장음표시 사용
211쪽
M ver.D. quos nos hostes. Dicitur ergo erimen perduellionis. i. holtile. de quo insti .de haere. ab in te.f. per contrarin m. Est & aliud crimen,quasi laesae maiestatis, ut in Ptiuati carceris exercitio: ut C.de priuat. car. Et in filia
moneta.C. de fal. mo.l .pe. ubi de hoc. Ad legem Iuliam,de adulteriis,ct Hupra. Praecepta huius tituli traduntur. s. de minorib.l. auxi lium .f.fi. Et est enornais,& excellentius aliis criminibus: Cum omne pactum est extra corpus, nisi sornicatio Apostolum : qui.n .fornicatur, in corpus suum peccat. Item ex adulterio Oia pene crimina proueniunt: ut e
tia,iniuria, homicidium , periurium, falsia testimonia: hinc est,quod non licet transigere: ut C.de transa. l.transigere. Et dicitur hic titulus ad legem Iuliam,&c.nona Iulio fuerint leges inuentae, sed quia ad supplendum, interpretandum, & emendandu leges Iulii Caesiari, hae 'Ieges prodierunt:ideo ad legem Iulia appellanturr nam haec lex lata est a diuo Augusto.l. r.3. e. Est aut adulterii illicitus coitus cum uxore, uel sponsa aliena perpetratus. Et appellat lex stuprii,& adulteriit promiscue, ut in l. inter liberas. I.e.Sed proprie adulterium in nupta committitur py partum ex altero susceptu, unde nomen copositum est.Na dr adulterium, quasi ad alterius thorum accessus:ueI quasi ad alteram transtus. Cuius poena est in foemina,& mare, ut habetur.C. e.l. quamuis stuprum 'vero in uirginem aut viduam committitur: de hoc in I. inter stuprum,infra de uer. . Cuius poena est,ut instit. de pub.iud. F. 2.Incestus autem est, q i cum cognata,vel amni committitur, infraeod. l. si adulterium cum ince- stuS.f.nonnunquam. Lenocinium autem est, eum mari. ἔμ' - .
tus de adulterio uxoris suae aliquid coeperit uel qui in adulterio depreheusam detinuerit. Nam qui patitur uxo 'rem suam delinquere, matrimonium Rum contemnit.
Et qui de tali contaminatione non indignatur, merdis ' ς pqna adulterii confligitur. Nam de lenocinio punitur quis ut adulteraut in L 2.3.3.infra eo. & ini. qui domum. 'bra legem Iuliam,devipublica.
Quia plemq; adulteria, & stupra u i committuntur,
212쪽
ponitur de ui publica, & priuata. Habet autem Iocu Iex Iulia de ui publica: qn cum armis facta est:uiolentia,vel ris pasi aliquid quod pro uiolentia reputetur , puta P arma vel . tela domi habuerit,uel in agro,uel in uilla, uel in publi ' co .cum telo fuerit, uel homines in armis habuit causa vim με seditionis. 3.eod. l. I. a.& 3. Item quandoque etiam si fiat
uiolentia, non punitur,ut si sat ad defensione, & incontinenti, S cum moderamine inculpatae tutelae: ut dixi s. de ui & ui arma. Alioquin illle qest expulsus, cu aliquid fecerit ad uindicta. uel cum ex interuallo possesΙione sua recuperauerit.etiam pdonem de ea expellendo,ciuiliter ac criminalitcr punitur: ut C. eo.l. si quis.& Inst. de pub. audi. S. I tem lex Iulia. Cum at incontinenti sis resistiti gitime: in aggrediente redundat culpa omnium delictorum commissorum tre uiolentiar, siue ex parte aggredietis, siue aggressi aliquis occidatur. C.eo.l.si crime. Singullos casus in chus locu habet haec lex non prosequor: O euidenter enumerantur infra .e.ῖ totu , poena huius cri- lminis est,aquae S ignis iterdictio,& deportatio,& oiam bonoru publicatio .L 3. Lex Iulia Insli. de pub. iud: seruit autem occiduntur si inscio domino. Si uero iubente do
mino, damnantur in metallum. C.eo. l. seruos.
Ad legem Iuliam de vi niuata. .
eis se a Vis priuata est,quando committitur sine armis. Neera, di ideo priuata .qa priuatu sit crime, immo publicu est seper. s. de pub. Iud. l. I. Et est eius poena ademptio tertiae partis bonoru .Qe .l. tutoris. Et amissio dignitatis , & Ω-mae.1. e. l. I.& d.f. lex Iul. de ui.Vnsolat dici: Vis priuata xerii deponit ab ordine re v. s. tertiae partis,& dignitatis. Sed deportat si vis armata sequatur.gl. in c. a.deor. I; Ad legem cornAiam, de sicariis,o veneficis. . . Quia intentata vi illicita saepe comittitur homicidiu. .adi. Iul.de vi pub.l quoniam.& de rap.vir.ui .in princi .ldeo de Sicariis. i. homicidis uideamus. Sicarii aut diacuntur a sica,qdest, ferreus culter utrinq; scindens. Inst. de pub.iud. 3. ii et ex Cornelia. unde uidebatur em qui cu sica occiderent hac tenerentur. Sed tamen generalius
bis accipuursica; sicut di telum per interpretationem
213쪽
itaris,ut contineat telum, S Iapidem, ligni7,& quolibet ferrum. Nam occidens homine telo.i.quocuuq; 'a manu mittitur:uel qui alique curei telo causa occidendi sis qui tur.l. Cornelia de sica. punitur. Et est Sica,iste cultellus uel gladius,que portat peregrin. quandoq; in baculo quod ambita ut non appareat. Unde di: Sica lates mu- siacro est,sicarius inde uocatur.Ea de lege damnantur etiacapitali supplicio uenefici : qui malu uenenu necadi hominiς causa secerint,vel uediderint, uel habuerint: vel qui incantationibus, & susurru magicis homines occiderint.Et olim committens in hanc lege Cornel. no o cidebatur,sed deportabatu r,& oia bona sua publicaban litar.3.eo.l.eiusdem. 3.legis Corneliae. & l.pen. Hodie autem homicidas serro persequimur,quia eos occidimus, S sic psna legis Cor.est mors,ut not. gl. r. d.F. item lex lCor.instit.depub.iud. δἰ not.inhal. I.ubietia colliguntur casus quibus quis hac lege tenetur. Ad legem Pompeiam deparicidi
Lege Pompeia de paricidiis cauetur,ut si quis patrε
matrem,auum,auiam,fratrem,& sororear,& caeteros parentum aut liberorum uocabulo continentur aut aliis
qua assinitatis necessitudine iunguntur,occiderit: vel caius dolo malo id factum erit, incidat in hane asperr ima pς nam legis pompeiae:cuius pq nam quia Pompeius si
tuit, ab eo denominata est. Sed accuratione inuenit Cornelius Sylla,ut s.de origin. iur. l. 2 .g.deinde Cornelius
Quae poena talis est,ut neq; gladio, neq; ignibus,aut alia isblemni poena puniatur: sed insutus culeo .i. corio, ues pelle,cu eane,gallo gallinaceo,&uipera,&simia,in ui- . i. Cinum mare, vel in amnem proiiciatur,utioium elementorum usu viuuq careat,& ei coetu superstiti.i.uiuo,te
ra mortuo auferatur.Insti.de pub.iud.Lalia deinde. Et dicuntur Paricide quia parem. i. aequalem sui generis, aut Pan stirpis occidunt,qui & Parenticidae,& Patricidae appella G. xur,fm Prist.eo op parentes uel patresoccidunt.Sed co- Patrici munis uocabulum e st Paricida, quod ad omnescos an dae. guineos referri potest,& sic etiam parentibus hoc crime Paretisdimrpetrantibus conuenire. Et hoc crimine & poenam ei
214쪽
tapunitu eum,qui hac spe audacior factus est quia neq; ut seruum se coerceri posse intelligit, spe eminentis li-hertatis: neq; ut liberum damnati, qui haereditati furtu
uimus ibi.In eos igit qui naues,cauponas, stabula,exercebunt si quid a quoqua eors,quos,quasve ibi habebur surtum factum esse dicetur,iudicium datur: siue surtum opere,&cosilio exercitoris factu sit,sive eoru culpa, ὶ in ea naui nauigandi ea essent. Nauigandi aut ca accipere debemus eos,qui adhibentur, ut nauis nauiget, hoc est
tautas.Et in duplu actio est cum. n. in caupona,vel n ui,res perierit,ex edicto praetoris obligat exercator navis,uel caupo: ita ut in potestate sit eius, cuius res su repta est,utru malit cum exercitore honorario,iure,an
cum iure iure ciuili experiri. Et ratio huius edicti est, a
aliquatenus culpae reus est, qui opera malorum homitium uteretur: ideo quasi ex maleficio teneri uidetur:institae obl.exqvafi male. s.fi.& infra eo.l. I .f.penui
Sifamilia furtum βιisse dicatur. . Vtilissimum id edictu pior proposuit,quo dnis pro
spiceret aduersus maleficia seruoru:uidelicet,ne cu plures furtum admittunt, euertat domini patrimonium si ora noxae dedere aut pro singulis Mimationem litis os- ferre cogatur.Datur igitur arbitriu hoc edicto,ut si quidem uelit addicere noxios seruos, possit omnes debere qui participauerunt furtum. Enimuero si maluerit estimationem offerre, tantum efferat, quantum si unus luber homo surtum secisset,& retineat familiam sua.Ηare autem facultas datur domino , cum eo ignorante su tum factum est. Sed si sciente eo,non datur ei haec faculatas. Is autem intelligit scire,qui scit,& potuit phibere.
Si furtim arbores caelae sint,dat actio ex lege Aquilia, si ex lege ix.tabul. tad iudex in posteriorem deducat id, quod ex prima consecutus sit: & ex reliquo condemnetu Et omnes qui albores,st maxime qui uites cecide
215쪽
rint,si criminaliter conueniantur etiam tanquam Iatro manes puniri debent.I.e.l. 3. Et appellatione arboris conti appeti nentur ui tis.hederar,harundines, & salictum. Caedere, uo. est non solu succidere,sed et serire caedendi ea.Cingere, Cedere..est deglabrare: Sub secare,est subsecuisse. Huius actionis cingere. eadem causa est, 'quae est legis Aquilia .ihsea ed.caedere. SAUM Et dicuntur arbores furtim caesar, quae ignorante domi re. no,celandique eius causa caeduntur.
Ista est secunda obligatio ex malefieto,uel delicto priuato.Qui enim res alienas rapit, tenetur quide etia se ii : quis. n. magis alionam rem inuito domino contrectat,quam qui ui rapit ideo recte dictum est,eum improbum surem esse.Sed tamen propriam actionem eius d licti praetor introduxit,quae appellatur ut bonorum raptorum. Et est intra annu quadrupli, post annum uero Et licet in plurali loquatur,tamen etiam qui unam rem licet minimam rapuit,ea tenetur.insti.eo.in prin.&7.l. a.ubi ponuntur uerba huius edicti. Differt aute raptora sure solo animo:ut si erat animus ei palam & per uim auferendi,licet ibi neminem inueniat, tamen est raptor. 13. infra de ui priu.Sed sur est,qui habet animum, ut faciat clam,licet interdum deprehendatur,ex qua deprehensione efficitur manifestus: arg.exetymologia uoc buli, supra de surt.l. i .ibi furvo,id est,nigro.
De incendio uina,naufragio,naue expugnata. ,
Huius edicti utilitas euidens est, ct iustissima seueria taDSiquidem publice interest, lihil rapi ex huiusmodi casibus. Et quanu sint de his facinoribus etiam erimina
executiones:attam e recte pior seceri qui sereses quoq: ,
actiones: criminibus istis proposuit. Verba edicti haec sunt:in eum qui ex incendio,ruina, naufragio, trina neque expugnata quid rapuisse,recepisse dolo malo,dam nive,quid in his rebus dedisse dicetur: in quadruplu in anno, quo primum de ea re experiundi potestas serit: ipost annu infimptu iudicium dabo. Item in seruum , & persiamilia noxale audIctu dabo. Ex incendio rapi dicetur, eximis
Mod Eropriae iacetiril cest,propter tumultum incendis.
216쪽
ivitia. dit,uel propter trepidationem incendii rapitur: quemadmodum solemus dicere in bello amissum, ql propter causiam, belli amittitur.Ruinς appellatio refertur ad id
tempus,quo ruina fit : non tantu si ex his quae ruerunt
tulerit quis, sed etiam si ex adiacentibus.7. l. I. scit ui-. Afra- ne. Ex naufragio raperς dr non solum , si quis eo tye tutio . . terit quo naufragium fit sed etia si alio tempore tulerit hoc est,et post naufragiu . Naq; res ex naufragio etiamatapugna har esse dicuntur,qus inditore post naufragium iacent.
4 naue. Expugnare naue vr, qui in ipso quasi praelio, & pugna
aduersus nauem,& ratem aliquid rapit: siue ipse expugnet,sive praedonibus expugnantibus rapiat. Expugnatur nauis,cum spoliatur, aut mergitur, aut dissoluitur aut pertunditur,id est, perforatur,aut funes eius pr scinduntur,aut uela consciduntur, aut anchorq inuoluantur destiuubtrahuntur de mari. ἐ
Iniuria ex eo dicta,ci, non iure fiat.oe.n.ql non iumst,generaliter iniuria fieri dicitur. Specialiter at iniuria dicitur contumelia,& sic accipitur hoc ti.Interdum autem iniuriς appellatione damnum culpa datum significat ur: iit in lege Aquila dicere solemus. s. ad te. Aqui.sed& si quscunq;. g. l .Interdum iniquitatem ininriam dicimus.' nam cum qs inique, uel iniuste sententiam dixi r, .intume ex eo iniuriam facere dicitur:quod iure,& iustitia careella. quasi non iniuriam. Contumeliam autem a contemnendo dicimus. Iniuria aut re,aut uerbis fit.Re,quoties manus inferuntur,uerbis autem, quoties non inferuntur, tibialus ut cum conuitium fit.).e.l.item apud labeonem.f. conuis osti. tium. Dicitur.n. iniuria feti literis,ut per libellum, uel carmen famosum.Nam si qs librum ad infamia alicuius a tinentem scripserit,composuerit,ediderit,dolove malo fecerit quo quid eorum fieret, etiam si alterius nomine ediderit,uel fine nomine: uoluit Senatus, uti de ea re
217쪽
supra de priuatis & nominatis, nunc de in nominatis Fm Azo. Vel sic secundo Roge de priuatis delictis,ex quibus etiam ciuiles nascuntur actiones, posuimus. s. dictriri. I. de his criminibus, ex quibus sol criminales oriuntur actiones,& publiet , ordinariamq; poenam i rogantes praemittimus de his criminibus, ex ubus sunt crἰmina
execut ones criminales , & extraordinari q. ScilicitatO- extra ν- res itaqs alienarum nuptiarum: itemqi matrimonium dimus
interpellatores, etsi essectu sceleris potiri non possunt, Propter uoluntatem tamen pernicio' libidinis extra ordinem puniuntur.Item si quis contra bonos moresi in riam faciat,ut si fimo corrupto aliquem pfuderit,ce no, luto oblinierit:aqu as pureaverit fstulas, lacus, aut quid aliud ad iniuriam publicam contaminauerit, in quos grauiter animaduerti solet.l. I .in prin.I.e. Sunt &alii multi casus,quibus iudex ob commisium crime poenam extraordinariam,id est,pro qualitate criminis,lux ra motum animi sui imponit .Et di it extra ordinem imponere poenam: quia non est ordinaria , & statu
ta poena in iure his: sed iudex bono & squo arbi- trabit ud ficto opus sit. insta l.saccularii.3. sunt qdam.
sepulcri uiolati actio infamia irrogat facta ex ea eo idenatione. Si igitur sepulcra quis diruat fine iudicis au νε eos Horitate,cessat Aquilia:erit in agendii, ql ui aut cla,& violata. sic ad opus restituendii. Et ide de statua q de monumento evulsa est.Uerba edicti hεc sunt: Cuius dolo malo se Inuis' pulcrisi uiolatu esse dicetur: in eu in factu iudicium da-ho: ut ei ad que plintat,quati ob ea re squu esse nidebi itur condenetur.Si nemo erit ad quem pineat,sive ag re nollet,quicunq; agere uolet, ei centu aureoru acti
nem dabo.Si plures agere uolet, cuius iussissima ea ego Didebitur, ei agenti potestatem faciam. Si quis in sepulcro uiolato dolo malo habitauerit aedifici sive aliud, qua, quod sepulcri ca factum sit, habuerit. in eu si quis agere eo nomine uolet, ducentorii aureoru iudicium dabo.se 'pulcri appellatione omnis locus sepulturae cccitinetur.
218쪽
l. 3.f. prima uerba. t fit condemnatio in hac actione quatenus interest, ex iniuria q facta est. Item ex lucro eius qui uiolaui, uel ex dano,quod contigerit: uel ex temeritate eius,q secit. Niiqua in minoris debet Gdenari,qua
solet extraneo agente: qd est centu aureoru contra ui lante:item Zoo.contralhabitante. l. 3. S. qui de sepulcri. De eoncussionibus.
- . Concussionis iudiciu, publicu non est regulariter. Si. aut quis pecunia acceperit,i crimen minatus sit, potest publicum iudicium esse ex Senatusconsultis,quibus poena legis Corneliae teneri iubentur, qui in accusationem innocentium coierint: uel qui ob accusandum, uel non' accusandum,denuntiandum uel non denuntiandum testimoniu, pecunia acceperint.l. 1. infra.e. Est ergo priuacmeu sis tu critnen,ut tin ille,qui passus est concussionem, possiemi crine et crimina litet accusare. Et dicitur Concussionis crimecii alicui terror incutit alicuius mali suturi: puta si minis et psidis dixit, s praesidis iustu debebat alique capere:& no dixit veru , sed Pptiunc timore aliqd fuit ei datu:
ut faciut nunc ministri ciuitate saepe,sim gl .in l. I .insea e. concussio Tales tenent hoc crimine,ut hic. ite crimine salsi , ut i ruspatia. frae .l. 2.& infra de sal. l. I.f. I. & lege Iulia repe. insta ad te. Iul. repe .l. eadem.Item lege Rhemia, si accepit ut non accusaret, infra ad Turp. l. i . in prin. Ite edicto de calum: maioribus. ω .de calumn .l.I. 3. . ita dicit glossi. infra l. a. De abigeis.
Abigei eum durissime puniuntur,ad gladiu danari solent.Puniuntur autem durissime non ubiq; , sed ubi fi quelius est id genus maleficij.Aliosin,& in opus nonnunquam temporarium dantur. Abigei aute proprie hi h bentur, qui peco ra ex pascuis,uel armentis subtrahunt,
& quodam ino depraedantur, & abigendi studium quasi
artem exercen equos de armenti uel oues degredibus
abducentes. Et dicuntur Abigei,ab abigendo: abigunt. enim, & abducunt pecora. Sed si minus quam decem oues,aut quatuor, uel quinque porci abducti,&abacti sunt, non Abigeatus, sed furtum est.l. fi .infra eod.nisi, ueartem hanc exerceant puta sepe unum. uvi alterum pG cus
219쪽
cus surripuerint,infra .l.fi. f. qui saepius.
Praevaricator est,quasi uaricator,qui diuersam paria adiuuat adita ca sua: quod nomen Labeo a uaria certatione t ract si ait.Na V puaricatur ex utraq; parte cosistit quin imo ex altera potius,quia pualet animus. Is autempuaricator proprie dicitur,et publico iudicio accusauerit fictitie admitte do falsas defensiones , & bonas probationes dissimulando.3.ad Turp.l. I.3.praeuaricationem. Caeterum aduocatus Ro Sprie praeuaricator dicitur,& ideo extra ol dinem λlet puniri siue publico, siue priuato iudicio praeuaricatus si aut cam prodiderit.C.de aduo. 'diuer iudiu. I.& j.l. I. in fi. Hodie autem his,qui praeuaricati sunt propria,uel abutiva praeuaricatione poena iniungitur extraordinaria,insta.l. 2.&infamia: uto .l.siis.
Receptatorum pessimum genus est,sine quibus latere
nemo diu posset. Ideo praecipitur,ut perinde puniantur sicut latrones. Imo dece annis a sua terra debet exulare, nicet receptus aliter erat pumedus. s. de abig. l.si. m s. Iupari et ca habendi simi, qui cum apprehendere latro nexpossint,pecunia accepta,uel parte surreptorum,dimiserim.I. I. ms.J.eo.ROne aut sanguinis,& cognationis mitius agitur cu receptatoribus, Q neq; absoluendi neq; seuere admodu puniedi sunt. oo. n.par est eoru delictu, Reoru qui nihil ad se pimentes latrones recipikt,infra.l.fi. De buribus balneariis. Fures balnearij dicuntur,qui in balneis furantur: tales extra ordine audiendi sunt, & ca cognita puniendi dii modo sciamus in poenam eorum opem publici temporarii modum non esrediendum. Idem est in nocturnis furibus. Sed si telo se fures defend sit . uel effractores, uel caeteri hi similes,nec quenqua percusserunt, metalli poena, uel honestiores relegationis poena essiciendi erunt, J.l. I.in fi.Sedisi interdiu, id est, diurno tempore furtum fecerint, ad ius ordinarium remittendi sunt. ut eluiliter
contra eos agat in duplum,uel quadruplo,ut g. de poena delicta fin.quia mitius talis punitur,qua nocturnus. Ste
220쪽
sugerunt erupto carecte.Siue effractis sori- i domη ,ubi erant in captiuitate.Siue conspuratione cum caeteris qui in eadem custodia erant, capite xvi a puniendi sunt. Sed si per negligentia custodii euaserunt m. mNaus puniedi. Expilatores haereditamm,qui sunt atro clores quam fures, in opus publicum ' et perpetu
partem subtrahunt. s. de extraor.cri.s.saccularii.&detia
uero effractores ca surripiendi post si stium castigatione Iu opus ppetuum, uel temporarium didi sunt infra. l. a. - Ueώramne exputatae haereditas ii. x hoc crimine no' datur actio ciuili , quod non es an aliis criminibus,ut dicit glossinfrad. i. Si quis igitur alienam haereditate expilauerit,id est, expolituerit, uel surripuerit ex ea, extra ordinem silet coerce er accu pilata: haere litatis. Et ideo extra ordinet Ruditur ' quia cum surti agi non possit ,' quia haereditati non fit sertum insta l. s.& sic non datur ordinarium reta medium olum superest extraordinarium, id est auxiluini prat fidis. Et locum habet istius crimen, quando usalienan J3 rxedi a tem exi dat, fili aereditas nondum R