장음표시 사용
331쪽
v. KIg. LIBER IX. Amplius audaces Rutuli; sed pellere vallo
Missilibus Certant. Parte alia horrendus Visu quassabat Etruscam Pinum, et fumiferos infert Μegentius ignes.
At Μessapus, equum domitor, Nepinnia proles, B cindit vallum, et scalas in moenia poscit. Vos, o Calliope, precor, Adspirate canenti, Quas ibi tunc ferro strages, quae funera Turnus Ediderit, quem quisqne virum demiserit orco; Et mecum ingentes oras evolvite belli: Et meministis enim, divae, et memorare potestis. JΤurris erat vasto suspectu et pontibus altis, Opportuna looo, summis quam viribus omnes Expugnare Itali, summaque evertere opum vi, Certabant, Trosis contra defendere saxis, Perque cavas densi tela intorquere fenes vllA.
Princeps ardentem conjecit lampada Turnus, Et sammam a Lxit lateri, quae pluPima vento Corripuit tabulas, et postibus haesit adesis. Turbati trepidare intus, frustraque malorum Velle fugam: dum se glomerant, retroque residunt
In partem quae peste caret, tum pondere turris Proenbuit subito, et coelum tonat omne fragore. Semineces ad terram, immani mole secuta,
Confixaque suis telis, et pectora doro Transfossi ligno, veniunt. Vix unus Helenor, Et Lycus, elapsi; viorum primaevus Helenor, Maeonio regi qum serva Litymnia furtim Sustulerat, vetitisque ad Trojam miserat armis, Ense levis nudo, parmaque inglorius alba. Isque ubi se Turni media inter millia vidit, Hinc acies atque hinc aetes adstare Latinas;
Ut fera, quae densR venantum saepta Corona
332쪽
Haud aliter juvenis medios moriturus in hostes Irruit, et qua tela videt densissima tendit. At pedibus longe melior Lycus, inter et hostes,
Inter et arma, fuga muros tenet, altaque certat Prendere tecta manu, sociumque attingere dextras. Quem Turnus, pariter cursu teloque secutus, Increpat his victor : Nostrasne evadere, demens,
sperasti te posse manus p Simul arripit ipsum Ρendentem, et magna muri cum parte revellit: Qualis tibi aut leporem aut candenti corpore cFenum Sustulit alta petens pedibus Iovis armiger uncis; Quaesitum aut matri multis halatibus agnum Μartius a stabulis rapuit lupus. Undique clamor Tollitur: invadunt, et fossas aggere complent; Ardentes taedas alii ad fastigia jactant. Ilionens saxo atque ingenti fragmine montis Lucetium, portae Suheuntem, ignesque serentem;
Emathiona Liger, Corynaeum sternit Λsylas; Hic iaculo bonus, hic longe fallente sagitta
Ortygium Caeneus, victorem Caenea Turnus, Turnus ΙΠm , Cloniumque , Dioxippum , Promorulumque 1 Et Sagarim, et summis stantem pro turribus Idau; Ρrivernum Capys: hunc primo levis hasta Temillae Strinxerat: ille manum, projecto tegmine, demens Ad vulnus tulit; ergo alis allapsa sagitta, Et laevo adfixa est lateri manus, abditaque intus Spiramenta animae letali vulnere rumpit. Stabat in egregiis Arcentis filius armis, Pictus acus chlamydem, et ferrugine clarus Ibera, Insignis facie, genitor quem miserat ΑrCens, Eductum Matris luco, Sγmaethia circum Flumina, pinguis ubi et placabilis ara Palici. Stridentem fundam, positis ΜeZentius hastis, Ipse ter adducta circum caput egit habena, Et media advcrsi liquefaeto tempora PIumh
333쪽
Dissidit, ac multa porrectum extendit arena. Tum primum bello celerem intendisse sagittam Dicitur, ante seras solitus terrere fugaces, Ascanius, sortemque manu fudisse Numanuru, Cui Remulo cognomen erat, Turnique minorem Germanam, nuper thalamo sociatris, habebat. Is primam ante aciem, digna atque indigna relatu Vociferans, tumidusque nOVO Praecordia regno, uat, et ingentem sese clamore serebat:
Non pudet obsidione iterum valloque teneri, Bis capti Phryges, et Μarti praetendere muros pEn qui nostra sibi bello connubia poscunt lQuis deus Italiam, quae vos dementia adegit pNon hic Atridae, nep sandi fictor Ulyxes. Durum ab stirpe genus, natos ad flumina primum
Deserimus, saevoque gelta duramus et undis: Venatu invigilant pueri, rilvasque fatigant: Flectere ludos equos, et spicula tendere cornu. At patiens operum parvoque assueta iuventus, Aut rastris terram dometi, aut qua it oppida bello. Omne aevum ferro teritnr; Versaque juvencum Torga fatigamus hasta: nec tarda senectus Debilitat vires animi, mutatque rigorem; Canitiem galea premimus; Semperque recentes Comportare iuvat praedas, et ViVere rapto.
Vobis picta Croco et fulgenti murice vestis; Desidiae cordi; iuvat indulgere choreis;
Et tunicae manicas et habent redimicula mitrae.
O vere Phr3giae, neque enim Phryges, ite per alta
Dindyma, ubi assuetis biforem dat tibia cantum. Tympana Vos buxusque vocant Berecγntia matria Idaeae: sinite arma viris, et cedite ferro. Talia jactantem dictis ac dira canentem Non tulit Ascanius; nervoque obversus equino
Intendit telum, diversuque brachia ducens Constitit, aute Jovem supplex per Vota Precatus et
334쪽
Iuppiter omnipotens, audacibus annue coeptis: Ipse tibi ad tua templa seram dolemnia dolia; Et statuam ante aras aurata fronte juvencum Candentem, pariterque caput cum matre serentem,s Iam cornu petat et pedibus qui spargat arenam. JAudiit et coeli genitor de Parte serenae Intonuit laevum: son*t uua fatifer aeuus. Effugit horrendum stridens adducta sagitta, Perque caput Remuli venit, et cava tempora ferro Trajicit. I. verbis virtutem illude superbis. Bis capti Phryges haec Rutulis responsa remittunt. Hoc tantum Ascauius. Teucri clamore Sequuntur, Laetitiaque fremunt, animosque ad sidera tollunt Aetheria tum sorte plaga crinitus Apollo Desuper Ausonias acies urbemque videbat, Nube sedens; atque bis victorem as tur Iulum: Μacte nova virtute, puer; Sic itur ad astra, Dis genite, et geniture deos: iuro omnia bella Gente sub Assaraci fato ventura resident: Nec te Troia capit. Simul haec efffatus, ab alto Aethere se mittit, spirantes dimovet auras. Ascaniumquε petit: formam tum vertitur otii
Antiquum iu Buten. Hic Dar nio Anc Me Λrmiger ante fuit, sidusque ad limina custoa; Tum comitem Ascanio pater addidit. Ibat Apolla
omnia longae vo similis, VocemquR, loremque, Et crines arbos, et saeva Aouoribus arma;
Atque his avdentem dictis assatur Iulum: Sit satis, Aeneada, telis impune Numanum oppetiisso tuis: primam hanc tibi magnus Apollo Concedit laudem, et paribus non invidet armis. Cetera parce, puer, bello. Sie orsus Apollo
tortales medio adspectus .ermone reliquit , Et procul in tenuem ex oculis evanuit auram. Agnovere deum proceres divinaque tela Dardanidae, phqretramque fuga se ere sonantem.
335쪽
Ergo avidum pugnae dictis ac.numine Phoebi
Ascanium prohibent: ipsi tu certamina rursus Succedunt, assimasque in aperta pericula mittunt. It elamor totis per pro9ugnaeula m is:
Intendunt aeres arcuS, amentaque torquent. Sternilux oinue solum telis: tum scutu cavaeque
Datit sonitum flictu galeae: pugna aspera surgit; Quantus ab occasu veniens pluvialibus Haedis Verberat imber humum; quam multa grandine nimbi In Vada praecipitant, quum juppiter horridus austris
Τorquet aquosam hiemem, et coelo cava nubila rumpit. Pandarus et Bitias. Idaeo Alcanore oreti, Quos Iovis eduxit luco silvestris Iaera, Abietibus juvenes patriis et montibus aequo , Portam, quae ducis imperio Cammissa, recludunt Freti armis, ularoque invitant moenibus horte m. Ipsi intus dextra ac laeva pro turribus adstam, Armati ferro, et oristis eapita alta corusci: Quales aeriae liquentia flo mina cireum, Sive Padi ripis, Athesim seu Propter amoenum, Consurgunt geminae quercus, intonsaque coelo Attollunt capita, et a Limi vertice nutant. Irrumpunt, aditus Rutuli ut viculae patentes. , Continuo Quercens, et pulcher Aquieotus armis, Et praeceps animi Tmarus, et mavortiu5 Haemon, Agminibus totis aut versi terga dedere, Aut ipso portae posuere in limine vitam. Tum magis increscunt animis discordibus irae; Et jam collecti Troes glomerantur eodem, Et conferre manum et procurrere longius audent. Ductori Turno diversa in parte furenti, Turbantique viros, perfertur nuntius hostem Fervere Caede nova, et portas Praebere Patentes. Deserit inceptum, atque immani concitus ira Dardaniam mit ad portam fratresque superbos;
Et primum Antiphaten, is enim se primus agebat,
336쪽
Thebana de matre nothum Sarpedonti aIti, Coniecto sternit jaculo: volat Itala cornus Aera Per tenerum, stomachoque infixa sub altum Pectus abit; reddit specus atri vulveris undam Spumantem, et fixo ferrum in pulmone tepescit
Tum Μeropem atque Ermauta manu, tum sternit Aphidnum; . Tum Bitian ardentem oculis, animisque Dementem,
Non iaculo, neque enim jaculo vitam ille dedisset;
Sed magnum stridens cotit orta salarica venit, Fulminis acta modo, quam nec duo taurea terga,
Nec duplici squama lorica fidelis et auro Sustinuit: collapsa ruunt immania membra; Dat tellus gemitum, et clypeum super intonat ingens: Qualis ici Euboico Baiarum littore quondam Saxea pila cadit, magnis quam molibus ante Constructam ponto jaciunt: sic illa ruinam Prona trahit, penitusque vadis illisa recumbit:
Μiscent se maria, et nigrae attolluntur arenae;
Tum sonitu Prochyta alta tremit, durumque cubile Inarime Iovis imperiis imposta Dphoeo. Hic Mars armipotens animum viresque Latinis Addidit, et stimulos acres sub pectore Vertit; Immisitque fugam Teucris atrumque timorem. Undique conveniunt, quoniam data copia Pugnae, Bellatorque animos deus incidit.
Pandarus, ut fuso germanum corpore Ceruit, Et quo sit fortuna loco, qui Casus agat reS, Portam vi multa converso cardine torquet, obnixus latis humeris, multosque suorum
Moenibus exclusos duro in certamine linquit: Ast alios secum includit recipitque ruentes; Demensi qui Rutulum in medio non agmine regem Viderit irrumpentem, ultroque incluserit urbiImmauem veluti pecora inter inertia tigrim.
337쪽
Continuo nova lux oculis effulsit, et arma Horrendum sonuere; tremunt in vertice cristar Sanguineae, elFpeoque micantia fulmina mittit. Agnoscunt faciem invisam atque immania membra Turbati subito Aeneadae. Tuis Pandarus ingens Emicat, et, mortis fraternae fervidus ira, Effatur: Non haec dotalis regia Amatae, Nec muris cohibet patriis media Ardea Turnum: Castra inimica vides; nulla hinc exire potestas. Olli subridens sedato pectore TurnuS: Incipe, si qua animo virius, et consere dextram: Hic etiam inventum Priamo narrabis Achillem. Dixerat: ille rudem nodis et cortice crvd , Intorquet summis adnixus viribus hastam. Excepere aurae vulnus; saturnia Iuno Detorsit veniens; portaeque infigitur hasta. At non hoc telum, mea quod vi dextera VerSat, Effugies; neque enim is teli nec vulneris auctor. Sic ait, et sublatum alte consurgit in ensem, Et mediam ferro gemina inter tempora frontem Dividit impaesque immani Vulnere mala K. Fit sonus; ingenti concussa est pondere teliris e
Collat sos artus atque arma cruenta cerehro
Sternit humi moriens; atque illi partibus aequis Huc caput atque illuc humero ex utroque pependit. Diffugiunt versi tropida sormidine Troes:
Et, si continuo Victorem ea cura subisset Rumpere Claustra manu, sociosque immittere portis,
Ultimns ille dies hello gentique fuisset;
sed furor ardentem caedisque insana cupido Egit in adverSOS.
Principio Ρhalerim et succiso poplite GFgeri Excipit; hinc raptas fugientibus ingerit hastas
In tergum: Iuno Vires animumque ministrat.
Addit Halym comitem, et confixa Phegea Parma;
338쪽
Ignaros deinde in nitaris, martemque cientes, Moaudrumque , Haliumque , Noemonaque , Pryia.
nimque: Lyncea tendentem contra, Rociosque Vocantem,
Vibranti gladio connixus ab aggere dexter occupat; huic uno deiectum comminus ictu Cum galea longe jacuit caput: inde ferarum Vastatorem Amycum, quo non felicior alter
Ungere tela manu, ferrumque armare Veneno:
Et Cirtium Aeoliden, et amicum Crethea Μusis;
Crethea Musarum comitem, cui carmina semper Et citharae cordi, numerosquc intendere nervis Semper equos atque arma Virum PugnaSque eanebat. Tandem ductores, audita caede suorum, Conveniunt Teucri, Μnestheus acerque Serestus; Palantesque vident socios, hostemque receptum.
Et Μnestheus : Quo deinde fugam p quo tenditis p
inquit. Quos alios muros, quae jam ultra moenia habetis pUnus homo, et Vestris, o cives, undique saeptus Aggeribus, tantaA stragen impune per urbem Ediderit Θ juvenum primos tot miserit Orco Non infelicis patriae, Veterumque deorum, Et magni Aeneae, segnes miseretque pudetque pTalibus accensi firmantur, et agmine denso
Consistunt. Turons paulatim excedere Pugna, Et numium petere, ac partem quae cingitur unda. Aerius hoc Teueri elamore incumbere magno, Et glomerare manum: eou saevum turba leonem Quum telis premit tuis usis: at territus ille , Asper, acerba tuens, retro redit; et neque terga Ira dare aut villius patitur; nee tendere contra, Ille quidem hoe cupiens, potis est per tela Virosque. Haud aliter retro dubius vestigia Turnus Improperata Peseri, et mens exaestuat ira. Quin etiam his tum medios invasorat hostes;
339쪽
Bis confusa fuga per muros agmina Vertit. Sed manus e castris propere coit omnis tu unum Nec contra vires audet Saturnia Iuno
Sufficere; aeriam coelo nam Iuppiter Irim Demisit, germanae haud mollia jussa serentem, Ni Turnus cedat Teucrorum moenibus nitis. Ergo nec civeo j avenis subsistere tantum Nec dextra valet, injectis sic undique telis Obruitur. Strepit assiduo cava tempora Circum Tinnitu galea, et saxis solida aera satis orit; Discussaeque jubae eppiti; ncc sussicit umbo Ictibus: ingeminant hastis et Troes et ipse Fulmineus Μnestheus. Tum toto corpore sudor
Liquitur, et piceum nec respirare potestas
Flumen agit; sessos quatit acer anhelitus artus. Tum demum praeceps saltu sese omnibus armis
In fluvium dedit: ille suo cum gurgite flavo Accepit venientem, ac moli ibus extulit undis; Et laetum sociis, abluta caede, remisit.
340쪽
PANDI Tun interea domus omnipotentis OlΥmpi,
Conciliumque vocat divum pater atque hominum TeTSideream in sedem; terras unde arduus omHESCastraque Dardanidum adspectat populosque Latinos. Considunt tectis hi patentibus. Incipit ipse: Coelicolae magni, quia nam sententia vobis Versa retro, tκntumque animis certatis iniquis ZAbuueram bello Italiam concurrere Teucris: Quae contra vetitum discordia Z quis metus aut hos Aut hos arma sequi ferrumque lacessere SuaSit pAdveniet justum pugnae, ne arcesSite, tempus , Quum sera Carthago Romanis arcibus olim Exitium magnum atque Alpes immittet apertas. Tum certare odiis, tum res rapuisse licebit: Nunc sinite; et placitum laeti comΡonite foedus. Juppiter haec paucis; at non Venus aurea contrὲ Pauca refert: o pater, o hominum divumque aeterna PoteStaS,
Namque aliud quid sit quod jam implorare queamus 3
Cernis ut insultent Rutuli, Turnusque feratur Per medios insignis equis, tumidusque Secundo Marte ruat: non clausa tegunt jam moenia Teucros;