장음표시 사용
141쪽
JOR. I.OCCEriII COMMENTARIUS quam procellae vis ad instantia mala decli nanda,cautum & vigilantem navis guberna torem desiderant; ita pax & res prolper non minuS vigilantem ac circumspectu magi stratum aut rectorem provinciae , quaradversa, vel bella desideranr: ut res publica a incertis aut dubiis casibus ab insidiis & malis externis tuta morbisque internis incol mis ac libera servetur. Hinc Reges, Princi pes & Magistratus Psal. iar, . a Davide cuso des aut excubitores dicuntur : quod sedulcvelut in specula Reipub. stare, animo excit bare, & quantum in ipsis est, praevertere de beant, ne Respub. quid detrimenti patiatur Seneca lib. I. de Clementia cap. III. Illi Principis demum magnitudo flabius fundataqueeII, quem omnes tam supra se esse, quam pro se
sciunt ; cujus cunum excubare pro fatale sngulorum atque universorum quotidie experi
Ex eo genere Sociorum. J Auctor hic, prius descriptis ingeniis sociorum provinciae Asiati car, deinde monet Quintum, quomodo eo rum ingeniis ac moribus se & situm imperiuri attemperare debeat. RecturuS enim provinciam, provincialium mores & ingenia
nosse debet : ut iis recte & iuste moderarpossit. Tacitus de Agricola ly, I. paucis sed nervosis verbis i animorum provincia Britari
142쪽
EpIsΥ. CIC. AD QuINTUM IRATREM. ΣΠNos summa necelsitudine attingunt. J Cice- ones enim ex ordine publicanorum orti e . int. Vide Cic. Orationem pro Posthumio. Nostri consulatuου. J In quo spem novatum tabularum, oppressa coniuratione, eX- .inxit Cicero consul, atque ita publicani sal- as suas fortunas soluto credito, habuerunt. Tabulae vero novae erant quibuS antiquaban- debita facta, ne creditam pecuniam debi-brcum usura, persolveret. Vide hic Notas
G idea negotii J i. e. facile e I. Ita Carissar lib. V. beli. Gall.& lib. I. bell. civ. Nihil
Continere eos quibus praesis, site ipse con- lineas. J Hic e st primum primae cohortationisi artis caput, in quo dat praeceptum Quinto te continendo se ipso, & integritate sui. ui imperium in se primum ac cupiditates suas exercet, aliis quoque facile imperare po-kH. Sic paulo in L noster : Tu cum pecuniae
cum voluptati, cum omnium rerum cupidit ais resisses, erit, credo periculum,ne improbum nego-fiatorem .paulo cupidiorem publicanum compriuere non possis. Octae verba, praesertim, ultima, ronice prolata innuunt,facile fore, comprimere& continere alios,si seipsu primu possit. Modus ergo regendi alios a se prunu ordiendus est,ut Agricola apudTacitu as uus orsus, primum domum suam coercuito quod plerisque,
143쪽
Ias JOA, LOCCENII COMMENTARIuς inquit Tacitus, haud minus arduum e I, qua provinciam regere. Et huc spectat proverbium. Recte ordiareIemper a lare tuo. Quin siquis eligendus siit ad munus publicum, aestimatio & judicium de aptitudine ejus ad illmunus hinc quoque recte fiet, si se ipsula
continuerat, do modum vit ac opum suarum rectam administrationem habere didicerit. Tullius lib. X. ad Attic. ep. VI l. ansibus Id tantur velsociis vel ministris, si ii provincias, si
remst. regent, quorum nemo duos menses potui
patrimonium suum gubernare Z Alfonsus rex Arragoniae dicere solitus est : Turpe nimium esse eum aliis imperare, qui mi dominari nesci- ret. Basilius inpar est ad Leonem filium idem in consiliariis requirit: Consiliariis , inquit, utere iis, qui rebus ipsi Dis bene es ulu
isse recteque eas adnunt v e comprobantur. Minime autem eos adbibe, qui per imprudenti- .am male Dis negotiis proνiderunt. Nunquam enim alienis bene consultum ibit, qui fuis reb male consuluerit. S. Paulus ipse in Episcopo & ecclesiae ministro requirit, ut domui suae recte praefuerit L ad Timoth. III. v. .s Hoc ergo per omnia munia publica se porrigit. Ea autem adhibita doctrina ect, qua vvitiosi mam naturam excolere potes J Ucultura solum etiam asperum, ita doctrivel vitiosissimam naturam si non penit ' mutare,
144쪽
u i IN EP. CIC. AD QUINTUM FRATREM. 137 mutare, tamen emendare potest; modo non mala mens malus animus impatiens disciplinae Siculturae sit ; Horatii in hanc, rem noti sunt versus: Nemo adeo ferus ent, ut non mansuescere
Si modo culturae patientem accommodet
Seneca lib. II. de blia cap. XI. Nulli sunti ram feri es Di juris assectus , ut non discistina
E caelo delapsum. J Talem dicimus e coelo delapsum, qrii ob eximias & singulares ani. ivi dotes, communem hominum sortem suis pergressus est; aut qui adflidiis rebus subith subvenit; aut qui inopinato amicis visus Dest. Cicero in Orat. pro lege Manilia: Pompejum secum aliquem non ex hac urbe misu sum, sed de caelo dela um intuentur. Juvenalis set. ILTertius e caelo cecidit Cato. Tibullus I, 3 i Tunc veniam subiiὰ nec quisquam nuncietam Sed nidear caelo mimus adesse tibi. Signum J Pro simulacro aut statUa, Ut . passim accipiunt auctores. Vid. Figret. de
statuis illustr. ROm. cap-I. uibus rebus abundat saprovinciaJ Tacitus Agric. 6, 3. de Asia: Provincia dives si s panum
145쪽
r3I Iou. LoCCENTI COMMENTARIus parata peccantibus. In f. noster corruptriaeem vocat. lIn hac in corruptum stare, quantum est lAb summa integritate continentiaque deduxerit.J Non tam arduum & praeclarum est, delicias & voluptates, quae non adsunt, non appetere quam in media earum copia il-8'lis abstinere posse: hoc demum confirmatae virtutis est . Plutarchus in Sympo Iliud certe exiguum non e I, posse inhibere appetitum, dum fruendi copia adest. Minis enim absentia eoncupiscunt, qui adhuc volunt abstinere praesenis sibi. Erasmus in Dialogo proci ac puellae': QA bitror eum fortius temperantem, quem parataeopia non poterit opprimere.
In luce AF J Vid. ine ad illa verba :auoniam ejinmodi tbeatrum e t totius Asiae. Noni itineribus tuis perterreri homines, non sumtu exhauriri, non adPentu commaveri JMaxime hoc facit ad conciliandum provincialium & subjectorum animos, & retinendam eorum fidem, si itineribus rectoris provinciae aut magistratus, tanquam advenientis tyranni, non perterreantur; sed velut custodem ac protectorem suum laeti accipiant: ut fiat. quod de benevoli principis accessu scribit Seneca lib. I. de Clementia cap. III.ino
procedente,non, tanquam malum aliquod aut noxium animale cubili prosilierit, diffugiunt ; sed ranquam ad clarum o beneficum sidus certatim
146쪽
IN EpIsT. CIC. AD QuINTuM FRATREM. madvolant. Item si non sumptibus ab ipso in is tinere,vel largitionibus exhauriantum, sed domuS provincialium eum ut hospitem, non ut expilatorem recipiant. Ita M. Cicero Verta-l tus est in provincia Asiatica, ut ipse de te scri- . . bit ad Atticum s I . Nos admirabili er Asia accepit , adventus noster nemini ne minimo
quidem fuit sumtui. Idem repetit eiusdem lib. V. epist. II. ao. Ulpian US in L . D. de c. procons. vult praefectum prov. de adventu suo mittere ad decessorem & significare , quo die fines provinciae sit ingressit-ruS : ne incerta haec & inopinata turbent provincialas, & actus impediant, & per eam partem ingredi provinciam, perquam ingredi moris est. Magni enim provinci- 'ales, ut ait, faciunt, servari consuetudinem istam. Clap marius hoc inter simulacra libertatis refert lib. VI de arcanis Rerumpiab. cap. XIV. Eadem lex prohibet, nimio uti commeatu, & in hospitiis praebendis onerari provinciam; quaeque alia ibi lectione&imitatione digna exstant. Confer etiam Getis' lium Noct. Attic. 1s, et ubi de C. Graccho sermo est, & quam continenter ille in provincia Sardinia vixerit. iHis autem in rebin jam reusM J Hic est a terum prima cohortationis casui, in quo praecepta tradit de comitibus o minisru imperii propincialis , re publicorum negotiora,
147쪽
1 o Iou. LocCENi I COMMENTARIUsalutoribus d quales erant vel honorati, vel humiles ; honorati, ut Legati & 'Maesores ; humiles, ut domesici, convictores, accensius σ lictores; ut omnes in ossicii sui partibus a Quinto contineantur. Hoc est quod Cicero III. de legib. etiam rectori provinciae praecepit instar legis: SE ET SERVOS CONTINETO. Circumjiciendum diligenter, ut in hac custodia provinciae non te unum,sed omnes ministros imperii tui sociis π civibus reipub. prae in sare videare J Id est, opera tibi danda est, ut non solum ipse, sed etiam comites ac ministri tui innocentes, fidique erga socios Reipub. Rom. provinciales, cives & rempUb. etiam tua obligatione s periculo sint e haec '
enim est vis verbi praestare, de quq plura Jure
con sulti. Vid. Rittershas. Commentar. in L. XXIII. de Reg. jur. Protheor. cap. PIL MO-nemur hisce : Non satis esse, magistratum ipsum aut provinciae presectum recte suum ossicium facere, & se continere ; nisi etiam ministros suos cujuscunque conditionis abstinentes & fideles praestet. Quod si per incuriam negligat, malos eligat, aut per indulgentiam eorum delictis conniveat, non delinquentibus solum ministris, sed etiam re- inisso dcconniventi domino imputatur. Hoc est, quod bo crates in Orat. ad Demonic. magistratum docet : Imperio praepositum nudiuae improbi ministerio in obeundis negotiis uti: . nam
148쪽
lar Ep. CIC. AD QUINTUM FRATREM. I xam quicquid hic deliquerith id idi imputarum iri.
Legatos habes J Primum agit author dehononniis rectoris provinciae minifris nimirum de Legatis & maestoribus. Legati rectori provinciae fiduciariam operum, ut Caesar lib. II. belli civ. loquitur, praebebant, & vicarii quidam illorum erant,ad molem imperii provincialis & partem iurisdictionis, de qua in L sustinendam. Adi Rosinum lib. VIII. Ant,
quit. Roman. cap. XLIV. Hunc morem deIegatis Imperatores , Carolus MagnUS & ejus successores certa ratione &instituto sito. accommodata, a Romanis accepisse dia eduxisse videntur, dum in Saxonia & aliis Imperii provinciis suos habuere Legatos & Comites, qui non solum vice Imperatoris in civili jurisdictione fungebantur, sed etiam in alio- rum praefectorum vitam. & mores inquirebant; a quibus non pro ocabatur; nisi ad solum Imperatorem, ut observat Lambecius Orig. Hamburg. 21. 22. Ab Impp. istis Reges GalIiae istud institutum mutuati esse videntur ; de quo Iacobus Bongarsius in epist. CXIV. ad Joachimum Camerarium, in hunc
modum: Lediguirium Rexprudenti consilio adjunxit Gulsio Legatum a se. Moris jam hoc no Ari, ut provinciarum praefectis alungantur Dogariseu locum tenentes, qui non inorum prefe-i ctorum ut more Rom. sed Regis G ab ipso Rege
149쪽
Rege eo si tuti legati sunt, quorum opera strava praefectorum consilla, si qua agitent , frangantur aut turbentur , donec patuere de eis Regi commodum sit. sua ratione servata a , sanae familiae consitio provinciae sub Rege nonnusiae, Campania inprimo , quae ira familiae princi i erat addicta. Tubero.J Integrum eiUs nomen erat L.
Alius Tubero, de quo legendus est: Vossius ib. I. de Historic. Latin. cap. XIl. quum etiam historicus fuerit Tubero; sed hic Qxiceronis legatuS. Alienus noster. quibusdam editionibus eo Hasti enur, vel , ut est in Philippica XI.
p m. 427. Alienus. Sed verum eius nomen fuisse alienis, putat Hotomannus ad hunc Iocum, & Ciceronem ludere videri in ALiENus; quasi diceret, nomine esse Alienum, revero suum, dum ait : Alienus noster. Firmat
id, quod duo Palatini M. SS. libri habent etiam Alienus; quam lectionem hic admittendam esse, vult Gruterus: ita enim eundem vocari Caesari in de bello civ. Num mentionem eius fecerit Caesar in libb. de bello civinon satis memini. ; Sed apud A. Hirtium sive Oppium Commentari de bello African. qui solet adiungi Caesaris Commentariis, his eius nomen occurrit. Fuit autem Ciceronis cum Tuberone & Gratidio' lega
150쪽
IN EpIsT. C1C AD QuINTuM PRATasM. 1 3 De Gratidio. J Videtur hic idem M. Gratidius esse, quem Tullius in Bruto doctum Graecis literis, & factum ad dicendum praedicat. Nam cuius hic fraternum in Cicerones amo rem laudat, eum in Bruto propinquum suum
Ita laborare de existimationesius, ut etiam de nostra laboret. J Legati de dignitate & existimatione sua: ita laborabunt, ut magis de
publica, & cuius sunt legati laborent. Barctainae jus Argen id. lib. V p. m. 669. Cum illi Legati se prires, quam dominum Memque restia
ciunt, rem patria, dignitatem, consilia, aut lendo aut annuendo prodi. Quamvis ibi delegatis Regum aut Principum proprid loquatur, tamen: eius verba huc etiam commode applicari possunt. Puaesorem habes , non tuo judicio dele- ctum, sed eum quem sors dedit J Quaestoris nomen ut patet, a quaerendo est: Quod pecunias publicas conquirat &reponat lin fiscum. Ut jam de aliis Quaestoribus nihil dicam, h1cautor noster, ut liquet, proprie de illo Quaesto.
re loquitur, qui sorte creatuS , cum Pro con- sule aut rectore provinciae mittebatur in provinciam ad tractandum provincialia vectigalia. Vid. Tacit. Annal. Ir,aa. l. an. f. a. D. de Um. U. LVs de magistrat. Rom. cap. XVI. Hunc oportet re fua Ponte esse moderatum, re tuu insitutis oe praceptis obtempentare.