장음표시 사용
181쪽
rtinet,&c.hoe est dirigitur, extenditur, peruenit.Extat ad .pximum uicin in hoc interdictu pii ne qua aduem lar ulteriores,p quoru qdes cloaca currit. Imo ptin uici - ni aedes uenire,& rescindere pauimenta, pumadae clo eae gra. dum iri paratus sit restaurare id,quoa ex necessitate reficiendς cloacae ca rescindat.) .l j. 3.A I iit praetor.
Superiora interdicta resipiciunt suturum ips:hoc si teritum. Vel sit,diximus. s.separatim de ui tam plerita,ut unde vi,qua psenti,ut uti possidetismunc de quoda mista,ctam de vi,q Τ eo,qδ clam factu est,qua/prsteri-Τto,&pssenti datur:ut J.αl.is q.f.qd ait praetor.& quain litereunq; sit factum, agitur qJ ui aut elam. j eo. Lis qui in puteum in pran.Item deui, tractatur usq; ad 3.clam, in l. r.postea de clam.usque ad 3. haec iterba. in I. s .ct ibi exponit,qd factum est. Et est interdictum hoe restituto xivna,P hoc occii sum est calliditati eorum, ui aut cla . N. C. R dam moliuntur:iubentur.n. restituere ea. Verba edicti haec sunt.Quod ui aut clam factum est,qua de re agitur,
id cum experiundi potestas est restiuas. Et pertinet ad risiam sola opera,quae in solo ui aut clam facta fuerint. Ut fi- ctum ur, si quis contra i prohiberetur secerit: ut siquis contra testationem,denuntiationemq; fecerit, uel li casciret se prohiberi,per uim molitus est,iae,phiberi possit bl. r.mquid sit.Clam sacere uidetur,qui celauit aduer clarum
saraum,neq; ei denuntiauit: si modo timuit eius contro MN. Dersiam,aut debuit timere.Seruius etiam eum clam facere ait,qui existimare debuit, sibi controuersiam sui ram. quia non opinionem eius,& resupinam aestimati nem sequi oportet. ne melioris eonditionis sint stulti,
quam peritia. .I.eo. Haec uerba qu'd ui aut clam facta estitia exponuntur, quod tu,aut tuorum quis fecerit. aut tuo iussu factuni est infra. l.aut qui.3.haec uerba. D. remus i . Sicut nuptiatio parie interdictum, quod ui ade clamitit s.diximus: ita di remissio tollit,ut s.tit. 1.l.sialisis i I .Et ponuntur sub hoc titulo , remissiones facie*dae ei aut nutiatu e.Et sunt tres. una ex couetioneralia a iure.
182쪽
Prensi. , -- LIBER XLIII. . qn,s tenuit nuntiatio : & tertia qn non tenet, quia poesperni: nam tunc lex habet pro remissa. Et uerba praetoris ondunt, remissionem tunc sectam ualere , ubi nuntiatio n5 tenet. Nuntiationem autem tunc plor uoluit ualere ubi ius est nuntianti, prohibere,ne sis inuito sat. Sed si nomii: bet ius nuntiandi, siue satisdatio interuentat,quo casu fit remissio ipso iure,siue non remissio facta ex conuentione uel et iudice, hoc tantum remittit, in quo non tenuit nuntiatio cum essectu. Is habet ius nuntiandi nouum opus, qui aut omnium aut seruitutem habet.Verba edicti haec sunt: Quod ius sit illi prohibere, ne se inuito fiat in eo nuntiatio tenet: caeterum nuntiationem misiam facito.
Precarium est,qε precibus petendi utendu concedit, tandiu,quandiu is qui concessit patitur: quod genus li-Dορωπα beralitatis ex iure gentium descendit et distat a don tione,eo ς qui nati sic dat, ne amplius recipiat, supra de don. l. i . in prin. Qui precario concedit, sic dat,quasi
tunc recepturus, sibi libuerit precarium soluere J. l. a.&l.& habet.& l. cum precario. Et est simile commodato. Nam & qui commodat suam rem, fic comodat, ut non Preca M. faciat rem accidientis, sed ut ei uti re commodata pnait Hibere. tat. Differt in a commodato, ut diximus stupra commo.
Verba edicti haec sunt: Quod precario ab illo habes,auc. dolo malo fecisti, ut desineres habere, qua de re agitur,italli restituas.Hoc interdictum restitutorium est,& na
turalem habet is se aequitatem. Nanq; precariti reuoca, Teviolenti competit. Est. n. natura aequum, tandiu te liberalitate mea uti,quandiu ego uelim:&ut possim reuocare,cu mutaueto uoluntate in . Habere at precario ur,qui possessionem uel corporis, uel iuris. i. rei incorporali puta seruitutis adeptus est,ex hac solumodo ca, T pre- .
183쪽
Hoe interdictu copetit n6 solii dno a diu, sed et ei, qu sum fructu habet, quia et ipsius interest arborem istina
non impendere. Nam nisi dominus adimat arbore, quae alienis aedibus impedeat, permittit ei, cui arbor ossicit, ut si uellet succideret eam, lignaq; tolleret. Verba edicti haec sunt: quae arbor ex edibus tuis in aedes illius impendet: si P tetiat, qud minus ea adimat: tunc quo minus ea illi arbore adimere sibique habere liceat,uim fieri ueto. Et est hoe interdictum ,phibitorium. Arboris appella- Asnatione etia uites continentur.I. arb. suri. cssi .uite. in prin. appella. De glande legenda . sis .
Glandis nomine oti fructus continetur. i. de ueri si- ω. l. qui uenenum. 3. glandis. & per hoc edictum datur licentia domino legendi glandem .i.quemcunq; fructum Glos rex arbore sua in fundum uicini cadentem. Verba aedicti haec sunt: Glandem, quae ex illius agro in rufi cadit, quis minus illi tertio quoq; die legere,auferre liceat,uim fi ri ueto . Et computamus, primus, secundus, & tertius dies ab eo tepore,quo cecidit glans. Elio ponit die te tio,quia collectio glandis uix durae ad tertium diem, nacitius colliguntur: uel quia duobus, aut tribus diebus euerturitur in terram,ut nulli eorum nomine copeteredactio, eum sine dolo tuo fructus esse in rerum natura desierit. No quia interdictum tam breui sopiatur temporeana intra annum duraret,si fructus staret,& plus.I. de aci& ob l. l. in honorariis. Sed si dolo desiisset habere , tune
intra annum teneretur. s. de pscr.uerb.I.q seruandarum .
s. s. Et est utilitas unius edicti secundum Azo. quia n cessitas imponitur ei,in cuius terram cecidit, ut singulis tribus diebus semel liceat auferre: & sic exponitur quoque, id est, singula tertia die,glos. pen. insta eod. D. libere homine exhibendo. Hoc interdictum proponitur tuendae libertatis carui delicet,ne homines liberi retineatur a quoquam. Neq; enim multii a specie seruientiu disterunt, quibus non davr facultas recedendi. Verba edicti haec sunt: quem libe in bominem dolo malo retines,exhibeas. Verbum Ii- Li
184쪽
herim,ad omnem liberum hominem pertinet, siue pu-hes sit, siue impubes: siue masculus sit, siue foemina:siue unus, siue plures: siue sui iuris sit, siue alieni. Hoc. n. tantum .ectamus, an liber sit. Exhibere est in publicii pro
ρα δε- ducere,& uidendi, tangendiq; hominis facultatem praebere: proprie autem exhiber est extra secretii haberet .s. 3.ait pr tor.J.eo Hoc interdictum omnibus competh. Nemo. n.prohibedus est libertati fauere. s.ad exhib. I si liber. Et cum hoc interdicto concurrit etiam accutatio legis Fauiae de plag.Iad. l. Faui. l. non statim.& C.ad I. Fauu . si fratrem, S uersa vice. qui agit Fauia, poterit nihilominus hoc interdictum habere.l. 3. in princ.3.e M. De Iiberis exhibendisseu deducendis. Hoc interdictum proponitur aduersus eum, quem
ruis exhibere de siderat eum,quem in potestate sua esse icit:&competit ei, qui in pote state habet. Neq; curat praetor cur apud eum sit,qui exhiberi debet,quemadmodum in superiori interdicto: sed ot modo restituendum utauit, si in potestate est. Verba edicti haec sunt:Qui, uaeve in potestate Lucij Titii est, si is,eave apud te est:
olove malo tuo factum est, quo minus apud te esset:ita eum,eamve exhibeas. Hoc interdictum priuatum di in
petuum est: suiq; iuris tuendi comparatum , ut filius exhibeatur. Est & aliud interdictum hoc titulo .s de Liboris deducendis:& datur eis, & in eos, quibus & in quos datur superius: sed datur ad aliud. sui quis possit ducere eos in quos habet ius ductionis. i. qui sunt in potestate sua. Et tamen notandum in hoc interdicto, & in notion, praetoria,quam pater habet, si si potest,agit pro filio
impubere ducendo, alias differtur res in tempus pube tatis,alias repraesentetur: idque ex persona eorum,inter os erit controuersia, & ex genere causae constituen-.
um est. Na si is qui se patre dicit,autoritatis,prudenti fidei exploratae esse, usq; in die litis impuberem apud se habebit. Is uero qui controuersia facit,si hamilis, calum .
in podesiloae rerum mobilium habet locum hoc in .eerdictum
185쪽
rerdictum. Sed eius uis exaequata est luterdicto. Vti possidetis: qde rebus soli competit: ut his hoc interdicto uincat,qui nec ui, nec clam,nec precario,dum super hoc 'ersario anquieta ur,possessionem habeat. Verba edacti haec sunt: utrobi hic homo, de quo agitur,maiore 'anni parte fuerit, quo minus is eu ducat,uim fieri ueto. Vtrobi exponitur.i.apud quem : & componitur ex utruct ubi :& sic utrum,pro apud,& ubi pro quem. Is autem ex duobus potior erat in hoc interdicto, qui maiore parte anni possederat. Sed hodie qui possidet ive litis contestat.potior est. insti.de interdict.f. sed hodie.& C. eo. l. i.
Hoc interdictum De migrando. i.recedendo,proponi itur inquilino,qui soluta pensione tuli migrare.i. exire, VHel recedere cum rebus suis,potest ergo inquilinus libere per hoc interdictum, cum rebus suis de habitationen tigrare,si tamen locatori satisfaciat de pensione, & de damno,si ouod in domo conducta dederit.Colono)aute non datur hoc interdictum, seu alias extra ordinem olficio iudicis et sebuenitur,fi uelit non dico migrare, sed colonaria post exactum tepus costitutum derelinquere. 3.I. iji . Verba edicti haec sunt. Si is homo, quo de agitrio en ex his rebus, de quibus inter te locatorem & aeti, rem .i.inquilinum)convenit, ut quae in ea habitatione. qua de agitur,introducta, importata,ibi nata,factave eLwnt,ea pignori tibi ap mercede eius habitationis essent: Due ex his rebus esse & ea merces tibi soluta, eove nomine satisfactu est,aut p te stat quo minus soluatur: ita quo minus et,qui pignoris note eum induxit, inde abducere licea uim fieri ueto. Et datur hoc interdictum inquilino et de his rebus,quae no ipsius sunt: sed forte comodatu et, uel locatae, uel apud eu depositu sunt.I. l. fia. Desalutano interdicto. Salvianu interdictu datur lodatori sundi rustici coera o . colonii,& eius haerede. utile uero datur eis contra extra et
neu possiessore pro adipistenda pomessione eorum, quae tacite loratori fiunt obligata.bl. I.& Qeo.l. I .& g. de a n-
186쪽
possc Conis comparatum: ecque utitur dominus sundi de rc bus coloni , quas is p mercedibus sendi pignori futati as pepigisset. inst. de inter.3.interdictu quoq; , S suiscit lacritana p. diu. C. locat. Icerti iuris. Differt aute hoc into dictu a Scricana: ca in Serviana oportet locatore baro co 'oris fisisse interdictum t pe obligationis. s. de
Ium posscdisse.3. l. r.ut dicit gl. in d. f. interdictu .dζ inst. de act. i ite serviana. Et sicut Seruiana uel quasi Seruia-ua dicit a L ruado,ut ibi ita & Salvianu a saluado. i. retine cidr omne. n. ius aut in acquire do,aut in seruando, uel saluado.aut i amittedo cosistit. s. dele.& sen .co .l. si.
praescri aptis. λDe exceptionibus. seu irascriptionibus, o praeiudicus. E ceptio dicti est, quasi quaedam exclusio quae in te poni actioni cuiusq; rei solet, ad excludendum id, quod ua intentionem condemnationis deductum est. Sicut autem Exceptio actore excludit, ita Replicatio reii. Nam rcplicationes nihil aliud sunt, quam exceptiones,& a parte actori S ueniunt: quae quidem ideo necessariae sunt Ut exceptiones Fcludant,vel oppugnent. Sed cotrareplicatioue solet dari Duplicatio,& contra duplicatione Triplicatio,& contra triplicationem Quadruplicatiodi deinceps multiplicantur nota, dum aut reus aut actor obiicit I. i. 1 f. i . Exceptiones quaeda dilatoriar, quaedarii peremptoriae. Dilatoria est,qtiae disert actione, ueluti cura loris excplo: naq dicit,no libere procuratorio noleagi, no prorsus lite insciatur, sed psona euitatu. 2. .san.3. eo. Perpetuae,& peremptoriae sunt, quae semper locu habent nec euitari postini: iualis est doli mali, Rei iudicatae. & si quid contra leges senatusve consulta factum esse dicetur. I rem pacti de non petendo,& de uariis exceptionibus est gl. Insti .eo. f. appellantur,& gl. 3. q. 3.si quis episcoporu.& in c. exceptione. de excep. Praescriptiose quosdam e st exceptio ex t ne causam trahens . Vel sorte
ita diffinietur.praescriptio longi tria, sicut &usucapi triennii
187쪽
triennii. nam p utranq; acquiritur dominium dicet per Primam directum, per istam utile. Et est inducta praescriptio lo nga,c onsiderata utrinq; causa. i. ex parte possidetis fauore,& ex parte eius qui non petiit,odio. Locuna autem habet ista praescriptio toga in reb. immobilibus: non in rebus mobilibus misi in tertio rustico, qui cum
fit glebae portio,cula glega ut ait Pla. uel etiam sine gle
guntur in pseriptione ea q s. de usu c. diximus. De piudicialibus at exceptionibus, uel piudicialibus actionibushr.3. l. si post. & l. sundum.& insti. de adi. g. praeiudiciales. De diuersitio temporalibui praescribtionibus,ct acceβο- nibus postq*knum. - Quia tractatus de utilibus diebus freques est, uide mos quid sit experiundi ptatem habere. Et qui de in pri Haleremis exigendu est,ut sit facultas agedi, per se,uel P alia. poteri
Ite ui habeat piatem conueni edi eum per se,uel per altu te eum respondentei .&Ius reddentis copiam. Et ita intelligi- riundi. tur quod dicitur,tempora usucapionis esse utilia,pscriptionis uero c5tinua, u i dicit gl. insti. de usu c. in princ. Praescria Diuersae at sunt praescriptione ,:quaeda unius diei, aliae pilones diduorum: ut T. de app. l. alia ., . s. aeqn appel.sit.l. I. f. bi versari ciduu .Qnq; triti. C.de iud. l. f. Et hoc prosequiterius, magis laboriosum est qua subtile. Versus, auaerite quos agitur labor,atque alias reperite. De usucapione in triennii ea quaerit.dnium. C. de pact.l. traditioni b.dum- Vsic modo quatuor interueniant, s. bona fides,& titulus, & pio. res non sit uitiosa , R et possessio sit continuata usq;
ad ultimam diem, qua tetigi si esusscit:& id eiu praeseri
scriptio, spersenalium actionum, ut infra de act. Sc obl.
I. in olbus. Ite per praescriptionem Io .uel 2O.ann O.n5
quaerit driium, ut dicit gl. hic sup Rub.uo. C.de bo .ma. auth. ibi posita. Ite usucapio no interrumpitur litis conte. quod secus est in praescriptione: quod dic,ut no. S.derei uen. l. si post acceptum. Ite per praestriptione 3 D. an. non inducitur nisi exceptio: quia ips no est modus,&c.
188쪽
Sunt & aliae praescriptiones diuersae. Sed notandum, P, quaedam praescriptiones habent continua ipa, sicut gnaliter oes, nili specialiter inueniamus lege cautum contra. q, sit. Alide utilia:& haec sub diuiduntur,quia quaedam ad sui principium,S processum,ad quod sunt tria nec euaria,ut diximus. f.in prin. Alia ad sui principium
cessis. &I. de adii l. quinquennium. De accessionibus aWt pos. nis. sellionum nihil perpetuum .i.generaliter diffinire positim uia consili unt. n. in sola aequitate : & tribuuntur his, qui in locum aliorum succedunt, siue ex contractu, siue Possessa ex uoluntate ultima. Et diutina possessio,quae prodesse Hunna. cceperat desuncto, etiam haeredi prodest:& generaliter in usu cap.& praescriptio. continuantur tempora in uni uersialem & particularem successorem.ius .de usucap., . diutina,& i nfra l. de accessionibus. De doli mali, merus exceptione. Ideo hanc exceptionem praetor proposuit,ne cui dolus suus per occasionem iuris ciuilis contra naturalem Dolo Pa aequitatem prosit.Quando autem dolo quid iactum dido quid catur,ex facto. i. ex qualitate facti intel Iigitur. C.der scin .ue n. l. dolus. Et hi dolo tam in cotractibus: ut supra de actempti.l.iulia. ,.si uenditor. & f. seq.ῆ in testamentis edendis, uel supprimedis: ut C.si quis ali. teli. proh . l. I .& 2.C.ad i. Cor. de sal. l.eum q etiam in legibus condendis, ueI interpretandis,uel cancellandis, ut faciebat quidem Falco Papiensis: ut dicit gl. in l. r. in fi . iusta eo.& ipibus nostris Bald .secisse fertur.Et proposita est haec exceptio ex eadem causa, ex qua proposita est actio de dolo. Generaliter aut dicendum est, ex omnibus in saetum exceptionibus oriri exceptionem doli: dolo. n.facit, quicunq; id, quod qualibet exceptione elidi pot,p tit .l. 2.f.generaliter. infra e. Et ut dicit gl. in l. qui se d Idireptio bere. ff. de condict. ob causam. Exceptio doli est quadru- si sua plex: Vna quae Oritur tempore contractus, ut si dolo in- qtix. dux icti me ad promittendu tibi decemEcda,' suecedit in locu nou num. pecuniae.Tertia, qtis succedit in loca
pacti di iurisiurandi .Quarta,quae succedit tu locu facti,
189쪽
tiue intentionis. Et est ceptio doli,exceptio eius , cui
opponitur personalis: ut contra dolosum latummodo opponatur,& no contra alium non committentem dolia in .sed ex parte opponentis est in rem .ut est tex. in s.a. s. I.eod. tit. Et in probando articulum doli duo debent
deduci: delicet dolum fuisse adhibitum in tali re sibi
Detua. Et per ipsum actorem fuisse dolum commissum. I .uer.debet igitur. De exceptione metus hic rep tere potes id quod s. quod me. cavs.traditum est. Quar- νertam a Crio non datur di de excep io iurisiurandi. Actio quandoq; a prcncipio non nascitur,ut in turpieus. ut infra de ueri obl.l. geueraliter. .seq. anq naicitur,sed inessicax est micum dolus uel metus inter remitriit C.de inut. stip.l. dolo.Quandoq, cssicax , sed pse ea hi in cax , ut per pactum, uel Innilem causem:utS.tar. I.& 2.3.& .uo ergo de olbus hic tit. dicit: sed de quibusdam & inordinate. Exceptio aut iurisiurandi uicem rei iudicarae obtinet , R non immerito cu ipsemet aduersarium suum iudicem dece sua secerit, deferendo ei Iurm.insta l. r.in princ.& ideo post iusiurildum nihil aliud quaeri debet,nisi iuratum fueris. inst. de act. 9.item cum quis aduersario .Exceptio enim iurisiurandi licet actionem non tollat, eam tamen elidit.inlli. de excep.3. xque,ubi plene de hac exceptione.
De litigiosis. supra de exceptionibus, inter quas exceptio quae Pseontractum super re litigioIa initium competit, io doea. Eu aut litigiosa res mobilis,vel immobilis, vel se mouς ρ ὰ ς uiu dominio fali'Inouetur inter peritore repolleuorem: aut qui iudiciariam couentionem aut Per preces principi oblatas & iudici insinuatas, ae per eum aduersiario interpellatoris cognitasvit in auth. e litie an rubro. Nec requirit litis cotest.ad hoc, ut dicat res litigiosa: sed sussicit reo dari libellii,& insinuari petitionuem AZo.Poena autem ementis rem litigiosam hare est mre uel era. quia si petat eam rem ab eo qui nocitritenticiatur contra eum & haeredem eius exceptioisi emptur
190쪽
ptor sciebat litigium cum emit p se: hodie uero sc tanti S accipienti alia imponitur poena.Ille enim qui accipit emptionis, rei donationis titulo, uel ex quolibet alio contractu rem litigiosam: si quidem sciebat eam liti gio
sim, non tantum cogitur rem redhibere, sed etiam pri. Datur pretio, quod necesse habet dare fisco. Nec enim in . cedit lucro alienantis imo ipse tantu dem de suo nece
se habet fi co praestat e. Si autem ille qui accipit,ignorat 'rem litigiolam, redhibitio quidem rei fit omnino. & ei
pretium restit nitur,uel ipse ab eo liberatur. Item tertia partem eiusdem pretii recipere debet a uenditore, quia decep t eum: debuit enim ei manifestare rem in litem esse:& uenditor alias duas partes necesse habet fisco prae stare. Et habebit locum haec poeda etiam in donationibus,ut uere aestimatione facta, cum pretii datio no est,
rem ad alium transferens mulctetur. Sunt tamen casus
in quibus lex permittit reo alienare rem litigiosam: hoc'. est,titulo dotis, uel donationis ante nup. uel transactionis, uel per diuisionem rerum haereditariaru uel per legatum. C. eo. l. ult. ius auth. tamen corrigitur in legato, De ista materia pergi. in c. ecclesia. 2.ut li. non contesta. De amonibus inobligasionibus. Obligationes autem ex cotractu nascunt aut ex ma
xcῖν - leficio,aut ex quasi contractu, uel quasi maleficio. Obli-
. . gationes ex contractu,aut re contrahuntur,aut uerbis,
aut consent,aut literis. Re contrahitur obligatio: ueluti mutui datione. Uei bis obligatio contrahitur ex interrogatione,& responsione, cum quid dari sierive stipulamur. Sed aut proprio nomine qui 's oblisatur,aut alie ino .Qui alieno nomine obligatur, fideiussor uocat. Consis matri sensu fiunt obligationes in emp.&uend. loca .conduct. με. socie. mandato. Ex malesiciis nascuntur obligationes, ueluti ex surto. ex damno , rapina, iniuria. quae omnia unius generis sunt: nam haec tantum ex rc consi stunt, id est,ex ipso maleficio: cum alioqui ex contractu obligationes non tantum re consis ant, sed & uerbis,& con ObIstalio son fit. Ex quasi contractu autem,& quasi maleficio, que- ω d. Odmoduin Obbgationes contrahuntur, in propitis titu-