Bucolica, Georgica, et Aeneis Publius Virgilius Maro

111쪽

Inter enne antes cedidit Inorthim da ministros. Aut si quam ferro mactaverat ante Sacerdos, Inde neque impositis ardent altaria fibris, Nec responsa potest consultus reddere vates ;Ac vix suppositi tinguntur sanguine cestri, Summaque jejuna sanie infuscatur RrenR.

Hinc laetis vituli vulgo moriuntur in hectis, Et dulces animas plena ad praesepia redduut. Hinc canibus blaudis rabies venit; et qnatit aegros Tussis anhela sues, ae faucibus angit obesis. Labitur, infelix studiorum, atque immernor herhae, Victor equus, fontesque avertitur, et pede terram Crebra ferit: demissae aures; incertus ibidem sudor, et ille quiciem moritoris frigidus: aret PeΙlis, et ad tactum tractanti dura resistit. Haec ante exitium primis dant signa diebus: Sin in processu coepit crudescere morbus , Tum Vero ardΘntes opuli, atque attractus ab alto Spiritus interdum gemitu gravis, imaque longo Ilia singultu tendunt; it naribus ater sanguis, et obsessas fauces premit aspera lingua. P ofuit inserto latices infundere cornu

Lenaeos : ea visa salus morientibus una.

Nox erat hoc ipsum exitio, mriisque resecti A rdebant; ipsique suos, jam morte sub aegra , Di meliora piis, erroremque hostibus illum l)Discissos nudis laniabant dentibus artus. Ecce autem duro fumans snti Vomere taurus Coacidit, et mixti m spumis vomit ore cruorem , Extremosque ciet gemitus: it tristis arator, Maerentem adiungens fraterna morte juvencum , Atque osore in medio desixa relinquit aratra. Non umbrae altorum nemorram, non mollia possunt Prata moVery animum, non qui per Saxa Volutus Pur or eIectro campum petit amnis : at ima Solvuntur latera, atque oculos stuPor urget inertes,

112쪽

v. 523. LIBER III. Ad terramque fluit devexo pondero cerrix. Quid labor aut benefacta juvam p quid vomere terras Invertisse graves p atqui non Massica Bacchi

Munera. non illis epDIae nocuere repostae :Frondi us et victu pascuntur simplicis herbae ;Pocula sunt fontes liqnidi, atque eπercita cursu Flumina; nec somnos abrnmpit eura salubres. Tempore non alio dicunt regionibus illis Quaesitas ad sacra boves Iunonis, et uris Imparibus ductos alta ad donaria currus. Ergo aegre rastris terram rimantur, et ipsis Unguibus infodiunt fruges, montesque Per altos Contenta cervice trahunt stridentia plaustra. Non lupus insidias explorat ovilia Circum , Nec gregibus nocturnus obambulat; acrior illuni Cura domat: timidi damae cervique fugaces Nunc interque canes et circum tecta VaguntuT. Iam maris immensi prolem et genus omne natantum Littore in extremo, ceu naufraga corpora, fluctus Proluit: insolitae fugiunt in flumina phocae. Interit et curvis frustra desensa latebris vipera, et alto iti squamis adstantibus hFdri. Ipsis est aer avibus non aequus, et illae Praecipites alta vitam sub nube reIinquunt. Praeterea jam nec mutari pabula reseri,

Quaesitaeque nocent artes : cessere magistri,

Phillyrides Chiron, Amythaoniusque ΜelamPUS. Saevit et in lucem Stygiis emissa tenebris Pallida Tisiphone, Μorbos agit ante MetumqUe,

Inque dies avidum surgens caput altius es fert. Balatu pecorum et crebris mi gitibus amnes Arentesque sonant ripae, collesque sopitii. Jamqrie catervatim dat stragem, atque aggerat ipsis In stabulis turpi dilapsa cadavera tabo , Donec humo tegere ac foveis abscondere disconi. Nam neque erat coriis usus; nec viscera quisquam

113쪽

8, GEORGIC. LIB. ΙΙΙ. v 55s.

Aut undis abolere potest, aut vincere flamma; Ne tondere quidem morbo illuvieque peresa Vellera; nec telas possunt attingere Putres. Verum etiam invisos si quis lentarat amietus, Ardentes papulae, atque immundus olentia sudor Membra sequebatur: nec longo deinde moranti Tempore contactos artus incer ignis edebat.

114쪽

LIBER QUARTUS.

Ρ o TR Nus aerii metuis coelestia dona Exsequar: hanc etiam, Μaecenas, adspice Partem. . Admiranda tibi levium spectaecula rerum, Magnanimosque duces, totiusque ordine gentis Μores, et studia, et populos, et proelia, dicam. In tenui labor; at tenuis non gloria, Si quem Numina laeva sinunt, auditque vocatos Apollo. Principio sedes apibus statioque petenda,

Quo neque sit ventis aditus nam pali , venti Ferre domum prohibent), neque oves haedique petulci

Floribus insultent, ant errans bucula cainpoDecutiat rorem, et surgentes atterat herbas. Absint et picti squalentia terga lacerti Pinguibus a stabulis, meropesque, aliaeque Volucres, Et manibus Procne pectus signata cruentis :omnia nam late vastant, ipsasque Volantes ore serunt, dulcem nidis immitibus escam. At liquidi sontes et stagna virentia musco Adsint, et tenuis fugiens per gramina riVus, Palmaque vestibulum aut ingens Oleaster inumbret; Ut, quum prima novi ducent examina reges

Vere suo, Iudetque favis emissa iuventus, Vicina invitet decedere ripa calori, Obviaqne hospitiis teneat frondentibus arbos.

115쪽

In medium, auu aiahit iners, seu profluet hNIuor,

Transversas salices et grandia conjice saxa;Poatibus ut crebris possint consistere, et alas Pandere ad aestivum solem, si forte morantes Sparserit, aut praeceps neptuno immerserit Eux s. Haec circum calaad viri dees, et olentia late

Serylla, et graviter spirandis copia lambrae Floresat; irriguumque biba ut violavia solateiu. Ipsa autem, seu corticibus tibi suta cavatis, Seu lento fuerins alvearia vimine teSta , . Angustoes habeant aditus : nam frigore mesa Cogit hietus, ea lenique calor liquefacta remittit. Utraque vis apibus pariter metuenda : Deque illae Nequidquam in tectis ceriatim tenuia Cera Spiramenta linunt, fucoque et floribus oras Explent, collectumque haec ipsa ad munera gluten Et visco et Phrygiae servant pice Icutius Idae. Saepe etiam effossis, si vera est fama, latebris sub terra sevdre Iarem, Peuitusque repertae

Primilibusque caris, exesaeque arboris uuiro.

Tu tamen .e levi rimosa cubilia limo Unge fovens circum, et raras superinjice frondes Neu propius tectis taxum sine, neve rubentea Ure soco Pancros; altae neu crede paludi, Aut ubi odor omni gravis, aut ubi concaVa PutiuSaxa sonant, Vocisque Ossensa resultat imago. Quod superest, ubi pulsam hiemem sol aureus egla Sub terras, coelumque aestiva luce reclusit, Illae continuo saltus silvasque Persgi aut,

PHI Pureosque metunt flores, et flumina istant Summa leves. Hinc, nescio qua dulcedine laetae, Progeniem nidosque severa: bino arte recentes Excudunt cerqs, et mella tenacia' sugunt.

Hinc ubi jam emissum caveis ad sidera coeli

Nare per aestatem liquidam suspexhris agmen, obscuramque trahi vento mirabere nubem.

116쪽

T. 6 . . LIBER IV. . 85 Contemplator: aquas dulces ct frondea semper Geta petunt: huc tu iussos asperge GPO S, Trita melisphylla, et cerinthae ignobile gxamen Tinnitusque cie, et Matris quate cymbala circum. Ipsae eo ident medicatis sedibus; ipsae

Intima more suo sese in cunabula condent.

Sin autem ad pugnam exierint nam saepe duobus Regibus incessit magno discordia motu Continuoque animos vulgi et trepidantia bello

Corda Iicet longe Praesciscere; namque morarii SNarticis ille aeris rauci canor increpat, et Vox Auditur fractos sonitus imitata tubarum. Tum trepidae inter Se coeunt, Pennisque CDIOmnt; Spiculaque exacuunt rostris, aptantque lacertos; iEt circa regem atque ipsa ad praetoria densae Miscentur, magnisque voeaut clamoribus hostcm. Ergo, ubi Vcx nactae sudum Camposque Patenim , Erumpunt portis; concurritur; aethere tu alto Fit sonitus: magnum mixtae glomerantur in orbem , Praecipitesque cadunt: nou densior aere glando ,

Nec de concussa tantum Uuit ilice glandis. Ipsi per medias aeses, inSiguibus aliην. . . iIngentes animqs angu to in pectore versant; Usque adeo obnixi non cedere, dum gravis, aut bos, Aut hos, vexM: fuga yictor dare terga subegit. Hi motus animorum atque haec certamina tanta . . Pulveris e igui jactu compressa q0ieScent. Verum ubi ductores acie revocaveris ambo, Deterior qui Visus, eum, ne Prodigus Sit, Dede neci; melior vacua sine regnet in aula. Alter erit maculis auro squalentibus ardens; Nam duo sunt genera : hic melior, insignis et ore, Et rutilis clarus squamis : ille horridus Hier/ Desidia, latamque trahens inglorim alvum. Ut binae regum sacies, ita corpora Plebis z. Namque aliae turpes horrent, ceu Pulvere ab alto

117쪽

Quum venit, et sicco terram spuit ore viator Aridus; elucent aliae, et fulgore coruscant, Ardentes auro, et paribus lita corpora guttis. Haec potior soboles : hine coeli tempore certo Dalcia mella premes; nec tantum dulcia , quantum Et liquida. et durum bacchi domitura saporem. At quum incerta volant coeloque examina lodunt,

Contemnuntque favos, et frigida tecta relinquunt, Instabiles animos Indo prohibebis inani. Nec magnus prohibere labor : tu regibus alas Eripe : non illis quisquam cunctantibus altum Ire iter, aut' castris audebit vellere signa. Invitent croeeis halantes floribus horti; Et custos furum atque avium, eum falce Saligna, Hellespontiaci servet tutela PriapuIpse, thymum pinosque ferens de montibus altis , Tecta serat late circo, , cui talia curae ;Ipse labore manum duro terat; ipse feraces Figat humo plantas, et amicos irriget imbres. Atque equidem, extremo ni iam sub fine laborum Vela traham, et terris festinem advertere Proram , Forsitan et pingues hortos quae cura colendi ornaret canerem, biserique rosaria Paesti; Quoque modo potis gauderent intTha vivis, Et virides apio ripae, tortusque per herbam

Cresceret in ventrem cucumis; nec Aera Comantem

Narcissum, aut flexi tacuissem vimen acanthi, Pallentesque ederas, et amantes littora myrto S.

Namque sub oebaliae memini me turribus arcis, uult niger humectat flaventia culta Galaesus, Corycium vidisse senem, cui pauca relicti Iugera rorih erant; nec fertilis ilia juvencis,

Neu pecori opportuna seges, nee commoda baccho. Hic rarum tamen in dumis olus, albaque circum Lilia, Verbenasque premens, Veseumque PaPaVer, Regum aequabat OPes animis; seraque revertens

118쪽

Nocte domum, dapibus mensas onerabat inemptis. Primus Vere rosam, atque Rutumno carPere Poma, Et quum tristis hiems etiamnum frigore saxa Rumperet, et glaeie cursus frenaret aquarum ,

Ille comam mollis jam tondebat hyacinthi,

Aestatem increpitans seram, ZephFroSque morante .

Ergo apibus fetis idem atque examine mulio Primus abundare, et spumantia cogere pressis Mella favis: illi tiliae, atque uberrima PinuS :Quotque in fore novo pomis se fertilis arbos Iuduerat, totidem autumno matura tenebat. Ille etiam seras in versum distulit ulmo , Eduramque Ρirum, et spinos jam pruna ferentes, Iamque ministrantem Platanum potantibus umbras. Verum haec ipse equidem, spatiis exclusus iniquis, Praetexeo, atque aliis post me memoranda relinquo. Nunc age, naturas apibus quas Iuppiter ipse Addidit expediam : pro qua merCede, Canoros

Curetum sonitus erepitantiaque sera Secutae, Dictaeo coeli regem pavεre sub antro. Solae commones natos, consortia tecta

Urbis habent. magnisque agitant sub legibus aevum; Et patriam solae, et certos novere Penates :Venturaeque hiemis memores, aestate laborem Experiuntur, et in medium quaesita reponunt. Namque aliae victu invigilant, et foedere pacto EXercentur agris : pars intra saepta domorum Narcissi lacrymam, et lentum de cortice gluten, Prima favis ponunt fundamina; deinde tenaces SuUendunt ceras '. aliae, spem gentis, adultos Educunt fetus: aliae purissima mella Stipant, et liquido distendunt nectare cellas. Sunt quibus ad portas cecidit custodia sorti rInque Vicem speculantur aquas et nubiIa coeli; Aut Onera accipiunt venientum; aut, agmine iacto, Ignavum fucos pecus a Praesepibus arcent.

119쪽

Fervet opus, redolentque thymo fragrantia mellia :Ac veluti lentis Cyclopes fulmina massis Quum properant, alii taurinis solithns auras Arcipi mi, redduntque, alii stridentia tingunt Aura lacu; gemit impositis inendibras Aetna :Illi inter sese magna vi brachia tollunt

In numerrim, versantque tenaci forcipe ferro m. Non aliter, si parva licet componere magniS, Cecropias innatus apes amor uinci habendi, Mutiere quamque suo. Grandaevis oppida curae, Et munire tavos, et daedala fiagere tecta. At sessae multa referuns se nocte minores, Crura thyino plenae : Pascuntur et aa tata PasSm , Et glaucas salices, casiamque, emcumque rΠbentem,

Et pinguem tiliam, et ferro neos hyacinthos.

Omnibus una qnies operum, Iabor omn bus raris. Nane ruunt portis; nusquam mora : rursUs easdom

Vesper tibi e pastu tandem decedere campis Admonuit, tum tecta Petunt, tum eorPOra euvant ἔFit sonitus, mussantque oras et 1imina Circum. Post, ubi jam thalamis se composuere, siletur

Iu noutem, sessosque sopor Auus DCCupat artus.

Nec vero a stabulis pluvia impendente recedrint Longius, aut credunt coelo, adventantibus earis; sed circum tutae sub moenibus urbis aquantur, Excursusque breves tentant; et saepe lapillos,

Ut cymbae instahiles fluctu jactante saburram, Toliunt; hia sese per inania nubila librant. Illum adeo placuisse apibus mirabere morem , Quod neo concubitu indulgent, nec corpora Segne In Venerem solvunt, aut fetus nixihus edunt: Verum ipsae e foliis natos et suavibus herbis Ore legunt; ipsae regem parumque quirites sum iunt; atilasque et perea regna retingunt. saepe etiam duris errando in cotibus alas Attrivere, ultroque animam sub fasee dedere:

120쪽

Tantus amor florum, et generandi gloria mellis IErgo ipsas quamvis angusti terminus aevi Excipiat, neque enim plus septima ducitur aestas,

At genus immortale manet, multosque Per aura MStat sortuna domus, et uvI numellantur u ΟΓum. Praeterea regem non sic Aegratus, et ingens

Lydia, nec populi Parthorum, aut Medus uFdaspes,

observant. Rege incolumi, mens otianibris una est: Amisso, rupere fidem; constructaque mella Diripuere ipsae, et Crates Solv/re favorum. i. Ille operum custos; illam admirantur; et omnes Circumstant fremitu denso, stipantque frequentes, Et saepe attollunt humeris, et corpora bello objectant, pulchramque petunt Per vulnctra mox tem. His quidam signis, atque haec eTemPla Secuti, Esse apibus partem divinae mentis, et haustus Aetherios, dixere: deum namque ire Per omnes Terrasque, tractusque maris, euetrumque profundum:

Istuc pecudes, armenta, Viros, genus omne serarUm, Q nemque sibi tennes nascentem arcessere vitas:

Scilieet huc reddi deinde ac resoluta referri

omnia: Dee morti esse locum; sed viva volare Sideris in numerum, atque alto snecedere Poelo. Si quando sedem augustam servataque mella Thesauris resines; prius haustu sParsus aquarumore seve, fumosque manu praetende seqDaem.

Bis gravidos cogunt fetus, duo tempora messis: Taygete simul os terris ostendit honestum Plias, et Oceani spretos pede repulit amnes; Aut eadem sidus sagiens ubi Piscis aquosi Teistior hibernas coelo descendit in undas.

Illis ira modum supra est, laesaeque Venenum Alorsibus inspirant, et spicula caeca relinquunt Alii e venis, animasque in Vulnere Ponunt. Sin duram metue, hiemem, Parcesque istoro, ni ullosque animos et res miserahere fractas;