pontificis jussu insumpserunt.
Pleraque Graecorum Geormo Trapezuntio vertenda mandavit. Latine igitur reddidit Eusebii Caesarientis libros x Iv. de Praeparatione Evangelica , quos eidem Pontifici nuneupatoria epistola inseriplit, quae pristis editi nibus
220쪽
nibus prefigitur. Ibi vero, quid inter caetera prestiterit, his verbis narrat: Harerer, inquit, quoniam nonnulla in his libro sparsa invenimur , ab Ariana pravitate non aliena, Armo nobis fuit argumento, onte carium tuam idest ante Concilium Nicaenum J scroti mum, hae illi conscripta, ct edita fuisse: quaresentibus tuo in amputatis, rosas solummodo Laiinis hominibus hae traductione obtulimus . Idcirco Leo Allatius to hujus odi interpretationem, utpote mancam, & confinsam sugillat; & magni in Thmlogicis drematibus vir nominis Dionysius Petavius b de Traperuntio ita conqueritur : Trapezuntius , Latinasa versione, non tam Eusebio Deem attulit , quam eo furis laniando , addendo , ae depravando, rasam dese querelam pos ris reliquit. Hanc vero versionem neque ipsi Pontifici postmodum placuisse colligitur ; nam ex Andreae Contrarii Veneti epistolis, quarum summam ex codice coenobii montis Oliveti in urbe Senarum Cardinalis Quirinus e exhibet, clare patet, demandatum sibi a Meolao Pontifice onus emendandi Litinam Eusebii versionem per Trapezuntium elaboratam. Husilem porro Pontifieis jussu Platonem de Legibus , & Claudii Ptolemaei A magesim in Latinum vertit. Id ipse Trapezuntius tradit in epistola ad Franciscum Barbarum D, quam mecum Emus Quirinus , dum opus Epistolsum ipsius Basebari sub praelo Brixianis typis adhuc servet, humaniter communicavit. Posi traductas mihi, inquit Trapezun-.tius, Platonis leges laborem multo majorem , euam