Bucolica, Georgica, et Aeneis Publius Virgilius Maro

91쪽

Quod superest, quaecumque premes Virgulta Per

Sparge fimo pingui, et multa memor occule terra: Aut lapidem hibulum aut squalentes infode conchas; Inter enim labentur aquae. tenuisque subibit Halitus, atque animos tollent sata: jamque reperti Qui saxo super atque ingentis pondere testae Urgerent; hoc effusos munimen ad imbres ;me, tibi hiulca siti findit Canis aestifer arva. Seminibus positis, supereat deducere terram Saepius ad capita, et duros laetare bidentes;

Aut presso exemere solum sub vomere , et ipsa Hectere Iuctantes inter vineta juvencos; Tum leves calamos, et rasae hastilia Virgae, Fraxineasque aptare sudes, mreasque bicornes, Viribus eniti quarum, et contemnere Ventos suescant, summasque sequi tabulata per ulmos. , dum prima novis adoleseit frondibus aetas , Parcendum teneris : et dum se laetus ad auras

Palmes agit, laxis Per purum immissus habenis , Ipsa acie nondnm salcis tentanda; sed uncis Carpendae manibus frondes, interque legendae. Inde ubi jam validis amplexae stirpibus ulmos Exierint, tum stringe comas, tum brachia tonde ;Ante resormidant ferrum: tum denique dura

Exerce imperia, et ramos compesce fluenteS. Texendae saepes etiam, et pecus Guine tenendum ,

Praecipue dum frons tenera imprudensque laborum et Cui, super indignas hiemes , solemque Potentem , Silvestres uri assidue capreaeque Sequaces IlIudunt; pascuntur oves, avidaeque juVeneae. Frigora nec tantum cana concreta pruina, Aut gravis incumbens scopulis ar8ntibus aestas , Quantum illi nocuere greges , durique venenum Dentis, et admorso signata in stirpe cicatrix. Non aliam ob culpam Baccho caper omnibus avia

92쪽

Caeditur, et veteres ineunt proseenia Indi; Praemiaque ingeniis, pagos et compita cireum , Thesidae posuere, atque inter pocuIa Iaeti Μollibus in pratis unctos saluere Per utres. Nec non Ausonii, Troja gens missa, COIoni versibus incomptis ludunt, risuque Soluto, oraque corticibus sumunt horrenda cavatis: Et te, Bacche, vocant per carmina laeta, lihique Oscissa ex alta suspendunt mollia pinu. Hinc omnis largo pubescit vinea fetu; Complentur vallesque cavae, saltusque profundi, Et quocumquo deus circum caput e LhOnesium. Ergo rite suum Baccho dicemus honorem Carminibus patriis, lancesque et liba feremus ;Et ductus cornu stabit sacer hircus ad aram , Pinguiaqne in veribus torrebimus exta colurnis Est etiam ille Iahor curandis vitibus alter, Cui numquam exhausti satis est; namque omne qUOtannis

Terque quaterque solum seindendum, glebaque velSis Aeternum frangenda bidentibus, omne Ievandum Fronde nemus: redit agricolis Iahor actus in orbem, Atque in se sua per vestigia volvitur annus. Ac iam olim seras posuit quum vinea frondes, Frigidus et silvis aquilo decussit honorem ;Iam tum acer curas venientem extendit in annum

nosticus, et eurvo Saturni dente relictam Persequitur Virem attondens, fingitque Putando. Primus humum fodito, primus devecta cremat Sarmenta, et vallos primus sub tecta reserto: . Postremus metito. Bis vitibiis ingruit umbra ;Bis segetem densis obducunt sentibus herbae :Durus uterque labor. Laudato ingentia rura ;Exiguum colito. Nec non etiam aspera rusci

Manilia per silvam, et ripis fluvialis arundo editur, incultique exercet cura salicti.

93쪽

Iam vinctae vites, jam sescem arbusta reponunt , Iam canit extremos essetus vinitor antes: Sollicitanda tamen tellus, pulvisque movendus; Et jam maturis metuendus iuppiter uvis.

Contra, nou rilla est oleis cultura: neque illae Procurvam eXspectant falcem, rastrosque tenaCes, Quum semel haeserunt arvis, aurasque tulerunt. Ipsa satis tellus, quum dente recluditur unco, Sufficit humorem, et gravidas eum Vomere Duges.

Hoc pinguem et placitam paci nutritor olivam. Poma quoque, ut Primum truncos sensere Valerites, Et vires habuere suas, ad sidera raptim Vi propria nituntur, opisque haud indiga nostrae. Nec miniis interea fetu nemus omne gravescit, Sanguineisque inculta rubent aviaria haccis ;Tondentur cytisi; taedas silva alta ministrat, Pascunturque ignes nocturni, et Iumina fundunt. Et dubitant homines serere, atque impendere curam lQuid majora sequar p salices humileSque genesiae, Aut illae pecori frondem, aut pastoribus umbras, Sufficiunt, saepemque satis, et pabula melli. Et invat undantem buxo spectare intorum, Naryciaeque picis lucos: iuvat arva videre , Noa rastris hominum, non ulli obnoxia curae. Ipsae Caucasio steriles in Vertice silvae, Quas acii mosi euri assidue franguntque seruntque , Dacit alios aliae fetus ; dant utile lignum , NaWigiis pinos, domibus cedrumque CupreMOSque. Hicio radios trivere rotis, hinc tympana Plaustris , Agricolae, et Ρandas ratibus posuere carinRS. Viminibus salices secundae. frondibus ulmi :At myrtus validis hastilibus, et bona Bello Cornus; I rarus taxi torqueatur in arCuS. Nec tiliae leves, aut torno rasile buxum, Non formum accipiunt, ferroque ea antur Reuto rNec non et torrentem undam levis innatat alutis

94쪽

Μissa Padu, nec non et apes examina condunt

Corticibusque cavis vitiosaeque ilicis alveo. Quid memorandum aeque Baccheia dona tulerunt pBacchus et ad culpam causas dedit: ille furentes Centauros leto domuit, Rhoetumque, Pholumque ,

Et magno I laeum Lapitbis cratere minantem. O fortunatos nimium, sua si hona norint,

Agricolas, quibus ipsa, procul discordibus armis, Fundit humo facilem victum justissima tellus lSi non ingentem foribus domus alta superbis

Μane salutantum totis vomit aedibus undam ,

Nec varios inhiant pulchra testudine postes , Illusasque auro Vestes, Ephyreiaqpe aera; Alta neque Assyrio fucatur lana Ve RO , Nec casia liquidi corrumpitur usus olivi; At secura quies, et nescia fallere vita , Dives opum variarum; at latis otia fundis ,

Speluncae, vivique lacus; at frigida Tempe ,

Μugitusque boum, mollesque sub arbore somni, Nqn absunt; illic saltus ac lustra ferarum , Et patiens operum exiguoque assueta iuVentus , Sacra deum, sanctique patres: extrema per illos Iustitia excedens terris vestigia fecit. Μe vero primum dulces ante omnia Μusae , Quarum sacra sero ingenti Percussus amore , Accipiqnt; coelique vias et sidera monstrent, Desectus solis varios, Iunaeque labores ;Unde tremor terris; qua vi maria alta tumoseaset objicibus ruptis, rursusque in seipsa residant; Quid tantum oceano properent se tingere seses Hiberui, vel quae tardis mora noctibus obstet. Sin, has ne possim naturae accedere ParteS , Frigidus obstiterit circum praecordia sanguis Rura mihi et rigui placeant in vallibus amnes ;Flamina amem silvasque inglorius. O ubi cam , spereheosque, et virginibus hacchata La .

95쪽

Taygetat o qui me gelidis in vallibus Haemi

Sistat, et ingenti ramorum protegat umbra lFelix qui potuit rerum cognoscere Pausas, Atque metu A Omnes et inexorabrio fatum Subjecit pedibus, strepitumque Acherontis avari lFortunatus et ille deos qui novit agrestes, Panaque, silvanumque senem , Nympha,que Sorores lIllum non populi fasces, non purpura regum Flexit, et infidos agilans discordia fratres, Aut conjurato des nitens Dacus ah Iistio ;Non res Romanae, Perit ara trie rortiri: Desque ille Aut dolnit miserans inopem, aut invidit Lahenti. Quos rami fruetus, quos ipsa volontia rura Sponte tulere sua, onypsit: ner seri ea juia, Insanumque sorum, aut populi tabularia vidit. Sollicitant alii remis freta Parca, ruuntque In ferrum, penetrant aulas et lamina regum: Hic petit excidiis urbem miserosque Penates , Ut gemma bibat, et Sarrano indormiat ostro: Condit opes alius, defossoque incubat auro: Hic stupet attonitus rostris: hunc plausus hiantem Per cuneos geminatus enim plebisque Patrumque Corripuit: gaudent perfusi sanguine fratrum , Exsilioque domos et dulcia limina mutant, Atque alio 1'atriam quaerunt sub sole iacentem. Agricola incurvo terram dimovit aratro :Ηinc anui labor; hinc patriam parvosque nepotes Sustinet; hinc armenta boum meritosque juVen a. Nec requies quin aut pomis exuberet annus, Aut fetu pecorum, aut cerealis mergite culmi, Proventuque oneret sulcos, atque horrea Vineat. Venit hiems; teritur Sicyonia bacca trapetis; Glande sues laeti redeunt; dant arbuta silvae; Et varios ponit fetus autumnus, et alte Μitis in apricis coquitur vindemia saxis. Interea dulces pendent circum oscula nati;

96쪽

. 523. LIBER II. Casta pudicitiam servat domus; ubera vaccae Lactea demittunt; pinguesque in gramine laeto Inter se adversis luctantur comibus haedi. Ipse dies agitat festos; f usque per herbam , Ignis ubi in medio, et socii cratera coronant, Te libans, Lenaee, vocat; pecorisque magistria Velocis jaculi certamina ponit in ulmo;

Corporaque agresti nudant praedura palaestra. Hanc olian veteres vitam coluere Sabini , Hanc Remus et frater; sic sortis Etruria crevit Scilicet. et rerum nota est pulcherrima Roma, Septemquc una sibi muro circumdedit arces. Ante etiam sceptrum Dictaei regis, et ante Impia quam caesis gens est epulata juvetieis, Aureus hanc vitam in terris Salumus agebat. Necdum etiam audierant inspri classica, necdum

Impositos duris crepitare iurgdinu= emζs. Sed nos immensum spatii4 c fecimus sequor; Et iam tempus equum fumantia solvere colla.

97쪽

Του quoque, magna Pales, et te, memorande, canemuS. Pastor ab Amphryso; vos, silvae, amnesque Lycaei. Cetera, quae Vacuas tenuissent carmine mentes,

omnia jam vulgata: quis aut Eumsthea durum , Aut illaudati nescit Busiridis aras' Cui non dictus Hylas puer, et Latonia Delos,

Hippodameque, humeroque Pelops insignis eburno. Aper equis p Tentanda 'ia est, qua me quoqUe possim Tollere humo, Victorque Virum volitare Per ora. Primus ego in patriam mecum, modo Vita SuPersit Aonio rediens deducam vertice Μusas. Primus Idumaeas reseram tibi, mutua, palmas; Et viridi in campo templum de marFore Ponam , Propter aquam, tardis ingens ubi sexibus errat Μincius, et tenera praetexit arundine ripas. In medio mihi Caesar erit, templumque tenebit. victor ego, et Tyrio conspectus in ostro, Centum quadriiugos agitabo ad flumina currus. Cuncta mihi, Alpheum linquens lucosque Molorcui. Cursibus et crudo decernet Graecia cestu. Ipse, caput tonsae foliis ornatus olivae, Dona feram. Jam nunc solemnes ducere PomPBSAd delubra juvat, caesosque videre juvencos :vel acetia ut versis discedat frontibus, utquo

98쪽

v. aa. GEORG. LIB. III. Purpurea intexti tollant aulaea Britanni. In foribus pugnam ex auro solidoque elephanis Gangaridum faciam, victorisque arma Quirini; Atque hic undantem bello magnismque fluentem

Nilum, ac navali surgentes aere e lumnas.

Addam urbes Asiae domitas, pulsumque Niphaten, Fidentemque fuga Parthum versisque sagittis, Et duo rapta manu diverso ex hoste tropaea , Bisque triumphatas utroque ab littore gentes. stabunt et Parii lapides, spirantia signa , Assaraci proles, demissaeque ab Iove gentia Nomina, Trosque parens, et Trojae Cynthius auetor. Invidia infelix Furias amnemque se erum cui metuet, tortosque Ixionis angues ,

ImInanemque rotpm, et non exsuperabile saxum.

Interea Dryadum silvas saltusque SequamuPIntactos; tua, Maecenas, haud mollia russa. Te sine nil altum mens inchoat. En age, segnes Rumpe moras; vocat ingenti clamore Cithaeron , Taygetique canes, domitrixque Epidaurus equorum;

Et Vox Rssensu nemorum ingeminata remugit. Nox tamen ardentes accingar dicere pugnas Caesaris, ct nomen fama tot serre per annos

Tithoni prima quot abest ab origine Caesar. Seu quis, Olympiacae miratus praemia PaImae, Pascit equos, seu quis sortes ad aratra juvencos , Corpora praecipue matrum legat. Optima torvae Forma bovisi cui turpe caput, cui Plurima cervix, Et crurum tenus a mont palearia Pendent; Tum longet nullus lateri modus; omnia magna , Pes etiam; et camuris hirtae sub cornibus aures. Nec mihi displiceat maculis insignis et albo , Aut iuga detrectahs, interdumque asPera Cornu, Et faciem tauro propior; quaeque ardua tota, Et gradiens im, verrit vestigia cauda.

Aetas Lucinam justosque pati hymenaeos

99쪽

Desinit ante decem, post quatuor inciPit, annos :Cetera nec feturae habilis, nec sortis aratris. Interea, Superat gregibus dum laeta juventas, Solve mares; mitte in venerem Pecuaria Primus, Atque aliam ex alia generando suffice prolem. Optima quaeque dies miseris mortalibus aevi Prima fugit: subeunt morbi, tristisque senectus, Et labor, et durae rapit inclementia mortis.

Semper erunt quarum mutari corpora malis; Semper enim refice: ac, ne Post amissa reqUiras , Anteveni, et soliolem armento sortire quot annis Nec non et pecori est idem delectus equino. Tu modo, quos in spem statues submittere gentia.

Praecipuum jam inde a teneris impende laborem. Continuo pecoris generosi pullus in arvis Altius ingreditar, et mollia crura reponit:

Primus et ire viam et fluvios tentare minaces Audet, et ignoto sese committere Ponti: Nec vanos horret strepitus. Illi ardua cervix, Argutumque caput, brevis alvus, obesaque terga ιLuxuriatque toris animosum pectus. Honesti

spadices, glaucique; color deterrimus albis , Et gilvo. Tum, si qua sonum procul arma dedΦro .

Stare losto nescit, micat auribus, et tremit artras ,

Collectumque premens volvit sub naribus ignem. Deusa juba, et dextro jactata recumbit in armo. At duplex agitur per lumbos spina: cavatque

Tellurem, et solido graviter sonat Ungula Cornu.

Talis A myclaei domitus Pollucis habenis inllarus, et, quorum Graii meminere Poetae, Μa tis equi biiuges, et magni enrens Achilli: Talis et ipse jubam cervice effudit equina Conjugi, adventu pernix Saturnus, et altum Pelion hinae tu fugiens impIevit aerat . Hunc quoque, ubi aut morbo gravis, aut jam seminae

annis,

100쪽

v. 9s. LIBER III.

Deficit, abde domo; nec turpi ignosce senectae. Frigidus in venerem senior, frustraque laborem Ingratum trahit; et, bi quando ad proelia ventum est, Ut quonda in in stipulia magnus sine viribus ignis, Incassum furit. Ergo animos aevumque notabis Praecipue; hinc alias arces, Prolemque Parentum , Et quis cuique dolo Victo, quae gloria palmae. Nonne vides, quuin praecipiti certamine campum Corripuere, ruuntque essust carcere currus; Quum spes arrectae juvenum, exsultantiaque haurit Corda pavor pulsatis p ilΙi instant verbere torto, Et prout daut Iora; volat vi fervidus axis: Iamque humiles, iamque eIati sublime videntur

Aera per vacuum ferri, atque assurgere in auras. Nec mora, nec requies; at stavae nimbus arenae Tollitur; humescunt spumis flatuque sequentum: Tantus amor laudum, tantae est victoria curae. Primus Erichthonius currus et quatuor ausua Iungere equos, rapidusq te roris insistere Victor. .

Frena Pelethronii Lapithae gyrosque ded/re, Impositi dorso; atque equitem docuere sub armis Insultare solo, et gressus glomerare superbos. Aequus uterque labor: aeque juvenemque magistri Exquirunt, calidumque animis et eursibus acrem; Quamvis saepe fuga versos ille egerit hostes, Et patriam Epirum referat, sortesque Mycenas, Neptunique ipsa deducat origine gentem. His animadversis, instant sub tempus, et omnes Impendunt curas denso distendere pingui . Quem Iegεre ducem et pecori dixere maritum: Pnbentesque secant herbas, fluviosque miuistrant, Farraque, ne blando nequeat superesse labori, Invalidique patrum reserant jejunia nati.

Ipsa autem macie tenuant armenta volentes :Atque, ubi concubitus primos jam nota voluptas sollicitat, frondesque negant, et sonitima arceut